نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار جامعه شناسی دانشگاه علامه طباطبائی

چکیده

 
در هم تنیدگی امر سیاسی و اجتماعی، نیروهای اجتماعی را به عرصه سیاست پیوند می‌دهد. زنان از مهم‌ترین نیروهای اجتماعی‌اند، در ایران پس از انقلاب اسلامی، دولت‌های مختلف تلاش‌هایی در حوزه‌های مختلف اجتماعی- فرهنگی در رابطه با زنان صورت داده‌اند. مقاله حاضر در صدد است تا به بررسی وضعیت اجتماعی زنان در عرصه مدیریت مناصب دولتی، اشتغال و بیکاری، آموزش و تحصیلات و سرپرستی خانوار از دولت‌های پنجم تا یازدهم جمهوری اسلامی ایران بپردازد. برای نیل به این هدف از روش تحلیل ثانویه استفاده شده و نتایج ذیل حاصل گردیده است؛ حضور زنان در عرصه مدیریت مناصب دولتی طی دو دهه روند صعودی داشته اما این رشد در سطوح پایه و میانی مدیریت بوده است. از نظر اشتغال وضعیت زنان در دهه هفتاد نسبتاً بهتر از دهه هشتاد بوده و روند بیکاری برای زنان از دهه 80 سیر صعودی داشته است. از سوی دیگر روند اشتغال و تحصیلات زنان هماهنگ با یکدیگر پیش نرفته است. تحصیلات و اشتغال زنان در دوره دوم آقای خاتمی و دوره اول آقای احمدی نژاد از وضعیت بهتری نسبت به دوره‌های قبل و بعد برخوردار بوده است و پیش از این دوره زمانی اشتغال بر تحصیلات پیشی گرفته و از دوره دوم آقای احمدی نژاد تا دولت آقای روحانی این روند معکوس شده و تحصیلات از اشتغال سبقت گرفته است.در عرصه سرپرستی خانوار، درصد زنان سرپرست خانوار از 7.5 درصد در دولت اول آقای‌هاشمی رفسنجانی به 12.9 درصد در دولت آقای روحانی رسیده است و طی این دوره زمانی هویت زنان سرپرست خانوار دستخوش تحول شده است بطوری که طی یک دهه اخیر عمده زنان سر پرست خانوار را زنان خودسرپرست و بی همسر در اثر طلاق تشکیل داده‌اند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A Comparative Study of the Social Status of Women in the States of the Past two Decades Saeedeh Amini

نویسنده [English]

  • saeedeh Amini

allameh

چکیده [English]

 
Abstract
Women are one of the most important social forces and interconnected nature of the political and social has made them to engage in politics. In Iran, after the Islamic Revolution, different states have made efforts to solve women's socio-cultural problems. This article seeks to examine the social status of women in employment and unemployment, taking governmental administrative position, education, and being head of households from the fifth to the eleventh states in the Islamic Republic of Iran. To achieve this goal, secondary analysis was used and the following results were obtained: The presence of women in governmental administrative position has a rising trend in two decades, but in the basic and middle levels of management. The employment status of women in the 70's was relatively better than the 80's and the unemployment rate for women has been increasing since the 80's. On the other hand the employment and education of women did not rise harmoniously. Education and employment of women was better in the second term of President Khatami and the first term of President Ahmadinejad compared to the periods before and after. Prior to this period,  the rate of employment passed education rate, but in the second term of
 

 
Ahmadinejad until Rouhani's state this has reversed and education has
 passed employment. In the field of household, the percentage of female-headed households has raised from 7.5 percent in the first state of Hashemi Rafsanjani to 12.9 percent in the administration of Rouhani. During this period the identity of the female-headed households has changed in a way that single and divorced women mainly comprise female-headed households.


کلیدواژه‌ها [English]

  • Keywords: Women in Governmental Administrative Position
  • Women's Employment and Unemployment
  • Education of Women
  • female-headed households
 
