جامعه شناسی
سیاوش قلی پور؛ نادر امیری؛ سارا کرانی
چکیده
این مقاله تلاش می‌کند فرآیند انگ‌خوردگی محله نوکان در شهر کرمانشاه را بررسی کند. چارچوب نظری پژوهش مبتنی بر آراء راب شیلدز در باب «فضاسازی اجتماعی» است. شیلدز، فرآیند برساخت معنای مکان را ناشی از روندهای عینی در زندگی روزمره می‌داند که به طرق مختلف حکایت‌ها و تصوراتی را درباره آن برساخته و اسطوره-مکان را شکل می‌دهند. روش ...
بیشتر
این مقاله تلاش می‌کند فرآیند انگ‌خوردگی محله نوکان در شهر کرمانشاه را بررسی کند. چارچوب نظری پژوهش مبتنی بر آراء راب شیلدز در باب «فضاسازی اجتماعی» است. شیلدز، فرآیند برساخت معنای مکان را ناشی از روندهای عینی در زندگی روزمره می‌داند که به طرق مختلف حکایت‌ها و تصوراتی را درباره آن برساخته و اسطوره-مکان را شکل می‌دهند. روش تحقیق مردم‌نگاری است و تکنیک گردآوری داده‌ها شامل مشاهده‌مشارکتی و مصاحبه‌عمیق می‌باشد. یافته‌های پژوهش نشان میدهد که روندهای مختلفی در برچسب-خوردگی آن نقش دارند: شهرداری با انتشار ایماژه مکان «دهاتی» از ارائه خدمات به این محل امتناع می‌ورزد. نیروی انتظامی با برچسب «خشونت» و «مکان جرم‌خیز» در منازعان محله دخالتی ندارد. آموزش‌وپرورش بچه‌های مدارس نوکان را بی‌نظم و ناهنجار معرفی می‌کند. همچنین با تأمین نکردن زیرساخت‌های لازم دانش‌آموزان برخی مقاطع را به محلات دیگر می‌فرستند که در منازعات با محلات دیگر بر انتشار برچسب‌ها دامن می‌زنند. از سوی دیگر، راننده تاکسی‌ها، مغازه‌داران، مستاجرین و زنان کوچه‌نشین چنین تصوراتی را بازتولید و بر آن صحه می‌گذارند. سرانجام این‌که در فرآیند داغ‌خوردگی نوکان صرفاً زبان و نشانه‌ها ارجحیت ندارند بلکه عمل افراد در زندگی‌روزمره نیز از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است.
جامعه شناسی
مسعود چاری صادق؛ احمدرضا اصغرپور ماسوله؛ غلامرضا صدیق اورعی؛ مهدی کرمانی؛ مهدی فیضی
چکیده
این پژوهش که به واکاوی کنش سازندگان مسکن، شرایط حاکم بر کردار آنان، عوامل مؤثر و راهبردهای اتخاذی از سوی آنان می‌پردازد. بر اساس تحلیل نظام‌مند مصاحبههای عمیق با 25 نفر از فعالان حوزه مسکن در مشهد به روش نظریه زمینه‌ای با رویکرد اشتراوس و کوربین صورت گرفته است. ماحصل کدگذاری باز داده‌ها 256 کد اولیه بود که در قالب 20 مقوله محوری قرار ...
بیشتر
این پژوهش که به واکاوی کنش سازندگان مسکن، شرایط حاکم بر کردار آنان، عوامل مؤثر و راهبردهای اتخاذی از سوی آنان می‌پردازد. بر اساس تحلیل نظام‌مند مصاحبههای عمیق با 25 نفر از فعالان حوزه مسکن در مشهد به روش نظریه زمینه‌ای با رویکرد اشتراوس و کوربین صورت گرفته است. ماحصل کدگذاری باز داده‌ها 256 کد اولیه بود که در قالب 20 مقوله محوری قرار گرفت و درنهایت پدیده مرکزی تحت عنوان «سازندگان فن‌سالار در کشاکش منفعت‌جویی و اعتبار یابی» به دست آمد. ازجمله مقولههای اصلی به‌دست‌آمده به‌عنوان شرایط زمینه‌ای می‌توان به «وضعیت اقتصادی کلان‌شهر مشهد»، «تحولات اجتماعی و فرهنگی در زمینه الگوی سکونت شهری» اشاره داشت؛ شرایط مداخلهای متشکل از «تحولات فناورانه در صنعت ساختمان»، «تخصص زدایی از ساخت مسکن»، «هزینه‌های تأمین و تضمین نهاده‌های ساخت»، «آشفتگی در اجرای قوانین و مقررات» و «تحول سهم ارزش زمین در قیمت مسکن» و شرایط علّی شامل «توانایی مدیریت فعالیت‌های متعدد»، «برخورداری از سرمایه لازم یا امکان جذب آن» و «ویژگی‌های شخصیتی مساعد» بوده است. اخذ راهبردهایی همچون «جابجایی نقش»، «سازندگی مشارکتی» و «تغییر در الگوی ساخت‌وساز» منجر به پیامدهایی شامل «فرازوفرود تناوبی سطح عملکرد سازنده» و «اعتبار یابی وابسته به عملکرد در بازار» شده است.
