مهدیه حمزه ای؛ علیرضا حسینی پاکدهی؛ علی اصغر کیا
دوره 16، شماره 45 ، شهریور 1388، ، صفحه 25-61
چکیده
این مقاله با بررسی تطبیقی مطالب اعتیاد محور چهار روزنامه کیهان، اطلاعات، اعتماد و اعتماد ملی در سال 1386-1385، عملکرد مطبوعات را در مبارزه با اعتیاد و کنترل این بحران به محک آزمون گذارده است. چارچوب نظری تحقیق بر مبنای نظریه برجسته سازی و دیدگاه دروازه بانی استوار است و روزنامه های مورد بررسی از نظر متغیرهای سبک مطلب، موضوع اصلی مطلب، ...
بیشتر
این مقاله با بررسی تطبیقی مطالب اعتیاد محور چهار روزنامه کیهان، اطلاعات، اعتماد و اعتماد ملی در سال 1386-1385، عملکرد مطبوعات را در مبارزه با اعتیاد و کنترل این بحران به محک آزمون گذارده است. چارچوب نظری تحقیق بر مبنای نظریه برجسته سازی و دیدگاه دروازه بانی استوار است و روزنامه های مورد بررسی از نظر متغیرهای سبک مطلب، موضوع اصلی مطلب، ماهیت مطلب، نوع ماده مخدر غیرمجاز ذکر شده در تیتر و لید، خبرسازان، نگرش مطلب نسبت به اعتیاد و تیتر در صفحه اول، مورد ارزیابی قرار گرفته اند. تحقیق پیش رو، با روش تحلیل محتوا انجام شده و همه 1462 مطلب منتشر شده پیرامون اعتیاد در چهار روزنامه مذکور در مقطع زمانی مورد بررسی را کد گذاری کرده است. یافته ها از وجود تفاوت معناداری بین روزنامه های مورد بررسی از نظر متغیر های یاد شده حکایت دارند.
حسین میرزائی
چکیده
موضوع انطباق فرد مهاجر در جامعه مقصد همواره یکی از اصلی‌ترین مسائل در مطالعات مهاجرتی برای پژوهشگران به‌شمار می‌رود. مساله انطباق دیاسپورای ایرانی در فرانسه، از طرد کامل تا انطباق کامل را شامل میشود. این‌که فرد در کجای این طیف جایابی میشود به عوامل مختلفی ازجمله هویت واقعی و هویت آرمانی او بستگی پیدا میکند. درواقع هر قدمی در ...
بیشتر
موضوع انطباق فرد مهاجر در جامعه مقصد همواره یکی از اصلی‌ترین مسائل در مطالعات مهاجرتی برای پژوهشگران به‌شمار می‌رود. مساله انطباق دیاسپورای ایرانی در فرانسه، از طرد کامل تا انطباق کامل را شامل میشود. این‌که فرد در کجای این طیف جایابی میشود به عوامل مختلفی ازجمله هویت واقعی و هویت آرمانی او بستگی پیدا میکند. درواقع هر قدمی در جهت انطباق در جامعه جدید به معنی قدمی دور شدن از فرهنگ اصلی خواهد بود. این تناقض در انطباق فرهنگی همیشه بر سر نسلهای گوناگون مهاجر سایه افکنده است. نسل اول به دوبارهسازی یا بازسازی فرهنگی دست میزند، نسل دوم بر سر مسائل هویتی که بسیار عمیقتر و پیچیدهتر از مسائل نسل اول است، در حال کشمکش است. نسل سوم نه مشکل ادغام دارد و نه مشکل هویتی و عموماً میزان ارتباط او با جامعه مبدأ تنها به تلاش خانواده او بستگی دارد، در غیر این صورت، او میتواند یک «شهروند فرانسوی» و یا یک «شهروند جهانی بیسرزمین» به معنای واقعی کلمه باشد. پژوهشگر با توجه به تجربه زیستهای که در کشور فرانسه داشته، در این مقاله تلاش میکند با استفاده از مشاهدهها و مصاحبهها، دادهها و تحلیلهای انسانشناختی خود را بهصورت نظام‌مند برای مخاطب ترسیم سازد.
محمود جمعه پور
دوره 13، شماره 33 ، خرداد 1385، ، صفحه 27-64
چکیده
با آشکار شدن این موضوع که بسیاری از رویه ها و روش های زندگی بشر امروزی خارج از توان زیست محیطی است و نمیتواند پایدار باشد، تکنیک ها، روش ها و فنونی که با قانون های بومشناختی هماهنگ و سازگار هستند، مورد توجه قرار گرفته است.بخش مهمی از این روش ها و فنون، تجربه و دانشی است که مردم بومی پس از چند هزار سال در سازگاری با محیط و شناخت سرزمین ...
بیشتر
با آشکار شدن این موضوع که بسیاری از رویه ها و روش های زندگی بشر امروزی خارج از توان زیست محیطی است و نمیتواند پایدار باشد، تکنیک ها، روش ها و فنونی که با قانون های بومشناختی هماهنگ و سازگار هستند، مورد توجه قرار گرفته است.بخش مهمی از این روش ها و فنون، تجربه و دانشی است که مردم بومی پس از چند هزار سال در سازگاری با محیط و شناخت سرزمین زیستگاهی خود به دست آوردهاند. هر کشور به نوع خود سهمی در این دانش بومی دارد، ولی در این بین، کاریز یا قنات ایرانی از جایگاه خاصی برخوردار است. در این مقاله، قنات های ایران از زاویهای نو، به عنوان بخشی از دانش بومی و میراث فرهنگی بشری، با بررسی موردی قنات های کاشان مورد توجه قرار گرفته است و کوشش شده است تا جلوه هایی از سازگاری این نظام با شرایط زیست محیطی به عنوان یک امتیاز در فرآیند توسعه پایدار برشمرده شود. قنات ها به ویژه درمحدوده داخلی فلات ایران نه تنها نقش مهمی در تامین آب آشامیدنی و کشاورزی داشتهاند، بلکه ماندگاری بسیاری از سکونتگاه های شهری و روستایی به آنها وابسته بوده است. در بسیاری از مناطق ایران از قنات برای تولید انرژی نیز استفاده می شده است. نمونه بارز این مسئله آسیاب ها ی آبی است که برسر راه قنات ها ساخته می شده است، و در جاهایی چندین آسیاب بر سر راه یک قنات ساخته میشد. چنان که روی قنات فین کاشان، هفت آسیاب ساخته شده بود که هنوز برخی از آن ها کار می کنند. در بسیاری از روستاهای حاشیه کویر، قنات تنها سرچشمه دسترسی به آب است و زندگی این اجتماعات مانع پیش روی کویر است، در حالی که با خشک شدن قنات و تخلیه روستا از سکنه، راه برای پیشروی کویر هموار می شود. ازسوی دیگر، آبیاری زمینهای شور با آب قنات باعث می گردیده است که در دراز مدت از میزان شوری زمینها کاسته شود وکیفیت آن بهبود یابد. نقش هایی از این دست نشان می دهد که قنات همچنان میتواند به عنوان یک نظام آبیاری، تولیدی و اجتماعی و اقتصادی در بخش وسیعی از سرزمین ایران در خدمت توسعه پایدارقرارگیرد.
یار محمد قاسمی؛ اسحاق قیصریان
دوره 15، شماره 40 ، فروردین 1387، ، صفحه 27-51
چکیده
هدف اصلی این مقاله شناخت عوامل موثر بر مرگ و میر کودکان در استان ایلام با تاکید بر محرومیت اجتماعی است. بر این اساس مهمترین سوال پژوهشی مورد نظر عبارت است از این که محرومیت اجتماعی و شاخص های جمعیتی، چه رابطه ای با مرگ و میر کودکان دارند. روش تحقیق مورد استفاده برای بررسی موضوع و سوالات تحقیق روش پیمایشی است و جامعه آماری مورد نظر عبارت ...
