نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• روح الله اسلامی ¹
• علی انتظاری ²

¹ دانش آموخته دکتری گروه جامعه شناسی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران

² رئیس دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه علامه طباطبائی (نویسنده مسئول)

چکیده

چکیده
از خلال مطالعه زمینه اجتماعی تکوین نظام حقوق جدید ایران و تلاش برای کاربست رویکرد جامعه‏شناسی حقوق دورکیم، این درک نظری آشکار می‏شود که بیان مسأله اجتماعی قانون در ایران با تاکید بر مفهوم آنومی و تلقی از وضعیت چونان آسیب و بیماری با رویکرد نظری دورکیم نسبت به حقوق ناسازگار است. در مقاله حاضر برای عبور از این ناسازگاری نظری، ضمن معرفی قواعد تشخیص بیماری و سلامت اجتماع نزد دورکیم، برای ارزیابی وضعیت از منظر جامعه‌شناسی حقوق سه معیار شناسایی می‏شود: 1) میزانی از عدم رعایت قانون، بهنجار و نیز ضروری و سودمند است؛ 2) دولت در وضع قانون، کارگزار وجدان جمعی است و وضع قانون برآمده از وجدان جمعی بهنجار است؛ و 3) قواعد هنجاری در وجدان جمعی به‏هم‏پیوسته است و پیوند قانون وضعی با دیگر قواعد هنجاری در منظومه نظارت اجتماعی بهنجار است. سپس به روش تحلیل مضمون، تحقیقات پیشین مرتبط با رعایت قانون در ایران، و همچنین تحقیقات پیشین مرتبط با تغییرات زمینه اجتماعی قانون بررسی شده‏ و مشاهده می‏شود که وجود انواع سه‏گانه عدم رعایت قانون وضعی را نمی‏توان نابهنجار دانست. پس اگر شواهد عدم رعایت قانون را چونان نشانه سلامت اجتماع تفسیر کنیم آن‌گاه می‏توان با شناسایی عوامل مؤثر بر بروز هر کدام از انواع عدم رعایت قانون، ضمن عبور از بیان عوامل کلی (به عنوان مثال دسته‏بندی رایج عوامل پنج‏گانه فردی، اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی) پیشنهادها و توصیه‏های سیاستی مشخص برای اصلاح قانون مشخص به قانون‏گذاران ارائه داد. دستاورد این مقاله مسیری است که با نشان دادن وضعیت سلامت اجتماع برای انجام مطالعات تجربی جامعه‏شناسی حقوق ایران در آینده هموار شده است و از این طریق می‏توانیم بیماری‏های احتمالی را تشخیص داده و برای درمان آن‌ها بکوشیم.
واژه‏های کلیدی: رعایت قانون، بی‌هنجاری، نظارت اجتماعی، سلامت اجتماع، و جامعه‌شناسی حقوق.

کلیدواژه‌ها

• رعایت قانون
• بی‌هنجاری
• نظارت اجتماعی
• سلامت اجتماع
• و جامعه‌شناسی حقوق

موضوعات

• جامعه شناسی

عنوان مقاله [English]

Distinction of Society Health from the Perspective of Sociology of Law: Evaluation of Law Obedience in Iran

نویسندگان [English]

• rohollah eslami ¹
• Ali Entezari ²

¹ Social Sciences Faculty, ALLAMEH Tabataba'i University, Tehran, Iran

² Dean of Social Sciences Faculty at Allameh Tabatabai' University

چکیده [English]

The expression of the social problem of law in Iran by emphasizing the concept of anomie and considering the state as sickness is disagree with Durkheim's sociology of law. Introducing the rules for the distinction of sickness and health, three criteria from the perspective of sociology of law are identified to evaluate the state: 1) a degree of law non-obedience is normal and It is necessary and also useful; 2) The State is the agent of the collective conscience in legislating, and the statutory law arising from the collective conscience is normal; and 3) the normative rules are connected in the collective conscience and the connection of the statutory law with other normative rules is normal in the constellation of social control. By referring to the previous researches, we examine the three types of law non-obedience as well as the changes in the social context of the law and conclude that these three types cannot be considered abnormal. If we interpret the evidences of law non-obedience as an indicator of society health, then we can identify the factors affecting the occurrence of each type of law non-obedience, and offer specific policy recommendations to the legislators to improve the specific law.

کلیدواژه‌ها [English]

• Law Obedience
• Anomie
• Social Control
• Society Health
• Sociology of Law