محمود جمعه پور؛ محمدرضا میرلطفی
چکیده
چکیده توجه مجدد به نظام‌های سنتی بهره‌برداری و مدیریت گروهی، دانش بومی و تجربه مردم محلی در این پژوهش از دیدگاه پارادایم‌های جدید توسعه و معیشت پایدار روستایی است. پژوهش در دانش بومی و نظام‌های تولید سنتی، سبب شده است تا این اندیشه کلیشه‌ای که دهقانان، مدیرانی ضعیف‌اند تبدیل به‌اندیشه‌ای شود که برای مردم محلی احترام بیشتری ...
بیشتر
چکیده توجه مجدد به نظام‌های سنتی بهره‌برداری و مدیریت گروهی، دانش بومی و تجربه مردم محلی در این پژوهش از دیدگاه پارادایم‌های جدید توسعه و معیشت پایدار روستایی است. پژوهش در دانش بومی و نظام‌های تولید سنتی، سبب شده است تا این اندیشه کلیشه‌ای که دهقانان، مدیرانی ضعیف‌اند تبدیل به‌اندیشه‌ای شود که برای مردم محلی احترام بیشتری قائل است. مردمی که ایده‌ها و اعمالشان در قبال محیط، پایدار و دارای سازگاری بومی تلقی می‌شود. (Fujisaka, 1986) یک معیشت هنگامی پایدار است که بتواند با فشارها و شوک‌ها سازگار شده و خود را تقویت یا حفظ کند. (Chambers & Conway 1992:6) نگاه به نظام جمعی مدیریت منابع آب و لایروبی جوی‌های آبیاری در سیستان از این دیدگاه، ارزش آن در ایجاد معیشت پایدار در پهنه سرزمین را نشان می‌دهد. در توجه به عرصه‌های روستایی در منطقه سیستان، به روشنی در می‌یابیم که، با وجود تغییرات اقلیمی و خشک تر شدن سرزمین، مهمترین عامل شکل‌گیری وضعیت کنونی (بیابانی شدن سیستان) را باید در نابودی نظام‌های سنتی تولید مبتنی بر دانش و تجربه بومی و سازگار با شرایط سرزمین محلی دانست. در حال حاضر یکی از چالش‌های مهم اقتصاد روستایی سیستان، نابودی سالانه بخش وسیعی از زمین‌های کشاورزی در اثر بی آبی و تراکم رسوبات آبی و بادی و خارج شدن تدریجی کشاورزی از عرصه معیشت، در اثر عدم توانایی تامین و هدایت صحیح آب توسط مدیریت‌های جدید روستایی است. استفاده نادرست از تکنولوژی‌های نو و عدم استفاده از دانش بومی و تجارب جامعه محلی، سبب بحرانی تر شدن وضعیت و در نتیجه باعث بیکاری، کمبود درآمد، فقر و مهاجرت روستاییان گردیده است. سیستم مدیریت سنتی با ساختار هرمی‌خود به همراه کشاورزان منطقه در طول سال با عنوان حشر، به صورت منظم و دسته جمعی (هزاران نفر) در طول سه ماه اقدام به لایروبی رسوبات رودخانه‌ها، کانال‌ها و انهار جهت انتقال آب و کشت نزدیک صد هزار هکتار از اراضی زراعی منطقه را می‌نمود. در حالی که اکنون عدم استفاده از دانش بومی و تجارب مدیران سنتی منطقه، را می‌توان به عنوان یکی از عوامل اصلی عدم پایداری معیشت مبتنی بر کشاورزی منطقه قلمداد کرد. هدف اصلی این پژوهش معرفی حشر به عنوان یک نظام و تکنیک گروهی سنتی و شناخت نقش دانش بومی و تجارب کارکردی مدیریت مشارکتی سنتی در پایداری معیشت، مبتنی بر کشاورزی در سیستان است. این پژوهش از نوع پژوهش‌های توصیفی تحلیلی است که با اتکاء به روش بررسی اسنادی انجام شده است و در بخشی از کار برای گردآوری داده‌های مورد نیاز، از بازدید‌های میدانی و مصاحبه‌های هدفمند با آگاهان و ریش سفیدان محلی استفاده شده است که نام آنها در پایان مقاله بیان شده است. بهره جستن از دانش بومی و تجارب مدیریت سنتی منابع تولید روستایی، در کنار بکارگیری دانش روز و تکنولوژی نوین در چارچوب دیدگاه مشارکتی، می‌تواند حیات اجتماعی و اقتصادی منطقه، بویژه فضای روستایی را بازسازی و متحول سازد.