مطالعات فرهنگی
محمدحسین پناهی؛ علی احمد رفیعی راد؛ مرضیه محمدی
چکیده
مطالعه حاضر به دریافت زنان روستایی میانکوه شرقی پلدختر از سریال «گذر از رنج‌ها» پرداخته است که در زمستان 1393 از شبکه اول تلویزیون پخش شده است. افراد مورد مطالعه با استفاده از نمونه‌گیری هدفمند انتخاب و تا اشباع نظری با 21 نفر آن‌ها مصاحبه نیمه ساخت‌یافته انجام‌شده، سپس داده‌ها مورد تحلیل مضمونی قرارگرفته‌اند. بر اساس یافته‌ها، ...
بیشتر
مطالعه حاضر به دریافت زنان روستایی میانکوه شرقی پلدختر از سریال «گذر از رنج‌ها» پرداخته است که در زمستان 1393 از شبکه اول تلویزیون پخش شده است. افراد مورد مطالعه با استفاده از نمونه‌گیری هدفمند انتخاب و تا اشباع نظری با 21 نفر آن‌ها مصاحبه نیمه ساخت‌یافته انجام‌شده، سپس داده‌ها مورد تحلیل مضمونی قرارگرفته‌اند. بر اساس یافته‌ها، زنان موردمطالعه در موقعیت‌های مختلف اجتماعی، گفتمان مسلط سریال را فعالانه خوانش نموده‌اند. نوع دریافت زنان به‌صورت طیفی در سه گروه انتقادی، جایگاه مسلط و توافقی بوده است. یافته‌ها نشان میدهد؛ زنان بر اساس میزان دسترسی گفتمانی، در ارزش‌ها و ایده‌آل‌های متن جرح‌وتعدیل به عمل آورده و آن را در بستر اجتماعی و فرهنگی خود، مورد گفتگو قرار داده‌اند. آن‌ها معانی گفتمان مسلط مشتمل بر تقابل‌های دوگانه، نمونه آرمانی زن و روانشناسی کردن امور را بر اساس جایگاه خود تعدیل کرده و به خلق و بسط معانی جدید مانند «نقش تعین کنندگی مردان» و «گریز از رنج‌ها» مبادرت نموده‌اند. این سریال زنان را به علل گوناگون مانند سرگرمی، لذت، موضوع گفتگو و همذات پنداری با قهرمان داستان جذب خود کرده بود. به‌طورکلی، این یافته‌ها، تأییدکننده نظریه مخاطب فعال حتی در مورد زنان روستایی موردمطالعه می‌باشد.
مطالعات فرهنگی
یعقوب احمدی
چکیده
مطالعه حاضر درواقع پژوهشی در حوزه روانشناسی اجتماعی است و به بررسی وضعیت جهت‌گیری‌های ارزشی جوانان شهر سنندج (18-29) که بازتاب اهداف متعالی و مطلوب و اولویت‌های کنشی و باوری آن‌هاست در پیوند با سبک‌های هویتی می‌پردازد. روش پژوهش حاضر توصیفی-تحلیلی از نوع همبستگی، کاربردی و پیمایشی و مقطعی است (نیمه دوم سال 2017). حجم نمونه مقتضی 345 نفر ...
