نویسندگان

1 استادیار علوم ارتباطات دانشگاه علامه طباطبائی

2 دانشجوی دکتری علوم ارتباطات دانشگاه علامه طباطبائی

چکیده

چکیده
شبکه‌های اجتماعی مجازی در سال‌های اخیر زمینه کنشگری را بیش از سایر رسانه‌های متأخر فراهم آورده‌اند. گفتمان قدرت، که زمانی متفکران علوم انسانی را از جنبه‌های گوناگون، به تفسیر و تأویل این کنش‌ها وا می‌داشت،  اکنون در فضای مجازی به نحو پیچیده و شبکه‌ای تعریف می‌شود. بر این اساس کنشگری کاربران، به دنبال خود، بسیج و همسویی پیروان یک عقیده را در فرهنگ رسانه‌ای مجازی پیش می‌کشد.
این مقاله‌ در آغاز، به منظور ارائه‌ تحلیل مفهومی ‌از ماهیت قدرت و چگونگی بروز و اعمال آن در روابط سیاسی، اقتصادی و اجتماعی، با بهره‌گیری از نظرات متفکران برجسته‌ این حوزه به تشریح وجوه گوناگون قدرت به ویژه در سال‌های اخیر می‌پردازد. در ادامه سه کارکرد معطوف به  حوزه‌های سیاسی، اقتصادی و اجتماعی در سه موضوع میدان التحریر در انقلاب مصر، جنبش وال‌استریت در آمریکا، و قرار خزبازی- آب‌پاشی و حمایت از کودکان کار در ایران، که مشخصاً به ظرفیت‌های شبکه اجتماعی فیس‌بوک و کنشگری شبکه‌وندان در فضای واقعی مرتبط است، توصیف و تحلیل می‌شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Activism and Power in Virtual Social Networks: A Study of Functions of Facebook in the Real World

نویسندگان [English]

  • Hadi Khaniki 1
  • Hossein Basirian 2

چکیده [English]

Abstract
In recent years, virtual social networks, more than any other type of modern media, have provided a ground for activism. The discourse of power, which made scholars of humanities to interpret such acts from different perspectives, is now defined in the cyberspace in a very complicated and networked manner. Accordingly, the users’ activism gives a way to mobilization and unity of the followers of a certain belief in the virtual media culture.
In the present paper, first, using the viewpoints of prominent scholars, different aspects of power especially in recent years are explained in order to present an analysis of the concept of power and the way it emerges and is applied in political, economic and social relations. Then, political, economic and social functions of virtual social networks are described and analyzed in three subjects, namely Tahrir square in the Egyptian Revolution, the Wall Street Movement in the US, and the Mock Combat, Water Guns Festival and support for working children in Iran, which are specifically related to the capacity of Facebook social network and the activism of its users in the real world.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Virtual Social Networks
  • Facebook
  • Power
  • Activism
  • Working Children
  • Tahrir Square
  • Wall Street
-    آوتویت، ویلیام؛ باتامور، تام. (1392)، فرهنگ علوم اجتماعی قرن بیستم، ترجمه: حسن چاوشیان، تهران: نشر نی.
-    استیونسون، نیک. (1389)، ‌هابرماس، فرهنگ توده و حوزه عمومی ، ترجمه: حسین بصیریان جهرمی، بازیابی شده از:
-    ایزدی، فؤاد. (1390)، سخنرانی در نشست علمی ‌«غرب علیه غرب»، دهم آبان 1390، دانشکده‌ علوم اجتماعی دانشگاه تهران.
-    بهرامپور، شعبانعلی. (1387)، چشم‌انداز مطبوعات آرمانی در ایران: بررسی تطبیقی ارزش‌های آزادی بیان و استقلال روزنامه‌نگاران در روزنامه‌های ایران، رساله‌ دکترای علوم ارتباطات، دانشگاه علامه طباطبائی.
-    جعفری، مهدی. (1390)، «هفده میلیون ایرانی عضو فیس‌بوک هستند»، سخنرانی رییس فناوری و اطلاعات سازمان بسیج دانش‌آموزی کشور در همایش نهضت روشنگری در آمل؛ بازیابی شده از: www. asriran. com/fa/news/183862/17
-    خانیکی، ‌هادی. (1390)، «جهان ایرانی، جهان مصری و جهان ترک در رویارویی با تجدد»، سخنرانی در همایش منطقه‌ای تفکر اجتماعی و جامعه‌شناسی در خاورمیانه معاصر، تهران: مرکز اسناد ملی ایران.
-    خانیکی، ‌هادی. (1391)، گفت‌وگویی در مورد «روزنامه‌نگاری شهروندی»، مرکز آموزش و پژوهش موسسه همشهری، بازیابی شده از:
-    خانیکی، ‌هادی؛ بابایی، محمود. (1391)، «تأثیر سازوکارهای ارتباطی اینترنت، بر الگوهای تعامل کنشگران فضای سایبر ایران»، فصلنامه علمی- پژوهشی علوم اجتماعی، شماره 56.
-    عاملی، سعید رضا. (1389)، مطالعات انتقادی استعمار مجازی آمریکا: قدرت نرم و امپراتوری‌های مجازی، تهران: امیرکبیر.
-    فکوهی، ناصر. (1388)، وب‌سایت شخصی دکتر ناصر فکوهی، بازیابی شده از:
-    کوثری، مسعود. (1386)، جهان فرهنگی کاربران ایرانی در شبکه دوست‌یابی اورکات، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و ارتباطات
-    گاردینر، مایکل. (1381)، تخیل معمولی باختین، ترجمه: یوسف اباذری، فصلنامه ارغنون، شماره 20.
-    مهدی‌زاده، سیدمحمد. (1389)، نظریه‌های رسانه: اندیشه‌های رایج و دیدگاه‌های انتقادی، تهران: همشهری.
-    ‌هابرماس، یورگن. (1384)، دگرگونی ساختاری حوزه عمومی ، ترجمه: جمال محمدی، تهران: نشر افکار.
-    همشهری‌آنلاین. (1390)، «فیلترینگ علیه جنبش وال‌ استریت»، بازیابی شده در تاریخ 8 آذر 1391 از: http://hamshahrionline. ir/news-150662. aspx
-    نای، جوزف. (1387)، قدرت نرم، ترجمه: محسن روحانی و مهدی ذوالفقاری، تهران: دانشگاه امام صادق(ع).
-    نوذری، حسین علی. (1381)، بازخوانی‌هابرماس، تهران: نشر چشمه.
 