سید کمال الدین موسوی؛ سکینه حیدرچور مرند
چکیده
چکیده این مقاله به بررسی وضعیت "بیگانگی تحصیلی" و برخی از عوامل مؤثر بر آن در بین دانشجویان دانشگاه شاهد می‌پردازد. بر اساس رویکرد انتقادی فرضیاتی چند مطرح و میان متغیرها ارتباط نظری برقرار گردید. جمعیت آماری پژوهش، شامل تمام دانشجویان دانشگاه شاهد در سال 1388 بوده است که از این میان 359 نفر بعنوان حجم نمونه انتخاب گردید شیوه نمونه‌گیری ...
بیشتر
چکیده این مقاله به بررسی وضعیت "بیگانگی تحصیلی" و برخی از عوامل مؤثر بر آن در بین دانشجویان دانشگاه شاهد می‌پردازد. بر اساس رویکرد انتقادی فرضیاتی چند مطرح و میان متغیرها ارتباط نظری برقرار گردید. جمعیت آماری پژوهش، شامل تمام دانشجویان دانشگاه شاهد در سال 1388 بوده است که از این میان 359 نفر بعنوان حجم نمونه انتخاب گردید شیوه نمونه‌گیری دو مرحله بوده و در مرحله اول نمونه‌گیری طبقه متناسبو در مرحله دوم نمونه‌گیری تصادفی انجام و با تکیه بر دو ویژگی مقطع و رشته تحصیلی، جمعیت نمونه به تناسب و به تعداد انتخاب گردید. به منظور سنجش "بیگانگی تحصیلی" از مقیاس استاندارد میو و روزالیند، شامل خرده مقیاس‌های بی‌هنجاری، بی‌معنایی، بی‌قدرتی و انزوای اجتماعی استفاده شده و مجموعه از عوامل اجتماعی ـ فرهنگی در سه سطح خرد ـ متوسط و کلان بررسی شده‌اند. یافته‌ها حاکی از آن است که در سطح کلان متغیرهایی چون مدرک‌گرایی، ایدئولوژیک و انباشتی بودن نظام آموزشی، با متغیر وابسته یعنی "میزان بیگانگی تحصیلی" رابطه مستقیم دارند. درسطح متوسط، متغیرهای بوروکراسی اداری، محدودیت‌های اعمال شده توسط دانشگاه و نیز سبک مدیریتِ گروهِ آموزشی با "میزان بیگانگی تحصیلی" رابطه مستقیم داشته‌اند، اما پرستیژ اجتماعی دانشگاه با بیگانگی تحصیلی رابطه معکوس داشته است. در سطح خرد نیز میان متغیر سرمایه فرهنگی با میزان بیگانگی تحصیلی رابطه معکوس، و میان پایگاه اجتماعی ـ اقتصادی و بیگانگی تحصیلی رابطه معناداری وجود نداشته است. در مجموع، نتایج پژوهش بیانگر تاثیر قابل توجهِ عوامل سطح متوسط یعنی عوامل محیطی و سازمانی - در مقایسه با دیگر عوامل بررسی شده - بر بیگانگی تحصیلی دانشجویان بوده است.
هادی خانیکی؛ محمود بابائی
چکیده
چکیده سازوکارها و ابزارهای ارتباطی اینترنت، به دلیل فراهم کردن امکان تعامل، اشتراک‌گذاری و شکل‌گیری شبکه‌های ارتباطی در بین کنشگران فضای سایبر، از دیدگاه علوم ارتباطات و جامعه‌شناسی مقوله‌ای دارای اهمیت است. بررسی تعامل انسان - انسان در فضای سایبر، و تأثیر این‌گونه تعامل‌های متکی به سازوکارهای ارتباطی فناوری اینترنت، می‌تواند ...