بیشتر
مطالعه حاضر درواقع پژوهشی در حوزه روانشناسی اجتماعی است و به بررسی وضعیت جهت‌گیری‌های ارزشی جوانان شهر سنندج (18-29) که بازتاب اهداف متعالی و مطلوب و اولویت‌های کنشی و باوری آن‌هاست در پیوند با سبک‌های هویتی می‌پردازد. روش پژوهش حاضر توصیفی-تحلیلی از نوع همبستگی، کاربردی و پیمایشی و مقطعی است (نیمه دوم سال 2017). حجم نمونه مقتضی 345 نفر و نمونه‌گیری نیز به روش خوشه‌ای چندمرحله‌ای انجام‌گرفته است. یافته‌های تجربی حاکی از ارتباط معنادار و مثبت میان سبک هویت‌یابی اطلاعاتی با ابعاد آمادگی برای تغییر و شاخص موفقیت در بعد خودافزایی ارزش‌های فرهنگی؛ سبک هنجاری با بعد محافظه‌کاری و نهایتاً سبک هویت‌یابی آشفته با ارزش‌های فرهنگی در راستای تأکید بر منافع فردی مانند ارزش‌های مربوط به خودافزایی است. به لحاظ نظری، می‌توان عنوان نمود که علی‌رغم تمرکز بر جنبه‌های متمایز، نوعی یکپارچگی نظری، محتوایی و پیش‌فرض‌های همپوشان به‌ویژه در رابطه با انگیزه‌های انسانی در این دو گونه‌شناسی (سبک‌های هویت‌یابی و ارزش‌های فرهنگی) و بحث نظری در راستای خود، هویت و فرهنگ وجود دارد. چنین وضعیتی را بیش از همه می‌توان به تعبیری وبری به‌مثابه نوعی رابطه یا هماهنگی انتخابی میان سبک‌های هویتی و ارزش‌های فرهنگی تلقی کرد.
جامعه شناسی
سعیده امینی؛ مصطفی فرزانه
چکیده
عواطف در حوزه جامعه‌شناسی به‌مثابه سازه‌ای اجتماعی است و سهم عوامل اجتماعی در تکوین و تفسیر آن برجسته است. مقاله حاضر درصدد است تا از منظری جامعه‌شناختی به مقوله احساس غم به‌عنوان یک صورت مهم از عواطف بپردازد و زمینه‌های اجتماعی پیدایش آن را در بین دانشجویان بررسی نماید. برای نیل به این هدف با اتکاء به دیدگاه نظریه‌پردازان جامعه‌شناسی ...
بیشتر
عواطف در حوزه جامعه‌شناسی به‌مثابه سازه‌ای اجتماعی است و سهم عوامل اجتماعی در تکوین و تفسیر آن برجسته است. مقاله حاضر درصدد است تا از منظری جامعه‌شناختی به مقوله احساس غم به‌عنوان یک صورت مهم از عواطف بپردازد و زمینه‌های اجتماعی پیدایش آن را در بین دانشجویان بررسی نماید. برای نیل به این هدف با اتکاء به دیدگاه نظریه‌پردازان جامعه‌شناسی عواطف (تئوری‌های کنش‌متقابل نمادین، کنش‌های متقابل آیینی (مناسکی)، مبادله، نمایشی، قدرت و پایگاه)، چارچوب نظری مناسبی تدوین و بر اساس آن فرضیات تحقیق تنظیم گردید. روش تحقیق پیمایش و شیوه نمونه‌گیری طبقه‌ای متناسب و حجم نمونه 381 نفر از دانشجویان دانشگاه علامه طباطبایی انتخاب گردید. یافته‌های تحقیق حکایت از وجود رابطه معنادار بین احساس غم و متغیرهای محل سکونت و دانشکده محل تحصیل دارد، به‌طوری‌که دانشجویان غیر ساکن در تهران (خوابگاهی) بیش از دانشجویان ساکن تهران و دانشجویان پردیس خودگردان بیش از سایر دانشکده‌ها احساس غم داشته‌اند. همچنین رابطه بین متغیرهای مستقل اصلی (ناتوانی در مدیریت عواطف، عدم تائید اجتماعی، بی‌اعتمادی، ناهمنوایی و احساس بی‌قدرتی) با احساس غم معنادار بوده و احساس بی‌قدرتی، ناتوانی در مدیریت عواطف و ناهمنوایی به ترتیب بیشترین واریانس احساس غم را تبیین کرده‌اند.
