جامعه شناسی
علی یعقوبی چوبری
چکیده
استعاره‌ها به افراد کمک کنند تا دانش ذهنی را در قالب امور عینی بیان کنند؛ یعنی اغلب مفاهیم انتزاعی از طریق استعاره و تمثیل عینیت می‌یابند. این مقاله به نقش زبان استعاری در اندیشه بوردیو به‌عنوان موضوعی جدید می‌پردازد. با مطالعه در آثار بوردیو استعاره‌های عمدهی وی، با استفاده از روش تحلیل محتوای کیفی و الگوی «روند تشخیص استعاره» ...
بیشتر
استعاره‌ها به افراد کمک کنند تا دانش ذهنی را در قالب امور عینی بیان کنند؛ یعنی اغلب مفاهیم انتزاعی از طریق استعاره و تمثیل عینیت می‌یابند. این مقاله به نقش زبان استعاری در اندیشه بوردیو به‌عنوان موضوعی جدید می‌پردازد. با مطالعه در آثار بوردیو استعاره‌های عمدهی وی، با استفاده از روش تحلیل محتوای کیفی و الگوی «روند تشخیص استعاره» استخراج و تحلیل شدند. یافته‌ها نشان می‌دهند که استعاره‌های بوردیو به‌صورت شبکه‌ای از مفاهیم درهم‌تنیده است. استعاره اصلی تفکر بوردیو نبرد است سایر استعاره‌های وی تابعی از این استعاره هستند. او برای تحلیل «زندگی اجتماعی» به‌مثابهی «حوزهی مفهومی مقصد» از چندین «حوزهی مفهومی مبدأ» از قبیل میدان، عادت‌واره، سرمایه، بازی و... استفاده کرده است. بوردیو از استعارات اقتصادی در تحلیل‌های اجتماعی خویش بهره برده است و قائل به «این‌همانی» بازار اقتصادی و بازار زبانی است. در بعضی آثار خود از استعاره‌های بدن‌مندی نظیر عادت‌واره استفاده نموده است. همچنین استعاره‌های جسمانی از طریق نظم نمادین و جدا ساختن سویه‌های متضاد شکل یافته‌اند. او تلاش کرد تا جهان اجتماعی نامحسوس و انتزاعی را با استعاره‌های مکانی، زمانی، اقتصادی، بدنی و امثال آن تجسم‌سازی یا عینیت‌بخشی کند.
جامعه شناسی
زهرا میرحسینی؛ الهه قربانی
چکیده
پدیده‌ی کودکان کار ازجمله مسائل اجتماعی است که در چند سال اخیر موردتوجه عده‌ی زیادی از محققین و پژوهشگران قرارگرفته، این در حالی است که در بسیاری مواقع این تحقیقات با غفلت از دختران کار صورت پذیرفته است؛ در این پژوهش تلاش شده تا با استفاده از روش تحقیق کیفی و انجام مطالعات پدیدارشناسانه، تجربه‌ی زیسته‌ی دختران کار مورد مطالعه و ...
بیشتر
پدیده‌ی کودکان کار ازجمله مسائل اجتماعی است که در چند سال اخیر موردتوجه عده‌ی زیادی از محققین و پژوهشگران قرارگرفته، این در حالی است که در بسیاری مواقع این تحقیقات با غفلت از دختران کار صورت پذیرفته است؛ در این پژوهش تلاش شده تا با استفاده از روش تحقیق کیفی و انجام مطالعات پدیدارشناسانه، تجربه‌ی زیسته‌ی دختران کار مورد مطالعه و بررسی قرار گیرد. بدین منظور با 23 دختر 6 تا 16 ساله که تجربه‌ی زیسته‌ی مشترک کار و زندگی در خیابان دارند، مصاحبههای عمیق کیفی شده است. یافتههای پژوهش نشان میدهد، درک و توصیف دختران از کار درخیابان و فهم روایتهای آنها در چهار مضمون اصلی «ویژگیهای زمینهای و قومیتی»، «سنخ‌شناسی فعالیت‌های روزمره مبتنی بر جنسیت»، «حیطههای فضایی و مکانی کار» و «مهارتها و ترفندها» قابل مقولهبندی است. همچنین یافتههای پژوهش نشان میدهد، زمینهها و بسترهای کار دختران در خیابان، در چهار مقولهی «زندگی در خانواده‌های از هم گسیخته»، «فرودستی و درماندگی»، «کار دختران به‌مثابه حمایت از خانواده» و «استثمار مضاعف و کنترل شدید دختران کار» قابل مقولهبندی است.
جامعه شناسی
طاهره خزائی
چکیده
هدف این پژوهش فهم تجربه‌ی زن ایرانی مهاجر از بدن زنانه و هنجارهای پوششی او در فرانسه است. چارچوب مفهومی پژوهش بر رویکرد جامعهشناسی تفهمی کنشگر در سنت وبری بنا شده و با بهره‌گیری از روش پژوهش تفهمی و تحلیل مضمونی، بر اساس گفتگوهای نیم ساختاریافته‌ی عمیق با ۲۴ زن ایرانی 42-26 ساله باتجربه‌ی بین 15-1 سال زندگی در فرانسه نوشته شده است. ...
بیشتر
هدف این پژوهش فهم تجربه‌ی زن ایرانی مهاجر از بدن زنانه و هنجارهای پوششی او در فرانسه است. چارچوب مفهومی پژوهش بر رویکرد جامعهشناسی تفهمی کنشگر در سنت وبری بنا شده و با بهره‌گیری از روش پژوهش تفهمی و تحلیل مضمونی، بر اساس گفتگوهای نیم ساختاریافته‌ی عمیق با ۲۴ زن ایرانی 42-26 ساله باتجربه‌ی بین 15-1 سال زندگی در فرانسه نوشته شده است. تجربه زنان مهاجر نشاندهندهی چهار گونه فهم متفاوت آنها از بدن زنانهشان یعنی، بدن زنانه به‌عنوان ابژهی زیباییشناختی، جنسی، پیشپاافتاده و بیاهمیت و رهاییبخش و همچنین، بهکارگیری سه راهبرد ادغام، تمایز و نیز خاصبودگی از دیگری در آزمون مهاجرت است. این زنان در گذار بهسوی زنانگی هژمون، در نشانهگذاریهای پوشش خود، بر طیفی از سازگاری تا درهمآمیختگی همساز میان نشانه‌ها و هنجارهای ناهمگون پوششی ایرانی و فرانسوی را تجربه می‌کنند.
جامعه شناسی
سیاوش قلی پور؛ نادر امیری؛ سارا کرانی
چکیده
این مقاله تلاش می‌کند فرآیند انگ‌خوردگی محله نوکان در شهر کرمانشاه را بررسی کند. چارچوب نظری پژوهش مبتنی بر آراء راب شیلدز در باب «فضاسازی اجتماعی» است. شیلدز، فرآیند برساخت معنای مکان را ناشی از روندهای عینی در زندگی روزمره می‌داند که به طرق مختلف حکایت‌ها و تصوراتی را درباره آن برساخته و اسطوره-مکان را شکل می‌دهند. روش ...