بیشتر
چکیده سازوکارها و ابزارهای ارتباطی اینترنت، به دلیل فراهم کردن امکان تعامل، اشتراک‌گذاری و شکل‌گیری شبکه‌های ارتباطی در بین کنشگران فضای سایبر، از دیدگاه علوم ارتباطات و جامعه‌شناسی مقوله‌ای دارای اهمیت است. بررسی تعامل انسان - انسان در فضای سایبر، و تأثیر این‌گونه تعامل‌های متکی به سازوکارهای ارتباطی فناوری اینترنت، می‌تواند منجر به طرح این فرضیه شود که: بستر ارتباطی اینترنت، دارای پتانسیل ایجاد الگوهای نوین کنشگری است و نوع ابزار ارتباطی مورد استفاده کنشگران و میزان مهارت آنان در کاربرد ابزار ارتباطی، الگو و سطح تعامل کنشگران را در فضای سایبر تعیین می‌کند. در این مقاله، تأثیر و نقش سازوکارهای تعاملی اینترنت در شکل‌گیری الگوهای دسترسی، کنشگری و بیانی کنشگران فضای سایبر ایران،شامل وبلاگستان و شبکه‌های اجتماعی فارسی، مورد بررسی قرار گرفته است. با توجه به ماهیت پرسش‌های پژوهش، از روش «پیمایش» و در گردآوری اطلاعات، از پرسشنامه الکترونیکی استفاده شده است. جامعة آماری مورد مطالعه،کنشگران فعال در چهار سرویس‌دهندة اصلی وبلاگ‌نویسی فارسی و چهار سایت شبکه‌های اجتماعی فضای سایبری ایران بودند. نتایج پژوهش نشان داد که بین الگوهای کنشگری، بیانی و دسترسی در نظام تعاملی انسان-انسان در اینترنت، و سازوکارهای ارتباطی این فناوری رابطة مثبت وجود دارد. همچنین، نتایج آزمون‌ها نشان داد که میزان این رابطه، در حد کم است.
علی ساعی؛ معصومه قاراخانی؛ فرشاد مومنی
چکیده
چکیده این مقاله به مطالعه سیاست آموزش[1] در ایران می‌پردازد. سیاست آموزش به عنوان بُعدی از سیاست اجتماعی می‌تواند تحت تأثیر جهت‌گیری‌ها و رویکردهای دولت‌ها قرارگیرد. اما درباره این که در ایران دولت‌های گوناگون چه جهتگیری نسبت به سیاست آموزش داشته‌اند دریافت دقیقی وجود ندارد. در پی همین مسئله، پرسش پژوهش این است که تاثیر رویکرد ...
بیشتر
چکیده این مقاله به مطالعه سیاست آموزش[1] در ایران می‌پردازد. سیاست آموزش به عنوان بُعدی از سیاست اجتماعی می‌تواند تحت تأثیر جهت‌گیری‌ها و رویکردهای دولت‌ها قرارگیرد. اما درباره این که در ایران دولت‌های گوناگون چه جهتگیری نسبت به سیاست آموزش داشته‌اند دریافت دقیقی وجود ندارد. در پی همین مسئله، پرسش پژوهش این است که تاثیر رویکرد دولت‌ها بر سیاست آموزش در ایران چگونه بوده است؟ برای پاسخ به این پرسش سیاست آموزش در دو بعد درونداد قانونی و هزینه اجتماعی در طول سالهای 1360 تا 1388 ش. و با استفاده از داده‌های کمی و کیفی مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج پژوهش نشان داد، سیاست آموزش در دو بعد درونداد قانونی و هزینه اجتماعی در بازه زمانی مورد بررسی تابعی از رویکرد دولت‌ها نبوده است. این بدان معنی است که سوای اختلافات اندک در برخی دروندادهای قانونی، سیاستهای دولت‌های یاد شده در حوزه آموزش استمرار یافته و تکرار شده‌اند. همچنین طی سالهای مورد بررسی، اگرچه هزینه اجتماعی در بعد آموزش نوسان اندکی داشته است اما به نظر می‌رسد این نوسان تحت تاثیر تغییر رویکرد دولت‌ها نبوده است
حسین سلیمی
چکیده
چکیده نظریۀ وابستگی از جمله نظریاتی است که طی دو دهه تأثیری شگرف بر اندیشه‌های اجتماعی و سیاسی و نظریه‌های توسعه و نیز نگرش‌های جامعه‌شناختی در نیمۀ دوم قرن بیستم گذارده. نه فقط صاحب‌نظران بلکه اهل سیاست و مدیران نیز در بسیاری از کشورهای در حال توسعه تحت تأثیر نظریۀ وابستگی قرار گرفته بودند و ضمن آن که علت اصلی توسعه‌نیافتگی ...
