جامعه شناسی
مهدی مالمیر
چکیده
در این مقاله با تحلیل ثانویه‌ی سه موج از پیمایش ارزش‌ها و نگرش‌های ایرانیان تلاش شده است تا سه وجه سیاسی، فرهنگی و اقتصادی جامعه ایران از منظر ابعاد هویتی شامل هویت ملی، قومی و طبقاتی به تصویر کشیده شود. نتایج بررسی نشان داد از حیث هویت ملی نگرشی مثبت در بین همه پاسخگویان دیده می‌شود ولی زمانی که این قسم از هویت در معرض هم‌نشینی با ...
بیشتر
در این مقاله با تحلیل ثانویه‌ی سه موج از پیمایش ارزش‌ها و نگرش‌های ایرانیان تلاش شده است تا سه وجه سیاسی، فرهنگی و اقتصادی جامعه ایران از منظر ابعاد هویتی شامل هویت ملی، قومی و طبقاتی به تصویر کشیده شود. نتایج بررسی نشان داد از حیث هویت ملی نگرشی مثبت در بین همه پاسخگویان دیده می‌شود ولی زمانی که این قسم از هویت در معرض هم‌نشینی با تنوعات قومی و زبانی قرار میگیرد، نسبتهای متفاوتی بین این دو برقرار می‌شود. مطابق نتایج اگرچه تعامل هویت ملی و قومی در بیشتر استانهای کشور همافزا بوده است ولی در فضای برداری، گوشههایی قرار دارند که نشاندهنده ضعف هویت ملی و تشدید هویت قومی است. از سوی دیگر رصد وضع تحرک طبقاتی بهمنزله شاخص بهبود اقتصادی جامعه، گویای روندِ نزولی تحرک طبقاتی است بهنحویکه از حجم طبقه متوسط کاسته و طبقه پایین جامعه فربهتر شده است. از ترکیبِ این دو عامل یعنی گسست هویتی (ملی-قومی) با محرومیت و نابرابری اقتصادی میتوان به ابزاری تحلیلی دست یافت که برای فهم و تبیین کنشهای اجتماعی و سیاسی نیروها و عاملیتهای اجتماعی در شرایط حال حاضر جامعه ایران مفید و کارگشا است.
مردم شناسی
فریبا صدیقی
چکیده
گروه‌های متعدد فرهنگی، زبانی و دینی در جامعه تلاش دارند تا با ارائه تعریفی از هویت گروهی، مرزهای گروهی خود را از دیگر گروه‌های موجود در جامعه متمایز سازند و هویت خود را حفظ نمایند. توجه به زمان و تقویم یکی از ابزارهای برساخت هویتی گروه‌های جامعه است. زرتشتیان ایران که وارثان دین و فرهنگ ایران باستان هستند، از این امر مستثنی نیستند؛ ...
بیشتر
گروه‌های متعدد فرهنگی، زبانی و دینی در جامعه تلاش دارند تا با ارائه تعریفی از هویت گروهی، مرزهای گروهی خود را از دیگر گروه‌های موجود در جامعه متمایز سازند و هویت خود را حفظ نمایند. توجه به زمان و تقویم یکی از ابزارهای برساخت هویتی گروه‌های جامعه است. زرتشتیان ایران که وارثان دین و فرهنگ ایران باستان هستند، از این امر مستثنی نیستند؛ بنابراین، هدف مطالعۀ حاضر فهم بازسازی هویت زرتشتیان در ایران معاصر با تأکید بر گاهشماری است. بدین منظور، در این مطالعه بر روش مردمنگاری چند مکانه و مشاهده و مصاحبه بهعنوان ابزارهای اصلی آن و مطالعات اسنادی تمرکز شد. رفتوبرگشت میان یافته‌های میدان و تحلیل آن‌ها و نظریات انسانشناسی مشخص نمود که بازتعریف مرزهای هویتی همراه با بازتعریف عناصر فرهنگی آنان شامل، ارزشهای اخلاقی، آدابورسوم است. مطابق با یافتهها، زرتشتیان با تمرکز بر گاهشماری و برجستهسازی مناسبتهای دینی تلاش میکنند مرزهای گروهی خود را حفظ نمایند. همچنین با تمرکز بر جشنهای مهرگان، سده و تیرگان هویت خود را به ایران پیوند میزنند و بدین ترتیب پیوند خود را با هویت ملی ایرانی برقرار میسازند.