بیشتر
این مقاله تلاش می‌کند فرآیند انگ‌خوردگی محله نوکان در شهر کرمانشاه را بررسی کند. چارچوب نظری پژوهش مبتنی بر آراء راب شیلدز در باب «فضاسازی اجتماعی» است. شیلدز، فرآیند برساخت معنای مکان را ناشی از روندهای عینی در زندگی روزمره می‌داند که به طرق مختلف حکایت‌ها و تصوراتی را درباره آن برساخته و اسطوره-مکان را شکل می‌دهند. روش تحقیق مردم‌نگاری است و تکنیک گردآوری داده‌ها شامل مشاهده‌مشارکتی و مصاحبه‌عمیق میباشد. یافتههای پژوهش نشان میدهد که روندهای مختلفی در برچسب-خوردگی آن نقش دارند: شهرداری با انتشار ایماژه مکان «دهاتی» از ارائه خدمات به این محل امتناع می‌ورزد. نیروی انتظامی با برچسب «خشونت» و «مکان جرم‌خیز» در منازعان محله دخالتی ندارد. آموزش‌وپرورش بچه‌های مدارس نوکان را بی‌نظم و ناهنجار معرفی می‌کند. همچنین با تأمین نکردن زیرساخت‌های لازم دانش‌آموزان برخی مقاطع را به محلات دیگر می‌فرستند که در منازعات با محلات دیگر بر انتشار برچسب‌ها دامن می‌زنند. از سوی دیگر، راننده تاکسی‌ها، مغازه‌داران، مستاجرین و زنان کوچه‌نشین چنین تصوراتی را بازتولید و بر آن صحه می‌گذارند. سرانجام این‌که در فرآیند داغ‌خوردگی نوکان صرفاً زبان و نشانه‌ها ارجحیت ندارند بلکه عمل افراد در زندگی‌روزمره نیز از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است.
جامعه شناسی
مسعود چاری صادق؛ احمدرضا اصغرپور ماسوله؛ غلامرضا صدیق اورعی؛ مهدی کرمانی؛ مهدی فیضی
چکیده
این پژوهش که به واکاوی کنش سازندگان مسکن، شرایط حاکم بر کردار آنان، عوامل مؤثر و راهبردهای اتخاذی از سوی آنان می‌پردازد. بر اساس تحلیل نظام‌مند مصاحبههای عمیق با 25 نفر از فعالان حوزه مسکن در مشهد به روش نظریه زمینهای با رویکرد اشتراوس و کوربین صورت گرفته است. ماحصل کدگذاری باز داده‌ها 256 کد اولیه بود که در قالب 20 مقوله محوری قرار ...
بیشتر
این پژوهش که به واکاوی کنش سازندگان مسکن، شرایط حاکم بر کردار آنان، عوامل مؤثر و راهبردهای اتخاذی از سوی آنان می‌پردازد. بر اساس تحلیل نظام‌مند مصاحبههای عمیق با 25 نفر از فعالان حوزه مسکن در مشهد به روش نظریه زمینهای با رویکرد اشتراوس و کوربین صورت گرفته است. ماحصل کدگذاری باز داده‌ها 256 کد اولیه بود که در قالب 20 مقوله محوری قرار گرفت و درنهایت پدیده مرکزی تحت عنوان «سازندگان فن‌سالار در کشاکش منفعت‌جویی و اعتبار یابی» به دست آمد. ازجمله مقولههای اصلی به‌دست‌آمده به‌عنوان شرایط زمینهای می‌توان به «وضعیت اقتصادی کلان‌شهر مشهد»، «تحولات اجتماعی و فرهنگی در زمینه الگوی سکونت شهری» اشاره داشت؛ شرایط مداخلهای متشکل از «تحولات فناورانه در صنعت ساختمان»، «تخصص زدایی از ساخت مسکن»، «هزینه‌های تأمین و تضمین نهاده‌های ساخت»، «آشفتگی در اجرای قوانین و مقررات» و «تحول سهم ارزش زمین در قیمت مسکن» و شرایط علّی شامل «توانایی مدیریت فعالیت‌های متعدد»، «برخورداری از سرمایه لازم یا امکان جذب آن» و «ویژگیهای شخصیتی مساعد» بوده است. اخذ راهبردهایی همچون «جابجایی نقش»، «سازندگی مشارکتی» و «تغییر در الگوی ساخت‌وساز» منجر به پیامدهایی شامل «فرازوفرود تناوبی سطح عملکرد سازنده» و «اعتبار یابی وابسته به عملکرد در بازار» شده است.
جامعه شناسی
سعیده امینی؛ مصطفی فرزانه
چکیده
عواطف در حوزه جامعهشناسی به‌مثابه سازه‌ای اجتماعی است و سهم عوامل اجتماعی در تکوین و تفسیر آن برجسته است. مقاله حاضر درصدد است تا از منظری جامعه‌شناختی به مقوله احساس غم به‌عنوان یک صورت مهم از عواطف بپردازد و زمینه‌های اجتماعی پیدایش آن را در بین دانشجویان بررسی نماید. برای نیل به این هدف با اتکاء به دیدگاه نظریه‌پردازان جامعهشناسی ...
بیشتر
عواطف در حوزه جامعهشناسی به‌مثابه سازه‌ای اجتماعی است و سهم عوامل اجتماعی در تکوین و تفسیر آن برجسته است. مقاله حاضر درصدد است تا از منظری جامعه‌شناختی به مقوله احساس غم به‌عنوان یک صورت مهم از عواطف بپردازد و زمینه‌های اجتماعی پیدایش آن را در بین دانشجویان بررسی نماید. برای نیل به این هدف با اتکاء به دیدگاه نظریه‌پردازان جامعهشناسی عواطف (تئوری‌های کنش‌متقابل نمادین، کنش‌های متقابل آیینی (مناسکی)، مبادله، نمایشی، قدرت و پایگاه)، چارچوب نظری مناسبی تدوین و بر اساس آن فرضیات تحقیق تنظیم گردید. روش تحقیق پیمایش و شیوه نمونهگیری طبقه‌ای متناسب و حجم نمونه 381 نفر از دانشجویان دانشگاه علامه طباطبایی انتخاب گردید. یافتههای تحقیق حکایت از وجود رابطه معنادار بین احساس غم و متغیرهای محل سکونت و دانشکده محل تحصیل دارد، به‌طوری‌که دانشجویان غیر ساکن در تهران (خوابگاهی) بیش از دانشجویان ساکن تهران و دانشجویان پردیس خودگردان بیش از سایر دانشکده‌ها احساس غم داشته‌اند. همچنین رابطه بین متغیرهای مستقل اصلی (ناتوانی در مدیریت عواطف، عدم تائید اجتماعی، بی‌اعتمادی، ناهمنوایی و احساس بی‌قدرتی) با احساس غم معنادار بوده و احساس بی‌قدرتی، ناتوانی در مدیریت عواطف و ناهمنوایی به ترتیب بیشترین واریانس احساس غم را تبیین کرده‌اند.
جامعه شناسی
صدیقه رمضانی؛ ابوتراب طالبی؛ باقر طالبی دارابی
چکیده
جامعه‌ی ایرانی از دهه‌ی هفتاد به بعد نظاره‌گر ظهور معنویت‌گرایی جدید و رشد گرایش به آن است که در ابتدا منحصر به گروه‌های حاشیه‌ای و ناراضی بود، ولی به سرعت در میان اقشار مختلف گسترش یافت. پژوهش حاضر علل و زمینه‌های این گرایش را در میان شهروندان تهرانی با کمک عوامل ذکرشده در رویکردهای نظری مختلف بررسی می‌کند. در این راستا نخست ...
