ابراهیم فیوضات؛ مجید نثار
دوره 11، شماره 27 ، آذر 1383، ، صفحه 43-73
چکیده
جنبش های اجتماعی به منزله موضوعاتی مهم در جامعه شناسی، اخیرا از جایگاه ویژه ای برخوردار شده اند تا جایی که آلن تورن جامعه شناسی را علم جنبش های اجتماعی می داند. در این مقاله نیز ضمن تأکید بر بحث جنبش های اجتماعی و بررسی ابعاد نظری آنها با استفاده از روش اسنادی، به زمینه های شکل گیری جنبش جنگل به مثابه یکی از جنبش های استقلال طلبانه و ...
بیشتر
جنبش های اجتماعی به منزله موضوعاتی مهم در جامعه شناسی، اخیرا از جایگاه ویژه ای برخوردار شده اند تا جایی که آلن تورن جامعه شناسی را علم جنبش های اجتماعی می داند. در این مقاله نیز ضمن تأکید بر بحث جنبش های اجتماعی و بررسی ابعاد نظری آنها با استفاده از روش اسنادی، به زمینه های شکل گیری جنبش جنگل به مثابه یکی از جنبش های استقلال طلبانه و مردمی اشاره می شود. این جنبش که در تداوم خواسته های جنبش مشروطیت قرار می گیرد (۱۲۹۳-۱۳۰۰ ه.ش) تحت تأثیر عواملی مثل نابرابری ها، تضاد منافع، ناکارآیی دولت، شرایط بین المللی (جنگ جهانی اول)، استثمار و ستم طبقاتی شکل می گیرد. جنبش جنگلی در اوضاعی آشفته و نابسامان از نظر داخلی و خارجی، با ارائه ایدئولوژی و مرامنامه و اعلام جمهوری، قدم در راه مبارزه با ستم و دفاع از استقلال و آزادی مردم ایران می گذارد. میرزا کوچک در مقام رهبر این جنبش که دارای سوابق مبارزانی در مشروطه است، با همکاری روشنفکران و آزادی خواهان مشروطیت عملیات انقلابی را با هدف مبارزه با ظلم و ستم داخلی و استثمار خارجی آغاز می کند و با تجهیز منابع مادی و معنوی موفق می شود به مدت هفت سال در برابر استعمارگران و استبداد داخلی مقاومت کند و اولین جمهوری را در ایران تأسیس نماید. جنبش جنگل نهایتاً با مصالحه دولت های شوروی و انگلستان در صحنه بین المللی و کنار آمدن اتحاد شوروی و دولت ایران در مورد مسائل داخلی ایران و حمله نیروهای نظامی دولت، تن به شکست نظامی می دهد.
جامعه شناسی
بهنام لطفی خاچکی؛ منصوره مهدی زاده
چکیده
تحقیق حاضر باهدف شناخت و اولویتگذاری نیازهای نخبگان جوان و سنخشناسی این گروه، در چارچوب روش کیو ضمن مصاحبه عمیق با نخبگان و بررسی منابع موجود، نیازهای نخبگان را شناسایی نمود. در بخش دوم 62 نفر از نخبگان جوان دانشگاهی پرسشنامه نیازها را تکمیل نمودند. سپس چهار عامل یا الگوی ذهنی به دست آمد. طبق یافتهها «نخبگان حمایتطلب» ...
بیشتر
تحقیق حاضر باهدف شناخت و اولویتگذاری نیازهای نخبگان جوان و سنخشناسی این گروه، در چارچوب روش کیو ضمن مصاحبه عمیق با نخبگان و بررسی منابع موجود، نیازهای نخبگان را شناسایی نمود. در بخش دوم 62 نفر از نخبگان جوان دانشگاهی پرسشنامه نیازها را تکمیل نمودند. سپس چهار عامل یا الگوی ذهنی به دست آمد. طبق یافتهها «نخبگان حمایتطلب» بیشتر به دنبال حمایتها و تسهیلات معیشتی، پژوهشی، جذب و ... بوده و برای کسب حمایتها و تسهیلات بهخوبی خود را با ملاکهای کمّی انطباق میدهند. «نخبگان مشارکتجو» عقیده دارند حمایتهای موجود باید متناسب با شأن و منزلت و شرایط خاص هر یک از نخبگان باشد. این گروه نیاز دارند که زمینه اثرگذاری آنها از طریق تعامل با سطوح مختلف حاکمیتی و با سایر نخبگان فراهم شود. «نخبگان فردگرا» به دنبال حمایتهای عمومی در زمینههای معیشتی، پژوهشی و تجهیزات بوده و حمایتهای کوتاهمدت و مادی را به تسهیلات بلندمدت و هدفگذاری شده ترجیح میدهند. «نخبگان عملیاتی» نیز عمدتاً به دنبال حمایتهای خاص و هدفمند مانند تجاریسازی محصولات، ایجاد کسبوکارهای دانشبنیان و کاربردی ساختن پژوهشها هستند. درنهایت پیشنهادهای عملیاتی و سیاستگذارانه برای رفع این نیازها ارائه شد.
محمد شیخی؛ سعیده امینی؛ آناهیتا نظامی
چکیده
محمد شیخی* سعیده امینی**آناهیتا نظامی*** تاریخ دریافت: 26/1/94 تاریخ پذیرش: 12/6/94چکیدهحس تعلق مکان از مهمترین عوامل اثرگذار بر رابطه فرد با محیط است. این حس دربرگیرنده عوامل گوناگونی ...
بیشتر
محمد شیخی* سعیده امینی**آناهیتا نظامی*** تاریخ دریافت: 26/1/94 تاریخ پذیرش: 12/6/94چکیدهحس تعلق مکان از مهمترین عوامل اثرگذار بر رابطه فرد با محیط است. این حس دربرگیرنده عوامل گوناگونی است که کیفیت زندگی فرد در مکان را متأثر میسازد. وجود حس تعلق و یا عدم وجود آن بر رفتارهای افراد در جامعه تأثیر میگذارد. این پژوهش باهدف بررسی و مقایسه عوامل مؤثر بر حس تعلق مکان در میان ساکنین شهر جدید پرند (اسکان رسمی) و نسیم شهر (اسکان غیررسمی) انجام گرفته است. برای نیل به این هدف تلاش شد تا با اتکا به دیدگاههای نظری موجود چارچوب نظری مناسبی تدوین و در پرتو آن فرضیاتی تنظیم گردد. با استفاده از روش پیمایش و آمار توصیفی و استنباطی دادههای لازم فراهم و برای تجزیهوتحلیل دادهها از نرمافزار SPSS استفاده شد. حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران 392 نفر و نمونهگیری چندمرحلهای بکار گرفته شد. نتایج تحقیق نشان داد که حس تعلق مکانی در اسکان غیررسمی (نسیم شهر) بیش از اسکان رسمی (پرند) است. همچنین سرمایه اجتماعی ساکنان نسیم شهر بیش از ساکنان پرند و سرمایه فرهنگی ساکنین پرند بیش از ساکنین نسیم شهر است. نتایج تحلیل رگرسیون نیز بیانگر این است که حس تعلق مکانی در شهر جدید پرند به ترتیب از سرمایه اجتماعی، نگرش به ویژگیهای فضایی- کالبدی، سرمایه فرهنگی و حس تعلق مکانی و در نسیم شهر به ترتیب از سرمایه اجتماعی، سرمایه فرهنگی و نگرش به ویژگیهای فضایی - کالبدی تأثیر میپذیرد. درمجموع مطابق نتایج حاصله، سرمایه اجتماعی مهمترین عامل اثرگذار بر حس تعلق مکان در دو شهر پرند و نسیم شهر است.
عزت الله سام آرام
دوره 8، شماره 15.16 ، اسفند 1380، ، صفحه 45-69
چکیده
در سالهای ۱۳۵۹ تا ۱۳۶۷ که جوانان روستایی همراه دیگر اقشار جامعه به جبهه های جنگ می رفتند، اداره امور روستا عمدتاً به عهده زنان و سالخوردگان بود. مشاهدات نشان می دهد که زنان روستایی علاوه بر همکاری در اداره امور روستا، به صورت خودجوش، تشکل هایی را ایجاد کرده بودند که برای پشتیبانی از جبهه ها و تأمین بخشی از مایحتاج فرزندان، برادران ...