 
منابع
-  دیویس، کتی. (1385)، جامعه شناسی انتقادی و روابط جنسی، ترجمه: فریده حمیدی در مجموعه مقالات فمنیسم و دیدگاه‌ها، تهران: روشنگران.
-  آکوچکیان، احمد. (1383)، پیش نویس منشور جایگاه زن در فرآیند توسعه کشور، مرکز امور مشارکت زنان ریاست جمهوری، تهران: سوره مهر.
-  ارزیابی شیوه‌های تدوین اسناد بین المللی. (1374)، وزارت امور خارجه.
-  منیعی، رضا. (1392)، توصیف آماری موجود آموزش عالی، تهران: موسسه پژوهش و برنامه ریزی آموزش عالی.
-  علمی، زهرا؛ فهیمه علوی تبار. (1391)، اثر آموزش و بعد خانوار بر احتمال خروج از فقر در مناطق شهری ایران در دو سال 1384 و 1388 فصلنامه رفاه اجتماعی دانشگاه علوم بهزیستی و توان بخشی، سال 12، شاره 46.
-  شادی‌طلب، ژاله؛ پریسا نخعی. (1394)، نسل جدیدی از زنان سرپرست خانوار در وضعیت اجتماعی زنان در ایران (1380-1390)، تهران: نشر نی.
-  کولایی، الهه؛ عفیفه عابدی. (1394)، تحولات مشارکت سیاسی زنان در وضعیت اجتماعی زنان در ایران (1380-1390)، تهران: نشرنی.
-  شادمهر، فریبا. (1382)، نگاهی به حضور مدیریتی زنان در ایران و جهان، فصلنامه فرهنگی پژوهشی ریحانه، شماره 7، تهران، مرکز امور مشارکت زنان.
-  سفیری، خدیجه. (1377)، جامعه شناسی اشتغال زنان، تهران، تبیان.
-  بردبار، غلامرضا؛ هادی ندوشن؛ زهرا حسین جعفری. (1391)، بررسی نگرش اعضای هیئت علمی زن دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقیان، نشریه مدیریت سلامت، شماره 16.
-  دفتر امورزنان نهاد ریاست جمهوری ایران و صندوق کودکان سازمان ملل متحد (یونیسف). (1372)، نقش زنان در توسعه، تهران: روشنگران.
-  مامسن، جنت هنشل. (1387)، جنسیت و توسعه، ترجمه: زهره فنی، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
-  پاپی نژاد، شهر بانو؛ محبی، سیده فاطمه. (1389)، شاخص‌های سنجش وضعیت زنان و خانواده، تهران: شورای فرهنگی اجتماعی زنان.
-  خانی، فضیله. (1385)، جنسیت و توسعه، تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم و تحقیقات و فن آوری.
-  فراستخواه، مقصود؛ رضا منیعی؛ محمد آتشک. (1394)، زنان و آموزش در ایران، در وضعیت اجتماعی زنان در ایران (1380-1390) تهران: نشرنی.
-  قره یاضی، ‌هایده. (1382)، لزوم نگرش جنسیتی در تدوین برنامه چهارم توسعه، ریحانه، سال اول، دوره اول، شماره 4.
-  لانگه، سوزان و دیگران. (1372)، نقش زنان در توسعه، دفتر امور زنان و یونیسف، تهران: روشنگران.
-  کبیر، نایلا و دیگران. (1389)، توانمندی زنان: نقدی بر رویکردهای رایج توسعه، تهران: آگه.
-  نیکو برش، فرزانه. (1380)، زن، توسعه و لزوم برنامه ریزی جنسیتی در مجموعه مقالات هم اندیشی بررسی مسائل و مشکلات زنان؛ اولویت‌ها و رویکردها، قم: دفتر مطالعات و تحقیقات زنان.
-  راغفر، حسین؛ میترا باباپور. (1394)، فقر معیشتی و اشتغال زنان ایران در وضعیت اجتماعی زنان در ایران (1380-1390) تهران: نشرنی.
-  رازقی، نادر؛ حیدر جانعلی زاده؛ مهدی علیزاده. (1394)، سنجش سهم علمی زنان دانشگاهی رشته علوم اجتماعی، زن در توسعه و سیاست، دوره 13، شماره 1.
-  ریتزر، جورج. (1389)، مبانی نظریه جامعه شناختی معاصر و ریشه‌های کلاسیک آن، ترجمه: شهناز مسمی پرست، تهران: ثالث.
-  صامتی، مجید؛ معصومه پاشا زانوسی. (1392)، نابرابری‌های جنسیتی در اشتغال و آموزش بر توسعه انسانی، مطالعات اجتماعی روان شناختی، سال 11، شماره 4.
-  نوری، هدایت‌الله؛ داود جمینی؛ علیرضا جمشیدی. (1392)، تحلیل فضایی شاخص‌های عمده اشتغال زنان در کشور، مطالعات اجتماعی روان شناختی، سال 11، شماره 3.
 
-  Giddens،Anthony. (1986). the constitution of society: outline of the theory of structuration،  university of California press.
-   Elmi, M. Z. Ebrahimpour, S. (2013). The effect of socio-economic factors on poverty in iranian urban housholds in 2010: A gender perspective. Unpublished.