بیشتر
هدف اصلی این مقاله شناخت عوامل موثر بر مرگ و میر کودکان در استان ایلام با تاکید بر محرومیت اجتماعی است. بر این اساس مهمترین سوال پژوهشی مورد نظر عبارت است از این که محرومیت اجتماعی و شاخص های جمعیتی، چه رابطه ای با مرگ و میر کودکان دارند. روش تحقیق مورد استفاده برای بررسی موضوع و سوالات تحقیق روش پیمایشی است و جامعه آماری مورد نظر عبارت است از کلیه زنان ازدواج کرده 49-15 ساله استان ایلام که حداقل یک بچه زنده بدنیا آورده اند. مبانی نظری برای تحلیل و تبیین موضوع این مقاله مشتمل بر نظریه های محرومیت اجتماعی و نظریه های مربوط به مرگ و میر کودکان است که در نهایت با استفاده از نظریه های مطرح شده مدل نظری مقاله ترسیم شده است. بر اساس اطلاعات به دست آمده متوسط بعد خانوار در نمونه تحت بررسی 9/4 نفر، میانگین فاصله بین موالید، 42 ماه، میانگین تعداد فرزندان زنده به دنیا آمده 05/3 و میانگین تعداد فرزندان زنده مانده، 8/2 بوده است. تجزیه و تحلیل داده ها در دو سطح دو متغیره و چند متغیره صورت گرفته است. در سطح تحلیل چند متغیره از رگرسیون لوجستیک استفاده شده است. بر این اساس در سطح کل استان، شاخص های جمعیتی، محرومیت اجتماعی و نوع ازدواج، در مدل باقی مانده اند اما در نقاط شهری، محرومیت اجتماعی، نوع ازدواج و آگاهی از مراقبت های کودکان، در مدل باقی مانده اند و در نهایت در نقاط روستایی، شاخص های جمعیتی، محرومیت اجتماعی، بهداشت تغذیه و نوع ازدواج، در مدل باقی مانده اند. به منظور تایید مدل تحلیلی مطالعه حاضر، از مدل معادلات ساختاری استفاده شده است که در این مدل به استثنای بهداشت تغذیه، تمامی متغیرهای انتخاب شده به طور مستقیم یا غیر مستقیم بر متغیر وابسته تاثیر داشته اند.
علی جنادله
چکیده
در اغلب مطالعات جامعه‌شناختی تاریخی، شکاف دولت و ملت بهعنوان ویژگی تاریخی و ذاتی جامعه سنتی ایران معرفی‌شده است. بدین ترتیب که قائم‌به‌ذات بودن دولت و بی‌نیازی آن از مشروعیت بیرونی و همچنین نبود رویه‌ها و قوانینی که حقوق و وظایف متقابل دولت و جامعه را تعیین کند، خودبسندگی دولت، بیگانگی نیروهای اجتماعی و دولت از یکدیگر و شکاف ...
بیشتر
در اغلب مطالعات جامعه‌شناختی تاریخی، شکاف دولت و ملت بهعنوان ویژگی تاریخی و ذاتی جامعه سنتی ایران معرفی‌شده است. بدین ترتیب که قائم‌به‌ذات بودن دولت و بی‌نیازی آن از مشروعیت بیرونی و همچنین نبود رویه‌ها و قوانینی که حقوق و وظایف متقابل دولت و جامعه را تعیین کند، خودبسندگی دولت، بیگانگی نیروهای اجتماعی و دولت از یکدیگر و شکاف تاریخی دولت و جامعه را در پی داشته و تنها رابطه قابل‌تصور بین دولت و جامعه اعمال سلطه یک‌طرفه از سوی حکومت بر جامعه و انقیاد و اطاعات جامعه در برابر سلطه دولت بود. در این مقاله تلاش میشود، با استفاده از رویکرد نهادگرایی تاریخی، با روش تحلیل توالی‌های واکنشی و بر اساس شواهد تاریخی، دیدگاه فوق به چالش کشیده شده و روایت بدیلی از روابط میان دولت و یا به تعبیر بهتر حکومت و جامعه ارائه شود. در این روایت بدیل، برخلاف نظریه شکاف تاریخی دولت و ملت، نیازهای متقابل حکومت و نیروهای اجتماعی به پیکربندی نهادی خاصی در جامعه ایران منجر شد که مبتنی بر شبکه نسبتاً پیچیده‌ای از روابط و حقوق و وظایف متقابل بین حکومت مرکزی، روحانیت، بازار و ایلات و قبایل بود که حاصل آن تعادل نهادی نسبی بین این نهادها بود. این پیکربندی نهادی، ریشه در سلسله رخدادهای واکنشی داشت که شکل‌گیری حکومت صفویه بر اساس بنیادهای متکثر ایلی و ایدئولوژیک آنها را در پی داشت. این دیدگاه بدیل، علاوه بر ارائه یک روایت تاریخی متفاوت از تحولات جامعه ایران، برای جامعه امروز ایران نیز میتواند دلالت‌هایی در خصوص ظرفیت‌های تاریخی جامعه ایران برای برقراری یک رابطه متوازن و پایدار بین دولت و نیروهای اجتماعی به همراه داشته باشد.
جامعه شناسی
مسعود چاری صادق؛ احمدرضا اصغرپور ماسوله؛ غلامرضا صدیق اورعی؛ مهدی کرمانی؛ مهدی فیضی
چکیده
این پژوهش که به واکاوی کنش سازندگان مسکن، شرایط حاکم بر کردار آنان، عوامل مؤثر و راهبردهای اتخاذی از سوی آنان می‌پردازد. بر اساس تحلیل نظام‌مند مصاحبههای عمیق با 25 نفر از فعالان حوزه مسکن در مشهد به روش نظریه زمینهای با رویکرد اشتراوس و کوربین صورت گرفته است. ماحصل کدگذاری باز دادهها 256 کد اولیه بود که در قالب 20 مقوله محوری قرار ...
بیشتر
این پژوهش که به واکاوی کنش سازندگان مسکن، شرایط حاکم بر کردار آنان، عوامل مؤثر و راهبردهای اتخاذی از سوی آنان می‌پردازد. بر اساس تحلیل نظام‌مند مصاحبههای عمیق با 25 نفر از فعالان حوزه مسکن در مشهد به روش نظریه زمینهای با رویکرد اشتراوس و کوربین صورت گرفته است. ماحصل کدگذاری باز دادهها 256 کد اولیه بود که در قالب 20 مقوله محوری قرار گرفت و درنهایت پدیده مرکزی تحت عنوان «سازندگان فن‌سالار در کشاکش منفعت‌جویی و اعتبار یابی» به دست آمد. ازجمله مقولههای اصلی به‌دست‌آمده بهعنوان شرایط زمینهای می‌توان به «وضعیت اقتصادی کلان‌شهر مشهد»، «تحولات اجتماعی و فرهنگی در زمینه الگوی سکونت شهری» اشاره داشت؛ شرایط مداخلهای متشکل از «تحولات فناورانه در صنعت ساختمان»، «تخصص زدایی از ساخت مسکن»، «هزینه‌های تأمین و تضمین نهاده‌های ساخت»، «آشفتگی در اجرای قوانین و مقررات» و «تحول سهم ارزش زمین در قیمت مسکن» و شرایط علّی شامل «توانایی مدیریت فعالیت‌های متعدد»، «برخورداری از سرمایه لازم یا امکان جذب آن» و «ویژگیهای شخصیتی مساعد» بوده است. اخذ راهبردهایی همچون «جابجایی نقش»، «سازندگی مشارکتی» و «تغییر در الگوی ساخت‌وساز» منجر به پیامدهایی شامل «فرازوفرود تناوبی سطح عملکرد سازنده» و «اعتبار یابی وابسته به عملکرد در بازار» شده است.
