نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسنده
استادیار جامعه شناسی دانشگاه علامه طباطبائی
چکیده
چکیده
توسعه اجتماعی یکی از ارکان توسعه به معنای عام بوده و دربردارنده وجوه گوناگونی است که کارکرد هر یک از آنان پاسخ به نیازهای جامعه و اعضای آن در جهت دستیابی به کرامت انسانی و کیفیت بهتر زندگی است. این پژوهش به دنبال شناسایی توسعه اجتماعی و بنیان‌های نظری آن در قوانین برنامه توسعه کشور و نحوه بازتاب و پرداخت بدان است. منطق آن قیاسی است و برای توصیف و مقایسه بعد اجتماعی برنامه‌های توسعه طراحی‌شده است. روش آن تحلیل محتوا است که در آن بر جنبه‌های محتوای آشکار و پنهان مرتبط با توسعه اجتماعی در برنامه‌های پنج‌ساله توسعه تأکید می‌شود. جمعیت موردبررسی این پژوهش، مجموعه اسناد مصوب برنامه‌های اول تا پنجم توسعه کشور است که تمام شماری شده‌اند. یافته‌های این پژوهش دلالت بر این دارند که تاکنون در تدوین برنامه‌های توسعه، رویکرد رفاه اجتماعی بر سایر رویکردهای نظری غلبه داشته و کمتر به رویکرد قابلیت انسانی با محوریت حقوق‌مداری و مشارکت محوری توجه شده است. دیگر آن‌که در تدوین برنامه‌های پنج‌گانه از الگوی برنامه‌ریزی توسعه از بالا استفاده شده است
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
The Reflection of Social Development in Development Programs of IRI (First to Fifth Programs) Ismail Aalizad
نویسنده [English]
- Ismaeil aalizad
Assistant Professor of Sociology, Allameh Tabataba'i University
چکیده [English]
Abstract
Social development is one of the basics of development in general. It consists of different aspects that the function of each is to answer the needs of society and its members in order to achieve human transcendence and better quality of life. This research wants to identify social development and its theoretical basis in laws of development program, and the way it is reflected and proceeded. The logic of this research is deduction and it is planned to describe and compare social aspect of development programs. Its method is content analysis, which emphasis on manifest and latent aspects related to social development in each development program. The statistical population is ratified documentaries of the first to fifth development programs which are completely enumerated. Research findings show that the social welfare approach has superiority over other theoretical approaches, and there was less attention to human capability based on rights and participation. Furthermore, in preparation of development programs, the basic pattern is top-down development planning
کلیدواژه‌ها [English]
- Key Words: social development
- development programs
- social welfare aspect
- human capability aspect
- ازکیا، مصطفی. (1379)، مقدمه‌ای بر جامعه‌شناسی توسعه روستایی، تهران: اطلاعات.
- ازکیا، مصطفی و غلامرضا غفاری. (1383)، جامعه‌شناسی توسعه، تهران: کیهان.
- استیگلیتز، جوزف. (1382)، به‌سوی پارادایم جدید توسعه، ترجمه: اسماعیل مردانی گیوی، مجله اطلاعات سیاسی- اقتصادی، شماره 196-195.
- اسکوبار، آرتور. (1377)، نگاهی نو به مفاهیم توسعه، گردآوری ولفانگ زاکس، ترجمه: فریده فرهی و وحید بزرگی، تهران: نشر مرکز.
- بابایی فرد، اسدالله. (1389)، توسعه فرهنگی و توسعه اجتماعی در ایران، فصلنامه رفاه اجتماعی، سال دهم، شماره 37.
- برنامه پنجم عمرانی کشور. (1353)، تهران: سازمان برنامه‌وبودجه.
- تودارو، مایکل. (1378)، توسعه اقتصادی در جهان سوم، ترجمه: غلامعلی فرجادی، تهران: موسسه عالی پژوهش در برنامه‌ریزی و توسعه.
- دوب، شیاماچاران. (1377)، نوسازی و توسعه، ترجمه: مرتضی قره‌باغیان و مصطفی ضرغامی، تهران: رسا.
- دورکیم، امیل. (1373)، قواعد روش جامعه‌شناسی، ترجمه علی‌محمد کاردان، تهران: دانشگاه تهران.
- دورکیم، امیل. (1384)، درباره تقسیم‌کار اجتماعی، ترجمه: باقر پرهام، تهران: مرکز.
- روشه، گی. (1376)، جامعه‌شناسی تالکوت پارسونز، ترجمه: عبدالحسین نیک گهر، تهران: تبیان.
- زاهدی مازندرانی، محمدجواد. (1386)، توسعه و نابرابری، تهران: نشر مازیار.
- سن، آمارتیا کومار. (1385)، توسعه یعنی آزادی، ترجمه: محمد سعید نوری نائینی، تهران: نشر نی.
- قادری، طاهره و اسماعیل عالی‌زاد. (1390)، سیاست‌های دولت و توسعه سیاسی در ایران (1384-1368)، فصلنامه علوم اجتماعی، تهران: دانشگاه علامه طباطبائی، شماره 60.
- کاربرد شاخص‌های اجتماعی– اقتصادی در برنامه‌ریزی توسعه. (1367)، مترجم: هرمز شهدادی، تهران: سازمان برنامه‌وبودجه، چاپ اول.
- کلانتری، عبدالحسین؛ پیام روشنفکر و فرشید مقدم سلیمی. (1393)، توسعه اجتماعی: چشم‌انداز جهانی و وضعیت ایران، تهران: دانشگاه تهران.
- گریفن، کیث و تری مک‌کنلی. (1377)، توسعه انسانی دیدگاه و راهبرد، ترجمه: غلامرضا خواجه‌پور، تهران: وداد.
- مجموعه قوانین برنامه‌های توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران (1389-1368)، تهران: مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی
- مک‌فارلند، رابرت و دیگران. (1387)، نظریه جامع توسعه اجتماعی، جمعی از مترجمان. تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری.
- مؤمنی، فرشاد و مینو امینی میلانی. (1390)، توانمندی و توسعه پایدار در برنامه سوم و چهارم توسعه ایران با رویکرد آمارتیا سن، فصلنامه رفاه اجتماعی، سال یازدهم، شماره 42.
- ناطق پور، محمدجواد. (1386)، رویکردی نو در آسیب‌شناسی اجتماعی از نگاه توسعه، نشر سلمان.
- نوبخت، محمدباقر. (1394)، مؤلفه‌های توسعه: سیاست‌گذاری، برنامه‌ریزی و مدیریت، تهران: سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور.
- Clunies-Ross, Anthony. (2004). Resources for Social Development. Global Social Policy. No 4.
- Jacobs, Garry and Harlan Celeveland. (1999). Social Development Theory. in: www.socialdevelopment/theory/
- Kliksberg, Bernardo. (2000). Rebuilding the State for Social Development: Towards 'Smart Government. International Review of Administrative Sciences. Vol 66. No 2.
- Ray, Amal Kanti. (2007). India’s Social Development in a Decade of Reforms. Soc Indic Res 87.
- Seers, Dudley. (1969). The Meaning of Development. Communication Series. No 44.
- UNCRD. (1988). Regional Development Dialogue. Vol 7. No 1.
)