بیشتر
در سالهای ۱۳۵۹ تا ۱۳۶۷ که جوانان روستایی همراه دیگر اقشار جامعه به جبهه های جنگ می رفتند، اداره امور روستا عمدتاً به عهده زنان و سالخوردگان بود. مشاهدات نشان می دهد که زنان روستایی علاوه بر همکاری در اداره امور روستا، به صورت خودجوش، تشکل هایی را ایجاد کرده بودند که برای پشتیبانی از جبهه ها و تأمین بخشی از مایحتاج فرزندان، برادران و همسرانشان در جنگ، به تهیه و تدارک مواد غذایی و پوشاک می پرداختند و بدون چشم داشت و با علاقه مندی بسیار، وقت و ثروت خود را برای پشتیبانی از جبهه های جنگ ارایه می کردند. نوع مشارکت زنان روستایی در این دوره؛ از نوع مشارکت های خودجوش و فعال بود که می توان آن را تجربه ای جدید در مجموعه مشارکت های مردمی کشور دانست، چیزی که احتمالاً در طول تاریخ ایران در مورد زنان روستایی با این کیفیت مشاهده یا ثبت نشده است. دلایل این جوشش داوطلبانه و مشارکت فعال زنان روستایی نتیجه کدام تغییر ساختاری در فرهنگ کشور ما بوده است نیازمند انجام تحقیقات بسیار است. شواهد نشان می دهد که مسئولان و پژوهشگران کشور از کنار این واقعه مهم فرهنگی - اجتماعی با کم توجهی گذشته و به آن عنایت بایسته نکردند. عدم توجه به این حرکت ارزشمند که خلاقیت و استعدادهای فرهنگی زنان روستایی کشورمان را در به وجود آوردن مشارکت های مردمی به نمایش گذاشت، امکان دارد در آینده فراموش شده و آیندگان از شناخت آن محروم گردند. در ماه های پایانی سال ۱۳۷۹ انجام یک طرح تحقیقاتی با هدف شناخت و بررسی تشکل های خودجوش زنان روستایی در فاصله سال های ۱۳۵۹ تا ۱۳۶۷ در دانشگاه علامه طباطبایی به تصویب رسید که امکاناتی را هر چند محدود در اختیار محقق قرار می داد تا در مورد زنان مشارکت جو در چند روستای کشور یک مطالعه مقدماتی را به انجام برساند. این طرح در قالب یک پژوهشش توصیفی در طول سال ۱۳۸۰ در ۱۰ روستای منطقه گرمسار اجرا شد و مقاله حاضر حاوی نتایج و دستاوردهای ان تحقیقی است که امید میرود به عنوان مقدمهای برای انجام تحقیقات بیشتر در این زمینه تلقی گردد.
احمد کتابی
دوره 12، شماره 30 ، شهریور 1384، ، صفحه 45-66
چکیده
زناشویی بین عموزادگان یکی از شایعترین اشکال ازدواج های خویشاوندی (همخون) در ایران است که از دیرباز در بین عوام و حتی خواص متداول بوده و در فرهنگ عامه این سرزمین انعکاسی وسیع یافته است. این سنت در مناطق روستایی ایران رواج بیشتری دارد و در بین عشایر از بیشترین اعتبار و استحکام برخوردار است. اهمیت و منزلت این سنت نزد بعضی از جوامع عشیره ...
بیشتر
زناشویی بین عموزادگان یکی از شایعترین اشکال ازدواج های خویشاوندی (همخون) در ایران است که از دیرباز در بین عوام و حتی خواص متداول بوده و در فرهنگ عامه این سرزمین انعکاسی وسیع یافته است. این سنت در مناطق روستایی ایران رواج بیشتری دارد و در بین عشایر از بیشترین اعتبار و استحکام برخوردار است. اهمیت و منزلت این سنت نزد بعضی از جوامع عشیره ای ایران – مثلاً عشایر عرب خوزستان - به درجه ای است که برای حفظ و اجرای آن، مقررات غلاظ و شدادی وضع گردیده است تا آنجا که متخلفان از آن، در معرض مجازات هایی بسیار سنگین - حتی قتل - قرار می گیرند. در این مقاله، تلاش شده است وسعت شیوع اینگونه ازدواج و علل و زمینه های آن در ایران - از دیدگاه جامعه شناسی - بررسی و تحلیل گردد و به پی آمدهای اجتماعی آن اشاره شود.
عباس کشاورز
چکیده
هدف نوشتار حاضر بررسی چگونگی فرایند بسیج گروههای متفاوت مدعی قدرت در انقلاب مشروطه است. نو آوری پژوهش آنست که با وجود مقالهها و کتابهای بسیار درباره انقلاب مشروطه، تا به حال اثری به بررسی چگونگی فرآیند بسیج در مشروطه با استفاده از نظریهای خاص نپرداخته است. رهیافت کلی این مقاله جامعه شناسی تاریخی و چارجوب نظری این مقاله، مدل ...
بیشتر
هدف نوشتار حاضر بررسی چگونگی فرایند بسیج گروههای متفاوت مدعی قدرت در انقلاب مشروطه است. نو آوری پژوهش آنست که با وجود مقالهها و کتابهای بسیار درباره انقلاب مشروطه، تا به حال اثری به بررسی چگونگی فرآیند بسیج در مشروطه با استفاده از نظریهای خاص نپرداخته است. رهیافت کلی این مقاله جامعه شناسی تاریخی و چارجوب نظری این مقاله، مدل بسیج چارلز تیلی است. روش پژوهش، تحلیل اسناد تاریخی شامل کتابها و مقالهها و همچنین روش، قیاسی است. بدین معنا که با استفاده از مدل بسیج چارلز تیلی عناصر درون و برون سازمانیِ گروههایِ موثر بر کنش جمعی انقلابی در دوره مشروطه، با استفاده از اسناد تاریخی شناسایی و چگونگی بسیج گروهها و سازمانهای انقلابی مشروطه خواه بررسی میشود. بدین منظور و بر اساسِ مفاهیم سازنده مدل تیلی، منافع گروههای چالشگر انقلابی، سازمانهای انقلابی، چگونگی فرایند بسیج منابعِ تحتِ اختیار آنها، وضعیت سرکوب - تهدید، فرصت - تسهیل و کنش جمعی مشروطه خواهان بررسی شده است. دوره زمانی مورد مطالعه از به چوب بستن تجار قند به عنوان آغاز انقلاب و تا صدور فرمان مشروطیت به عنوان پیروزی انقلاب میباشد.
هادی خانیکی؛ حسین بصیریان جهرمی
چکیده
چکیده شبکههای اجتماعی مجازی در سالهای اخیر زمینه کنشگری را بیش از سایر رسانههای متأخر فراهم آوردهاند. گفتمان قدرت، که زمانی متفکران علوم انسانی را از جنبههای گوناگون، به تفسیر و تأویل این کنشها وا میداشت، اکنون در فضای مجازی به نحو پیچیده و شبکهای تعریف میشود. بر این اساس کنشگری کاربران، به دنبال خود، بسیج و همسویی ...
