جامعه شناسی
میثم شمسی گوشکی؛ وحید شالچی؛ محمدتقی کرمی قهی
چکیده
قرائت پرنفوذی از تاریخ مشروطه ارائه شده که به موجب آن مشروطیت برابر عدالت‌طلبی، آزادی‌خواهی، قانون‌خواهی قلمداد شده است. بسیاری تاریخ‌نگاران اندیشه نیز تحولات این دوره تاریخی را با مقوله بحران هویت توضیح می‌دهند. پژوهش حاضر در تمایز از این بینش‌ها، با کاربست روش دیرینه‌شناسانه و تبارشناسنه میشل فوکو، دو رخداد بزرگ جنگ‌های ...
بیشتر
قرائت پرنفوذی از تاریخ مشروطه ارائه شده که به موجب آن مشروطیت برابر عدالت‌طلبی، آزادی‌خواهی، قانون‌خواهی قلمداد شده است. بسیاری تاریخ‌نگاران اندیشه نیز تحولات این دوره تاریخی را با مقوله بحران هویت توضیح می‌دهند. پژوهش حاضر در تمایز از این بینش‌ها، با کاربست روش دیرینه‌شناسانه و تبارشناسنه میشل فوکو، دو رخداد بزرگ جنگ‌های ایران و روس و گسترش بیماریهای مسری و مرگآور وبا و طاعون را بدل به مسئله کرده و به زمینه‌ای پرداخته است که ذیل آن گفتمان سیاسی حاکم و نظم معنایی و نمادین مستقر در جامعه فروپاشید. چنین تبیینی از سویی با مقولات و تبیینهای هویتی همخوان نیست؛ از سویی دیگر با بررسی رسالات روشنفکران قاجاری این نتیجه حاصل آمد که نه عدالت‌طلبی و نه آزادی‌خواهی دالهای مرکزی گفتمان مشروطه نبوده و اینها دالهای شناوری هستند که به خدمت دال مرکزی در میآیند که همانا «انتظام دولت» است. یافته‌های پژوهش بیانگر این هستند که مشروطه‌خواهی بیش از آنکه گفتاری در رهایی و آزادی باشد گفتاری در نظم است و خواهان دولتی است که بتواند بیش از پیش بر مردم حکومت کند و وجوه متعدد زیست آنها را رصد نماید. دولتی که بیشتر به مردم شکل دهد تا بهتر به خدمت دولت درآیند.
جامعه شناسی
علیرضا حدادی
چکیده
سرمایه اجتماعی از مفاهیم بنیادی علوم اجتماعی است، که سنجش آن می‌تواند وضعیت کلی پیوندهای مهم در جوامع را تعیین کند. مقاله حاضر با بهره‌گیری از فراتحلیل پیمایش‌های سرمایه اجتماعی به‌لحاظ مفهومی و روش‌شناختی و فراتحلیل ادبیات نظری و تحلیل خبرگانی، چارچوبی برای سنجش سرمایه اجتماعی حاوی سه رکن، هشت معرف و چهل شاخص ارائه می‌دهد. همچنین ...
بیشتر
سرمایه اجتماعی از مفاهیم بنیادی علوم اجتماعی است، که سنجش آن می‌تواند وضعیت کلی پیوندهای مهم در جوامع را تعیین کند. مقاله حاضر با بهره‌گیری از فراتحلیل پیمایش‌های سرمایه اجتماعی به‌لحاظ مفهومی و روش‌شناختی و فراتحلیل ادبیات نظری و تحلیل خبرگانی، چارچوبی برای سنجش سرمایه اجتماعی حاوی سه رکن، هشت معرف و چهل شاخص ارائه می‌دهد. همچنین منطق رسیدن به مقدار سرمایه اجتماعی از بین متغیر‌های متکثر که مبتنی‌بر روش استقرایی است، توضیح داده می‌شود. این مقاله با بهره‌گیری از دیدگاه متفکران و صاحب‌نظران این عرصه، به جای مدل مرسوم سه سطحی خرد، میانه و کلان، بر سنجش سرمایه اجتماعی حاکمیت متمرکز شده و سه رکن «اعتماد اجتماعی»، «نکویی رابطه دولت‌ملت» و «مشارکت سیاسی عمومی» را به‌عنوان مهمترین عناصر سنجش آن معرفی کرده است. این ارکان در ارتباط دولت و ملت بازتعریف شده و برای حاکمیت نظام‌های سیاسی اختصاصی‌سازی شده است. با توجه به حضور بی‌واسطه مردم در فضای مجازی می‌توان این الگو را غیرمستقیم و از طریق ردپای شبکه‌ای افراد پایش کرد. لذا هریک از ارکان، معرف‌ها و شاخص‌ها با وزن‌دهی نظری و زمینه‌ای در محاسبه میزان سرمایه اجتماعی نهایی اثرگذار می‌شود. این مقیاس، ابزاری قابل استفاده برای سنجش سرمایه اجتماعی حاکمیت و احساسات کاربران در فضای مجازی است.