روش شناسی علوم اجتماعی
مهدیه حیدری؛ ژیلا مشهدی؛ افسانه مظفری
چکیده
مهم‌ترین ﻧﻮع ﻫﻮﻳﺖ ﺟﻤﻌﻲ، هویت ﻣﻠّﻲ و قومی اﺳﺖ؛ زﻳﺮا ﻧﻘﺶ تعیین‌کننده‌ای در ﺣﻮزهى ﻓﺮﻫﻨﮓ، اﺟﺘﻤﺎع، ﺳﻴﺎﺳﺖ و ﺣﺘّﻲ اﻗﺘﺼﺎد دارد. لذا هدف این تحقیق بازنمایی هویت ملی و قومی در سریال نون خ و در سکانس‌های منتخب از این مجموعه بوده است. پژوهش حاضر از نوع کیفی است. میدان پژوهش این مقاله سریال نون خ است. با توجه به موضوع ...
بیشتر
مهم‌ترین ﻧﻮع ﻫﻮﻳﺖ ﺟﻤﻌﻲ، هویت ﻣﻠّﻲ و قومی اﺳﺖ؛ زﻳﺮا ﻧﻘﺶ تعیین‌کننده‌ای در ﺣﻮزهى ﻓﺮﻫﻨﮓ، اﺟﺘﻤﺎع، ﺳﻴﺎﺳﺖ و ﺣﺘّﻲ اﻗﺘﺼﺎد دارد. لذا هدف این تحقیق بازنمایی هویت ملی و قومی در سریال نون خ و در سکانس‌های منتخب از این مجموعه بوده است. پژوهش حاضر از نوع کیفی است. میدان پژوهش این مقاله سریال نون خ است. با توجه به موضوع پژوهش، تنها سکانسهایی که بهنوعی مرتبط با هویت ملی و قومی می‌باشد، مورد تحلیل قرار گرفت. به این منظور از روش نشانهشناسی جان فیسک بهره برده و بر اساس واحد تحلیل که سکانس‌های منتخب (16 سکانس انتخابشده) که بهصورت هدفمند انتخاب و تحلیل شدند
علی اصغر قاسمی؛ مجید خورشیدی؛ حسین حیدری
چکیده
چکیده از سال‌های پس از جنگ جهانی دوم موضوع وحدت ملی و حق تعیین سرنوشت به یکی از موضوعات مهم دولت‌ها، اقوام و صاحب نظران و اندیشمندان مسائل سیاسی و اجتماعی جهان تبدیل شده است. در ایران نیز در این مقطع زمانی موضوع وحدت ملی و حق تعیین سرنوشت یکی از موضوعات اساسی و مهم عرصه سیاسی بوده است. پیگیری این حق از طرف اقوام ایرانی که با سوء تفاهمات ...