جامعه شناسی
صدیقه رمضانی؛ ابوتراب طالبی؛ باقر طالبی دارابی
چکیده
جامعه‌ی ایرانی از دهه‌ی هفتاد به بعد نظاره‌گر ظهور معنویت‌گرایی جدید و رشد گرایش به آن است که در ابتدا منحصر به گروه‌های حاشیه‌ای و ناراضی بود، ولی به سرعت در میان اقشار مختلف گسترش یافت. پژوهش حاضر علل و زمینه‌های این گرایش را در میان شهروندان تهرانی با کمک عوامل ذکرشده در رویکردهای نظری مختلف بررسی می‌کند. در این راستا نخست ...
بیشتر
جامعه‌ی ایرانی از دهه‌ی هفتاد به بعد نظاره‌گر ظهور معنویت‌گرایی جدید و رشد گرایش به آن است که در ابتدا منحصر به گروه‌های حاشیه‌ای و ناراضی بود، ولی به سرعت در میان اقشار مختلف گسترش یافت. پژوهش حاضر علل و زمینه‌های این گرایش را در میان شهروندان تهرانی با کمک عوامل ذکرشده در رویکردهای نظری مختلف بررسی می‌کند. در این راستا نخست 23 مصاحبه نیمه ساختار یافته با معنویتگرایان جدید صورت پذیرفت و سپس با کمک یافته‌های حاصل از تحلیل مصاحبهها، پرسشنامهای طراحیشده و در میان 600 نفر از شهروندان تهرانی توزیع گردید. نمونه‌گیری در بخش کیفی به‌صورت هدفمند و در بخش کمی به‌صورت تصادفی از میان بلوکهای شهر تهران صورت گرفت. در تحلیل مصاحبه از روش تحلیل مضمونی بهره گرفته شد و تحلیل دادههای کمی نیز با کمک نرمافزار spss و آزمونهای مختلفی چون همبستگی پیرسون و رگرسیون خطی انجام شد. نتایج حاصل حاکی از رابطهی معنادار پنج عامل با گرایش به معنویت‌گرایی جدید بود که به ترتیب تنش اخلاقی، عاطفهگرایی، دسترسی به معنویت‌گرایی جدید و تجربهی رنج قویترین تا ضعیفترین رابطهی مثبت (مستقیم) و محرومیت رابطهی منفی (معکوس) را نشان دادند.
جامعه شناسی
رضا همتی
چکیده
در حال حاضر تکنولوژی، به جزء جدایی‌ناپذیری از هستی اجتماعی انسان‌ها مبدل شده و مهم‌ترین عامل دگرگونی اجتماعی جوامع است. بااین‌حال جوامع مختلف با توجه به قابلیت-های فرهنگی خود واکنش‌های متفاوتی در قبال تکنولوژی داشته‌اند. برخی با درک صحیح ماهیت و اهمیت تکنولوژی مدرن، از آن به‌مثابه فرصتی بی‌نظیر برای پیشرفت خود بهره‌برداری ...
بیشتر
در حال حاضر تکنولوژی، به جزء جدایی‌ناپذیری از هستی اجتماعی انسان‌ها مبدل شده و مهم‌ترین عامل دگرگونی اجتماعی جوامع است. بااین‌حال جوامع مختلف با توجه به قابلیت-های فرهنگی خود واکنش‌های متفاوتی در قبال تکنولوژی داشته‌اند. برخی با درک صحیح ماهیت و اهمیت تکنولوژی مدرن، از آن به‌مثابه فرصتی بی‌نظیر برای پیشرفت خود بهره‌برداری کرده‌اند و برخی دیگر به‌صورت اقتضایی و نسنجیده به ورود تکنولوژی دستزده و با پیامدهای فرهنگی عدیده آن دست به گریباناند. سؤال محوری مقاله این است که مواجهه ما با تکنولوژی چگونه بوده و چه تحلیلها و چارهجوییهایی از سوی اندیشمندان ما در این خصوص ارائهشده است؟ برای پاسخ شایسته به این سؤال ابتدا دیدگاههای مختلف درباره تکنولوژی طرح و نقاط قوت و ضعف هر یک از آن‌ها بهتفصیل مورد واکاوی قرار گرفت. سپس از منظر تاریخی، فلسفی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی تلاش شد نحوه مواجهه جامعه ما با تکنولوژی مدرن تحلیل شود. نتایج نشان میدهد که در کنار برخورد دوگانه و پارادوکسیکال با تکنولوژی در جامعه ما، تلاشهای نظاممندی برای فهم پروبلماتیک تکنولوژی نیز صورت نگرفته است.