بیشتر
چکیده شبکههای اجتماعی مجازی در سالهای اخیر زمینه کنشگری را بیش از سایر رسانههای متأخر فراهم آوردهاند. گفتمان قدرت، که زمانی متفکران علوم انسانی را از جنبههای گوناگون، به تفسیر و تأویل این کنشها وا میداشت، اکنون در فضای مجازی به نحو پیچیده و شبکهای تعریف میشود. بر این اساس کنشگری کاربران، به دنبال خود، بسیج و همسویی پیروان یک عقیده را در فرهنگ رسانهای مجازی پیش میکشد. این مقاله در آغاز، به منظور ارائه تحلیل مفهومی از ماهیت قدرت و چگونگی بروز و اعمال آن در روابط سیاسی، اقتصادی و اجتماعی، با بهرهگیری از نظرات متفکران برجسته این حوزه به تشریح وجوه گوناگون قدرت به ویژه در سالهای اخیر میپردازد. در ادامه سه کارکرد معطوف به حوزههای سیاسی، اقتصادی و اجتماعی در سه موضوع میدان التحریر در انقلاب مصر، جنبش والاستریت در آمریکا، و قرار خزبازی- آبپاشی و حمایت از کودکان کار در ایران، که مشخصاً به ظرفیتهای شبکه اجتماعی فیسبوک و کنشگری شبکهوندان در فضای واقعی مرتبط است، توصیف و تحلیل میشود.
وحید شالچی؛ علی جنادله؛ اسماعیل عالی زاد؛ مسعود زالی زاده کوتیانی
چکیده
بر مبنای نظریات هویت قومی احساس تعلق به قومیت با توجه به سیاستهای قومی، شرایط اقتصادی، باز یا بسته بودن نظام اجتماعی و ... پدیدهای متغیر است که ممکن است در دورهای نقش و اهمیت خود را ازدستداده و در برههای دیگر به هویت مسلط تبدیل شود. بر همین اساس مقاله پیشرو در پی بررسی تحولات هویت قومی در شهر اهواز از دورة پهلوی دوم تا دوران ...
بیشتر
بر مبنای نظریات هویت قومی احساس تعلق به قومیت با توجه به سیاستهای قومی، شرایط اقتصادی، باز یا بسته بودن نظام اجتماعی و ... پدیدهای متغیر است که ممکن است در دورهای نقش و اهمیت خود را ازدستداده و در برههای دیگر به هویت مسلط تبدیل شود. بر همین اساس مقاله پیشرو در پی بررسی تحولات هویت قومی در شهر اهواز از دورة پهلوی دوم تا دوران جمهوری اسلامی میباشد. دادههای پژوهش بر مبنای تکنیک تاریخچه زندگی و از طریق مصاحبه کیفی نیمهساختار یافته جهت شناسایی و درک ذهنیت افرادی که تجربه زیسته آنها در شهر اهواز شکلگرفته، به دست آمدهاند. برای تجزیهوتحلیل مصاحبهها از روش تحلیل مضمون استفادهشده که از این طریق ده مضمون اولیه و سه مضمون محوری شناسایی شده است. مضامین محوری در دورة پهلوی دوم «هویت قومی در مسیر ادغام» در دورة انقلاب تا پایان جنگ «هویت قومی در مسیر همبستگی اجتماعی» و دوران بعد از جنگ «هویت قومی در مسیر تمایزیابی» میباشد. نتایج پژوهش نشان میدهد که در قیاس با دورههای گذشته دو قوم بختیاری و عرب در شهر اهواز تمایل بیشتری به هویتیابی بر پایه قومیت دارند و هویت قومی به یک هویت پررنگ و اثرگذار در جامعه شهری اهواز تبدیل شده است.
جامعه شناسی
سیدمهدی اعتمادی فرد؛ عبدالله بیچرانلو؛ نوشین صفائیان
چکیده
اساسیترین مسئلۀ در مقاله حاضر، فهم چگونگی بازنمایی سلسلهمراتب اقتدار در خانواده و تغییراتی است که در آن در فیلمهای ملودرام اجتماعی با مضامین خانوادگی پرفروش در بازه زمانی ۱۳۸۷ تا ۱۳۹۷ است. در مطالعه حاضر مبتنی بر رویکردهای معاصر در حوزه جامعهشناسی جنسیت تلاش شده است تا ورای امر مردانه و زنانه، قدرت و فرهنگ بهعنوان عناصر کلیدی ...
بیشتر
اساسیترین مسئلۀ در مقاله حاضر، فهم چگونگی بازنمایی سلسلهمراتب اقتدار در خانواده و تغییراتی است که در آن در فیلمهای ملودرام اجتماعی با مضامین خانوادگی پرفروش در بازه زمانی ۱۳۸۷ تا ۱۳۹۷ است. در مطالعه حاضر مبتنی بر رویکردهای معاصر در حوزه جامعهشناسی جنسیت تلاش شده است تا ورای امر مردانه و زنانه، قدرت و فرهنگ بهعنوان عناصر کلیدی در تحلیل فیلمها برای فهم مناسبات اقتدار در خانواده ایرانی مدنظر قرار گیرد. برای تحلیل این امر در بازه زمانی مذکور در نمونههای تحقیق، از الگوی نشانهشناسی جان فیسک استفاده شده است تا بتوان ضمن توصیف نحوۀ توزیع اقتدار خانوادهها در این فیلمها، با نگاهی طولی به سلسلهمراتب اقتدار خانواده و تغییرات آن پرداخت. نتایج حاکی از آن است که در طی یک دهه در ابتدا شاهد حضور مردانگی هژمونیک و کمتر هژمونیک و زنانگی مؤکد در این فیلمها هستیم. در میانۀ دهه حضور زنان مقاومتپیشه هم بیشتر مشاهده میشود؛ اما در اواخر این دهه یعنی سالهای 1395 تا 1397 مردان هژمونیک و زنان مؤکد مهمترین الگوی توزیع اقتدار در خانواده در این فیلمها هستند. آنچه در این مقاله مهم است توجه به جنبه متفاوتی در مقایسه با نتایج بهدستآمده از پژوهشهای پیشین است.
محمد زاهدی اصل
دوره 8، شماره 13.14 ، تیر 1380، ، صفحه 46-79
چکیده
از ضرورت هایی جوامع بشری با وجود سازمان های متنوع به منظور اراتة خدمات عمومی و اجتماعی است. اهداف هر یک از این سازمان ها با تلاش کارگزاران آن به منظور اجرای برنامه های مورد نظر محقق می شود و چگونگی عملکرد آنها از عوامل مؤثر در تلقی مثبت و منفی مخاطبان از سازمان ذیربط است. سازمان زندان ها نیز به مثابه یکی از مجموعه سازمان ها، نه تنها از ...
بیشتر
از ضرورت هایی جوامع بشری با وجود سازمان های متنوع به منظور اراتة خدمات عمومی و اجتماعی است. اهداف هر یک از این سازمان ها با تلاش کارگزاران آن به منظور اجرای برنامه های مورد نظر محقق می شود و چگونگی عملکرد آنها از عوامل مؤثر در تلقی مثبت و منفی مخاطبان از سازمان ذیربط است. سازمان زندان ها نیز به مثابه یکی از مجموعه سازمان ها، نه تنها از این قاعده مستثنا نیست، بلکه از ابعادی دارای اهمیت بیش تری است. برای شناخت این امر، پژوهش حاضر تدارک و اجرا شده است. پایه های علمی این پژوهش بر نظریه های روان شناسی اجتماعی و جامعه شناسی استوار است و پرسش اصلی پژوهش این است که آرای زندانیان در خصوص برنامه ها و امکانات زندان و همچنین عملکرد کارگزاران آن چگونه است و میزان رضایتمندی و همچنین نظرات زندانیان نسبت به برنامه ها چه ارتباطی با برخی از ویژگی های فردی و اجتماعی زندانیان دارد؟ برای پاسخ به این پرسش از روش تحقیق توصیفی از نوع پیمایشی با ابزار مصاحبه بهره گیری و حجم نمونه براساس فرمول کوکران تعیین شد و افراد مورد مشاهده نیز تک تک زندانیان با محکومیت قطعی مستقر در دو زندان قصر و اوین بودند. نتایج حاصل از پژوهش نشان داد که جمعیت مورد مطالعه نسبتا جوان و غالبا متاهل هستند و جرایم اقتصادی، عمده ترین بخش جرم های زندانیان را در بر می گیرد. مهمترین مشکل زندانیان از نظر زندانیان، نبود بهداشت عمومی، تراکم جمعیت و محدودیت فضای اندرزگاه هاست. بیش ترین میزان رضایتمندی از برخورد زندانبانان و پیش ترین نارضایتی نیز از تراکم جمعیت در بندهای مختلف بوده است. ارتباط بین میزان رضایتمندی از برنامه ها و امکانات زندان با سطح سواد تایید شد، ولی با نوع شغل قبل از محکومیت، نوع جرم و سابقه کیفری زندانیان تایید نگردید. ارتباط بین آرای زندانیان با برنامه ها و امکانات زندان با هیچ یک از متغیرهای مورد نظر تایید نشد. و بالاخره محاسبات آماری نشان داد که این آرای زندانیان در خصوصی برنامه های ندامتگاه ها و عملکرد کارگزاران از یک طرف، و میزان رضامندی آن ها از طرف دیگر ارتباط مستقیم وجود دارد. باتوجه به نتایج پژوهشی با پیشنهادهای کاربردی در چند مورد ارائه گردید.