بیشتر
چکیده از سال‌های پس از جنگ جهانی دوم موضوع وحدت ملی و حق تعیین سرنوشت به یکی از موضوعات مهم دولت‌ها، اقوام و صاحب نظران و اندیشمندان مسائل سیاسی و اجتماعی جهان تبدیل شده است. در ایران نیز در این مقطع زمانی موضوع وحدت ملی و حق تعیین سرنوشت یکی از موضوعات اساسی و مهم عرصه سیاسی بوده است. پیگیری این حق از طرف اقوام ایرانی که با سوء تفاهمات و تنشهایی نیز همراه بوده، مبتنی بر نگرشها و کنشهایی بوده که آن‌ها را از جنبشهای تجزیهطلب کشورهای مستعمره در نیمه دوم قرن بیستم متمایز میکند چرا که به لحاظ تاریخی کشور ایران هیچ گاه مستعمره کشور دیگری نبوده و همه اقوام در دورههای گوناگون تاریخی نقش پررنگی در اداره نظام سیاسی کشور داشته‌اند. افزون بر این، اقوام ایرانی به دلیل همسازی عناصر هویت ملی و قومی، اهداف تجزیه طلبانه و معطوف به تضعیف وحدت ملی را دنبال نکردهاند. این مقاله با بهرهگیری از روش مصاحبه عمیق با تعدادی از نخبگان قومی و نیز تحلیل ثانویه یافته‌های مطالعات صورت گرفته در زمینه هویت ملی و قومی، درصدد تبیین همسازی هویت قومی و ملی در ایران و تاثیر آن بر نگرشها و کنشهای معطوف به پیگیری حق تعیین سرنوشت از طرف اقوام ایرانی می‌باشد.
محمد عبداللهی
چکیده
این فراتحلیل دربرگیرنده 50 مقاله فارسی موجود درباره هویت ملی در ایران است، که در کتاب‌شناسی هویت اجتماعی چاپ 1388 ذکر شده اند. برای انجام این فراتحلیل با بینش تلفیقی، فرمی جامع تهیه شد. به واسطه این فرم تمام اطلاعات هر مقاله در ارتباط با 22 متغیر تعریف شده، استخراج و با روش‌های کمی و کیفی تحلیل و بر اساس آن گزارش فراتحلیل مشتمل بر یک مقدمه ...
بیشتر
این فراتحلیل دربرگیرنده 50 مقاله فارسی موجود درباره هویت ملی در ایران است، که در کتاب‌شناسی هویت اجتماعی چاپ 1388 ذکر شده اند. برای انجام این فراتحلیل با بینش تلفیقی، فرمی جامع تهیه شد. به واسطه این فرم تمام اطلاعات هر مقاله در ارتباط با 22 متغیر تعریف شده، استخراج و با روش‌های کمی و کیفی تحلیل و بر اساس آن گزارش فراتحلیل مشتمل بر یک مقدمه و 8 بخش تنظیم شد. نتایج به دست آمده نشان می‌دهد که بیشتر مقاله‌ها جنبه تبیینی دارند. ولی در 90 درصد آن‌ها مرور منابع و متون یا صورت نگرفته و یا بسیار سطحی است. پارادایم‌های غالب بر این مقاله‌ها جنبه تقلیل‌گرایانه دارند. روش‌های مورد استفاده بیشتر کیفی ساده و غیر منتظم‌اند. در تعریف هویت ملی به وجود عناصر مشترک و آگاهی افراد از این عناصر و احساس تعهد در برابر آن‌ها اشاره شده است. یافته‌های توصیفی برخی از مقاله‌ها ناظر به اصیل، قدیم و ذاتی بودن هویت ایرانی - اسلامی است. ولی در بیشتر آثار هویت ملی در ایران پدیده‌ای نوظهور است که همزمان با آشنایی ایرانیان با مدرنیته، گسترش جهانی شدن و تشکیل دولت مدرن در ایران شکل گرفته است. امروز این هویت ملی دچار بحران شده و در حال تحول است. در تبیین این بحران و تحول هویت ملی در ایران هر دسته از مقاله‌ها روی عواملی خاص تاکید داشته‌اند که عمدتاً جنبه تقلیل‌گرایانه دارد. مقاله‌ها با وجود نقاط ضعفی چون توصیفی بودن، تقلیل‌گرایی نظری و روشی از نقاط قوتی هم برخوردارند که اهم آن‌ها توجه به ابعاد تاریخی، فرهنگی، دینی، اجتماعی و به ویژه سیاسی هویت ملی، تشریح وضعیت گذشته، حال و سعی در تبیین فرایند تحول آن در ایران می‌باشد.
