نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسنده
دانشجوی دکتری جامعه شناسی دانشگاه یزد
چکیده
نهاد ازدواج موقت در تاریخ اجتماعی ایران، نهادی ریشه‌دار بوده است. البته این نهاد در دوره‌های مختلف تاریخی شکل‌ها و کارکردهای مختلفی داشته است. اگرچه ازدواج موقت در میان مردم ایران هیچ‌گاه مقبولیت عام پیدا نکرده، اما این نهاد همچنان در جامعه ایران پابرجا مانده است. از این‌رو، این مسئلۀ مطرح می‌شود که چرا ازدواج موقت در تاریخ اجتماعی ایران به وجود آمده و تداوم پیدا کرده است. در این مقاله، با استفاده از الگوی کارکردگرایی (که از تلفیق نظریه‌های کارکردگرایی برانیسلاو مالینوفسکی و رابرت کی مرتون به دست آمده است)، نهاد ازدواج موقت در تاریخ اجتماعی ایران موردبررسی قرار گرفته است. یافته‌های تحقیق با روش تحلیل تطبیقی- تاریخی بر مبنای نوشته‌ها و شواهد مکتوب تاریخی به دست آمده‌اند و در چهار دوره تاریخی دسته‌بندی و شرح داده شده‌اند. این دوره‌ها عبارت‌اند از: «ایران باستان»؛ «از صدر اسلام تا صفویه»؛ «از صفویه تا قاجاریه»؛ و «قاجاریه». مطابق با یافته‌های پژوهش، به طور کلی، نهاد ازدواج موقت بر اساس فرهنگ مردسالار جامعه به نیازهای فردی مانند نیاز جنسی، تولید مثل، نیاز به امنیت و معیشت و نیازهای اجتماعی مانند حل مسأله وارث، تحکیم روابط اجتماعی و برقراری پیوند اجتماعی، به گونه‌ای مشروع پاسخ می‌داده است. باوجوداین، این نهاد در هر دوره، کژکارکردها و کارکردهای پنهانی نیز داشته است که این مقاله به توصیف و تبیین آن‌ها به گونه‌ای تطبیقی می‌پردازد.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
A Sociological Study of the Institution of Temporary Marriage in the Social History of Iran (From the Ancient Iran until the End of the Qajar Dynasty)
نویسنده [English]
- Masoud Zamani Moghaddam
PhD Candidate of Sociology,Yazd University
چکیده [English]
The institution of temporary marriage in the social history of Iran has been an established institution. However, it has had different forms and functions in different historical periods. Although temporary marriage has never been widely accepted by the general public, this institution has prevailed in Iran to this day. Therefore, the question of why temporary marriage has been created and has endured in the social history of Iran has remained unanswered. In the present paper, the institution of temporary marriage has been investigated using the functionalist model (based on the integration of functionalist theories developed by Bronislaw Malinowski and Robert Merton). The findings of the research were interpreted through a comparative-historical analysis method and based on historical writings and documents. The findings have been classified and explained into four historical periods. These periods are: “The Ancient Iran”; “From Early Islam to the Safavid Dynasty”; “From the Safavid Dynasty to the Qajar Dynasty”; and “the Qajar Dynasty”. According to the findings, based on the patriarchal culture of society, generally the institution of temporary marriage had responded in a legitimate way to individual needs such as sexual needs, reproduction, security and livelihood, and to social needs such as the issue of heritage, solidifying social relations and establishing social connections. Nevertheless, this institution has had dysfunctions and hidden functions which this paper addresses in a comparative way.
کلیدواژه‌ها [English]
- Temporary Marriage
- Social history
- Functionalism
- Sociological Study
)