نعیم بدیعی
دوره 2، شماره 3.4 ، خرداد 1372، ، صفحه 29-55
چکیده
تصور و ادراک ما از مردم و رویدادهای دنیا به مقدار بسیار بستگی به تصویری دارد که از طریق وسایل ارتباط جمعی به ما منتقل شده است. دنیایی که باید با آن از جنبه های سیاسی، اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و غیره مواجه شویم، غیر قابل دسترسی، غیر قابل مشاهده و در بسیاری از موارد، دور از ذهن ماست. این دنیا باید از طریق وسایل ارتباط جمعی برای ما شناخته ...
بیشتر
تصور و ادراک ما از مردم و رویدادهای دنیا به مقدار بسیار بستگی به تصویری دارد که از طریق وسایل ارتباط جمعی به ما منتقل شده است. دنیایی که باید با آن از جنبه های سیاسی، اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و غیره مواجه شویم، غیر قابل دسترسی، غیر قابل مشاهده و در بسیاری از موارد، دور از ذهن ماست. این دنیا باید از طریق وسایل ارتباط جمعی برای ما شناخته و تبیین شود. رسانه های خبری - رادیو، تلویزیون و روزنامه - هر روز ما را از رویدادها و مسائل فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و غیره که تنها تعداد اندکی از آنها برای ما قابل مشاهده و تجربه مستقیم است آگاه می سازند. بنابر این ما متکی به اطلاعاتی هستیم که از طریق وسایل ارتباط جمعی به ما می رسد و به وسیله همین اطلاعات است که ذهنیات ما از محیط اطراف شکل می گیرد.
اردشیر انتظاری؛ فاطمه درخشان
چکیده
بر اساس رویکرد غالب در توسعه، در چند دهه اخیر، مسیر رشد، در سطوح مختلف خرد و کلان از طریق تولید و تمرکز بر صنایع با ارزش‌افزوده بالا نظیر صنایع فرهنگی میگذرد. برنامهریزی و مدیریت در فرایند تولید، توزیع و مصرف محصولات فرهنگی از شناخته‌شده‌ترین و مهمترین وظایف دولتها در سطح جهان است که از آن بهعنوان محور اصلی در توسعه ...
بیشتر
بر اساس رویکرد غالب در توسعه، در چند دهه اخیر، مسیر رشد، در سطوح مختلف خرد و کلان از طریق تولید و تمرکز بر صنایع با ارزش‌افزوده بالا نظیر صنایع فرهنگی میگذرد. برنامهریزی و مدیریت در فرایند تولید، توزیع و مصرف محصولات فرهنگی از شناخته‌شده‌ترین و مهمترین وظایف دولتها در سطح جهان است که از آن بهعنوان محور اصلی در توسعه اقتصادفرهنگ جوامع یاد میشود. طبق رویکردهای جدید، نقشآفرینی دولت در اقتصادفرهنگ نیازمند شاخصههایی است تا از این طریق فرایند توسعه تسهیل گردد. یکی از مهمترین این شاخصهها که مبتنی بر وجود زیرساختهای نهادی است، شاخصهای ترکیبی حکمرانی خوب میباشد. هدف مطالعه، بررسی رابطه میان شاخصهای حکمرانی خوب و توسعه اقتصادفرهنگ کشورها میباشد. لذا با بهکارگیری روش تحلیل تطبیقی- کمی در میان 20 کشور توسعهیافته و رشدیافته در اقتصادفرهنگ و ایران، توسعهیافتهگی اقتصادفرهنگ و حکمرانی خوب موردبررسی قرار گرفته است. نتایج تحقیق نشان میدهد که اقتصادفرهنگ ایران و شاخصهای حکمرانی خوب فاصله زیادی با کشورهای توسعهیافته و رشدیافته دارند و این معرف توسعهنیافتگی اقتصادفرهنگ در ایران است. همچنین نتایج تحلیل همبستگی و رگرسیون چندگانه نشان میدهد که میان شاخص حکمرانی خوب و توسعه اقتصادفرهنگ این کشورها رابطه مستقیم و با شدت قابل قبولی (R2=0.50) وجود دارد.
جامعه شناسی
علی ایار؛ موسی عنبری
چکیده
این مطالعه با استفاده از روش مردم‌نگاری انتقادی، اثر مداخلات توسعه‌ای را بر ساحت اجتماعی و کنش اقتصادی اجتماعات محلی در میدان زاگرس میانی (استان‌های ایلام و لرستان) بررسی میکند. یافتههای تحقیق نشان میدهد که برنامههای توسعه، زیست‌جهان پیشامداخله‌ای را که در سیطره امر اجتماعی بوده، تحت هجمه امر اقتصادی قرار داده است. در فرایند ...
بیشتر
این مطالعه با استفاده از روش مردم‌نگاری انتقادی، اثر مداخلات توسعه‌ای را بر ساحت اجتماعی و کنش اقتصادی اجتماعات محلی در میدان زاگرس میانی (استان‌های ایلام و لرستان) بررسی میکند. یافتههای تحقیق نشان میدهد که برنامههای توسعه، زیست‌جهان پیشامداخله‌ای را که در سیطره امر اجتماعی بوده، تحت هجمه امر اقتصادی قرار داده است. در فرایند مداخله توسعه، از ظرفیت‌های فرهنگی و سنت‌های پیونددهنده و یاریگرانه در کنش‌های اقتصادی محلی غفلت شده است و به‌جای آن برنامههای رسمی و سرمایه محور دولتی، در ابعاد عینی و ذهنی گسترش‌یافته است؛ ماحصل تضعیف سنت‌های همیارانه مردمی، برآمدن گروه‌های شبه‌تکنوکرات جدیدی است که ارزش‌های فرهنگ محلی مانند سخت‌کوشی، قناعت، همکاری و ساده‌زیستی را نماد عقب‌افتادگی میدانند. درواقع کنشگران بومی به‌مثابه مدیران مولد خویش‌فرمای جدید، به کسانی بدل شدند که برای بازاریابی نیروی کار و تأمین معاش خود، در چرخه اعانه، وام و اجیرشدگی گرفتار شدهاند. به‌منظور نشان دادن این فرسایش، از استعاره درخت گردو به‌مثابه نماد جامعۀ طبیعت مدار سخت‌کوش، همبسته و کوشا و از درخت اوکالیپتوس بهعنوان نماد مداخلۀ عاریتی، جامعه مصرفی، تظاهری و گسسته استفاده کرده‌ایم. با زوال اجتماع محلی، کنش‌های اقتصادی همیارانه، سخت‌کوشی و قناعت محلی تحدید شده و رقابت‌های اقتصادی مصرف‌گرا، گسسته و سودانگارانه بجای آن نشسته است.
محمد عبداللهی
دوره 14، شماره 38.39 ، اسفند 1386، ، صفحه 30-57
چکیده
سرمایه اجتماعی به عنوان سازه یا مفهومی پیچیده و چند وجهی، دارای گونه ها،سطوح، جنبه های عینی و ذهنی، عوامل، پیامدها و ویژگیهایی است که در دیدگاههای نظری و منابع تجربی، آن چنان که باید و شاید، تصریح نشده اند. در دیدگاه های کلاسیک، فقط مضمون سرمایه اجتماعی مطمح نظر است، ولی در دیدگاه های تلفیق گرایی معاصر، برخی صاحب نظران نظیر پارستز، ...
