فصلنامه علوم اجتماعی

شماره جاری

بر اساس شماره‌های نشریه

بر اساس نویسندگان

بر اساس موضوعات

نمایه نویسندگان

نمایه کلیدواژه ها

درباره نشریه

اهداف و چشم انداز

اصول اخلاقی انتشار مقاله

بانک ها و نمایه نامه ها

پیوندهای مفید

پرسش‌های متداول

فرایند پذیرش مقالات

اطلاعات آماری نشریه

اخبار و اعلانات

داوران 1399

داوران 1400

داوران 1401

داوران 1402

مسأله کنش اقتصادی: امکان بدیل جامعه‌شناختی در مواجهه با نظریه انتخاب عقلانی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار جامعه شناسی دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران

چکیده

نظریه انتخاب عقلانیِ علم اقتصاد در تحلیل کنش اقتصادی با دو مشکل اساسی مواجهه است. مشکل اعتبار، یعنی تأیید تجربی اصول بنیادین آن و مشکل موضوعیت، یعنی توان و ظرفیت توجه هم‌زمان به عوامل اجتماعی و ذهنی کنشگر. سنت‌های مختلف جامعه‌شناسی تلاش کرده‌اند برای پر کردن حفره‌های آن دیدگاه متفاوتی برای تحلیل کنش اقتصادی ارائه کنند اما این رویکردهای جامعه‌شناختی در سطح تحلیلی متفاوتی با نظریه انتخاب عقلانی کنش اقتصادی را توضیح داده‌اند بنابراین نتوانسته‌اند بدیل مناسبی برای آن باشند. سؤال اصلی پژوهش این است که آیا جامعه‌شناسی اقتصادی می‌تواند سطح تحلیل علی نزدیک‌تری با آنچه نظریه انتخاب عقلانی اشاره دارد، ارائه کند که هم‌زمان به عوامل اجتماعی و ذهنیت کنشگر، محاسبه‌گری و روتین‌ها توجه کند؟ مبانی نظری این پژوهش رویکرد رابطه‌گرایی و نحوه تعامل کنش و ساختار موقعیت، ذهنیت حسابگرانه و روال‌ها است. روش پژوهش اسنادی و مبتنی بر تفسیر و مرور انتقادی متون دست‌اول جامعه‌شناسی است تا نحوه مواجهه نظری سنت جامعه‌شناسی با نظریه انتخاب عقلانی و امکان بدیل مناسب برای آن روشن شود. دو مفهوم دلایل عملی و روال‌ها در نظریه بوردیو و شوتس در دو سنت فکری متفاوت می‌توانند توضیح جامعه‌شناختی مناسبی برای کنش اقتصادی در مقابل نظریه انتخاب عقلانی ارائه کنند که در این میان نظریه شوتس به جهت توجه هم‌زمان به رفتار حسابگرانه و عادات در توضیح کنش اقتصادی بدیل مناسبی است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Problem of Economic Action: The Possibility of a Sociological Alternative in the Face of Rational Choice Theory

نویسنده [English]

  • Hamzeh Nowzari

Assistant Professor of Sociology, Kharazmi University, Tehran, Iran

چکیده [English]