بیشتر
جامعه‌ی ایرانی از دهه‌ی هفتاد به بعد نظاره‌گر ظهور معنویت‌گرایی جدید و رشد گرایش به آن است که در ابتدا منحصر به گروه‌های حاشیه‌ای و ناراضی بود، ولی به سرعت در میان اقشار مختلف گسترش یافت. پژوهش حاضر علل و زمینه‌های این گرایش را در میان شهروندان تهرانی با کمک عوامل ذکرشده در رویکردهای نظری مختلف بررسی می‌کند. در این راستا نخست 23 مصاحبه نیمه ساختار یافته با معنویتگرایان جدید صورت پذیرفت و سپس با کمک یافتههای حاصل از تحلیل مصاحبهها، پرسشنامهای طراحیشده و در میان 600 نفر از شهروندان تهرانی توزیع گردید. نمونهگیری در بخش کیفی به‌صورت هدفمند و در بخش کمی به‌صورت تصادفی از میان بلوکهای شهر تهران صورت گرفت. در تحلیل مصاحبه از روش تحلیل مضمونی بهره گرفته شد و تحلیل دادههای کمی نیز با کمک نرمافزار spss و آزمونهای مختلفی چون همبستگی پیرسون و رگرسیون خطی انجام شد. نتایج حاصل حاکی از رابطهی معنادار پنج عامل با گرایش به معنویت‌گرایی جدید بود که به ترتیب تنش اخلاقی، عاطفهگرایی، دسترسی به معنویت‌گرایی جدید و تجربه‌ی رنج قویترین تا ضعیفترین رابطهی مثبت (مستقیم) و محرومیت رابطهی منفی (معکوس) را نشان دادند.
جامعه شناسی
رضا همتی
چکیده
در حال حاضر تکنولوژی، به جزء جدایی‌ناپذیری از هستی اجتماعی انسان‌ها مبدل شده و مهم‌ترین عامل دگرگونی اجتماعی جوامع است. بااین‌حال جوامع مختلف با توجه به قابلیت-های فرهنگی خود واکنش‌های متفاوتی در قبال تکنولوژی داشته‌اند. برخی با درک صحیح ماهیت و اهمیت تکنولوژی مدرن، از آن به‌مثابه فرصتی بی‌نظیر برای پیشرفت خود بهره‌برداری ...
بیشتر
در حال حاضر تکنولوژی، به جزء جدایی‌ناپذیری از هستی اجتماعی انسان‌ها مبدل شده و مهم‌ترین عامل دگرگونی اجتماعی جوامع است. بااین‌حال جوامع مختلف با توجه به قابلیت-های فرهنگی خود واکنش‌های متفاوتی در قبال تکنولوژی داشته‌اند. برخی با درک صحیح ماهیت و اهمیت تکنولوژی مدرن، از آن به‌مثابه فرصتی بی‌نظیر برای پیشرفت خود بهره‌برداری کرده‌اند و برخی دیگر به‌صورت اقتضایی و نسنجیده به ورود تکنولوژی دستزده و با پیامدهای فرهنگی عدیده آن دست به گریباناند. سؤال محوری مقاله این است که مواجهه ما با تکنولوژی چگونه بوده و چه تحلیلها و چارهجوییهایی از سوی اندیشمندان ما در این خصوص ارائهشده است؟ برای پاسخ شایسته به این سؤال ابتدا دیدگاههای مختلف درباره تکنولوژی طرح و نقاط قوت و ضعف هر یک از آنها بهتفصیل مورد واکاوی قرار گرفت. سپس از منظر تاریخی، فلسفی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی تلاش شد نحوه مواجهه جامعه ما با تکنولوژی مدرن تحلیل شود. نتایج نشان میدهد که در کنار برخورد دوگانه و پارادوکسیکال با تکنولوژی در جامعه ما، تلاشهای نظاممندی برای فهم پروبلماتیک تکنولوژی نیز صورت نگرفته است.
جامعه شناسی
حسن سرایی؛ مرتضی خوش آمدی
چکیده
تمام اشکال دینداری در بطن «جماعت دینی» نشوونمو می‌یابند و «جماعت دینی» همواره برخوردار از سطحی از سازمان‌یافتگی است. در «جامعهشناسی دین» بررسی سازوکارهای اجتماعی مرتبط با جماعت دینی ذیل مفهوم «سازمان دینی» تعریف میشود. از دیرباز یکی از دغدغه‌های جامعهشناسی دین بررسی و شناخت اشکالِ متنوعِ شیوه‌های ...
بیشتر
تمام اشکال دینداری در بطن «جماعت دینی» نشوونمو می‌یابند و «جماعت دینی» همواره برخوردار از سطحی از سازمان‌یافتگی است. در «جامعهشناسی دین» بررسی سازوکارهای اجتماعی مرتبط با جماعت دینی ذیل مفهوم «سازمان دینی» تعریف میشود. از دیرباز یکی از دغدغه‌های جامعهشناسی دین بررسی و شناخت اشکالِ متنوعِ شیوه‌های سازمان‌یافتگیِ جماعت‌های دینی است. این مقاله می‌کوشد با بررسی تحلیل‌ـ‌توصیفیِ رویکردهای مختلف و تحولات نظری در این حوزه، «معیارهای اصلی» سنخ‌شناسی‌ها را استخراج سازد. استخراج «معیارهای اصلی» ما را با منطق این سنخ‌شناسی‌ها آشنا می‌کند و در ارائه سنخ‌شناسی‌های بدیل و بومی و در چارچوب سنت اسلامی کمک می‌کند. ازاین‌رو روش این تحقیق اسنادی است و هدف اصلی پژوهش شناخت سازوکارهای بنیادی سنخ‌شناسی‌های سازمان‌های صوفیانه در ادبیات نظری موجود است. برای این منظور ادبیات موجود را ذیل دو رویکرد کلی مورد بررسی قرار دادیم: الف) رویکرد صوری به سنخ‌شناسی سازمان‌های دینی؛ و ب) رویکرد کمّی به سنخ‌شناسی سازمان‌های دینی. رویکرد صوری عمدتاً متأثر از آرای وبر است، اما رویکرد کمّی در نقد رویکرد صوری طرح شده‌است. ضمن بررسی سنخ‌شناسی‌های گوناگون و مبانی نظری آنها در نهایت شاهد آن هستیم که دو معیار: الف) سطح سازمان‌یافتگی و ب) سطح تنش با فرهنگ میزبان، از اهمیت محوری در سنخ‌شناسی سازمان‌های دینی برخوردار است.
جامعه شناسی
محسن نیازی؛ هادی افرا
چکیده
در اثر گسترش نوگرایی و نوسازی در عرصه جهانی و به دنبال آن خودآگاهیهای سرچشمه گرفته از شرایط و ویژگیهای زندگی در جهان مدرن، درحالی‌که قسمت اعظم جامعه ما سنتی است، قسمی از آن مدرن و قسمی دیگر پستمدرن است. چنین وضعیتی منشأ بحران هویت و به‌تبع آن اهمیت یافتن موضوعات مربوط به هویت و فرآیندهای هویتیابی در جامعهشناسی شده ...