بیشتر
سرمایه اجتماعی به عنوان سازه یا مفهومی پیچیده و چند وجهی، دارای گونه ها،سطوح، جنبه های عینی و ذهنی، عوامل، پیامدها و ویژگیهایی است که در دیدگاههای نظری و منابع تجربی، آن چنان که باید و شاید، تصریح نشده اند. در دیدگاه های کلاسیک، فقط مضمون سرمایه اجتماعی مطمح نظر است، ولی در دیدگاه های تلفیق گرایی معاصر، برخی صاحب نظران نظیر پارستز، هابرماس، گیدنز و کاستلز، پارهای از مولفه ها و شاخص های سرمایه اجتماعی و عدهای چون بوردیو، کلمن، پاتنام، فوکویاما و ... خود مفهوم سرمایه اجتماعی را مورد توجه قرار داده، در تنظیم مبانی نظری آن،نقش موثری ایفا کردهاند. در بعدتجربی هم سنجش سرمایه اجتماعی، مورد توجهدولت ها، سازمان های بینالمللی و پژوهشگران اغلب جوامع امروزی واقع شده و منابع تجربی قابل توجهی در این زمینه چاپ و منتشر گردیده است. علی رغم تلاش های نظری و تجربی انجام گرفته، هنوز در ارتباط با مفهوم سرمایه اجتماعی، با مسائل بینشی و روشی عدیدهای چون تقلیلگرایی و نقص میانی نظری و ابزار اندازهگیری، تداخل بین عوامل، شاخص ها و پیامدهای سرمایه اجتماعی، توصیفی بودن و ضعف انسجام نظری منابع تجربی و... روبهرو هستیم. در این مقاله سعی شده است ضمن ارائه راه حل هایی، از جمله توجه به مجموعه ویژگیهای سرمایه اجتماعی، تهیه یک مقیاس چند بعدی مناسب برای سنجش سرمایه اجتماعی و ابعاد آن در ایران، ارائه یک مدل فرضی تلفیقی برای تحلیل سرمایه اجتماعی و به کارگیری همه این راه حل ها در ایران به منظور شناخت گونه ها، سطوح، ابعاد و پیامدهای سرمایه اجتماعی و انجام تحلیلهای چند متغیری پیچیده برای کنترل هم بستگی های چندگانه بین متغیرهای مستقل و تشخیص عوامل اصلی تعیینکننده تغییرات کم و کیف سرمایه اجتماعی و ارائه نتایج به عنوان الگویی مناسب برای سنجش و تحلیل سرمایه اجتماعی در ایران اقدام شود.
سید کمال الدین موسوی؛ سکینه حیدرچور مرند
چکیده
چکیده این مقاله به بررسی وضعیت "بیگانگی تحصیلی" و برخی از عوامل مؤثر بر آن در بین دانشجویان دانشگاه شاهد می‌پردازد. بر اساس رویکرد انتقادی فرضیاتی چند مطرح و میان متغیرها ارتباط نظری برقرار گردید. جمعیت آماری پژوهش، شامل تمام دانشجویان دانشگاه شاهد در سال 1388 بوده است که از این میان 359 نفر بعنوان حجم نمونه انتخاب گردید شیوه نمونهگیری ...
بیشتر
چکیده این مقاله به بررسی وضعیت "بیگانگی تحصیلی" و برخی از عوامل مؤثر بر آن در بین دانشجویان دانشگاه شاهد می‌پردازد. بر اساس رویکرد انتقادی فرضیاتی چند مطرح و میان متغیرها ارتباط نظری برقرار گردید. جمعیت آماری پژوهش، شامل تمام دانشجویان دانشگاه شاهد در سال 1388 بوده است که از این میان 359 نفر بعنوان حجم نمونه انتخاب گردید شیوه نمونهگیری دو مرحله بوده و در مرحله اول نمونهگیری طبقه متناسبو در مرحله دوم نمونهگیری تصادفی انجام و با تکیه بر دو ویژگی مقطع و رشته تحصیلی، جمعیت نمونه به تناسب و به تعداد انتخاب گردید. به منظور سنجش "بیگانگی تحصیلی" از مقیاس استاندارد میو و روزالیند، شامل خرده مقیاس‌های بی‌هنجاری، بی‌معنایی، بی‌قدرتی و انزوای اجتماعی استفاده شده و مجموعه از عوامل اجتماعی ـ فرهنگی در سه سطح خرد ـ متوسط و کلان بررسی شدهاند. یافته‌ها حاکی از آن است که در سطح کلان متغیرهایی چون مدرک‌گرایی، ایدئولوژیک و انباشتی بودن نظام آموزشی، با متغیر وابسته یعنی "میزان بیگانگی تحصیلی" رابطه مستقیم دارند. درسطح متوسط، متغیرهای بوروکراسی اداری، محدودیت‌های اعمال شده توسط دانشگاه و نیز سبک مدیریتِ گروهِ آموزشی با "میزان بیگانگی تحصیلی" رابطه مستقیم داشتهاند، اما پرستیژ اجتماعی دانشگاه با بیگانگی تحصیلی رابطه معکوس داشته است. در سطح خرد نیز میان متغیر سرمایه فرهنگی با میزان بیگانگی تحصیلی رابطه معکوس، و میان پایگاه اجتماعی ـ اقتصادی و بیگانگی تحصیلی رابطه معناداری وجود نداشته است. در مجموع، نتایج پژوهش بیانگر تاثیر قابل توجهِ عوامل سطح متوسط یعنی عوامل محیطی و سازمانی - در مقایسه با دیگر عوامل بررسی شده - بر بیگانگی تحصیلی دانشجویان بوده است.
فریبرز درتاج
چکیده
به منظور بررسی علل سوء مصرف و وابستگی به مواد مخدر در مجروحان جنگی، نمونه‌ای به حجم 380 نفر از مجروحان جنگی با درصدها و انواع مختلف مجروحیت‌ها به روش تصادفی طبقهای انتخاب شد و پرسشنامه 39 سؤالی علل سوء مصرف و وابستگی به مواد که 5 حوزه علل فردی، اجتماعی، اقتصادی، آموزشی – فرهنگی، خانوادگی و قانونی را اندازه میگیرد بر روی آنها اجرا ...
بیشتر
به منظور بررسی علل سوء مصرف و وابستگی به مواد مخدر در مجروحان جنگی، نمونه‌ای به حجم 380 نفر از مجروحان جنگی با درصدها و انواع مختلف مجروحیت‌ها به روش تصادفی طبقهای انتخاب شد و پرسشنامه 39 سؤالی علل سوء مصرف و وابستگی به مواد که 5 حوزه علل فردی، اجتماعی، اقتصادی، آموزشی – فرهنگی، خانوادگی و قانونی را اندازه میگیرد بر روی آنها اجرا شد. به منظور تعیین علل از آزمون مربع کای و آزمون علامت استفاده شد، تجزیه و تحلیل اطلاعات نشان داد عوامل فردی، اقتصادی و آموزشی – فرهنگی از عوامل اعتیاد مجروحان جنگی است، ولی عوامل اجتماعی، خانوادگی و حقوقی نقش کمتری در اعتیاد و وابستگی به مواد مخدر دارند. نتایج تحقیق بر روشهای پیشگیرانه به منظور جلوگیری از ابتلاء مجروحان جنگی به سوءمصرف و وابستگی به مواد تأکید دارد.
