نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار جامعه شناسی دانشگاه شاهد

چکیده

تا کنون نوع‌شناسی‌های بسیاری در مورد گرایشات اسلامی صورت گرفته است بخش عمده‌ای از این نوع‌شناسی‌ها مربوط به نویسندگان غربی است که سعی نموده‌اند اندیشه‌های اسلامی را به جناح بندی‌های چپ و راست غربی ربط دهند و لذا موفق به تفکیک درست گرایشات اسلامی از نگرش‌های غربی نشده‌اند. آنها از برچسب‌ها و عناوینی استفاده کرده‌اند که با نگرش اسلامی بیگانه است. در حالیکه دو نویسندة مسلمان یعنی عبداله سعید و طارق رمضان از شیوه‌‌ای متفاوت برای بیان انواع دینداری‌های اسلامی استفاده نموده و سعی کرده‌اند تا با اصلاح نواقص نوع‌شناسی‌های غربی، تعریف صحیحی از نگرش‌های اسلامی ارائه دهند. این مقاله ضمن بیان نوع‌شناسی این دو نویسنده تلاش دارد با مقایسه آن‌ها و ارائه مثالها ، مصادیق و دلائل لازم، آنها را در معرض نقد قرار دهد.

روش این مقاله مقایسه‌ای تطبیقی است بدین شکل که براساس معیارها و ویژگی‌های یک نوع شناسی موفق و سودمند، نوع شناسی‌های عبدالله سعید و طارق رمضان، با آن مقایسه و با تطابق معیارها و ویژگی‌های نوع‌شناسی آن‌ها با معیارها و ویژگی‌های یک نوع‌شناسی مطلوب، خطاها و کاستی‌ها و تعمیم‌ها و کلی‌نگری‌های اشتباه موجود در آن‌ها نشان داده خواهد شد.

عدم تطبیق مصادیق اغلب گونه‌شناسی‌ها با واقعیت‌های موجود در کشور‌های اسلامی مخاطب را سردرگم می‌کند و این در حالیست که سعید و رمضان در گونه‌شناسی خود این جناح‌بندی‌ها را رها کرده و یا به‌طور قابل قبولی از دینداری اسلامی تفکیک‌ کرده‌آند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Trends)Islamic Trends in Contemporary Islam Critical Review of Two Typologies on Islamic Trends by Tariq Ramadan and Abdullah Saeed

نویسنده [English]

  • aboalfazl zolfaghari

shahed

چکیده [English]

There have been a lot of typologies on Islamic trends. Most of them were from the part of western writers who tried to connect Islamic thoughts to the westerly right and left factions and because of that they couldn’t properly distinguished Islamic trends from western attitudes. They have used labels and titles that are alien to Islamic attitude. Abdullah Saeed and Tariq Ramadan, two Muslim writers, used a different way to express the variety of Islamic religiosities and have tried to provide a precise definition of the Islamic attitude by correcting the deficiencies of western typologies. Through expressing typology of these two writers and by providing examples, instances and necessary reasons as well as comparing these two typologies, this paper intends to criticize them.
The method of this article is a comparative one. Based on the criteria and characteristics of a successful and useful typology, the typologies of Abdullah Saeed and Tariq Ramadan were compared to show their
 
 
mistakes, shortcomings and wrong generalizations. Not matching of the most typologies instances with existing realities of Islamic countries, often confuse the audiences, while Saeed and Ramadan, in their typologies, have abandoned these factions or have acceptably distinguished them from the Islamic religiosities

کلیدواژه‌ها [English]

  • Religious Typologies
  • Islamic Religiosities
  • Abdullah Saeed
  • Tariq Ramadan
 
 
منابع
-    بهروز لک، غلامرضا. (1388)، مبانی جنبش‌های اسلام‌گرایانه: نظرات و دیدگاه‌ها، فصلنامه مطالعات سیاسی، سال دوم، شماره 5.
-  احمد، خورشید به نقل از احمدی، حمید. (1377)، آینده جنبش‌های اسلامی در خاورمیانه: طرح یک چارچوب نظری، فصلنامه مطالعات خاورمیانه، شماره 15-14.
-   ذوالفقاری، ابوالفضل. (1392)، گونه شناسی دینداری‌های اسلامی، نقدی بر گونه شناسی‌های صاحبنظران غربی در زمینه انواع دینداری اسلامی، فصلنامه علوم اجتماعی، شماره 63.
-    شریعتی علی. (1381)، مجموعه آثار جلد 7، شیعه، تهران: الهام.
-    شریعتی علی. (1382)، مجموعه اثار جلد 9 تشیع علوی و تشیع صفوی، تهران: چاپخش.
-    عنایت، حمید. (1358)، سیری در اندیشه سیاسی عرب، تهران، امیرکبیر، چاپ دوم.
-    فرمانیان. (1392)،  گزارش نشست جنبش‌های اسلامی معاصر در جهان عرب، یکشنبه 2 تیرماه 92، برگرفته از سایت ترجمان.
http://tarjomaan.com/vdcb.0b8urhb58iupr.html22/10/ 93
 
-     Australian Bureu of statistics “Australian standard classification of Religious Groups (ASCRG), 1996”
-    Binder, Leonard (1964). Ideological Revolution in the Middle East. Ed. John Wiley. New York.
-    Emara, Mohammad. (1981). Tajdeed Al-Fikr Al-Islami. Cairo: Kitab Dar al-Hilal.
-    Fazlur Rahman. (1979). Islam. 2nd ed. Chicago: University of Chicago Press.
-    Haddad, Yvonne. (1992). Islamists and the problem of lsrael. The 1967 awakening. Middle East Journal, vol 46. No 2.Spring.
-     Suha Taji-Faroukhi and Basheer M. Nafi (2004). Islamic Thought in the Twentieth Century, eds. I. B. Tauris, pp. 1-27
-    Levels of classification of faith groups. http://www.adherents. Com/classify.htm
-    Mintjes, H. (1980). "Mawlana Mawdudi's Last Years and the Resurgence of Fundamentalist Islam." Al-Mushir 22.2
-    Ramadan Tariq. (2004). Wetern Muslims and the future of Islam, OUP, Oxford.
-    The Muslim World After 9/11 - RAND Corporation
    www.rand.org/.../rand/pubs/.../2004/RAND_MG246.Mar 1, 2004
-     Saeed Abdullah. (2006). Islamic thought an introduction, Routledge, London.
-    Saeed Abdullah. (2007). Trends in Contemporary Islam: a Preliminary attempt at a Classification. Muslim World 97, July 2007.
-    Shepard, William. (1987). "Islam and Ideology: Towards a Typology." Int. Journal Middle Eastern Studies 19
-    Voll, John. (1982). Islam: Continuity and Change in the Modern World. Boulder, Colorado: Westview Press.