بیشتر
در اثر گسترش نوگرایی و نوسازی در عرصه جهانی و به دنبال آن خودآگاهیهای سرچشمه گرفته از شرایط و ویژگیهای زندگی در جهان مدرن، درحالی‌که قسمت اعظم جامعه ما سنتی است، قسمی از آن مدرن و قسمی دیگر پستمدرن است. چنین وضعیتی منشأ بحران هویت و به‌تبع آن اهمیت یافتن موضوعات مربوط به هویت و فرآیندهای هویتیابی در جامعهشناسی شده است. از این‌رو پژوهش حاضر، با هدف بازسازی معنایی ساخت هویت شخصی پستمدرن جوانان شهر بجنورد از روش نظریه زمینهای بهره برده است. دادههای کیفی از طریق تکنیک مصاحبه عمیق گردآوری و جهت تجزیه‌وتحلیل اطلاعات و ارائه نظریه نهایی از کدگذاری نظری استفاده‌شده است. براساس روش نمونهگیری هدفمند و نیز معیار اشباع نظری، 27 نفر از جوانان در این پژوهش شرکت کردند و اطلاعات از طریق مصاحبه عمیق گردآوری و فهم و درک آنها نسبت به هویت شخصی پستمدرن مورد تجزیه‌وتحلیل قرار گرفت. یافتههای به‌دست‌آمده با استفاده از نظریه زمینهای شامل ده مقوله عمده مصرفمحوری، نسبیگرایی، سیالیت، تفکر بازاندیشانه، گروه مرجع، خود بیانگر باوری، هویت گزینشی، رسانههای همگانی، رضایتمندی و سبک زندگی است. مقوله هسته این بررسی «هویت شخصی پستمدرن» است که سایر مقولات عمده را دربر میگیرد. نظریه زمینهای به‌دست‌آمده در قالب مدل پارادایمی ارائه شده است.
جامعه شناسی
محمد سعید ذکایی؛ مهران صولتی
چکیده
یکی از موضوعات اساسی در جامعه شناسی سیاسی هر جامعه‌ای، ماهیت دولت در آن جامعه است. دولت‌ها ماهیت اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی گوناگون دارند. در این نوشتار تأثیر موقعیت پیرامونیِ ایران در نظام جهانی بر تحول روابط دولت – ملت در عصر پهلوی اول بررسی میشود. هدف از این بررسی آن است که از اقدامات ایجابی دولت پهلوی در قبال این موقعیت ...
بیشتر
یکی از موضوعات اساسی در جامعه شناسی سیاسی هر جامعه‌ای، ماهیت دولت در آن جامعه است. دولت‌ها ماهیت اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی گوناگون دارند. در این نوشتار تأثیر موقعیت پیرامونیِ ایران در نظام جهانی بر تحول روابط دولت – ملت در عصر پهلوی اول بررسی میشود. هدف از این بررسی آن است که از اقدامات ایجابی دولت پهلوی در قبال این موقعیت پیرامونی سراغ گیرد و از ماهیت و ویژگیهای آنها سخن بگوید. اولین فرض نگارندگان در این نوشتار آن است که نوسازی اقتصادی دولت پهلوی در راستای ایجاد هماهنگی اقتصاد کشور با نیازهای نظام سرمایه‌داری جهانی صورت پذیرفت. دومین فرض نیز تأکید را بر گسترش نظامیگری و نظارت بر همۀ عرصههای جامعه از سوی دولت رضاشاه می‌گذارد. در مجموع این نوشتار تحول روابط دولت – ملت در دوره پهلوی اول را واکنشی به موقعیت پیرامونیِ ایران در نظام جهانی می‌داند. این پژوهش با رویکرد جامعه شناسی تاریخی و به روش اسنادی انجام گرفته است. نتایج نشان داد که هر دو اقدام دولت پهلوی اول یعنی نوسازی اقتصادی و گسترش نظارت بر همه عرصههای حیات جمعی جامعه با وضعیت پیرامونیِ ایران در نظام جهانی مرتبط بوده است.
جامعه شناسی
ابراهیم اخلاصی؛ یاسر رستگار؛ منوچهر خرم
چکیده
کارکردهای دین و آموزه های اخلاقی و رفتاری برآمده از آن در نگهداشت و ارتقاء کیفی نهاد خانواده امری مقبول از سوی بیشتر جامعه شناسان است. هدف این مطالعه، شناسایی میزان گرایش زوجین شهر بندرعباس به آموزههای قرآنیِ معطوف به مناسبات خانواده و روابط زناشویی، و همچنین، بررسی رابطه همبستگی گرایش مذکور با متغیرهای رضایت از زندگی، ...
بیشتر
کارکردهای دین و آموزه های اخلاقی و رفتاری برآمده از آن در نگهداشت و ارتقاء کیفی نهاد خانواده امری مقبول از سوی بیشتر جامعه شناسان است. هدف این مطالعه، شناسایی میزان گرایش زوجین شهر بندرعباس به آموزههای قرآنیِ معطوف به مناسبات خانواده و روابط زناشویی، و همچنین، بررسی رابطه همبستگی گرایش مذکور با متغیرهای رضایت از زندگی، مناسبات عاطفی، مناسبات جنسی، ناسازگاری زناشویی و معنایابی از جنسیت می باشد. متغیرهای اخیر در نظریات و پژوهشهای مربوط به زنان و خانواده مهم انگاشته شده اند. نمونه مورد مطالعه 400 نفر از متأهلان ساکن شهر بندرعباس هستند که بر مبنای نمونهگیری خوشهای احتمالی مورد انتخاب قرار گرفتند. به استناد یافتههای پژوهش، میانگین گرایش به آموزههای قرآنی معطوف به مناسبات خانواده و روابط زناشویی در نمونه مورد مطالعه برابر با 77% است. آزمون فرضیات پژوهش، معناداری رابطه میان متغیر مذکور با سایر متغیرهای پژوهش را نشان داد. بدینسان، بین میزان گرایش به آموزه های قرآنیِ معطوف به مناسبات خانواده و روابط زناشویی، و رضایت از زندگی، مناسبات عاطفی، مناسبات جنسی رابطه مستقیم معنادار وجود دارد؛ به طور متقابل، گرایش مذکور با متغیرهای روابط زناشویی، و ناسازگاری زناشویی دارای رابطه معکوس معنادار است. نتیجهگیری مقاله ناظر به تحلیل نظری همبستگی های مشاهده شده در مطالعه است.
جامعه شناسی
سمیه شالچی
چکیده
در رویکردهای ابتدایی به مسأله انزوای اجتماعی بیشتر تاکید برتغییر روابط اجتماعی ناشی از مدرنیته مطرح بوده است، که امکان انزوا را افزایش میدهد. با شکل‌گیری مکتب شیکاگو، لوئیس ورث انزوا را به مثابه سبک زندگی شهری مورد مطالعه قرار میدهد. با تاکید پارک بر نواحی طبیعی شهر و سپس رویکردهای نومارکسیستی به فقر شهری، انزوا به عنوان نوعی ...
بیشتر
در رویکردهای ابتدایی به مسأله انزوای اجتماعی بیشتر تاکید برتغییر روابط اجتماعی ناشی از مدرنیته مطرح بوده است، که امکان انزوا را افزایش میدهد. با شکل‌گیری مکتب شیکاگو، لوئیس ورث انزوا را به مثابه سبک زندگی شهری مورد مطالعه قرار میدهد. با تاکید پارک بر نواحی طبیعی شهر و سپس رویکردهای نومارکسیستی به فقر شهری، انزوا به عنوان نوعی محرومیت مرتبط با نابرابریهای اقتصادی و فضایی در شهر تعریف میشود. این پژوهش به روش پیمایش 400 نفر از شهروندان مناطق 1،3 به عنوان مناطق توسعه یافته و 17 و 19 به عنوان مناطق کمتر توسعه یافته شهری را مورد مطالعه قرار داده است. به استناد یافته‌ها، ساکنان به میزان متوسطی دچارانزوای اجتماعی هستند. این در حالی است که بُعد عینی انزوای اجتماعی بیش از حد متوسط میباشد. بر پایه آزمون فرضیات، بین سطح توسعه یافتگی مناطق و انزوای اجتماعی رابطه وجود دارد به طوری که هرچه منطقه کمتر توسعه یافته باشد ساکنان آن، انزوای اجتماعی بیشتری را تجربه می‌کنند. به خصوص در رابطه با بُعد عینی انزوای اجتماعی این تفاوت محسوس است. همچنین انزوای اجتماعی با پایگاه اجتماعی و اقتصادی افراد، سن، اعتماد اجتماعی و حس تعلق پاسخگویان به محله و شهر ارتباط دارد.
