نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشیار علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبائی

چکیده

چکیده
نظریۀ وابستگی از جمله نظریاتی است که طی دو دهه تأثیری شگرف بر اندیشه‌های اجتماعی و سیاسی و نظریه‌های توسعه و نیز نگرش‌های جامعه‌شناختی در نیمۀ دوم قرن بیستم گذارده. نه فقط صاحب‌نظران بلکه اهل سیاست و مدیران نیز در بسیاری از کشورهای در حال توسعه تحت تأثیر نظریۀ وابستگی قرار گرفته بودند و ضمن آن ‌که علت اصلی توسعه‌نیافتگی را به خارج از مرزهای کشورهای عقب‌مانده نسبت می‌دادند، راه رشد و پیشرفت را قطع رابطه و گسستن از جهان سرمایه‌داری می‌دانستند. در این نوشتار قصد ما این است که نشان دهیم که نظریۀ وابستگی خصلتی تاریخی داشته است و در شرایط تاریخی خاصی متولد شده و در آن زمان توان توضیح بسیاری از تحولات واقعی را داشته است. اما با تحول شرایط تاریخی و جهانی، مبانی نظریۀ وابستگی نیز دگرگون شد و هم مارکسیست‌ها و هم غیرمارکسیست‌هایی که به این نظریه گرایش داشتند، اصول تفکر خود را دگرگون ساختند تا جایی که به تدریج نظریه و اصطلاح وابستگی را کنار گذارده و مفاهیم دیگری را برای تبیین تحولات نوین جهان از دهۀ 1900 به بعد مطرح کردند. تغییرات آشکار و پنهان در نظریات بنیادگذاران تئوری وابستگی به اندازه‌ای است که می‌توان از پایان این نظریه و پیوستن آن به تاریخ نظریات موجود در عرصۀ جامعه‌شناسی توسعه سخن گفت.
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

آغاز و انجام نظریۀ وابستگی

نویسنده [English]

  • Hossein Salimi

منابع:
-  باران، پل. (1359)، اقتصاد سیاسی رشد، ترجمه: ک. آزادمنش، تهران: خوارزمی.
-  باران، پل و دیگران (1354)، اقتصاد سیاسی توسعهنیافتگی و رشد، ترجمه: ف. نعمانی، تهران: سیمرغ،‌ تهران: سیمرغ.
-  فرانک، آندره گوندر. (1366)، "توسعۀ توسعه‌نیافتگی در آمریکای لاتین"، ترجمه:  گ.اعتماد در:توسعه و توسعهنیافتگی،تهران: پیشبرد.
- فرانک، آندره گوندر. (1359)، جامعهشناسی توسعه و توسعهنیافتگی جامعهشناسی، ترجمه: م. سناجیان، تهران: انتشارات علمی دانشگاه صنعتی شریف.
 
-   Amin, Samir (1982). The Disarticulation of Economy within Developing Societies. In H. A. (ed.), Introduction to the Sociology of Developing Soicety. London: McMillan.
-   Anton, Nora. (2006). Cardoso and Faletto's "Dependency and Development in Latin America. Norderstedt: Auflage.
-   Baran, Paul. (1986). A Monopoly of Backwardness. In H. Alavi, Introduction to the Society of Developing Societies. London: McMillan.
-   Euromonitor. (1989). Third World; Economic Handbook. London: Euromonitor Publishers.
-   Cardoso, Fernando Henrique.  Faletto Enzo. (1979). Dependency and Development in Latin América. (M. M. Urquidi, Trans.) California: California Press.
-   Frank, Andre. Gunder. (1998). Reorient: From the Centrality of Central Asia to Middle Kingdom China's. Toronto: University of Toronto Press.
-   Frank, Andre. Gunder. (1998). ReOrient: Global Economy in the Asian Age. California: California University Press.
-   Frank, Andre. Gunder. (1994). World System History. annual meeting of The New England Historical Association. Amsterdam: Bentley College of Amsterdam University.
-   Goertzel, Ted. George. (1999). Fernando Henrique Cardoso: reinventing democracy in Brazil. New York: Lynne Rienner Publishers.
-   Luard, Evan. (1982). A History the United Nations; The Age of decolonization 1955-1965. New York: Mc millan.
-   Mahler, Vincent. A. (1980). Dependency Approaches to International Political Economy: a cross-national study. New York: Colombia University Press.
-   Marx, Karl & Engels, Fridrisch. (1953). Selected Correspondence. Moscow: Moscow Press.
-   OECD. (n.d.). 50 years of official development assistance. Retrieved 5 28, 2011, from oecd:
http://www.oecd.org/document/41/0,3746,en_2649_34447_46195625_1_1_1_1,00.html
-   OECD. (n.d.). OECD Statistics. Retrieved 5 11, 2011, from oberon: http://oberon.sourceoecd.org/vl=3832594/cl=36/nw=1/rpsv/dotstat.htm
-   Payne, Anthony. (1984). Introduction, Dependency and the commonwealth Caribbean. In A. &. Payne, Dependency Under Challenge (pp. 1-18). Manchester: Manchester University Press.
-   Rostow, Walt. Wilhelm. (1991). History, Policy and Economic Theory. New York: Westview.
-   Rostow, Walt. Wilhelm. (1971). Politics and Stages of Growth. Camridge: Camridge University Press.
-   Sheppard.Eric, Porter. P., Faust. D., Nagar. R. (2009). A World of Difference: encountering and contesting development. New York: Guilford Press.
-   UN. (n.d.). Members of the United Nations. Retrieved 5 22, 2011, from Geography.about: http://geography.about.com/gi/o.htm?zi=1/XJ&zTi=1&sdn=geography&cdn=education&tm=47&gps=210_217_1021_447&f=10&su=p284.9.336.ip_&tt=2&bt=1&bts=1&st=32&zu=http%3A//www.un.org/Overview/unmember.html , 22/5/2011
-   UNCTAD. (2004). Development and Globalization: facts and figures 2004. New York: The United Nations.
-   Wallenstein, Immanuel. (2005, March 15). East Asia and the World: The Decades Ahead. Retrieved 6 2011, 15, from bighamton:
 www2.binghamton.edu/fbc/archive/157en.htm
-   Wallerstein, Immanuel. (1979). The Capitalist World-Economy. Cambridge: Cambridge University Press.
-   Wallerstein, Immanuel. (2004). World-Systems Analysis: an introduction. New York: Duke University Press.رر