The theory of rational choice of economics in the analysis of economic action faces two basic problems. The problem of validity, that is, the empirical confirmation of its basic principles, and the problem of subjectivity, that is, the ability and capacity to pay simultaneous attention to the social and mental factors of the actor. Different sociological traditions have tried to express different perspectives on the analysis of economic action. But these sociological approaches have explained at an analytical level different from the theory of rational choice of economic action, so they have not been a suitable alternative. The main question of the research is whether economic sociology can provide an analysis that in analyzing economic behavior simultaneously pays attention to social factors and active mentality, calculation and routines? The theoretical framework of this research is the relational approach and the way of interaction, action and situation structure, calculating mentality and routines. The research method is documentary and based on critical interpretation and review of the main sociological texts in order to analyze the theoretical approach of the sociological tradition to the theory of rational choice and the possibility of a suitable alternative to it. The two concepts of practical reasons and routines in Bourdieu and Schutz theories in two different theoretical traditions can provide a suitable sociological explanation for economic action. Schutz's theory is a good alternative for explaining economic action because of the simultaneous analysis of calculation and routines.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Economic Action
  • Rational Choice
  • Habitus
  • Routines
  • Interest
مراجع
Bauer, P. & Yamey, B. S. (1957). The Economic of Underdeveloped Countries. Chicago: University of Chicago Press.
Beamish, T. D. (2007). Economic Sociology in the next Decade and beyond. American Behavioral Scientist, 50(8), 993-1014.
Becker, Gary. (1976). The Economic Approach to Human Behavior. Chicago: University of Chicago Press.
Beckert, J. (1999). Economic Action and Embeddedness: The Problem of the Structure of Action. Berlin: Free University of Berlin.
Benton. T. & Craib. I. (2005). Philosophy of Science: The Philosophical Foundations of Social Thought. Translated into Persian Shahnaz Mosammaparast & Mahmood Motahed. Tehran: Agah Publication.
Berger, P. & Luckman, T. (1976). The Social Construction of Reality. London: Allen Lan.
-Boudon, R. (1981). The Logic of Social Action. London: Routledge.
Bourdieu, P. (1998). Practical on the Theory Reason of Action. Stanford: Stanford University Pres.
Bourdieu, P. (2005). Principles of an Economic Anthropology. In N. Smelser, & R. Swedberg (Eds.), The Handbook of Economic Sociology (pp. 75-89). Princeton, NJ: Princeton University Press.
Coleman, J. (1986). Individual Interests and Collective Action: Selected Essays. Cambridge: Cambridge University Press.
Coleman, J. (1990). Foundations of Social Theory. Cambridge, MA: Belknap Press.
Costelloe, Timothy M. (1996). Between the Subject and Sociology: Alfred Schutz's Phenomenology of the Life-World. Human Studies, 19, 247-266.
Craib, I. (1995). Modern Social Theory: From Parsons to Habermas. Translated into Persian Abbas Mokhber. Tehran: Agah Publication.
DiMaggio, P. & Powell, W. (1991). Introduction. In Paul DiMaggio and Walter Powell, (Eds), The New Institutionalism in Organizational Analysis, (PP. 1-38). Chicago: Chicago University Press.
Dobbin, F. (2005). Compartive and Historical Approaches of Economic Sociology. In N. Smelser, & R. Swedberg (Eds.), The Handbook of Economic Sociology (pp. 26-48). Princeton, NJ: Princeton University Press.
Fevre, R. (2003). The new Sociology of Economic Behavior. London: Sage.
Granovetter, M. (1985). “Economic Action and Social Structure: The Problem of Embeddedness”. American Journal of Sociology, 91, 481–510.
Grenfell, M. (2008). Pierre Bourdieu: Key Concepts, Translated into Persian Mohammad Mehdi labibi. Iran: Afkare Publication.
Guillén, M. Collins, R. England, P. & Meyer, M. (2005). The Revival of Economic Sociology. In M. Guillén, R. Collins, P. England, & M. Meyer (Eds.), The new Economic Sociology Developments in an Emerging Field (pp. 1-32). New York: Russell Sage Foundation.
Habermas, J. (1984). Theory of Communicative Action, Volume 1: Reason and the Rationalization of Society (A. T. McCarthy, Trans.). Boston, Mass: Beacon Press.
Hechter, M.(1994). The Role of Values in Rational Choice Theory. Rationality & Society 6, (3), 318-334.
Jenkins, R. (2002). Pierre Bourdieu. London & New York, Routledge.
Kirzner, I. M. (2005). Human Attitudes and Economic Growth. Cato journal, l 25(3), 20-35.
Kiser, E. & Hechter, M. (1998). The Debate on Historical Sociology Rational Choice Theory and its Critics. American Journal of Sociology, 104(3), 758-791.
Knoblauch, H. (2013). Alfred Schutz’ Theory of Communicative Action. Human Studies, 4. doi 10.1007/s10746-013-9278-9.
Lucas, R. E. (1972). Expectation and the Neutrality of Money. Journal of Economic Theory, 4, 103-124.
Myten, M. (2008). Habitus. In Grenfell, M. Pierre Bourdieu: Key Concepts, Translated into Persian Mohammad Mehdi labibi. Iran: Afkare Publication.
Neeli. M. (2013). Fundamentals of Economics, Tehran: Ney Publication.
Parsons, T. & Smelser, N. (1965). Economy and Society: A Study in the Integration of Economic and Social Theory. New York: Free Press.
Parsons, T. (1937). The Structure of Social Action. New York: Free Press.
Polanyi. K. (2012). The Great Transformation: The Political and Economic Origins of Our Time. Translated into Persian Mohammad Maljoo. Tehran: Pardise Danesh Publication.
Ritzer, G. (1995). Contemporary Sociological theory. Translated into Persian Mohsen Salasi. Iran: Elmi Publication.
Rodrik, D. (2016). Economics Rules: The Rights and Wrongs of the Dismal Science. Translated into Persian Mohammadreza Farhadi. Tehran: Asheyan Publication.
Schutz, A. (1954). Concept and Theory Formation in the Social Sciences. The Journal of Philosophy, 51 (9), 257-273.
Schutz, A. (1962). Symbol, Reality and Society. In H.L. van Breda & M.A. Natanson (Eds.), Collected papers I (pp. 287–339). The Hague: Nijhoff.
Schutz, A. (1964). The Dimensions of the Social world. In H.L. van Breda & M.A. Natanson (Eds.), Collected papers II (pp. 20–63). Den Haag: Nijhoff.
Schutz, A. (1966). William James’s Concept of the Stream of Thought Phenomenologically Interpreted”. In: Schutz I (ed.) Collected Papers III: Studies in Phenomenological Philosophy. (pp.1-14) The Hague: Martinus Nijhoff.
Simon, H. (1957). Administrative Behavior. Glencoe, Free Press.
Smith, P. D. (2014). Cultural Theory an Introduction. Translated into Persian Hassan Pouyan. Iran: Iranculture Studies Publication.
Swedberg, R. (2004). What has been accomplished in New Economic Sociology and where is it Heading? European Journal of Sociology, 45(3), 317-330
Swedberg, R. (2005). Interest. New York: Open University Press.
Tada, M. (2018). Time as Sociology’s Basic Concept: A Perspective from Alfred Schutz’s Phenomenological Sociology and Niklas Luhmann’s Social Systems Theory. Time and Society, 0(0) 1–18. doi: 10.1177/0961463X18754458.
Turner.J. H. (2014). Contemporary Sociological Theory. Translated into Persian Alliaskhar Moghaddas and Maryam Soroosh. Tehran: Jameshenasan Publication.
Zafirovski, M. & Levine, B. (1997). Economic Sociology Reformulated: The Interface Between Economics and Sociology. Economics and Sociology, 56(3), 265-285.
Zukin, S. & DiMaggio, P. (1990). Introduction. In S. Zukin, & P. Dimaggio. (Eds.), Structure of Aaoital (pp. 1-36). New York: Cambridge University Press.
 
 
فصلنامه علوم اجتماعی
دوره 27، شماره 91
دی 1399
صفحه 195-222
فایل ها
هم رسانی
ارجاع به این مقاله
آمار