جامعه شناسی
مریم مختاری؛ سیروس احمدی؛ اسلام یزدانمهر
چکیده
از جمله ابعاد جهانی شدن، جهانی شدن فرهنگ میباشد. جهانی شدن فرهنگ فرایندی پویا است که هر روز بر پیچیدگی و فشردگی آن افزوده میگردد. هدف پژوهش حاضر بررسی تأثیر جهانی شدن فرهنگ برهویت ملّی دانشجویان دانشگاه یاسوج است. روش انجام این پژوهش پیمایشی بوده و حجم نمونه در این پژوهش بر اساس فرمول لین 400 نفر دانشجوی زن و مرد دانشگاه یاسوج و ...
بیشتر
از جمله ابعاد جهانی شدن، جهانی شدن فرهنگ میباشد. جهانی شدن فرهنگ فرایندی پویا است که هر روز بر پیچیدگی و فشردگی آن افزوده میگردد. هدف پژوهش حاضر بررسی تأثیر جهانی شدن فرهنگ برهویت ملّی دانشجویان دانشگاه یاسوج است. روش انجام این پژوهش پیمایشی بوده و حجم نمونه در این پژوهش بر اساس فرمول لین 400 نفر دانشجوی زن و مرد دانشگاه یاسوج و با روش نمونه گیری طبقه‌ای بصورت تصادفی انجام گرفته است. ابزار پرسشنامه حاوی گویههای محقق ساخته و هنجاریابی شده میباشد. روایی آن از طریق اعتبار صوری وپایایی آن از طریق محاسبه آلفای کرونباخ سنجیده شد. یافتههای پژوهش نشان داد که هویت ملّی افراد مورد مطالعه نسبتا قوی میباشد. با این حال جهانی شدن فرهنگ آنرا تحت تاثیر قرار میدهد. به طوری که از بین 5 فرضیه مرتبط با تاثیر جهانی شدن فرهنگ بر هویت ملّی، 4فرضیه تأیید شد. با استفاده از رگرسیون چند متغیره مهم‌ترین متغیرهای مستقل اثر گذار بر هویت ملّی، استفاده از آثار مکتوب غیربومی، مصرف گرایی، کثرتگرایی و جنسیت شناخته شد. نتیجه نهایی آن‌که حدود 38 درصد از واریانس هویت ملّی در این پژوهش از طریق متغیرهای مذکور تبیین گردید.
جامعه شناسی
یعقوب احمدی؛ سالار مرادی
چکیده
در سالیان اخیر و با رشد اینترنت و فناوری‌های اجتماعی آنلاین، پرسش‌های متعددی در رابطه با نوع، شدت، کیفیت و وسعت فعالیت‌های مدنی در جهان مبتنی بر شبکه‌های اجتماعی مطرح شده است. این نوشتار با توجه به اثرگذاری شبکه‌های اجتماعی آنلاین در انتخابات‌های اخیر از 1388 به این سو و رویدادهای پس از آن، درصدد ارزیابی اثر سرمایه اجتماعی موجود ...
بیشتر
در سالیان اخیر و با رشد اینترنت و فناوری‌های اجتماعی آنلاین، پرسش‌های متعددی در رابطه با نوع، شدت، کیفیت و وسعت فعالیت‌های مدنی در جهان مبتنی بر شبکه‌های اجتماعی مطرح شده است. این نوشتار با توجه به اثرگذاری شبکه‌های اجتماعی آنلاین در انتخابات‌های اخیر از 1388 به این سو و رویدادهای پس از آن، درصدد ارزیابی اثر سرمایه اجتماعی موجود در شبکه‌های آنلاین بر فرهنگ شهروندی شهروندان شهر سنندج برآمده است. این پژوهش به روش توصیفی از نوع همبستگی و با کاربرد پیمایش انجام پذیرفته است. پرسشنامه مرکب از پرسش‌های استاندارد دیمیتری ویلیامز و پرسشنامه محقق ساخته برای فرهنگ شهروندی بوده است که مبتنی بر اعتبار و پایایی مناسب و به شیوه نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای در میان 400 نفر از پاسخگویان توزیع گردید. یافته‌ها حاکی از سطح متوسط میانگین فرهنگ شهروندی و توجه بیشتر به مشارکت مدنی بوده است. در میان مولفههای مشارکت مدنی، ابعاد نگرشی و باوری بیش از مولفههای حوزه رفتاری یا عملی مورد توجه شهروندان بوده است. نتایج استنباطی نیز حاکی از آن است که مهم‌ترین بعد سرمایه اجتماعی اثرگذار بر فرهنگ شهروندی، سرمایه اجتماعی برون گروهی موجود در فضای مجازی بوده است.
جامعه شناسی
حسن نظری؛ سیف الله سیف اللهی؛ حسن سرایی
چکیده
این مقاله مستند به پژوهشی است که با هدف بررسی و تبیین جامعه شناختی گفتار هویت سیاسی در ایران پس از انقلاب اسلامی به انجام رسیده است . بدین منظور مفهوم هویت سیاسی را محور بررسی قرار داده و تغییر و تحول معنایی آن را ابتدا در گستره ی نظام معنایی گفتمان کلان انقلاب اسلامی و سپس در دو گفتمان اصلاحات و محافظه کاردر قالب تحلیل درون ...
بیشتر
این مقاله مستند به پژوهشی است که با هدف بررسی و تبیین جامعه شناختی گفتار هویت سیاسی در ایران پس از انقلاب اسلامی به انجام رسیده است . بدین منظور مفهوم هویت سیاسی را محور بررسی قرار داده و تغییر و تحول معنایی آن را ابتدا در گستره ی نظام معنایی گفتمان کلان انقلاب اسلامی و سپس در دو گفتمان اصلاحات و محافظه کاردر قالب تحلیل درون متنی و بینا متنی با تکیه بر نظریه ی گفتمان و روش تحلیل انتقادی گفتمان در شش مقطع مهم تاریخی و تأثیر گذار این دوران بررسی کرده ایم. سپس درقالب تحلیل برون متنی به بررسی زمینه‌های تاریخی ، اقتصادی ، سیاسی و فرهنگی هر دوران پرداخته ایم .این تحلیل و تبیین در پایان، انواعی از تیپولوژی نهایی در خصوص موضوع را پیش روی ما گشوده است ؛ که عمده ترین آنها عبارتند از : هویت سیاسی مطلوب سوژه قانون گرای آزادی خواه، سوژه دموکراسی طلب استبداد گریز، سوژه مذهب مدار عدالت خواه ، سوژه تکلیف مدار انقلابی ، سوژه مردم گرای خشونت ستیز ، سوژه ی اعتدال گرای منتقد و حق طلب.