بیشتر
چکیده نظریۀ وابستگی از جمله نظریاتی است که طی دو دهه تأثیری شگرف بر اندیشه‌های اجتماعی و سیاسی و نظریه‌های توسعه و نیز نگرش‌های جامعه‌شناختی در نیمۀ دوم قرن بیستم گذارده. نه فقط صاحب‌نظران بلکه اهل سیاست و مدیران نیز در بسیاری از کشورهای در حال توسعه تحت تأثیر نظریۀ وابستگی قرار گرفته بودند و ضمن آن که علت اصلی توسعه‌نیافتگی را به خارج از مرزهای کشورهای عقب‌مانده نسبت می‌دادند، راه رشد و پیشرفت را قطع رابطه و گسستن از جهان سرمایه‌داری می‌دانستند. در این نوشتار قصد ما این است که نشان دهیم که نظریۀ وابستگی خصلتی تاریخی داشته است و در شرایط تاریخی خاصی متولد شده و در آن زمان توان توضیح بسیاری از تحولات واقعی را داشته است. اما با تحول شرایط تاریخی و جهانی، مبانی نظریۀ وابستگی نیز دگرگون شد و هم مارکسیست‌ها و هم غیرمارکسیست‌هایی که به این نظریه گرایش داشتند، اصول تفکر خود را دگرگون ساختند تا جایی که به تدریج نظریه و اصطلاح وابستگی را کنار گذارده و مفاهیم دیگری را برای تبیین تحولات نوین جهان از دهۀ 1900 به بعد مطرح کردند. تغییرات آشکار و پنهان در نظریات بنیادگذاران تئوری وابستگی به اندازه‌ای است که می‌توان از پایان این نظریه و پیوستن آن به تاریخ نظریات موجود در عرصۀ جامعه‌شناسی توسعه سخن گفت.
امید قادرزاده
چکیده
چکیده این پژوهش با هدف شناسایی رویکرد نشریات دانشجویی به هویتهای قومی و ملی، به تحلیل محتوای تصاویر و مطالب نشریات کُرد زبان دانشگاه کردستان می‌پردازد. نمونه آماری این پژوهش، شامل 145 نشریه میباشد که در فواصل زمانی 1377-1389 انتشار یافتهاند. روش بکار رفته در این پژوهش «تحلیل محتوا» است. برای بررسی نحوه بازنمایی مقولههای ...