جامعه شناسی
فاطمه نامیان؛ محمد امیرپناهی
چکیده
تاکنون پژوهش‌های متعددی در ارتباط با احساس امنیت اجتماعی به انجام رسیده است؛ اما یافته‌های به‌دست‌آمده در این حوزه پراکنده، منفرد، متنوع و بدون ارتباط باهم است.به علاوه بسیاری از مطالعات تنها به یک یا دو عامل مؤثر بر احساس امنیت پرداخته‌اند و عوامل دیگر را نادیده گرفته‌اند. نظر به اهمیت چنین مسئله‌ای به‌منظور جمع‌بندی و ...
بیشتر
تاکنون پژوهش‌های متعددی در ارتباط با احساس امنیت اجتماعی به انجام رسیده است؛ اما یافته‌های به‌دست‌آمده در این حوزه پراکنده، منفرد، متنوع و بدون ارتباط باهم است.به علاوه بسیاری از مطالعات تنها به یک یا دو عامل مؤثر بر احساس امنیت پرداخته‌اند و عوامل دیگر را نادیده گرفته‌اند. نظر به اهمیت چنین مسئله‌ای به‌منظور جمع‌بندی و همسو کردن نتایج پژوهش‌ها، تلاش شده است به این پرسش پاسخ داده شود که به‌طورکلی چه عوامل جامعه‌شناختی موثر بر احساس امنیت اجتماعی زنان کدامند و این عوامل به چه میزان آن را تبیین کرده است. مکانیسم اجرای پژوهش، فراتحلیل کمی با استفاده از نرم‌افزار CMA2 است. هدف این روش، انسجام‌بخشی، مرور نظام‌مند و یکدست‌سازی مطالعات صورت‌گرفته در یک حوزه معین پژوهشی است. جامعه آماری آن نیز 25 پژوهش انجام‌شده در دهه 1390 به‌دلیل داشتن شرایط آماری مورداستفاده در تحقیق، باهدف ترکیب و شناسایی میزان تأثیر متغیرها بوده است. یافته‌های پژوهش حاکی از این است که احساس امنیت اجتماعی زنان به‌عنوان متغیر وابسته اصلی تأثیرپذیر از متغیرهایی نظیر استفاده از رسانه‌های جمعی، اعتماد اجتماعی، سرمایه فرهنگی، انسجام اجتماعی، مشارکت اجتماعی، فقر و فرودستی زنان است و هر متغیر توانسته است سهمی از تغییرات ایجادشده در امنیت زنان را تبیین نماید.
برنامه ریزی، رفاه و تعاون
مریم زارعیان؛ ویدا راضی
چکیده
در مطالعه حاضر، نحوه استفاده جوانان از فضاهای عمومی شهری مورد بررسی قرار گرفته است تا عوامل مؤثر بر کاهش حضور جوانان در عرصه عمومی شهر، شناسایی شود. بدین منظور 600 نفر از جوانان 25-18ساله‌ی شهر تهران براساس نمونه‌گیری خوشه‌ای چند مرحله‌ای به‌عنوان نمونه آماری انتخاب شده و مورد بررسی قرار گرفتند. روش جمع‌آوری اطلاعات، روش میدانی ...
بیشتر
در مطالعه حاضر، نحوه استفاده جوانان از فضاهای عمومی شهری مورد بررسی قرار گرفته است تا عوامل مؤثر بر کاهش حضور جوانان در عرصه عمومی شهر، شناسایی شود. بدین منظور 600 نفر از جوانان 25-18ساله‌ی شهر تهران براساس نمونه‌گیری خوشه‌ای چند مرحله‌ای به‌عنوان نمونه آماری انتخاب شده و مورد بررسی قرار گرفتند. روش جمع‌آوری اطلاعات، روش میدانی و تکنیک مورد استفاده نیز تکنیک پیمایش با استفاده از ابزار مصاحبه و پرسشنامه بوده است. تجزیه و تحلیل داده‌ها نیز با استفاده از شیوههای آماری انجام گرفت. نتایج نشان می‌دهد فضای اجتماعی شهر، تأثیر مثبت و معناداری بر سبک گذران اوقات فراغت جوانان دارد و پارکها و کافیشاپها از جمله مکانهای عمومی ترجیحی جوانان هستند. همچنین مردان بیشتر از زنان از فضاهای عمومی استفاده میکنند و عمده جوانان استفادهکننده از فضاهای عمومی را افراد مجرد تشکیل می‌دهند. همچنین رابطه میان چهار متغیر میاننظمی اجتماعی، میاننظمی کالبدی، احساس امنیت و متغیر جمعیتشناختی مانند سن، جنس و تحصیلات با میزان استفاده از فضای عمومی معنادار است.