طاهره قادری
چکیده
این تحقیق، به سنجش سطح دینداری و سنخشناسی انواع دینداری دانشجویان، میپردازد. برای سنجش سطح دینداری از مدل و سنجة گلاک و استارک استفاده شد و برای سنجش نوع دینداری از ترکیب نظریات انواع دینداری، بهره بردیم و در نهایت هفت نوع دینداری (عامیانه، شریعتمدارانه، رسمی حکومتی، متجددانه، سکولار، لائیک و ترکیبی) مناسب جامعة آماری، برگزیده ...
بیشتر
این تحقیق، به سنجش سطح دینداری و سنخشناسی انواع دینداری دانشجویان، میپردازد. برای سنجش سطح دینداری از مدل و سنجة گلاک و استارک استفاده شد و برای سنجش نوع دینداری از ترکیب نظریات انواع دینداری، بهره بردیم و در نهایت هفت نوع دینداری (عامیانه، شریعتمدارانه، رسمی حکومتی، متجددانه، سکولار، لائیک و ترکیبی) مناسب جامعة آماری، برگزیده شد. از تحلیلهای پیتر برگر برای دو فرضیة توصیفی تحقیق، استفاده گردید. نظریههایی که از آنها متغیرهای مستقل این تحقیق استخراج شدند، عبارتند از: نظریة مدرنشدن و سکولارشدن برگر؛ نظریة پایگاه اجتماعی ـ اقتصادی واخ؛ نظریة سرمایة اجتماعی پاتنام؛ نظریة زیست جهان اجتماعی برگر؛ و نظریه کاشت گربنر. در این تحقیق، از روش پیمایش استفاده گردید. جامعهآماری تحقیق دانشجویان دانشگاههای شهر قم میباشند که در سال تحصیلی 90-1389در دانشگاههای استان قم (43718 نفر) مشغول به تحصیل بودند. حجم نمونه 354 نفر بوده و از روش نمونهگیری سهمیهای استفاده شده است. این تحقیق با دو فرضیة توصیفی آغاز میشود: «بطور کل، سطح دینداری دانشجویان بالا است» و «در بین دانشجویان، انواع متکثری از دینداری دیده میشود». متغیرهای مستقل تحقیق عبارتند از: میزان تحصیلات، پایگاه اجتماعی ـ اقتصادی، میزان سرمایه اجتماعی، خاستگاه جغرافیایی، طلبه بودن و میزان استفاده از وسایل ارتباط جمعی. براساس یافتههای تحقیق، رابطة متغیرهای «میزان سرمایه اجتماعی» و «میزان استفاده از وسایل ارتباط جمعی» با سطح و نوع دینداری تأیید شدند و رابطة متغیرهای «پایگاه اجتماعی ـ اقتصادی» و «طلبه بودن» با سطح و نوع دینداری بطور کل، تأیید نگردیدند. اما متغیرهای «میزان تحصیلات» و «خاستگاه جغرافیایی» در سطح دینداری تأیید شدند ولی در نوع دینداری تأیید نگردیدند.
احمد غیاثوند
چکیده
پژوهش حاضر درصدد توصیف و تبیین ارزشها و نگرشهای زنان پیرامون انواع رفتارهای جنسیتی آنها در شهر تهران میباشد. چارچوب نظری مطالعه، متأثر از نظریه آیزن و همکارانش، جولیان راتر و نیز نظریه رفتار چلبی میباشد. این پژوهش به روش پیمایش انجامگرفته و جمعیت آماری آن را «کلیه دختران و زنان 15 سال به بالای شهر تهران در سال 1399» تشکیل ...
بیشتر
پژوهش حاضر درصدد توصیف و تبیین ارزشها و نگرشهای زنان پیرامون انواع رفتارهای جنسیتی آنها در شهر تهران میباشد. چارچوب نظری مطالعه، متأثر از نظریه آیزن و همکارانش، جولیان راتر و نیز نظریه رفتار چلبی میباشد. این پژوهش به روش پیمایش انجامگرفته و جمعیت آماری آن را «کلیه دختران و زنان 15 سال به بالای شهر تهران در سال 1399» تشکیل میدهد. برای جمعآوری دادهها از ابزار پرسشنامه و شیوه نمونهگیری از نوع «نمونهگیری چندمرحلهای» میباشد؛ حجم نمونه مطابق با فرمول کورکران 1200 نفر برآورد گردید. مطابق چارچوب نظری پژوهش، رفتارهای جنسیتی بهعنوان متغیر وابسته و مفاهیم هویت، معنا، فرصت و هنجارهای جنسیتی بهعنوان متغیرهای مستقل در نظر گرفته شد. با مرور یافتهها پیرامون تمایل به ازدواج، نقش مادری، فرزندآوری، اشتغال، تحصیل کردن مشخص گردید که مهمترین دغدغه زنان متأهل حفظ و پایداری زندگی مشترک؛ و در مقابل ازدواج کردن و تشکیل خانواده کمترین اهمیت را برای دختران مجرد دارد. درمجموع در مطالعه حاضر الگوی فرازیستی در قالب ارزشهای و نگرشهای فمینیستی و عکسالعملهای فردگرایانه پیرامون ابعاد مختلف رفتارهای جنسیتی زنان بر الگوی زیستی در حال غلبه شدن است.
مردم شناسی
محمدسعید ذکائی
چکیده
تحولات ساختاری، ارزشی، تاریخی و جهانی در نیمقرن اخیر در ایران معنا، تجربه و گفتمانهای جدیدی را برای جوانی برقرار ساختهاند و آن را به پدیدهای مهم در فهم پویاییهای اجتماعی، فرهنگی و سیاسی جامعه بدل ساختهاند. ظهور پدیده جدید جوانی در ایران موقعیت و مناسبات تازهای را در سیاست فرهنگ و نظام ارزشی و اخلاقی جامعه ایرانی برقرار ...
بیشتر
تحولات ساختاری، ارزشی، تاریخی و جهانی در نیمقرن اخیر در ایران معنا، تجربه و گفتمانهای جدیدی را برای جوانی برقرار ساختهاند و آن را به پدیدهای مهم در فهم پویاییهای اجتماعی، فرهنگی و سیاسی جامعه بدل ساختهاند. ظهور پدیده جدید جوانی در ایران موقعیت و مناسبات تازهای را در سیاست فرهنگ و نظام ارزشی و اخلاقی جامعه ایرانی برقرار کرده است. مقاله حاضر با اتکا به پیمایشهای بزرگمقیاس و برخی اسناد موجود بهدنبال ارائه تحلیلی از تغییرات در ارزشها و سبکهای زندگی جوانان در ایران معاصر و ترسیم روندها و زمینههای مهم تأثیرگذار بر آن است. سیاستها، استراتژیها و تحولات مهمی چون بهکارگیری مدلهای توسعه غربی، فرایند تفکیک اجتماعی، تلاقی و منازعات گفتمانی و ایدئولوژیک، جنگ تحمیلی، نوسازیهای ساختاری، فرآیندهای مربوط به جهانیسازی، رشد تکنولوژیهای اطلاعاتی و ارتباطی نو و بازاندیشیهای برآمده از تغییرات نقشی و کارکردی در زیست جوانی، ازجمله زمینههای اصلی تغییر جایگاه جوانی در ایران میباشند. تغییرات فوق علاوه بر آنکه نشانههای زیادی از موقعیت و فرهنگ جهانی جوانی را در خود دارند، با شرایط تاریخی و محلی نیز پیوند داشته و از آن تأثیرپذیریهای زیادی پذیرفتهاند. درمجموع ارزیابی روند تاریخی تحولات ارزشی جوانان عناصری از تغییر و تداوم را بهصورت همزمان آشکار میسازد.
