نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسنده
استادیار جامعه شناسی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی
چکیده
*
تاریخ دریافت: 20/10/91
تاریخ پذیرش: 5/4/92
چکیده
امروزه مطالعات اوقات فراغت بخش مهمیاز دانش میان رشتهای مطالعات فرهنگی، سبک زندگی، جامعهشناسی اوقات فراغت، روانشناسی اجتماعی و مواردی از این دست است. در این راستا تحلیل تاریخی فرهنگ و سبک زندگی زنان، بعنوان نیمه مورد غفلت واقع شده پژوهشهای عصر حاضر بویژه در کشوری چون ایران دارای فرهنگی کهن است و تغییرات فرهنگی آن با پیدایش مدرنیته سرعت بیشتری به خود گرفته، نیازمند تامل بیشتری است. در این میان عصر قاجار، دورانی طولانی است که منابع قابل توجهی از آن در دسترس است. در مقالهای که در پیش رو دارید محقق به کمک روش اسنادی به مطالعه سفرنامهها و خاطرات مرتبط با این دوره پرداخته تا بتواند تصویری کلی از چگونگی گذران اوقات فراغت زنان در این دوره را رصد کند. چنین اهتمامی سرنخهای مهمی درباره فرهنگ جنسیتی و سبک زندگی زنان این دوره فراهم میآورد و از این رو راهگشای ما در تبیین الگوهای گذران اوقات فراغت و سبک زندگی زنان در ایران معاصر خواهد بود. در این تحقیق پایگاه اجتماعی، تفکیک جنسیتی و برخورداری مادی از جمله مهمترین عوامل مرتبط با گذران اوقات فراغت زنان شناخته شده‌اند. همچنین باید گفت گذران اوقات فراغت به شکلی جمعی، الگوی غالب گذران اوقات فراغت زنان بوده است.
واژههای کلیدی: اوقات فراغت، پایگاه اجتماعی اقتصادی، برخورداری مادی، الگوهای فراغتی زنان، دوران قاجار
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Sociological Study of Women’s Leisure Time in Qajar Era
نویسنده [English]
- Somayeh Sadat Shafie
چکیده [English]
Somayeh Sadat Shafiei
Date of Receive: 2013/1/9
Date of Accept: 2013/8/26
Abstract
These days, studying leisure is at the heart of science in various subjects such as cultural studies, life style, sociology of leisure, social psychology and etc. So, historical analysis of women’s culture and lifestyles as an ignored object in recent researches in a country like Iran with ancient history should be contemplated. Regarding rapid cultural changes of recent eras, Qajar is one which has plenty of staggering sources.
In this article by using documentary method, researcher studies itineraries and memories to portray women’s leisure. Such attempts give some critical clues about gender culture and life style of women in this era. Besides, this has eligible hints for explanation of models of women’s leisure in contemporary society. Social statues, gender separation and affordability are among significant related factors of women’s leisure. Also it should be said that women mostly participated in collective activities.
کلیدواژه‌ها [English]
- Leisure time
- Social status
- models of women leisure
- Qajarera
اتحادیه، منصوره. (1388)، زنانی که زیر مقنعه کلاهداری کردند. نشر تاریخ ایران.
اعظام قدسی، حسن. (1342)، کتاب خاطرات من یا روشن شدن تاریخ صدساله، بی جا.
اوبن، اوژن. (1362)، ایران امروز، علی اصغر سعیدی، تهران: زوار.
براون، ادوارد. (بی تا)، یک سال در میان ایرانیان، ترجمه: ذبیح الله منصوری، نشر معرفت.
بروگش، هنریش. (1368)، سفری به دربار سلطان صاحبقران، ترجمه: مهندس کردبچه، تهران: اطلاعات.
بروگش، هینریش. (1374)، در سرزمین آفتاب، ترجمه: مجید جلیلوند، تهران: نشر مرکز.
بل، گرترود. (1368)، تصویرهایی از ایران، ترجمه: بزرگمهر ریاحی، تهران : خوارزمی.
بلوشر، یپرت فون. (1363)، سفرنامه بلوشر، ترجمه: کیکاووس جهانداری، تهران : خوارزمی.
بهلر،. (1356)، سفرنامه بهلر. (جغرافیای رشت و مازندران)، به کوشش علی اکبر خداپرست، تهران: توس.
پاتینجر، هنری. (1348)، سفرنامه پاتینجر. (مسافرت سند و بلوچستان)، ترجمه: شاهپور گودرزی، تهران: دهخدا.
پولاک، یاکوب ادوارد. (1361)، سفرنامه پولاک «ایران و ایرانیان»، ترجمه: کیکاووس جهانداری، تهران : خوارزمی.
تحویلدار اصفهانی، حسینی. (1342)، جغرافیای اصفهان، به کوشش منوچهر ستوده تهران: موسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی.
دالمانی، هانری رنه. (1335)، سفرنامه از خراسان تا بختیاری، ترجمه: همایون فره وشی، تهران: امیرکبیر.