جامعه شناسی
فاطمه درخشان؛ داوود پرچمی
چکیده
روسپی گری یکی از مهمترین آسیب های اجتماعی در تمام جوامع است که وجوه مختلفی دارد و عوامل زیادی بر آن تاثیرگذار است. غالباً در حوزه ارائه راهکار تلاش می‌شود که سیاست‌گذاری ها جهت رفع و از بین بردن عوامل موجبه آن باشد که از محیط و زمینه های زیستی و روانی شخص تا ساختارهای کلان اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و حقوقی جامعه را دربرمی گیرد. در این ...
بیشتر
روسپی گری یکی از مهمترین آسیب های اجتماعی در تمام جوامع است که وجوه مختلفی دارد و عوامل زیادی بر آن تاثیرگذار است. غالباً در حوزه ارائه راهکار تلاش می‌شود که سیاست‌گذاری ها جهت رفع و از بین بردن عوامل موجبه آن باشد که از محیط و زمینه های زیستی و روانی شخص تا ساختارهای کلان اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و حقوقی جامعه را دربرمی گیرد. در این مطالعه با روش تطبیقی و با محوریت نظریه نظم اجتماعی سرمایه محور به بررسی تجربیات برخی کشورها (مدل نوردیک، آفریقای جنوبی و هند) که تا حدودی در کنترل این پدیده موفق بودهاند، پرداخته و در پی دستیابی راهکارهای کاهش این آسیب هستیم. مولفههای سرمایه محور شامل افزایش سرمایه فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی از طریق اصلاح ساختارهای اقتصادی، حقوقی و اجتماعی می باشد. تجربه کشورهای منتخب نشان می دهد که امروزه در اکثر جوامع به ویژه جوامع غربی نگاه آسیب شناسانه به روسپیگری وجود دارد. بر این اساس دولت ها با کمک سازمان های غیردولتی و مردمی تلاش دارند که این پدیده را از طریق اعمال سیاست های حقوقی، قضائی و توانمندسازی زنان آسیب پذیر در حوزههای مختلف روانی، فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی به کنترل روسپیگری با تمرکز بر کاهش تقاضا بپردازند.
جامعه شناسی
الهه آب نیکی؛ احمد غیاثوند
چکیده
پژوهش حاضر به دنبال بررسی تغییرات سبک زندگی شهروندان تهرانی بود. روش تحقیق از نوع پیمایش و جامعه آماری پژوهش، کلیه شهروندان بالای 15 سال شهر تهران در سال 1402 بوده اند که با استفاده از روش نمونه‌گیری چندمرحله‌ای، 404 نفر از آنان انتخاب و مورد بررسی قرار گرفتند. ابزار جمع‌آوری داده‌ها، پرسشنامه محقق‌ساخته بوده و از روش اعتبار صوری و ...
بیشتر
پژوهش حاضر به دنبال بررسی تغییرات سبک زندگی شهروندان تهرانی بود. روش تحقیق از نوع پیمایش و جامعه آماری پژوهش، کلیه شهروندان بالای 15 سال شهر تهران در سال 1402 بوده اند که با استفاده از روش نمونه‌گیری چندمرحله‌ای، 404 نفر از آنان انتخاب و مورد بررسی قرار گرفتند. ابزار جمع‌آوری داده‌ها، پرسشنامه محقق‌ساخته بوده و از روش اعتبار صوری و منطقی و آزمون آلفای کرونباخ برای سنجش اعتبار و پایایی معرف ها استفاده شد. بر مبنای یافته‌های پژوهش، بیشترین تغییرات مربوط به مؤلفه‌های «دوری از دورهمی» با میانگین تفاوت 418/0 منفی و نیز «هراس پاندمیک» با میانگین تفاوت 413/0 می‌باشد؛ البته «پزشکی شدن زندگی» با میانگین تفاوت 114/0 و «احساس رهاشدگی» با میانگین 096/0 در عین معناداری، تغییرات کمی را نشان می‌دهند. در آخر این تغییرات در سه بعد محوری: هراس مفصل‌بندی‌شده، مراقبت شبکه‌ای و رشد کنشگری اجتماعی استخراج شده است. بر مبنای بعد هراس مفصل‌بندی‌شده، احساس رهاشدگی و هراس پاندمیک تبدیل به بخش بنیادی سبک زندگی شهروندان تهرانی شده است. بر مبنای بعد مراقبتِ شبکه‌ای، پزشکی‌شدن زندگی، دوری از دورهمی، مجازی‌شدن زیستِ اجتماعی و خودمراقبتی جسمی، و بر مبنای بعد رشد کنشگری اجتماعی، حساسیتِ زیست‌محیطی و مسئولیت اجتماعی تبدیل به بخش‌های کلیدی سبک زندگی نوین شهروندان تهرانی شده‌اند.