بیشتر
چکیده این پژوهش با هدف شناسایی رویکرد نشریات دانشجویی به هویتهای قومی و ملی، به تحلیل محتوای تصاویر و مطالب نشریات کُرد زبان دانشگاه کردستان می‌پردازد. نمونه آماری این پژوهش، شامل 145 نشریه میباشد که در فواصل زمانی 1377-1389 انتشار یافتهاند. روش بکار رفته در این پژوهش «تحلیل محتوا» است. برای بررسی نحوه بازنمایی مقولههای هویت ملی و قومی در محتوای نشریات از نرم افزار spss استفاده شد. در این پژوهش، به بررسی 10 مقوله سبک، هدف و لحن مطلب، محل رویداد مطلب، هویت بارز در متن، نوع جهتگیری نسبت به هویتهای قومی و ملی، ابعاد، مؤلفهها و نشانگان هویتهای ملی و قومی، و اقدام به تحریکات قومی پرداخته شد. یافتههای تحقیق نشان داد که در نشریات مورد بررسی در سه دوره زمانی، تمام مقولهها جز مقوله اقدام به تحریکات قومی از تفاوت معناداری برخوردار بودند. یافتههای برخی مقولهها عبارتند از: بیشترین سبک مطلب مورد استفاده با4/43 درصد مربوط به سبک مقاله، لحن مسلط بر نشریات دانشجویی با 9/39 درصد انتقادی و بیشترین هدف مطلب با 5/45 درصد مربوط به اطلاع رسانی بوده است. از مجموع 2507 مطلب مورد بررسی فقط در 1046 مطلب، هویت جمعی در ابعاد ملی و قومی بازنمایی شده است که از این تعداد، نشانگان هویت قومی دو برابر و نیم نشانگان هویت ملی بازنمایی شده است. یافته‌ها نشان از آن دارد که نشریات دانشجویی کُردزبان در ایفای نقش اصلی خود در تقویت مشارکت اجتماعی عام، تلطیف محلیگرایی و محلینگری و بسط و تعمیم دلبستگیهای جمعی به ماورای مرزهای قومی ضعیف هستند.
فرامرز سهرابی؛ یوسف کریمی
چکیده
چکیده هدف اصلی این پژوهش بررسی تأثیر همنوایی در تخلف عابرین پیاده از علائم چراغ راهنمایی عابر در شهر تهران میباشد. روش تحقیق بکار رفته در این پژوهش، روش میدانی و ابزار بکار گرفته شده مشاهده، مصاحبه و استفاده از همدست میباشد. تعداد افراد گروه نمونه در این پژوهش 728 نفر و افراد گروه نمونه تمام عابرانی بودند که هنگام عبور از تقاطع ...
بیشتر
چکیده هدف اصلی این پژوهش بررسی تأثیر همنوایی در تخلف عابرین پیاده از علائم چراغ راهنمایی عابر در شهر تهران میباشد. روش تحقیق بکار رفته در این پژوهش، روش میدانی و ابزار بکار گرفته شده مشاهده، مصاحبه و استفاده از همدست میباشد. تعداد افراد گروه نمونه در این پژوهش 728 نفر و افراد گروه نمونه تمام عابرانی بودند که هنگام عبور از تقاطع به قصد سبز شدن چراغ عابر پیاده، در کنار همدستان می‌ایستادند. برای تجزیه و تحلیل داده‌های پژوهش، آزمون مجذور خی دو بکار رفت. همچنین برای بدست آوردن تفاوت میانگین‌های سنی دو گروه افراد همنوا و ناهمنوا از آزمون t مستقل استفاده شد. نتایج بدست آمده از این پژوهش نشان داد که بین همنوایی و تخلف از علائم چراغ راهنمایی عابر توسط عابرین در شهر تهران و بین حالت‌های حضور همدستان با همنوایی، رابطه وجود دارد. بین همنوایی و پاسخ عابرین به پرسش که آیا هنگام عبور از تقاطع از رفتار سایر عابرین تبعیت می‌کنید با عامل همنوایی رابطه معنادار وجود داشت. در این تحقیق تفاوتی بین میانگین‌های سنی دو گروه افراد همنوا و ناهمنوا دیده نشد. بین تحصیلات، جنس، محل سکونت افراد نیز با عامل همنوایی رابطه معنادار دیده نشد. این بژوهش نشان داد که عامل همنوایی یکی از عوامل تأثیرگذار بر تخلف عابرین از علائم چراغ عابر پیاده در شهر تهران میباشد.بر اساس یافتههای این پژوهش ضروری به نظر می‌رسد که مسؤلان مربوط همان گونه که به رعایت مقررات توسط رانندگان وسایل نقلیه حساسیت دارند، به رعایت مقررات عبور و مرور توسط عابرین نیز توجه داشته باشند.