دروویل، گاسپار. (1348)، سفرنامه درویل، ترجمه: جواد محیی، تهران: گوتنبرگ.
دلریش، بشری. (1375)، زن در دوره قاجاریه، تهران : حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی.
دوگوبینو، ژوزف آرتر،. (1367)، سفرنامه کنت دوگوبینو، ترجمه: عبدالرضا هوشنگ مهدوی، تهران: کتابسرا.
دولت آبادی، یحیی. (1361)، حیات یحیی، انتشارات عطار با همکاری انتشارات فردوسی.
رایس، کلارا کولیور. (1383)، زنان ایرانی و راه و رسم زندگی آنها، ترجمه: اسد الله آزاد، نشر کتابدار.
رفیعی سرشکی، آزیتا. (1389)، آیین بدرقه در عهد قاجار، فصلنامه فرهنگ مردم، سال نهم، شماره 35و 36.
سرنا، کارلا. (1362)، مردم و دیدنی‌های ایران، سفرنامه مادام کارلا سرنا، ترجمه: غلامرضا سمیعی، نشر نو.
شیل، مری. (1362)، خاطرات لیدی شیل، ترجمه: حسین ابوترابیان، تهران: نشر نو.
ظهیر الدوله،. (1351)، خاطرات و اسناد ظهیر الدوله، به کوشش ایرج افشار، تهران: کتاب‌های جیبی.
عضد الملک، علیرضا. (1362)، سفرنامه مظفر الدین شاه به فرنگ، انتشارات کاوش.
فریزر، جیمز بیلی. (1364)، سفرنامه فریزر، ترجمه: منوچهر امیری تهران: توس.
کامرانی فر، احمد. (1383)، گرمابههای زنانه ایرانی درنگاه گیتی نوردان زن اروپائی، دومین همایش ملی ایرانشناسی.
کرمانی، ناظم الاسلام. (1362)، تاریخ بیداری ایرانیان، تهران: انتشارات آگاه نوین.
کلانتر ضرابی، عبدالرحیم. (1356)، تاریخ کاشان، به انضمام یادداشت‌هایی از اللهیار صالح، به کوشش ایرج افشار، تهران.
گرترودبل. (1363)، تصویرهائی از ایران، ترجمه: بزرگمهر ریاحی، تهران: انتشارات خوارزمی.
مهدوی، شیرین. (1389)، زندگی روزمره در عهد قاجار، ترجمه: رویا رضوانی، فصلنامه فرهنگ مردم، سال نهم، شماره 35و 36.
نائینی، میرزا علی خان،. (1366)، سفرنامه صفاء السلطنه نایینی، به اهتمام محمد گلبن، تهران: اطلاعات.
نیکیتین، ب. (1329)، ایرانی که من شناخته ام، ترجمه: فره‌وشی، تهران: کانون معرفت.
هدایت، مهدی قلی خان. (1344)، خاطرات و خطرات، تهران : انتشارات زوار.
Bialeschki, D. and Henderson, K. (1986). Leisure in the Common World of Women , Leisure Studies, 5 (3) : 299-308
Fatemi , Sasan. (2005) . Music, festivity, and gender in Iran from the Qajar to the early Pahlavi period, Iranian Studies, Volume 38, Issue 3 September, pages 399-416
http://www.informaworld.com/smpp/title~content=t713427941~db=all~tab=issueslist~branches=38-v38
Green , (ed. ). (1990). Women’s Leisure , What’s Leisure ? Macmillan Press: London.
Hall, A. (1978). Sport and Gender: A Feminist Perspective on the Sociology of Sport, Ottawa : Canadian Association for Health .
Hargreaves , J. (1989). The promise and Problems of Women’s Leisure and Sport in Chris Rojek , Leisure for Leisure ,Venture publishing :state collage.
Mahdavi, Shireen. (2007). Amusements in Qajar Iran, Iranian Studies, Volume Issue4 September.
http://www.informaworld.com/smpp/title~content=t713427941~db=all~tab=issueslist~branches=40-v4040,
Parker , S. ( 1976). The Sociology of Leisure, George Allen & Unwin LTD: London.
Ritchie J & Lewis J. (2003). Qualitative Research Practice, London: sage.
Roberts, K. (1978). Contemporary Society and The Growth of Leisure, Longman : London.
Rojek , C. (1995). Decentring, Leisure , Sage : London.
Scarce, Jennifer. (2007). Entertainments East and West - Three Encounters between Iranians and Europeans during the Qajar Period. (1786-1925) , Iranian Studies, Volume Issue 4 September 2007 , pages 455 – 466.
http://www.informaworld.com/smpp/title~content=t713427941~db=all ~tab=issueslist~branches=40-v4040,
Theberge, N. (1981). A Critique of Critiques: Radical and Feminist Writings on Sport, in Social Forces , vol. 60,no.2,pp.341-53.
Wimbush, E. (1986). Women, Leisure and Well-Being:Final Report (Edinburgh: Center for Leisure Research , Dunfermline College of Physical Education.
)