جامعه شناسی
محسن نیازی؛ هادی افرا
چکیده
در اثر گسترش نوگرایی و نوسازی در عرصه جهانی و به دنبال آن خودآگاهیهای سرچشمه گرفته از شرایط و ویژگیهای زندگی در جهان مدرن، درحالی‌که قسمت اعظم جامعه ما سنتی است، قسمی از آن مدرن و قسمی دیگر پستمدرن است. چنین وضعیتی منشأ بحران هویت و به‌تبع آن اهمیت یافتن موضوعات مربوط به هویت و فرآیندهای هویتیابی در جامعهشناسی شده ...
بیشتر
در اثر گسترش نوگرایی و نوسازی در عرصه جهانی و به دنبال آن خودآگاهیهای سرچشمه گرفته از شرایط و ویژگیهای زندگی در جهان مدرن، درحالی‌که قسمت اعظم جامعه ما سنتی است، قسمی از آن مدرن و قسمی دیگر پستمدرن است. چنین وضعیتی منشأ بحران هویت و به‌تبع آن اهمیت یافتن موضوعات مربوط به هویت و فرآیندهای هویتیابی در جامعهشناسی شده است. از این‌رو پژوهش حاضر، با هدف بازسازی معنایی ساخت هویت شخصی پستمدرن جوانان شهر بجنورد از روش نظریه زمینهای بهره برده است. دادههای کیفی از طریق تکنیک مصاحبه عمیق گردآوری و جهت تجزیه‌وتحلیل اطلاعات و ارائه نظریه نهایی از کدگذاری نظری استفاده‌شده است. براساس روش نمونهگیری هدفمند و نیز معیار اشباع نظری، 27 نفر از جوانان در این پژوهش شرکت کردند و اطلاعات از طریق مصاحبه عمیق گردآوری و فهم و درک آنها نسبت به هویت شخصی پستمدرن مورد تجزیه‌وتحلیل قرار گرفت. یافتههای به‌دست‌آمده با استفاده از نظریه زمینهای شامل ده مقوله عمده مصرفمحوری، نسبیگرایی، سیالیت، تفکر بازاندیشانه، گروه مرجع، خود بیانگر باوری، هویت گزینشی، رسانههای همگانی، رضایتمندی و سبک زندگی است. مقوله هسته این بررسی «هویت شخصی پستمدرن» است که سایر مقولات عمده را دربر میگیرد. نظریه زمینهای به‌دست‌آمده در قالب مدل پارادایمی ارائه شده است.
ابوتراب طالبی؛ مرتضی رستمی قزلدرق
چکیده
پژوهش پیش رو به نگرش شهروندان ایرانی به مجازات مرگ می‌پردازد و به این پرسش که چه چیز تعیین‌کننده‌ی نگرش افراد به این مجازات است. از میان پاسخ‍هایی که از سوی نظریه‌پردازان اجتماعی به این پرسش داده شده است ما رویکردی را برگزیده‍ایم که قائل به ارتباط عواطف اخلاقی و نگرش به مجازات مرگ است. نتایج پیمایش حاکی از این است که قریب 19 درصد ...
بیشتر
پژوهش پیش رو به نگرش شهروندان ایرانی به مجازات مرگ می‌پردازد و به این پرسش که چه چیز تعیین‌کننده‌ی نگرش افراد به این مجازات است. از میان پاسخ‍هایی که از سوی نظریه‌پردازان اجتماعی به این پرسش داده شده است ما رویکردی را برگزیده‍ایم که قائل به ارتباط عواطف اخلاقی و نگرش به مجازات مرگ است. نتایج پیمایش حاکی از این است که قریب 19 درصد از پاسخگویان رویکرد کاملاً الغاءگرایانه به مجازات مرگ دارند و 2 درصد طرفدار بهرهگیری بیشینه از این مجازات و 79 درصد به درجات مختلف مایل به محدودسازی این مجازات‍اند. از مهمترین جلوه‍های خواستِ محدودسازی، قلّت جرائمی است که پاسخگویان سزاوار مجازات مرگ میدانند و همچنین تغییر رویکرد به شماری از جرائمی که کماکان در قانون، سزاوار مرگ پنداشته شدهاند. از دیگر جلوه‍های محدودسازیِ مجازات اعدام، مقیدسازی فرم‍های آن است. به نظر می‍رسد با جامعهای روبرو هستیم که تاب چندانی در برابر بهرهگیری گسترده از اعدام ندارد، جامعهای که اکثریت اعضای آن نه از مجازات مرگ دفاع میکند و نه در مقام نفی مطلق آن هستند. این نتایج همچنین حاکی از وجود ارتباط معکوس و معنادار میان متغیر حمایت از مجازات مرگ و میزان برخورداری از عواطف همدلی قومی فرهنگی، همدلی شناختی و شفقت است.
مردم شناسی
فریبا صدیقی
چکیده
گروه‌های متعدد فرهنگی، زبانی و دینی در جامعه تلاش دارند تا با ارائه تعریفی از هویت گروهی، مرزهای گروهی خود را از دیگر گروه‌های موجود در جامعه متمایز سازند و هویت خود را حفظ نمایند. توجه به زمان و تقویم یکی از ابزارهای برساخت هویتی گروه‌های جامعه است. زرتشتیان ایران که وارثان دین و فرهنگ ایران باستان هستند، از این امر مستثنی نیستند؛ ...
بیشتر
گروه‌های متعدد فرهنگی، زبانی و دینی در جامعه تلاش دارند تا با ارائه تعریفی از هویت گروهی، مرزهای گروهی خود را از دیگر گروه‌های موجود در جامعه متمایز سازند و هویت خود را حفظ نمایند. توجه به زمان و تقویم یکی از ابزارهای برساخت هویتی گروه‌های جامعه است. زرتشتیان ایران که وارثان دین و فرهنگ ایران باستان هستند، از این امر مستثنی نیستند؛ بنابراین، هدف مطالعۀ حاضر فهم بازسازی هویت زرتشتیان در ایران معاصر با تأکید بر گاهشماری است. بدین منظور، در این مطالعه بر روش مردم‌نگاری چند مکانه و مشاهده و مصاحبه بهعنوان ابزارهای اصلی آن و مطالعات اسنادی تمرکز شد. رفتوبرگشت میان یافتههای میدان و تحلیل آنها و نظریات انسانشناسی مشخص نمود که بازتعریف مرزهای هویتی همراه با بازتعریف عناصر فرهنگی آنان شامل، ارزش‌های اخلاقی، آدابورسوم است. مطابق با یافته‌ها، زرتشتیان با تمرکز بر گاهشماری و برجستهسازی مناسبتهای دینی تلاش می‌کنند مرزهای گروهی خود را حفظ نمایند. همچنین با تمرکز بر جشنهای مهرگان، سده و تیرگان هویت خود را به ایران پیوند میزنند و بدین ترتیب پیوند خود را با هویت ملی ایرانی برقرار میسازند.
سیدمحمد مهدیزاده؛ عبدالرحمن علیزاده
چکیده
چکیده «هال» بر آن است که روایت رسانه‌ها از رویدادها، روایت عینی نیست، بلکه برساخت آن در چارچوب‌های گفتمانی و ایدئولوژیکی است. این تحقیق به دنبال آن است که بررسی کند یکی از مهمترین رویدادهای خاورمیانه (درگیری‌های سوریه) چگونه توسط رسانه‌هایی با چارچوب‌های گفتمانی متفاوت (شبکه یک سیمای جمهوری اسلامی ایران و بی‌بی‌سی فارسی) ...