جامعه شناسی
مریم نهاوندی؛ مریم مقدم اصیل
چکیده
شناخت و مقایسه فرهنگ کار در ایران از منظرهای گوناگون هدف اصلی این مقاله میباشد. مهم ترین سوال در این بررسی یافتن عواملی است که منجر به روند نزولی فرهنگ کار در ایران شده است. با استفاده از آمارهای جهانی[1] (wvs) به تاثیر عوامل فردی و خانوادگی، جمعیتی، مذهبی، شغلی و سرمایه اجتماعی بر فرهنگ کار در کشورهای ایران، ژاپن، چین، مالزی و ترکیه ...
بیشتر
شناخت و مقایسه فرهنگ کار در ایران از منظرهای گوناگون هدف اصلی این مقاله میباشد. مهم ترین سوال در این بررسی یافتن عواملی است که منجر به روند نزولی فرهنگ کار در ایران شده است. با استفاده از آمارهای جهانی[1] (wvs) به تاثیر عوامل فردی و خانوادگی، جمعیتی، مذهبی، شغلی و سرمایه اجتماعی بر فرهنگ کار در کشورهای ایران، ژاپن، چین، مالزی و ترکیه پرداختهایم. جمعیت نمونه از هر کشور شامل جمعیت شهری، روستایی، زن و مرد به روش نمونهگیری احتمالی، انتخاب شده است. عوامل اثرگذار بر متغیر وابسته با روشهای مختلف مورد آزمون قرار گرفته است. عبارتند از: تحلیل عاملی متغیر وابسته، بررسی تاثیر زیرشاخصهای متغیرهای مستقل با استفاده از رگرسیون خطی و لجستیک، اندازهگیری ارتباط متغیرهای مستقل پنجگانه (عوامل جمعیتی، مذهبی، فردی، سرمایه اجتماعی و نوع شغل) با فرهنگ کار و تحلیل مسیر بین متغیرها. در میان متغیرهای تاثیرگذار بر فرهنگ کار خلاقیت بیشترین تاثیر را در همه کشورها داشته است. نتایج آزمونها نشان میدهد فرهنگ کار در ایران در مقایسه با چهار کشور دیگر بطور چشمگیری پایین میباشد.
جامعه شناسی
علی انتظاری
چکیده
این مقاله منعکس کننده پیمایش نظرات و ارزیابی‌های دانشجویان در مورد طرح تفکیک جنسی است که بخشی از پژوهشی جامع است که در این مورد انجام شده است. در چارچوب مفهومی و نظری پژوهش با اتکا به نظرات اروینگ گافمن، ساندرا بم و دیگران و همچنین نقد آنها تلاش کرده‌ام از موضعی بی‌طرف مسأله تفکیک جنسی را مورد بررسی قرار دهم. جمعیت آماری این پژوهش ...
بیشتر
این مقاله منعکس کننده پیمایش نظرات و ارزیابی‌های دانشجویان در مورد طرح تفکیک جنسی است که بخشی از پژوهشی جامع است که در این مورد انجام شده است. در چارچوب مفهومی و نظری پژوهش با اتکا به نظرات اروینگ گافمن، ساندرا بم و دیگران و همچنین نقد آنها تلاش کرده‌ام از موضعی بی‌طرف مسأله تفکیک جنسی را مورد بررسی قرار دهم. جمعیت آماری این پژوهش دانشجویان دانشگاه‌های علامه طباطبائی، تهران و تک جنسیتی بانوان است، که از میان آنان 1350 نفر به صورت تصادفی و سهمیهای بر حسب جنس، مقطع تحصیلی، دانشگاه و دانشکده محل تحصیل انتخاب شده اند. نتایج گواه بر آن است که اکثریت دانشجویان دانشگاه‌های علامه و تهران که مهم‌ترین مخاطب اجرای طرح تفکیک جنسی هستند نسبت به آن مقاوم هستند. فقط 7/13 درصد دانشجویان دانشگاه علامه و حدود 13 درصد دانشجویان دانشگاه تهران نسبت به تفکیک جنسی در دانشگاه نگرش مثبت دارند. این نسبت در دانشگاه تک جنسیتی بانوان به حدود 31 درصد میرسد. 4/57 درصد دانشجویان دانشگاه علامه خواستار توقف اجرای تفکیک جنسی بودهاند و 1/59 درصد دانشجویان دانشگاه تهران مخالف اجرای این طرح در دانشگاه خود هستند
جامعه شناسی
وحید شالچی؛ روح الله قاسمی
چکیده
کشور ایران از دهه ۴۰ به بعد عمده درآمد خود را از نفت به دست آورده است. بر خلاف انتظار معقول، سیاست های اتخاذ شده دولت در زمان افزایش درآمدهای نفتی معضلات و مشکلات کشور را نسبت به گذشته بیشتر می‌سازد. در این پژوهش اثر سیاست‌های دولت بر نهادهای اجتماعی اقتصاد و سیاست در دو دوره ۱۳۵۶-۱۳۵۲ و ۱۳۸9-۱۳۸۴ بررسی میشود. پرسش اصلی ما علت اصلی ...
بیشتر
کشور ایران از دهه ۴۰ به بعد عمده درآمد خود را از نفت به دست آورده است. بر خلاف انتظار معقول، سیاست های اتخاذ شده دولت در زمان افزایش درآمدهای نفتی معضلات و مشکلات کشور را نسبت به گذشته بیشتر می‌سازد. در این پژوهش اثر سیاست‌های دولت بر نهادهای اجتماعی اقتصاد و سیاست در دو دوره ۱۳۵۶-۱۳۵۲ و ۱۳۸9-۱۳۸۴ بررسی میشود. پرسش اصلی ما علت اصلی شباهت سیاست‌های دولت‌ها و نتایج یکسان حاصل در عرصه نهادهای اجتماعی در این دو دوره است. هدف شناخت علل مؤثر در اتخاذ تصمیمات یکسانی این دو دولت بهرغم اختلافات ایدئولوژیکی، ساختاری و تاریخی در زمان شوکهای قیمتی نفت است. در این پژوهش بهمنظور تبیین مسئله از نظریه دولت ضعیف «تری لین کارل» استفاده کرده و از نظریه دولت رانتیر بهره بردهایم. روش پژوهش، روش تطبیقی تاریخی است. از تکنیک وابستگی به مسیر در بررسی تاریخی دولت ضعیف و برای مقایسه یافتههای تحقیق از جدول توافق میل استفاده کردهایم. بر اساس یافته ها، در هر دو دوره سیاستها و نتایج یکسانی در نهادهای اقتصاد و سیاست اتفاق میافتد. دولت ضعیف به‌عنوان علت اصلی و وجود دولت رانتیر و عامل چند برابر شدن قیمتهای نفت، به‌عنوان علل لازم اما نه کافی تبیینکننده مسئله موردنظر هستند.
جامعه شناسی
ریحانه نادری نژاد؛ غلامرضا غفاری؛ فرشاد مومنی
چکیده
این مقاله کوشیده است سهم ثروت طبیعی نفت و درآمدهای حاصل از آن را بر کیفیت زندگی مردم ایران در طی سال‌های 1390 – 1350 شمسی به روش تاریخی اسنادی بررسی نماید. در رویکرد نهادگرایی دولت به عنوان نهاد مهم اثرگذار بر فرآیند توسعه مطرح میشود. تأثیر این نهاد به عنوان مالک انحصاری درآمد نفت بر اساس رویکرد "ساختاربندی انتخاب" بررسی خواهد شد. برای ...