دوره 22، شماره 71 ، اسفند 1394، ، صفحه 48-89
چکیده
هدف اصلی مقاله حاضر معرفی و تحلیل جامعهشناختی ابعاد، مؤلفهها، کارکردها و آسیبهای حوزه عمومی ایرانی است. چارچوب نظری مقاله بر نظریههای ارسطو، جان راولز، چارلز تیلور، هانا آرنت، اُلریش رُدل، کُنتن فرانکن برگ، هلموت دُبیل، یورگن هابرماس، آندره آرهتو و جان کوهن استوار است. روششناسی این مقاله مطالعه کتابخانهای، خوانش تاریخی ...
بیشتر
هدف اصلی مقاله حاضر معرفی و تحلیل جامعهشناختی ابعاد، مؤلفهها، کارکردها و آسیبهای حوزه عمومی ایرانی است. چارچوب نظری مقاله بر نظریههای ارسطو، جان راولز، چارلز تیلور، هانا آرنت، اُلریش رُدل، کُنتن فرانکن برگ، هلموت دُبیل، یورگن هابرماس، آندره آرهتو و جان کوهن استوار است. روششناسی این مقاله مطالعه کتابخانهای، خوانش تاریخی و استناد به شواهد، دادهها و آمارهای تجربی معتبر و مطالعات تاریخی معاصر است.نتایج این مطالعه نشان میدهد حوزه عمومی در ایران وجود دارد و از مکانهای عمومی، «فضای اجتماعی واقعی» (رسانههای جمعی داخلی و خارجی و مطبوعات) و «فضای مجازی» (اینترنت و شبکههای اجتماعی جدید)، فضای گفتمانی، فضایی برای فعالیت نهادهای غیردولتی و فضای کنشگری اجتماعی (جنبشهای اجتماعی و تظاهرات خیابانی) تشکیل شده است. مهمترین کارکردهای حوزه عمومی ایرانی شکلگیری و تنویر افکار عمومی، کنشگری محدود در قالب جنبشهای اجتماعی و تظاهرات خیابانی و فعالیت محدود برخی از سازمانهای مردم نهاد است. حوزه عمومی از محدودیتهایی رنج میبرد: از سوی دولت نظارت میشود، بر روی همه اقشار و گروههای گوناگون اجتماعی، بهویژه زنان، و برای طرح همه موضوعات باز نیست، تا اندازه انحصاری و ایدئولوژیک است، خواستها و نیازهای چندفرهنگی جامعه ایران را نمایندگی نمیکند و انعکاس دهنده صدای مردم به دولت و مجلس نیست. با وجود این، حوزه عمومی ایرانی روز به روز رشد میکند و از کنترل دولت خارج و متکثرتر میشود و نقش و اهمیتش در سیاست افزایش مییابد
حسن سرایی
چکیده
مشکل اصلی روش شناختی در ساختن جدول عمر خلاصه، تبدیل نرخ مرکزی به نرخ احتمالی مرگ و میر است. در این مقاله، این مشکل مطرح شده و راه های فائق آمد بر آن توضیح داده شده است. به بیان دیگر، سه روش اصلی تبدیل مزبور - با فرض یکنواختی توزیع مرگ، روش گر بویل و روش رید و مرل - معرفی گردیده و با استفاده از تقریبی از نرخهای مرکزی مرگ و میر ایران در سال ...
بیشتر
مشکل اصلی روش شناختی در ساختن جدول عمر خلاصه، تبدیل نرخ مرکزی به نرخ احتمالی مرگ و میر است. در این مقاله، این مشکل مطرح شده و راه های فائق آمد بر آن توضیح داده شده است. به بیان دیگر، سه روش اصلی تبدیل مزبور - با فرض یکنواختی توزیع مرگ، روش گر بویل و روش رید و مرل - معرفی گردیده و با استفاده از تقریبی از نرخهای مرکزی مرگ و میر ایران در سال ۱۳۹۵ توضیح داده شده است. جدول عمر ’۱) مهمترین ابزار تحلیلی جمعیت شناسی است. بدون دسترسی به جدول عمر، یا بدون دسترسی به اطلاعات مقتضی برای ساختن آن، تحلیل جمعیت محدود به تحلیل های مقدماتی است. به بیان دیگر، بدون دسترسی به جدول عمر تحلیل های تکنیکی جمعیت شناسی، علی الخصوص در شاخه حرکات جمعیت، لنگ می ماند. از اینرو، جمعیت شناس باید جدول عمر را خوب بشناسد و در صورت دسترسی به آمارهای مقتضی، آنرا بسازد. مهمترین مشکل روش شناختی در ساختن جدول عمر، تحمیل فکر طولی به اطلاعات مقطعی و ، در نتیجه آن، تبدیل نرخهای مرکزی مرگ و میر (nm) به نرخهای احتمالی مرگ و میر (4) است". در این مقاله مشکل مزبور مطرح و راه های معمول برخورد با آن به اختصار بررسی می شود.
نادر سالار زاده امیری؛ سید حسن حسینی
دوره 16، شماره 44 ، خرداد 1388، ، صفحه 49-88
چکیده
سرمایه های اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی، جزو منابع ارزشمند در هر جامع های محسوب می شوند. بنا بر نظریات جامعه شناسان، ترکیب این سرمایه ها پایگاه اقتصادی - اجتماعی فرد را تعیین می کند. میزان برخورداری افراد از این سرمایه ها، محل قرارگیری افراد را در فضای اجتماعی مشخص می نماید. همچنین طبق دیدگاه جامعه شناسی، شناخت نوع نگرش افراد نسبت به مسائل ...
بیشتر
سرمایه های اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی، جزو منابع ارزشمند در هر جامع های محسوب می شوند. بنا بر نظریات جامعه شناسان، ترکیب این سرمایه ها پایگاه اقتصادی - اجتماعی فرد را تعیین می کند. میزان برخورداری افراد از این سرمایه ها، محل قرارگیری افراد را در فضای اجتماعی مشخص می نماید. همچنین طبق دیدگاه جامعه شناسی، شناخت نوع نگرش افراد نسبت به مسائل مختلف، از پایگاه اقتصادی - اجتماعی آن ها نشآت می گیرد. در واقع نگرش افراد به مسائل اجتماعی به میزان برخورداری آنها از سرمایه های اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی بستگی دارد. از طرفی، عدالت اجتماعی چیزی جز چگونگی توزیع این سرمایه ها نیست. همواره نظریه پردازان عدالت اجتماعی به دنبال ارائه راهی برای چگونگی توزیع این سرمایه ها بوده اند تا جامعه ای ایده ال پایه ریزی کنند. در این پژوهش، دیدگاه های نظری به عدالت اجتماعی در چهار رویکرد نیاز، برابری، انصاف و فردگرایی اقتصادی دسته بندی شده اند و رابطه پایگاه اجتماعی فرد با نوع نگرش او به عدالت اجتماعی با استفاده از مقیاس راسینسکی مورد بررسی قرار گرفته است. این تحقیق در بین ۳۷۱ نفر از دانشجویان مقطع کارشناسی دانشگاه علامه طباطبایی انجام شده است. نمونه گیری به صورت سهمیه ای بوده و در هر دانشکده با توجه به نسبت جنسیت دانشجویان، تفکیک صورت گرفته است. یافته ها و نتایج تحقیق حاکی از وجود رابطه بین نوع نگرش فرد به عدالت اجتماعی و برخورداری از انواع سرمایه است. در این بین، نقش سرمایه اقتصادی و فرهنگی، پر رنگ تر از سرمایه اجتماعی است. گرایش افراد نمونه، بیشتر به رویکردهای برابری خواهی بوده است تا تناسب. اما در مجموع، افراد در پایگاه های بالاتر به رویکرد فردگرایی اقتصادی گرایش بیشتری داشته اند. افرادی که سرمایه اقتصادی بیشتری داشته اند به رویکرد فردگرایی اقتصادی و افرادی که سرمایه فرهنگی بیشتر داشته اند. کمتر به رویکردهای تناسب گرایش داشته اند. همچنین افراد با سرمایه اجتماعی بالا به رویکرد انصاف گرایش بیشتری نشان داده اند. جنسیت و سن نیز در شکل گیری نگرشی افراد موثر بوده اند. ضمن این که جامعه مورد بررسی از سرمایه اقتصادی نسبتاً بالا، سرمایه فرهنگی متوسط و سرمایه اجتماعی پایین برخوردار بوده است.