بیشتر
چکیده «هال» بر آن است که روایت رسانه‌ها از رویدادها، روایت عینی نیست، بلکه برساخت آن در چارچوب‌های گفتمانی و ایدئولوژیکی است. این تحقیق به دنبال آن است که بررسی کند یکی از مهمترین رویدادهای خاورمیانه (درگیری‌های سوریه) چگونه توسط رسانه‌هایی با چارچوب‌های گفتمانی متفاوت (شبکه یک سیمای جمهوری اسلامی ایران و بی‌بی‌سی فارسی) بازنمایی میشود. روش این تحقیق، تلفیقی از تحلیل گفتمان انتقادی و نشانهشناسی است. سه بسته خبری از 8 تیر تا 8 مرداد 1392 از برنامههای خبری "60 دقیقه" بی‌بی‌سی فارسی و ساعت 21 شبکه یک انتخاب شدند. نتایج این تحقیق بیانگر آن است که تلویزیون بی‌بی‌سی فارسی، از مؤلفههایی چون حقوق بشر، دفاع، گذار سیاسی، پیوند اسلامگرایی و گسترش جنگ، تعیینکننده بودن بازیگران بینالمللی، محکومیت افراطیون مذهبی و قانون – محوری، برای بازنمایی رویداد سوریه استفاده کرده و در مقابل، شبکه یک سیمای ج.ا.ا، از مؤلفههایی چون امنیت، حمایت از جبهه مقاومت، پیروزی بر تروریسم، نفی وابستگی به بیگانگان و نفی مداخله غرب برای برساخت رسانه‌ای رویداد سوریه بهره گرفته است.
ابوالفضل اشرفی
دوره 7، شماره 11.12 ، اسفند 1379، ، صفحه 33-61
چکیده
مقاله حاضر در پی طرح هویت اجتماعی و نقش آن در پیشگیری از انحرافات اجتماعی است. در این مقاله که به روش مطالعه اسنادی و مطالعه میدانی به شیوه مصاحبه توأم یا پرسشنامه انجام شده، نتایج کلی به شرح ذیل به دست آمده است: ۱- تعریف هویت اجتماعی و نقش عوامل زمینه ساز آن؛ هویت اجتماعی عبارت از تصور، درک و ارزیابی فرد نسبت به خود از منظر دیگران (جامعه) ...
بیشتر
مقاله حاضر در پی طرح هویت اجتماعی و نقش آن در پیشگیری از انحرافات اجتماعی است. در این مقاله که به روش مطالعه اسنادی و مطالعه میدانی به شیوه مصاحبه توأم یا پرسشنامه انجام شده، نتایج کلی به شرح ذیل به دست آمده است: ۱- تعریف هویت اجتماعی و نقش عوامل زمینه ساز آن؛ هویت اجتماعی عبارت از تصور، درک و ارزیابی فرد نسبت به خود از منظر دیگران (جامعه) است. اگر این تصور و ارزیابی، مثبت باشد و فرد احساس کند از منظر دیگران یا جامعه، دارای جایگاه، ارزش و احترام است، احساس هویت اجتماعی، و در غیر این صورت ، احساسی بی هویتی اجتماعی خواهد کرد. عوامل زمینه ساز احساس هویت اجتماعی عبارتند از نهادهای خانواده، مدرسه، رسانه های گروہی - به ویژه تلویزیون و سینما - دولت و گروه دوستان، در صورتی که نهادهای مزبور، عوامل زمینه ساز احساس هویت اجتماعی افراد، خصوصاً نوجوانان را فراهم کنند، احساس هویت اجتماعی آنان همچون عاملی بازدارنده، از انحرافات آنان جلوگیری خواهد کرد.2- نتایج مطالعه میدانی. نتایج مطالعه میدانی در قالب فرضیه محوری - هرچه احساس پی هویتی اجتماعی نوجوانان نسبت به نظام اجتماعی بیش تر شود، هویت یابی آنان در قالب گرایش به الگوهای غربی رپ و هوی متال بیشتر می شود - در یک نمونه ۱۹۲ نفره در دو گروه از نوجوانان دختر و پسر متظاهر و غیر متظاهر به الگوهای غربی رپ و هوی متال، در سه منطقه از شهر تهران (نمونه هایی از مناطق بالا، متوسط و پایین از نظر سطح زندگی) بیانگر تأیید رابطه فوق است؛ و این به معنای نقش مؤثر احساس هویت اجتماعی در پیشگیری از انحرافات اجتماعی است.
هادی خانیکی؛ حبیب راثی
چکیده
طراحی پیام‌های سلامت مقوله‌ای میان‌رشته‌ای است که از حوزه ارتباطات سلامت سرچشمه گرفته است. آنچه در این مقاله بدان پرداخته‌ایم، سنجش میزان تأثیر الگوهای مختلف ارائه پیام‌های سلامت بر مخاطبان تلویزیون است. پرسش مهم مقاله این است که چگونه رسانه‌ای مانند تلویزیون از طریق الگوهای متفاوت ساختاری تولید و پخش پیام‌ها و اطلاعات ...
بیشتر
طراحی پیام‌های سلامت مقوله‌ای میان‌رشته‌ای است که از حوزه ارتباطات سلامت سرچشمه گرفته است. آنچه در این مقاله بدان پرداخته‌ایم، سنجش میزان تأثیر الگوهای مختلف ارائه پیام‌های سلامت بر مخاطبان تلویزیون است. پرسش مهم مقاله این است که چگونه رسانه‌ای مانند تلویزیون از طریق الگوهای متفاوت ساختاری تولید و پخش پیام‌ها و اطلاعات سلامت‌محور، منجر به تغییر رفتار در فرد میشود؟ پیام‌های سلامت در این پژوهش به پیام‌هایی اطلاق می‌شوند که به بحث سلامت فردی و اجتماعی می‌پردازند. الگوهای ارائه پیام نیز شامل پیام‌های یک و دوطرفه و همچنین الگوهای سلبی و ایجابی ارائه پیام میشود. برای سنجش تأثیر این دسته از پیام‌ها بر مخاطبان، نمونه آماری با حجم 600 نفر از میان شهروندان بالای 15 سال تهرانی انتخاب شده است. روش این پژوهش پیمایش است. از مهمترین یافتههای پژوهش این است که برنامههای مستند و گزارش‌های تصویری، بیشترین نقش را ازنظر میزان جلب‌توجه مخاطبان کسب کردهاند. همچنین منبعی که بیشترین تأثیر را ازنظر مخاطبان دارد، متخصصان، کارشناسان، صاحب‌نظران و استادان باتجربه گزارش شده است، که می‌توان نتیجه گرفت که بهترین الگو برای ارائه پیام‌های سلامت در تلویزیون، برنامه‌هایی در قالب مستند و گزارش‌های تصویری و با حضور، متخصصان، کارشناسان، صاحب‌نظران و استادان باتجربه است.
محمد زاهدی اصل؛ اعظم پیله وری
چکیده
تحقیق حاضر درصدد شناسایی فرآیندهای شناختی بهبودیافتگان و خانواده‌های آنها است و با روش نظریه پردازی داده بنیاد صورت گرفته است. شرکت‌کنندگان بر اساس نمونهگیری مبتنی بر هدف انتخاب شدهاند و نمونهگیری تا رسیدن به اشباع دادهها ادامه یافته است. بدین ترتیب 18 نفر از بهبودیافتگان و 20 نفر از خانواده‌های ایشان در این پژوهش شرکت کردند. ...