بیشتر
این مقاله کوشیده است سهم ثروت طبیعی نفت و درآمدهای حاصل از آن را بر کیفیت زندگی مردم ایران در طی سال‌های 1390 – 1350 شمسی به روش تاریخی اسنادی بررسی نماید. در رویکرد نهادگرایی دولت به عنوان نهاد مهم اثرگذار بر فرآیند توسعه مطرح میشود. تأثیر این نهاد به عنوان مالک انحصاری درآمد نفت بر اساس رویکرد "ساختاربندی انتخاب" بررسی خواهد شد. برای تأثیر پذیری حوزه اجتماع نیز از مدل کیفیت زندگی به مثابه شاخص توسعه اجتماعی استفاده شده است. این مفهوم با لحاظ کردن ابعاد جامعتر، اهمیت تحلیل رشد پایدار و برابر در طیف گستردهای از مؤلفهها را برای بهبود کیفیت زندگی به جای رشد کمّی شاخصهای معیشتی رفاه نشان میدهد. مشخصه سیاست‌های اجتماعی دولت ایران طی سال‌های1390-1350، به رغم تغییر رژیم و دولت‌ها، شامل شتابزدگی و عدم فرصت برای اصلاحات نهادی، بیتوجهی به بستر بومی، تک سویه بودن، و بیتوجهی به پایداری است. این مسئله نشان از حک شدن مسائلی در ساختارهای ایران دارد که به طور پیوسته مشکلات را در همه حوزها از جمله حوزه رفاه و کیفیت زندگی باز تولید می‌کند.
جامعه شناسی
احمد غیاثوند؛ سمیه عرب خراسانی
چکیده
بررسی شیوع جدایی و افزایش خانواده‌های تک‌سرپرست علاوه بر مطالعه ساختاری و عینی نیاز به بررسی ذهنیت عاملان با تأکید بر جنسیت نیز دارد. زنان سرپرست خانوار به دلیل همراه داشتن فرزندان شرایط ویژه‌ای را در دو حالت اتفاق جدایی و مواجهه با پیامدهای آن تجربه می‌کنند. تا پیش‌ازاین فرض بر آن بوده است که فرزندان عامل مهمی در نگهداشت زندگی‌های ...
بیشتر
بررسی شیوع جدایی و افزایش خانواده‌های تک‌سرپرست علاوه بر مطالعه ساختاری و عینی نیاز به بررسی ذهنیت عاملان با تأکید بر جنسیت نیز دارد. زنان سرپرست خانوار به دلیل همراه داشتن فرزندان شرایط ویژه‌ای را در دو حالت اتفاق جدایی و مواجهه با پیامدهای آن تجربه می‌کنند. تا پیش‌ازاین فرض بر آن بوده است که فرزندان عامل مهمی در نگهداشت زندگی‌های تأهلی هستند، اما تصویر حاضر از وضعیت جدایی زنان و مردان و شکل‌گیری خانواده‌های تک‌سرپرست معنای دیگری را به ذهن می‌رساند. پژوهش حاضر در پی جستجوی معنای جدایی و تغییرات زمینهای – ذهنی آن از منظر مادران با محوریت هویت مادری صورت گرفته است. این مطالعه پدیدارشناسی به شیوه کیفی انجام گرفته و ابزار گردآوری اطلاعات آن مصاحبه نیمه‌ساخت‌یافته با بیست نفر از مادرانی است که تجربه جدایی داشته‌اند. تحلیل اطلاعات حاصل به شیوه کولایزی انجام و نتیجه حاصل شده آن‌که جدایی در پی تغییر ذهنیت زنان نسبت به حیات خانوادگی، اهمیت یافتن هویت انسانی زنانه و توجه به به‌زیستی فرزندان صورت میگیرد. زندگی زناشویی ناخوشایند و ناتوان از تأمین نیازهای زنان، آنان را به سمت رهایی از این وضعیت رنج‌آور مزمن می‌راند. تهدید پیوسته هسته شخصیتی زنان و تخریب اعتماد و عزت‌نفس آنان سبب میشود که در پی راهی جهت خروج از این وضعیت قرار گیرند. در این مسیر فرزندان همچنان عامل مهمی در زندگی زنان باقی می‌مانند اما نه به‌عنوان عامل نگهدارنده آنان در شرایط ناخوشایند، بلکه به‌عنوان عامل‌ترمیم هویتی. به‌زیستی فرزندان محرکی قوی در حذف پدر از زندگی خانوادگی و تشکیل خانواده‌های زن‌سرپرست است.
جامعه شناسی
سید محسن میرسندسی
چکیده
این تحقیق با هدف بررسی نظری و پیمایش مسئله مصونیت فرهنگی جوانان در شهر مشهد انجام‌گرفته است. شاخص کلی مصونیت از ترکیب چهار خرده شاخص مصونیت روانی، اجتماعی، ارتباطی و فکری تهیه‌شده است. حجم نمونه 512 نفر از جوانان سنین 18-29 سال بود که نسبت زنان و مردان تقریباً برابر و میانگین سن پاسخگویان، 21 سال است. میانگین مصونیت فرهنگی اعضای نمونه ...
بیشتر
این تحقیق با هدف بررسی نظری و پیمایش مسئله مصونیت فرهنگی جوانان در شهر مشهد انجام‌گرفته است. شاخص کلی مصونیت از ترکیب چهار خرده شاخص مصونیت روانی، اجتماعی، ارتباطی و فکری تهیه‌شده است. حجم نمونه 512 نفر از جوانان سنین 18-29 سال بود که نسبت زنان و مردان تقریباً برابر و میانگین سن پاسخگویان، 21 سال است. میانگین مصونیت فرهنگی اعضای نمونه بالاتر از حد متوسط و برابر 3.39 است. اعضای نمونه موردبررسی بالاترین حد مصونیت را در بُعد فکری دارا هستند که بیانگر مثبت اندیشی بسیار بالا و رویکرد اظهاری اعضای نمونه است. از سوی دیگر کمترین مصونیت اعضای نمونه از حیث اجتماعی است. بدین معنا که آنها تا حدی در برابر این آسیب قرار دارند که در تعاملات خود با دیگران به آنها به دیده ابزاری نگاه شود. نتایج رگرسیون نشان داد 26.4 درصد از تغییرات موجود در مصونیت فرهنگی، تابع متغیرهای مستقل تحقیق است. فقدان انگیزه برای پیشرفت خشونت و ناسازگاری در خانواده، ضعف تربیت دینی و میزان تحصیلات بیشترین تأثیر را بر مصونیت فرهنگی می‌گذارد. بدین ترتیب که با فقدان انگیزه پیشرفت، خشونت و ناسازگاری در خانواده و ضعف تربیت دینی تأثیر معکوس بر مصونیت فرهنگی گذاشته و موجب آسیب‌پذیری افراد از این حیث می‌شوند. اما تحصیلات تأثیر مثبتی بر مصونیت فرهنگی افراد می‌گذارد.
جامعه شناسی
سارا کریم زاده رضاییه؛ صادق صالحی
چکیده
نظریه نوسازی بوم‌شناختی ازجمله نظریه‌های مسلط و پیشرو در جامعهشناسی محیط‌زیست میباشد. ایده اصلی این نظریه این است که در عصر مدرنیته متأخر، صنعتی شدن، توسعه فنی، رشد اقتصادی و سرمایه‌داری، نه‌تنها با پایداری بوم‌شناختی سازگارند، بلکه از محرک‌های اصلی اصلاح محیطزیستی محسوب می‌شوند. هدف از مقاله حاضر، نقد معرفت‌شناختی ...