مهدی طالب
چکیده
هدف این پژوهش شناختابعاد، اولویتها و تاکیدهای توسعه اجتماعی در شعارهای تبلیغاتی نامزدهای نهمین دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی در شهر خرمآبادمیباشد، که با استفاده از روش تحلیل محتوای کیفیورویکردهای عرفیوتلخیصیبهصورتمشترکانجام گرفته است و مبنای تعیین مضامین و مقولههای پژوهش نیز مطالعه اکتشافی متن تبلیغاتی کاندیداها ...
بیشتر
هدف این پژوهش شناختابعاد، اولویتها و تاکیدهای توسعه اجتماعی در شعارهای تبلیغاتی نامزدهای نهمین دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی در شهر خرمآبادمیباشد، که با استفاده از روش تحلیل محتوای کیفیورویکردهای عرفیوتلخیصیبهصورتمشترکانجام گرفته است و مبنای تعیین مضامین و مقولههای پژوهش نیز مطالعه اکتشافی متن تبلیغاتی کاندیداها و مباحث نظری در حوزه توسعه، تبلیغات و سیاستهای اجتماعی میباشد. در تحلیل کیفی محتوای حاضر از ضریب کاپای کوهن برای برآورد توافق بین کدگزاران استفاده شده است. ضریب کاپا محاسبه شده در حدود 7/0 بهدست آمد؛ که حاکی از پایایی قابل قبول و توافق بین کدگزاران است. جامعه آماری، اقلام تبلیغاتی (تراکت، پوستر، کارت، بروشور) تمام 28 شرکتکننده نهمین دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی در شهر خرمآباد میباشد. باتوجه به حجم کم جامعه آماری اقلام تبلیغاتی تمام کاندیداهای شرکتکننده در انتخابات به صورت تمامشمار انتخاب شدهاند. یافتهها نشان میدهد که 85.7 درصد از کاندیداها اقدام به ارائه شعارهای تبلیغاتی نمودهاند؛ از میان آنهایی که شعار تبلیغاتی داشتهاند؛ گفتمان «رفاهی– خدماتی» و «تولیدی (صنعت و معدن)» در شعارهای تبلیغاتیشان غالب میباشد و محتوای اهداف و شعارهایشان به رویکردهای توسعهای «نیازهای اساسی» و «رویکرد مهندسی و تولیدی» نزدیکی بیشتری داشت. بهطوری که فضای کلی شعارها از رویکردهایتوسعه انسانی،توسعه بومآوردو بویژه توسعه پایدار، نیز فاصله دارد؛ در نهایت میتوان گفت کاندیداها، گروههای محروم و طبقات پایینتر اجتماعی را مخاطب خود قرار دادهاند، که فراوانی بیشتر شعارهای رفاهی- خدماتی و تولیدی و همچنین کمتوجهی به شعارهای فرهنگی، سیاسی و زیست محیطی گویای این امر است و نشان دهنده این واقعیت است که محتوای شعارها منطبق بر توسعه همهجانبه و متوازن نبوده است.
جعفر هزارجریبی؛ محمد آقابیگی کلاکی
چکیده
چکیده: گروه مرجع یکی از مهمترین منابع هویتی افراد یک گروه و در ابعاد گستردهتر، یک جامعه است، و تاثیر بسیار مهمی در شکلگیری نگرشها و ارزشها و جهتدهی به هنجارها و رفتارهای افراد جامعه دارد. تغییر گروه مرجع از گروه خودی به گروه دیگری (غریبه)، علاوه بر آن که موجب رواج ارزشها و هنجارهای جامعهای دیگر در جامعه خودی شده و موجب ...
بیشتر
چکیده: گروه مرجع یکی از مهمترین منابع هویتی افراد یک گروه و در ابعاد گستردهتر، یک جامعه است، و تاثیر بسیار مهمی در شکلگیری نگرشها و ارزشها و جهتدهی به هنجارها و رفتارهای افراد جامعه دارد. تغییر گروه مرجع از گروه خودی به گروه دیگری (غریبه)، علاوه بر آن که موجب رواج ارزشها و هنجارهای جامعهای دیگر در جامعه خودی شده و موجب بروز رفتارهایی میشود که از دیدگاه جامعه خودی کجروی و انحراف محسوب میشود؛ موجبات بروز بحرانهای هویتی در بین افراد جامعه را نیز فراهم میکند. در این پژوهش میزان مرجعیت جوامع غربی توسعه یافته در بین دانشجویان دانشگاههای اصفهان و صنعتی اصفهان مورد بررسی قرار گرفته و برای تبیین آن تاثیر عواملی مانند: مطلوبیت نظامهای اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و ارزشی جوامع غربی و نیز تاثیر عوامل اقتصادی، سیاسی و ارزشی جامعه ایران در نظر گرفته شده و مکانیسم تاثیر آنها بر تغییر گروه مرجع تحلیل شده است. از دیگر عواملی که به عنوان متغیر مستقل مورد استفاده قرار گرفته است میتوان به گسترة تبلیغاتی و رسانهای جوامع غربی برای تبدیل خود به عنوان مرجع برای سایر جوامع و همچنین طبقه اقتصادی و اجتماعی افراد اشاره کرد. این علل در قالب مکانیسم ارائه شده در چارچوب نظری پژوهش، در مجموع قدرت تبیین را ارائه کردهاند، که در میان این عوامل، مطلوبیت نظام فرهنگی، ارزشی و سبک زندگی جوامع غربی با ضریب تاثیر مجموع 0.61 بالاترین تاثیر را در تغییر گروه مرجع دارد و طبقه اقتصادی و اجتماعی با مجموع ضریب تاثیر (مستقیم و غیر مستقیم) 0.39 و مطلوبیت اقتصادی و فرهنگی جامعه ایران با ضرایب 0.33- در مراتب بعدی تاثیر قرار دارند. در نتیجه این عوامل اکنون شاهد تغییر گروه مرجع در طیف نسبتاً وسیعی از دانشجویان هستیم به گونهای که میتوان تغییر گروه مرجع حدود 40 درصد از دانشجویان مورد بررسی را مورد تاکید قرار داد. این امر میتواند عواقب نامطلوبی را برای جامعه به همراه داشته باشد و موجبات از خودبیگانگی در میان افراد جامعه، تضعیف انسجام اجتماعی، مصرفگرایی به سمت کالاهای خارجی، و به دنبال آن تضعیف سیستم اقتصادی جامعه و... را به همراه داشته باشد.
حسین فکر آزاد
دوره 10، شماره 21 ، خرداد 1382، ، صفحه 53-77
چکیده
دنیای امروز بی تردید از ویژگیهای خاصی برخودار است که برخی از عمده ترین آنها عبارتند از: تغییرات پرشتاب، جا به جایی شدید در قدرت، پیچیدگی فزاینده برنامه ها، تنوع و ناپایداری محصولات، کثرت الگوهای توسعه، رقابت روزافزون و تغییرات مستمر در نظام های مدیریتی. این موارد باعث شده اند تا گروه های انسانی و نهادهای مختلف به ویژه در جوامع در حال ...