بیشتر
تحقیق حاضر درصدد شناسایی فرآیندهای شناختی بهبودیافتگان و خانواده‌های آنها است و با روش نظریه پردازی داده بنیاد صورت گرفته است. شرکت‌کنندگان بر اساس نمونهگیری مبتنی بر هدف انتخاب شدهاند و نمونهگیری تا رسیدن به اشباع دادهها ادامه یافته است. بدین ترتیب 18 نفر از بهبودیافتگان و 20 نفر از خانواده‌های ایشان در این پژوهش شرکت کردند. دادهها، حاصل مشاهده، مصاحبه نیمه ساختار یافته و مطالعه ی مستندات موجود است و جهت تحلیل آنها نیز از شیوه کدگذاری strauss و corbin استفاده گردید. شرکت‌کنندگان در این گروه بر این باور بودند که اعتیاد قابل درمان است. هر کس مسئول رفتار خودش است و آنها قادر نیستند دیگران را تغییر دهند. آنها همچنین مصرفکننده را مسئول اعتیاد و درمان آن میدانستند، بر حال تمرکز داشتند و رفتارهای منفی مصرفکننده و نیز عودهای پیشین او را نشات گرفته از نیاز او به مواد میدانستند. علاوه بر این این گروه بر این باور بودند که چنانچه مصرف کننده با متد کنگره 60، استفاده از دارو در بازه زمانی 11 ماه درمان شود، وسوسه نخواهد شد. بر این اساس از نظر آنها ارتباط با دوستان مصرف کننده پس از سپری شدن دوره درمان، اخلالی در روند درمان ایجاد نمی کند.
یاسر رستگار؛ سیما هادی
چکیده
در جوامع چندفرهنگی، تقابل‌های هویتی و به‌ویژه دوگانه‌ی بومی-غیربومی، منبعی هویت‌بخش ایجاد کرده و چالش‌ها و تعارضاتی به دنبال دارد. هدف از مطالعه‌ی حاضر آن است تا ادراک و تفسیر ساکنان بومی شهر بندرعباس از دوگانه‌ی "هویت بومی- هویت غیربومی" را توصیف کرده و بسترها و دلالت‌های آن را آشکار سازد. مطالعه‌ی حاضر با روش پژوهش کیفی و راهبرد ...
بیشتر
در جوامع چندفرهنگی، تقابل‌های هویتی و به‌ویژه دوگانه‌ی بومی-غیربومی، منبعی هویت‌بخش ایجاد کرده و چالش‌ها و تعارضاتی به دنبال دارد. هدف از مطالعه‌ی حاضر آن است تا ادراک و تفسیر ساکنان بومی شهر بندرعباس از دوگانه‌ی "هویت بومی- هویت غیربومی" را توصیف کرده و بسترها و دلالت‌های آن را آشکار سازد. مطالعه‌ی حاضر با روش پژوهش کیفی و راهبرد نظریه زمینهای انجام‌گرفته است. دادههای میدانی با بهکارگیری نمونهگیری هدفمند-نظری و طی مصاحبه با 23 نفر از ساکنین بومی این شهر که حداقل سه نسل در این شهر زندگی کردهاند، به‌دست‌آمده و درنهایت بر اساس کدگذاری سه مرحلهای استراوس و کوربین تحلیل شده است. یافتههای میدانی حاکی از آن است که درک ساکنان بومی شهر بندرعباس از ساکنان غیربومی، امری ذاتی نیست بلکه مبتنی بر تجربه‌ی زیسته‌ی کنشگران و تعاملات اجتماعی آنها با یکدیگر شکل گرفته است. مشارکت‌کنندگان میدان مطالعه، به‌واسطه‌ی حضور و زندگی در سرزمین اجدادی خود، هویت بومی می‌یابند اما غیربومی را به‌مثابه دیگری معضله‌دار، تفسیر می‌کنند چراکه منافع اقتصادی و همچنین ارزش‌های فرهنگی خود را تا حدی ازدست‌رفته تلقی می‌کنند. پیامد این تفسیر، تقویت پیوستگی و انسجام درون گروه و افزایش نوعی قوم‌مداری است که میتواند به تخریب سرمایه‌ی اجتماعی منجر شود.
جامعه شناسی
اردشیر انتظاری؛ فاطمه درخشان
چکیده
ظرفیت‌های فرهنگی و هنری با بهرهگیری از سرمایه‌های فرهنگی و هنری بالقوه افراد آسیب‌پذیر، موجب تقویت مهارت‌های اجتماعی آنها و توانمندسازی‌شان میشود و شرایط اشتغال را در سطوح فردی و اجتماعی فراهم میکند. برنامههای توانمندسازی فرهنگی و هنری در برخی از مناطق آسیب‌پذیر شهری و روستایی در جهان اجرا شده و این مناطق را به مقاصد ...
بیشتر
ظرفیت‌های فرهنگی و هنری با بهرهگیری از سرمایه‌های فرهنگی و هنری بالقوه افراد آسیب‌پذیر، موجب تقویت مهارت‌های اجتماعی آنها و توانمندسازی‌شان میشود و شرایط اشتغال را در سطوح فردی و اجتماعی فراهم میکند. برنامههای توانمندسازی فرهنگی و هنری در برخی از مناطق آسیب‌پذیر شهری و روستایی در جهان اجرا شده و این مناطق را به مقاصد گردشگری مشهوری تبدیل کرده است. در این مقاله، با رویکرد توصیفی-تحلیلی و با استفاده از دادهها و اطلاعات موجود، دو نمونه داخلی و خارجی مورد بررسی قرار گرفته است. نمونه خارجی، خیابان لارامبلا در شهر بارسلون اسپانیا است که در آن شرایطی فراهم شده تا از ظرفیت‌های افراد کم‌برخوردار برای هنرنمایی در قالب اجراهای زنده هنری استفاده شود. این اقدام نه تنها به توانمندسازی گروه‌های آسیب‌پذیر کمک کرده، بلکه خیابان لارامبلا را به یکی از مراکز توریستی پرجاذبه تبدیل کرده است. در ایران نیز تجربه‌های مشابهی وجود دارد، از جمله توانمندسازی زنان محلی جزیره هرمز در نقاشی با شن‌های رنگی و رویداد استارتاپی یامال در جزیره قشم. این فعالیت‌ها که با استفاده از ظرفیت‌های محیطی و محلی فرهنگی و هنری جزیره انجام شده، موجب مشارکت اجتماعی مردم‌محور و اشتغال بومیان، به‌ویژه زنان، شده و در نهایت منطقه را به مقصدی گردشگری تبدیل کرده است.
محمد زاهدی اصل
چکیده
اعتیاد به موادمخدر، هم به عنوان مسألهای جامعهای و هم از جنبهای به عنوان آسیب جامعهای ناشی از رفتار انحرافی، شیوعی بیسابقه داشته و پدیده‌ای است چند وجهی که در علل گرایش افراد به آن، عوامل متعددی تأثیر می‌گذارند. یکی از دلایل اصلی در گرایش افراد به موادمخدر ضعف در نگرش‌هاست و این پژوهش به منظور شناسایی عوامل ...
بیشتر
اعتیاد به موادمخدر، هم به عنوان مسألهای جامعهای و هم از جنبهای به عنوان آسیب جامعهای ناشی از رفتار انحرافی، شیوعی بیسابقه داشته و پدیده‌ای است چند وجهی که در علل گرایش افراد به آن، عوامل متعددی تأثیر می‌گذارند. یکی از دلایل اصلی در گرایش افراد به موادمخدر ضعف در نگرش‌هاست و این پژوهش به منظور شناسایی عوامل شکلدهنده نگرش جوانان (18 تا 29 سال) به مواد اعتیادآور و پیشگیری از گرایش آنان به مصرف مواد، صورت گرفته است.