بیشتر
نظریه نوسازی بوم‌شناختی ازجمله نظریه‌های مسلط و پیشرو در جامعهشناسی محیط‌زیست میباشد. ایده اصلی این نظریه این است که در عصر مدرنیته متأخر، صنعتی شدن، توسعه فنی، رشد اقتصادی و سرمایه‌داری، نه‌تنها با پایداری بوم‌شناختی سازگارند، بلکه از محرک‌های اصلی اصلاح محیطزیستی محسوب می‌شوند. هدف از مقاله حاضر، نقد معرفت‌شناختی این نظریه از ابعاد مختلف میباشد. بدین منظور و با استفاده از معیارهای عمومی نقد در حوزه معرفت‌شناسی اجتماعی (مشتمل بر انسجام درونی و بیرونی نظریه) و نیز معیارهای اختصاصی نقد (شامل قیمومت‌پذیری، جزم‌اندیشی و بیگانگی نظری)، نظریه نوسازی بوم‌شناختی مورد نقد و بررسی قرار گرفته است. سؤال اساسی تحقیق حاضر این است که با توجه به زمینه‌های اجتماعی شکل‌گیری نظریه نوسازی بوم‌شناختی، چه نقاط قوت و ضعفی را می‌توان بر آن مترتب دانست؟ نتایج بررسی حاضر نشان میدهد که در این نظریه، حفاظت از زیست‌بوم، بیشتر بر عهده فناوری گذاشته شده و ابعاد اجتماعی و سیاسی حفاظت زیست‌محیطی مورد غفلت واقع شده است. با بررسی و نقد ابعاد گوناگون نظریه نوسازی بوم‌شناختی، می‌توان گفت با توجه به این که تأکید عمده این نظریه بر روابط در حال تغییر اقتصاد- اکولوژی در کشورهای صنعتی است، بنابراین، نمی‌تواند به‌درستی ادعای اصلاح زیست‌محیطی در سایر نقاط جهان را داشته باشد.
جامعه شناسی
سهیلا علیرضانژاد؛ نیکزاد زنگنه
چکیده
این مقاله در پی بررسی تأثیر دسترسی زنان به پول در مناسبات قدرت در خانواده‌های فرودست است. پرسش این است که مناسبات قدرت در روابط همسران در این خانواده‌ها بر مبنای دسترسی به پول چگونه صورت‌بندی میشود؟ پژوهش با استفاده از روش مردم‌نگاری نهادی و ارزیابی مشارکتی روستایی و با تکنیک‌های مشاهده، مصاحبه، بحث‌های گروهی و رسم نمودار فعالیت ...
بیشتر
این مقاله در پی بررسی تأثیر دسترسی زنان به پول در مناسبات قدرت در خانواده‌های فرودست است. پرسش این است که مناسبات قدرت در روابط همسران در این خانواده‌ها بر مبنای دسترسی به پول چگونه صورت‌بندی میشود؟ پژوهش با استفاده از روش مردم‌نگاری نهادی و ارزیابی مشارکتی روستایی و با تکنیک‌های مشاهده، مصاحبه، بحث‌های گروهی و رسم نمودار فعالیت روزانه در اجتماعات محلی زنان تکیه شهدا و دستان سبز در شهر تهران انجام‌شده است. بر پایه یافته‌ها پول و قدرت در خانواده، مفاهیمی عمیقاً جنسیتی هستند. پول‌توجیبی، پول خرجی، پول دیدنی، پول نادیدنی، پس‌انداز، ارثیه و هدایای والدین، صندوق قرض‌الحسنه خانگی و مهریه، پول‌های در دسترس زنان یا منابع آن هستند. عاملیت اقتصادی زنان در اجتماعات مورد مطالعه در کسب پول نادیدنی و مدیریت پول مردانه تعریف میشود. قدرت زنانه با همنوایی با مرد شکل میگیرد و از نوع اقتدار اجرایی و در حوزه مسائل کم‌اهمیت‌تر است. کنترل نحوه هزینه‌کرد درآمد زن، امتناع از دادن پول و منع دسترسی زن یا فرزندان به تأمین نیازهای پایه‌ای از مصادیق خشونت اقتصادی است که زنان مورد مطالعه تجربه کرده‌اند؛ در مقابل، طی مدارای همدلانه همسران با وجود تفاوت در میزان دسترسی به پول، می‌توانند مناسبات قدرت را به‌طور مسالمت‌آمیز تنظیم کنند.
جامعه شناسی
جمال ادهمی؛ یعقوب احمدی؛ ابراهیم جعفری
چکیده
این پژوهش باهدف بررسی ترجیحات ارزشی بین نسلی در شهر سنندج و عوامل اجتماعی موثر برآن انجام گردید. شهر سنندج ار جمله شهرهایی است که به واسطه ویژگیهایی چون مرکزیت استان کردستان، گسترش شهرنشینی شتابان، مهاجرت بی رویه، حاشیه نشینی، جوانی جمعیت، همزیستی عناصری از فرهنگ بومی -محلی وغیرمحلی- غیر بومی، همزیستی فرهنگ سنتی و مدرن، مجاورت با ...
بیشتر
این پژوهش باهدف بررسی ترجیحات ارزشی بین نسلی در شهر سنندج و عوامل اجتماعی موثر برآن انجام گردید. شهر سنندج ار جمله شهرهایی است که به واسطه ویژگیهایی چون مرکزیت استان کردستان، گسترش شهرنشینی شتابان، مهاجرت بی رویه، حاشیه نشینی، جوانی جمعیت، همزیستی عناصری از فرهنگ بومی -محلی وغیرمحلی- غیر بومی، همزیستی فرهنگ سنتی و مدرن، مجاورت با شهرهای مرزی، مدرنیته رسانه ای دستخوش تحولات گسترده ای شده است. بنابراین شناخت وضعیت ترجیحات ارزشی ورفتاری در بین سه نسل از شهروندان حائز اهمیت است. برای این منظور چارچوب نظری با الهام از دیدگاه دورکیم، مرتن، گیدنز، بوردیو، اینگلهارت و شوارتز تنظیم گردید و در قالب آن فرضیه های اصلی مطرح شده است. پژوهش به روش چندگانه (روش پیمایشی و روش اسنادی)و به شیوه نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای روی 367نفر نمونه از شهروندان سنندجی به تفکیک گروه های نسلی انجام گرفته است. یافته ها نشان می دهد میزان ترجیحات ارزشی افراد جوان و میانسال تفاوت معنی‌داری با هم ندارد، اما میزان ترجیحات ارزشی افراد جوان و پیر و افراد میانسال و پیر بایکدیگر تفاوت معناداری دارد. همچنین نتایج آزمون همبستگی پیرسون نشان داد بین متغیرهای سرمایه اجتماعی و دینداری با ترجیحات ارزشی در دو نسل جوان و میانسال و بین متغیرهای سرمایه فرهنگی و ترجیحات ارزشی در نسل جوان و بین میزان استفاده از رسانه های جمعی وترجیحات ارزشی در دو نسل جوان و پیر همبستگی معنی‌داری وجود دارد. اما همبستگی بین سرمایه اقتصادی و ترجیحات ارزشی در بین تمام نسل‌ها معنی‌دار نمی باشد.