بیشتر
دنیای امروز بی تردید از ویژگیهای خاصی برخودار است که برخی از عمده ترین آنها عبارتند از: تغییرات پرشتاب، جا به جایی شدید در قدرت، پیچیدگی فزاینده برنامه ها، تنوع و ناپایداری محصولات، کثرت الگوهای توسعه، رقابت روزافزون و تغییرات مستمر در نظام های مدیریتی. این موارد باعث شده اند تا گروه های انسانی و نهادهای مختلف به ویژه در جوامع در حال توسعه، با چالش های فراوانی رو به رور شوند. مددکاران اجتماعی می توانند در تعامل با دست آوردها و فرصت های مرتبط با این چالش ها و کاهش آسیب های ناشی از آن، نقش های موثری بر عهده گیرند. آنها قادرند با بهره گیری از دانش و مهارت های مددکاری در سطوح فردی، گروهی و جامعه ای، در تغییر نگرش، ایجاد و احیای فرهنگ مشارکت و همگرایی، مهندسی اجتماعی، بحران زدایی و توانبخشی اجتماعی حضور تعیین کننده ای داشته باشند. در این مقاله سعی شده است به مواردی از چالش های جوامع در حال توسعه و کارکرد مددکاران اجتماعی در این خصوصی اشاره شود.
شهلا اعزازی
دوره 1، شماره 1.2 ، اسفند 1370، ، صفحه 54-79
چکیده
به دنبال تغییرات شدیدی که در قرن نوزدهم در جوامع صنعتی به وجود آمد، ضرورت سواد برای افراد جامعه مطرح شد و بتدریج مورد قبول اکثر کشورهای جهان قرار گرفت، به نوعی که امروزه تقریباً تمام کودکان در اثر وارد شدن به مدرسه، سواد و تخصص های لازم را کسب می کنند و به صورت افراد با سواد فعالیت های اجتماعی خود را در جامعه انجام می دهند. در اثر ورود ...
بیشتر
به دنبال تغییرات شدیدی که در قرن نوزدهم در جوامع صنعتی به وجود آمد، ضرورت سواد برای افراد جامعه مطرح شد و بتدریج مورد قبول اکثر کشورهای جهان قرار گرفت، به نوعی که امروزه تقریباً تمام کودکان در اثر وارد شدن به مدرسه، سواد و تخصص های لازم را کسب می کنند و به صورت افراد با سواد فعالیت های اجتماعی خود را در جامعه انجام می دهند. در اثر ورود کودکان به مدارس تغییر اساسی در چگونگی و همچنین کیفیت آموزش به وجود آمد. آموزش که برای دورانی طولانی یکی از کارکردهای خانواده گسترده بود، از صورت خصوصی و خانوادگی خارج شد و در اثر واگذاری به نهاد آموزش و پرورش به پدیده ای عمومی تبدیل شد. سواد و کسب تخصصی که در دوران قبل امتیاز خاص طبقات مرفه جامعه بود، برای عموم افراد جامعه آزاد گشت. دیگر خانواده شخصاً در مورد ضرورت و چگونگی آموزش کودکان تصمیم نمی گرفت، بلکه جامعه از طریق آموزش و پرورش بر ضرورت سواد و یادگیری مهارتها برای تمام افراد تأکید کرده و در عین حال چگونگی آموزش کودکان هم به صورت امری اجتماعی مطرح شد.
کودکان جامعه باید بر طبق نیازهای جامعه پیچیده امروزی مهارت هایی را که برای زندگی در جامعه لازم است از طریق دبستان فرا گیرند. وظیفه دبستان فقط آموزش سواد به کودکان نیست، بلکه با توجه به بررسی های علوم مختلف امروزه ثابت گشته که رشد و پرورش جسمی، روانی و اجتماعی کودک نیز از کارکردهای اساسی مدرسه می باشد. پرورش جسمی کودکان امری طبیعی است. کودکان در اثر ورزش ها و تمرین های گوناگونی که در مدرسه و به عنوان درس انجام می دهند، قابلیت کنترل اندام ها و عضلات خود را کسب می کنند. جنبه های روانی تربیت کودک نیز امروزه به صورت اصلی مهم در رشد و پرورش کودکان مطرح می گردد. معلمین از داده های روانشناسی و تعلیم و تربیت برای ارتقای بهره کاری کودکان استفاده می کنند و در این رابطه به مسائل روانی و عاطفی کودک نیز توجه دارند، به طوری که در اکثر مدارس جهان برروی تشویق و پاداش کودک به جای روشهای تنبیهی و مجازاتی تأکید می شود.
مدارس از جنبه های اجتماعی نیز در رشد کودکان بسیار مؤثر می باشند. کودکان بعد از سنین شش سالگی ساعات زیادی را در مدرسه می گذرانند و مدارس بر حسب نیازهای جامعه خود، کودکان را به صورت انسانی اجتماعی به جامعه تحویل می دهند. مدرسه به عنوان گروه ثانویه تأثیری مهم در اجتماعی کردن کودکان دارد. در مدرسه است که بتدریج قواعد و هنجارهای زندگی جمعی به آنان آموخته می شود. نظم و ترتیب، تمرکز و پشتکار برای انجام دادن وظایف، احترام به حقوق دیگران و ... از طریق کلاس درس به کودکان آموخته می شود. همچنین کودکان در رابطه با دیگران قادر به گسترش و غنی تر کردن روابط اجتماعی خود می شوند. فرآیندهای مختلف مانند همکاری، رقابت، مساعدت و... را فرا می گیرند. در عین حال کودکان نه فقط با جامعه، افراد جامعه و نقشی که بر عهده دارند آشنا می شوند، بلکه مهمتر از آن، با وجود خودشان به عنوان انسانی مسئول، تصمیم گیرنده و خلاق نیز آشنا می گردند.
علی اصغر قاسمی؛ مجید خورشیدی؛ حسین حیدری
چکیده
چکیده از سالهای پس از جنگ جهانی دوم موضوع وحدت ملی و حق تعیین سرنوشت به یکی از موضوعات مهم دولتها، اقوام و صاحب نظران و اندیشمندان مسائل سیاسی و اجتماعی جهان تبدیل شده است. در ایران نیز در این مقطع زمانی موضوع وحدت ملی و حق تعیین سرنوشت یکی از موضوعات اساسی و مهم عرصه سیاسی بوده است. پیگیری این حق از طرف اقوام ایرانی که با سوء تفاهمات ...
بیشتر
چکیده از سالهای پس از جنگ جهانی دوم موضوع وحدت ملی و حق تعیین سرنوشت به یکی از موضوعات مهم دولتها، اقوام و صاحب نظران و اندیشمندان مسائل سیاسی و اجتماعی جهان تبدیل شده است. در ایران نیز در این مقطع زمانی موضوع وحدت ملی و حق تعیین سرنوشت یکی از موضوعات اساسی و مهم عرصه سیاسی بوده است. پیگیری این حق از طرف اقوام ایرانی که با سوء تفاهمات و تنشهایی نیز همراه بوده، مبتنی بر نگرشها و کنشهایی بوده که آنها را از جنبشهای تجزیهطلب کشورهای مستعمره در نیمه دوم قرن بیستم متمایز میکند چرا که به لحاظ تاریخی کشور ایران هیچ گاه مستعمره کشور دیگری نبوده و همه اقوام در دورههای گوناگون تاریخی نقش پررنگی در اداره نظام سیاسی کشور داشتهاند. افزون بر این، اقوام ایرانی به دلیل همسازی عناصر هویت ملی و قومی، اهداف تجزیه طلبانه و معطوف به تضعیف وحدت ملی را دنبال نکردهاند. این مقاله با بهرهگیری از روش مصاحبه عمیق با تعدادی از نخبگان قومی و نیز تحلیل ثانویه یافتههای مطالعات صورت گرفته در زمینه هویت ملی و قومی، درصدد تبیین همسازی هویت قومی و ملی در ایران و تاثیر آن بر نگرشها و کنشهای معطوف به پیگیری حق تعیین سرنوشت از طرف اقوام ایرانی میباشد.