-    Alexa. (2013). Retrieved May. 2, 2013, from: www.alexa.com/topsites
-    Aguayo, Angela J. (2011). ‘New Media and Activism’; [Cited in]: John D. H. Downing. Encyclopedia of social movement media. UK: Sage.
-    AFP. (2011). ‘Egypt braces for nationwide protests’; Agence France-Presse, Retrieved Aug. 25, 2011, from:
-    Castells, Manuel. (1999). Information Technology, Globalization & social Development;  UNISD/DP 114/99/13
-    Castells, Manuel. (2007). ‘Power and Counter-power in the Network Society’; International Journal of Communication. 1.
-    Castells, Manuel. (2009). Communcation Power. UK: Oxford University.
-    Dobnik, Verena. (2011). ‘Wall Street protesters: We're in for the long haul’; Bloomberg Businessweek. Retrieved from: www.businessweek. com/ap/financialnews/D9Q4CNR81. htm  
-    Goldsmith, Jack L. (2006). Who Controls the Internet?: Illusions of a Borderless World. UK: Oxford University Press.
-    Habermass, Jürgen. (1987). The Philosophical Discourse of Modernity (Twelve Lectures). Translated by Fredrick Lawrence. UK: Polity Press.
-    La Franiere, Sharon & Ansfield, Jonathan. (2010). “Cyberspying Fears Help Fuel China’s Drive to Curb Internet,” New York Times, February 12.
-    Laughey, Dan. (2007). Key Themes in Media Theory. UK: Open University Press.
-    Lessig, Lawrence. (1999). Code and Other Laws of Cyberspace. New York: Basic Books
-    Morozov, Evgeny. (2011). The Net Delusion: The Dark Side of Internet freedom. New York, NY : PublicAffairs.
-    Nye, Joseph S. (2011). The Future of Power. US: Public Affairs.
-    Nye, Joseph S. (2011). Speech on ‘The Future of Power’. Retreived 3, Jan 2013 online from: www. youtube. com/watch?v=pHM9dyJAezw 
-    ONI (2013). OpenNet Initiative. Retrieved from: http://opennet.net/about-filtering/
-    Shapiro, Samantha M. (2009). ‘Revolution, Facebook-Style’. The New York Times. Retrieved Sep. 28, 2011 from: www. nytimes.com/2009/01/25/magazine/25bloggers-t. html
-    Shaw, Randy. (2001). The Activist's Handbook: A Primer Updated Edition with a New Preface. US: University of California Press.
-    The Economist . (2010). “Don’t mess with us”. The Economist, January 2, 2010, 31.
Wolman, David. (2008). ‘Cairo Activists Use Facebook to Rattle Regime’. Retrieved Sep. 15, 2011, from: www.wired.com/techbiz/startups/magazine/16-11/ff_facebookegypt