این تحقیق از نوع کاربردی بوده و روش تحقیق نیز اسنادی و پیمایشی است و در این راستا با در نظر گرفتن چارچوبی تلفیقی از نظریات زایونک، بندورا، جسر، کرچ و کرچفیلد و بالاکی، اوتینگ و بوویس، فیشباین و آجزین، 7 فرضیه جهت شناسایی عوامل شکل دهنده نگرش در جامعه مورد مطالعه در نظر گرفته شد. سپس 400 جوان 18 تا 29 ساله ساکن در تهران، بصورت نمونهگیری خوشهای چند مرحلهای و براساس تقسیم بندی تهران به پنج منطقه، با استفاده از پرسشنامهای که به همین منظور تنظیم شده بود، مورد آزمون قرار گرفتند. دادهها با استفاده از آزمونهای پیرسون و تحلیل رگرسیون و آزمونهای ناپارامتریک کروسکال والیس تحلیل شدند.
در تبیین فرضیه‌های پژوهش و براساس نتایج، بدست آمد که توانمندی خانواده، نوع برخورد اعضای خانواده با مواد، نوع برخورد دوستان با مواد، مصرف مواد توسط اعضای خانواده و مصرف مواد توسط دوستان، عوامل شکلدهنده به نوع نگرش جوانان به مواد بوده و وابستگی فرد به دوستان در شکلدهی به نوع نگرش جوانان به مواد تأثیری ندارد. همچنین بر اساس نتایج بدست آمده از تحلیل رگرسیون مشخص شد که گروه دوستان بیشتر از گروه خانواده در شکل دهی به نوع نگرش جوانان به مواد اعتیادآور تأثیر دارند.
در نهایت، نتایج بدست آمده از این پژوهش نشان داد که ضعف نهاد خانواده در مقایسه با گروه دوستان در شکلدهی به نگرش جوانان مؤثر است، این موضوع تأکید بر برنامههای پیشگیری را در راستای ارتقاء توانمندیهای این نهاد و بهبود روابط و ارتباط متقابل دو گروه خانواده و دوستان، الزامی میسازد.
سید سالار اجتهدنژاد کاشانی؛ حسین پرویز اجلالی
چکیده
مقاله پیش رو، می کوشد با بهرهگیری از اندیشه‌های جامعه‌شناختی، مدلی نظری ـ مفهومی برای توسعه فرهنگی ارائه نماید و به این منظور، با تفکیک دو بخش «هسته فرهنگی مشترک» و «کنش اجتماعی» و تبیین روابط میان این دو، به بررسی مکانیسم عمل فرهنگ در جامعه معاصر پرداخته است. در ادامه، با محوریت همین چارچوب نظری، چگونگی تغییر ...
بیشتر
مقاله پیش رو، می کوشد با بهرهگیری از اندیشه‌های جامعه‌شناختی، مدلی نظری ـ مفهومی برای توسعه فرهنگی ارائه نماید و به این منظور، با تفکیک دو بخش «هسته فرهنگی مشترک» و «کنش اجتماعی» و تبیین روابط میان این دو، به بررسی مکانیسم عمل فرهنگ در جامعه معاصر پرداخته است. در ادامه، با محوریت همین چارچوب نظری، چگونگی تغییر فرهنگ در جامعه را مورد تبیین و تدقیق جامعه‌شناختی قرار داده است. این کوشش نظری به منظور دست یافتن به مدلی نظری برای توسعه فرهنگی ـ به معنای روش دموکراتیک برساخته شدن هسته فرهنگی مشترک جامعه ـ توسعه فرهنگی را بر اساس مؤلفههای تشکیل دهندهاش، تعریف و مدلی نظری برای آن ارائه کرده است. محقق در پایان، هشت مؤلفه مرتبط به هم، شامل برخورداری فرهنگی، ابداع فرهنگی، تکثر فرهنگی، تعامل فرهنگی، مشارکت فرهنگی، شمول فرهنگی، وفاق فرهنگی و بازاندیشی فرهنگی را به عنوان مؤلفههای تشکیل دهنده توسعه فرهنگی پیشنهاد نموده است.
محمدحسین پناهی؛ سمیه سادات بنی فاطمه
چکیده
چکیده اهمیت مشارکت اجتماعی و سیاسی زنان در کشورهای جهان سوم هم برای رشد و توسعه جوامع و هم برای خود شکوفایی زنان روز به روز افزایش می‌یابد، و ضرورت مطالعه آن بیشتر میشود. در این مقاله به تأثیر فرهنگ سیاسی زنان بر روی مشارکت سیاسی آنان میپردازیم. با استفاده از نظریه اینگلهارت و سایر نظریهها درباره تاثیر فرهنگ سیاسی بر مشارکت ...
بیشتر
چکیده اهمیت مشارکت اجتماعی و سیاسی زنان در کشورهای جهان سوم هم برای رشد و توسعه جوامع و هم برای خود شکوفایی زنان روز به روز افزایش می‌یابد، و ضرورت مطالعه آن بیشتر میشود. در این مقاله به تأثیر فرهنگ سیاسی زنان بر روی مشارکت سیاسی آنان میپردازیم. با استفاده از نظریه اینگلهارت و سایر نظریهها درباره تاثیر فرهنگ سیاسی بر مشارکت سیاسی فرضیات تحقیق مطرح و با استفاده از روش پیمایشی، دادههای لازم جمعآوری و تجزیه و تحلیل شدند. جامعه آماری پژوهش زنان بالای 20 سال شهر یزد بودند که با روش نمونهگیری تصادفی 385 نفر از آنان انتخاب و پرسشنامههای تهیه شده تکمیل گردیدند. نتایج تحقیق حاکی از این بود که فرهنگ سیاسی زنان بر روی مشارکت سیاسی آنان تأثیر میگذارد. همچنین همه مولفههای فرهنگی سیاسی، شامل نگرش نسبت به نظام سیاسی، نخبگان سیاسی حاکم، دانش (تجهیز) سیاسی، نگرش زنان نسبت به توانمندی سیاسی خود، و هنجارمند دانستن مشارکت سیاسی زنان با مشارکت سیاسی زنان رابطه معنی دارِ مثبت نشان دادند.
محمود کتابی؛ وحید قاسمی
دوره 9، شماره 19 ، آذر 1381، ، صفحه 35-56
چکیده
طرح موضوع و بیان مسئله امروزه مشارکت سیاسی مردم، زیر بنا و بنیاد توسعه سیاسی کشورها را تشکیل میدهد. این مشارکت به ویژه در نظام های مردم سالار از اهمیت زیادی برخوردار است. ایفای نقش در عرصه سیاست توسط زنان را باید از جمله نقش های جدید تعریف شده برای زنان قلمداد کرد. در فرآیند توسعه فرهنگی و انتقال از جامعه سنتی به جامعه پس از سنت، نقش ...
بیشتر
طرح موضوع و بیان مسئله امروزه مشارکت سیاسی مردم، زیر بنا و بنیاد توسعه سیاسی کشورها را تشکیل میدهد. این مشارکت به ویژه در نظام های مردم سالار از اهمیت زیادی برخوردار است. ایفای نقش در عرصه سیاست توسط زنان را باید از جمله نقش های جدید تعریف شده برای زنان قلمداد کرد. در فرآیند توسعه فرهنگی و انتقال از جامعه سنتی به جامعه پس از سنت، نقش های اجتماعی مختلف باز تعریف میشود و در این تعریف مجدد، انتظارات نقش ها دگرگون می شود. نقش زنان در جامعه سنتی عمدتاً به نقش هایی در درون نهاد خانواده محدود می شود و همواره بر نقش مادری و همسری آنها تاکید میگردد. در جامعه پس از سنت، از نقش های خانوادگی زنان، کاسته و به نقش های آنان در خارج از نهاد خانواده، افزوده می شود.