حسن سرایی
دوره 4، شماره 7.8 ، اسفند 1374، ، صفحه 63-78
چکیده
محاسبه nLx دومین مشکل روش شناختی در ساختن جدول عمر خلاصه است. در این مقاله، سه روش اصلی محاسبه nLx معرفی و در موزد اطلاعات تقریبی ایران سال ۱۳۶۵ بکار برده شده است. این روشها از این قرارند: (۱) روش مبتنی بر فرض توزیع یکنواخت مرگ در گروه سنی، (۲) روش گریویل، و (۳) روش رید - مرل. در پایان مقاله نیز به مقایسه روشهای مزبور و ارزیابی آنها پرداخته شده ...
بیشتر
محاسبه nLx دومین مشکل روش شناختی در ساختن جدول عمر خلاصه است. در این مقاله، سه روش اصلی محاسبه nLx معرفی و در موزد اطلاعات تقریبی ایران سال ۱۳۶۵ بکار برده شده است. این روشها از این قرارند: (۱) روش مبتنی بر فرض توزیع یکنواخت مرگ در گروه سنی، (۲) روش گریویل، و (۳) روش رید - مرل. در پایان مقاله نیز به مقایسه روشهای مزبور و ارزیابی آنها پرداخته شده است.
جامعه شناسی
ریحانه نادری نژاد؛ غلامرضا غفاری؛ فرشاد مومنی
چکیده
این مقاله کوشیده است سهم ثروت طبیعی نفت و درآمدهای حاصل از آن را بر کیفیت زندگی مردم ایران در طی سالهای 1390 – 1350 شمسی به روش تاریخی اسنادی بررسی نماید. در رویکرد نهادگرایی دولت به عنوان نهاد مهم اثرگذار بر فرآیند توسعه مطرح میشود. تأثیر این نهاد به عنوان مالک انحصاری درآمد نفت بر اساس رویکرد "ساختاربندی انتخاب" بررسی خواهد شد. برای ...
بیشتر
این مقاله کوشیده است سهم ثروت طبیعی نفت و درآمدهای حاصل از آن را بر کیفیت زندگی مردم ایران در طی سالهای 1390 – 1350 شمسی به روش تاریخی اسنادی بررسی نماید. در رویکرد نهادگرایی دولت به عنوان نهاد مهم اثرگذار بر فرآیند توسعه مطرح میشود. تأثیر این نهاد به عنوان مالک انحصاری درآمد نفت بر اساس رویکرد "ساختاربندی انتخاب" بررسی خواهد شد. برای تأثیر پذیری حوزه اجتماع نیز از مدل کیفیت زندگی به مثابه شاخص توسعه اجتماعی استفاده شده است. این مفهوم با لحاظ کردن ابعاد جامعتر، اهمیت تحلیل رشد پایدار و برابر در طیف گستردهای از مؤلفهها را برای بهبود کیفیت زندگی به جای رشد کمّی شاخصهای معیشتی رفاه نشان میدهد. مشخصه سیاستهای اجتماعی دولت ایران طی سالهای1390-1350، به رغم تغییر رژیم و دولتها، شامل شتابزدگی و عدم فرصت برای اصلاحات نهادی، بیتوجهی به بستر بومی، تک سویه بودن، و بیتوجهی به پایداری است. این مسئله نشان از حک شدن مسائلی در ساختارهای ایران دارد که به طور پیوسته مشکلات را در همه حوزها از جمله حوزه رفاه و کیفیت زندگی باز تولید میکند.
محمد حسین پاپلی یزدی؛ محمود جمعه پور؛ محمد مهدی زاده اردکانی
چکیده
آب مایه ی اصلی حیات و از ضروریات زندگی بشر است که کمبود آن انسان را با مشکلاتی جدی روبرو می کند. باتوجه به اهمیت موضوع بحران آب در ایران و مسائل اجتماعی ناشی از آن هدف از این پژوهش برآورد پیامدهای اجتماعی بحران کمبود منابع آب درشهرستان اردکان است.رویکرد پژوهش کیفی و شیوه گرد آوری داده ها مصاحبه با 22 نفر از متخصصان و کارشناسان شهرستان ...
بیشتر
آب مایه ی اصلی حیات و از ضروریات زندگی بشر است که کمبود آن انسان را با مشکلاتی جدی روبرو می کند. باتوجه به اهمیت موضوع بحران آب در ایران و مسائل اجتماعی ناشی از آن هدف از این پژوهش برآورد پیامدهای اجتماعی بحران کمبود منابع آب درشهرستان اردکان است.رویکرد پژوهش کیفی و شیوه گرد آوری داده ها مصاحبه با 22 نفر از متخصصان و کارشناسان شهرستان اردکان در حوزه ی آب می باشد که برای تحلیل متون مصاحبه از روش تحلیل مضمون یا روش تحلیل تم استفاده شده است. تغییرات جمعیتی، بیکاری و فقر، کاهش کیفیت زندگی واختلافات نزاع و درگیری ها به عنوان پیامدهای اجتماعی عینی و تغییر نگرش هاوعقاید مذهبی مردم،از بین رفتن اعتماد،کاهش سرمایه ی اجتماعی ومشارکت مردمی و کاهش امید به زندگی به عنوان پیامدهای اجتماعی ذهنی از یافته های این پژوهش است. با توجه به پیامدهای اجتماعی منفی بحران آب در منطقه، چاره اندیشی و آینده نگری و همچنین رویارویی منطقی با بحران های زیست محیطی، مدیریت بهتر منابع آب در سطح منطقه، صرفه جویی و اصلاح شبکه های آبرسانی،آموزش کشاورزان برای استفاده ی بهینه ازمنابع آب و بهره گیری از روش های سنتی استحصال آب در منطقه ضروری به نظر می رسد .
اسماعیل عالی زاد
دوره 22، شماره 70 ، آذر 1394، ، صفحه 123-166
چکیده
چکیدهتوسعه اجتماعی یکی از ارکان توسعه به معنای عام بوده و دربردارنده وجوه گوناگونی است که کارکرد هر یک از آنان پاسخ به نیازهای جامعه و اعضای آن در جهت دستیابی به کرامت انسانی و کیفیت بهتر زندگی است. این پژوهش به دنبال شناسایی توسعه اجتماعی و بنیانهای نظری آن در قوانین برنامه توسعه کشور و نحوه بازتاب و پرداخت بدان است. منطق آن قیاسی ...
بیشتر
چکیدهتوسعه اجتماعی یکی از ارکان توسعه به معنای عام بوده و دربردارنده وجوه گوناگونی است که کارکرد هر یک از آنان پاسخ به نیازهای جامعه و اعضای آن در جهت دستیابی به کرامت انسانی و کیفیت بهتر زندگی است. این پژوهش به دنبال شناسایی توسعه اجتماعی و بنیانهای نظری آن در قوانین برنامه توسعه کشور و نحوه بازتاب و پرداخت بدان است. منطق آن قیاسی است و برای توصیف و مقایسه بعد اجتماعی برنامههای توسعه طراحیشده است. روش آن تحلیل محتوا است که در آن بر جنبههای محتوای آشکار و پنهان مرتبط با توسعه اجتماعی در برنامههای پنجساله توسعه تأکید میشود. جمعیت موردبررسی این پژوهش، مجموعه اسناد مصوب برنامههای اول تا پنجم توسعه کشور است که تمام شماری شدهاند. یافتههای این پژوهش دلالت بر این دارند که تاکنون در تدوین برنامههای توسعه، رویکرد رفاه اجتماعی بر سایر رویکردهای نظری غلبه داشته و کمتر به رویکرد قابلیت انسانی با محوریت حقوقمداری و مشارکت محوری توجه شده است. دیگر آنکه در تدوین برنامههای پنجگانه از الگوی برنامهریزی توسعه از بالا استفاده شده است