Author
Allameh Tabataba’i University
Abstract
Institutional Relations between State and Society in Pre-Modernized Iran
(Criticizing the Theory of Historical Gap Between the State and the Nation in Iran and Providing an Alternative View)
Ali janadleh[1]
Received: 5/6/2016 Accepted: 10/10/2016
Abstract
In most socio-historical studies, the gap between the state and the nation has been introduced as a historical and inherent feature of the traditional Iranian society. This means that the state's lack of external legitimacy, as well as the lack of procedures that determine the rights and duties of the state and society, have led to the alienation of social forces and the state of each other, and the historical gap between state and society. Hence the only relationship between these two was the exercise of unilateral domination by the state over society and obedience and subordination of society to the state. Referring to the historical institutionalism approach and using Reactive sequences analysis, this article provides an alternative narrative of the relation between state and nation. In this narrative, on the contrary, to the theory of the historical gap between the state and the nation, the mutual needs of the state and social forces led to a specific institutional configuration in the Iranian society, that was based on a complex network of interactions between the four main institutions of central government, the clergy, tribes and the market, resulting in relatively stable institutional balance between these institutions. This institutional configuration was rooted in a series of Reactive sequences, which brought about the formation of the Safavid government based on numerous tribal and ideological foundations.
[1].Asistant Professor of women Studies, Allameh Tabataba'i University. a.janadleh@gmail.com
Keywords
- اشرف، احمد و بنوعزیزی، علی (1387) طبقات اجتماعی، دولت و انقلاب در ایران، سهیلا ترابی فارسانی، تهران: نیلوفر.
- اشرف، احمد (1359) موانع تاریخی رشد سرمایه‌داری در ایران: دوره قاجاریه، تهران: انتشارات زمینه.
- اشرف، احمد (1374) «نظام صنفی و جامعه مدنی» ایران نامه، ویژه جامعه مدنی در ایران، 14،1: 40-5.
- اعتمادالسلطنه، محمدحسن خان (1367) تاریخ منتظم ناصری، مصحح محمد اسماعیل رضوانی، تهران: دنیای کتاب.
- افشار سیستانی، ایرج (1368) ایل‌ها، چادرنشینان و طوایف عشایری ایران، تهران: نسل دانش.
- الگار، حامد (1356) دین و دولت در ایران: نقش علما در دوره قاجاریه، ابوالقاسم سری، تهران: انتشارات توس.
- انصاری، مصطفی (1384) تاریخ خوزستان (1925-1878) دوره شیخ خزعل: مطالعه‌ای در خودمختاری ایالتی و تحول، محمد جواهر کلام، تهران: نشر شادگان.
- آبراهامیان، یرواند (1378) ایران بین دو انقلاب (از مشروطه تا انقلاب اسلامی)، کاظم فیروزمند، حسن شمس آوری و محسن مدیر شانه‌چی، تهران: نشر مرکز.
- آجودانی، لطف‌الله (1385) علما و انقلاب مشروطیت در ایران، تهران: نشر اختران.
- آزاد ارمکی، تقی (1384) پاتوق و مدرنیته ایرانی، تهران: لوح فکر.
- اتحادیه (نظام مافی)، منصوره (1375). مجلس و انتخابات: از مشروطه تا پایان قاجاریه، تهران: نشر تاریخ ایران.
- آصف، محمد هاشم (1382) رستم التواریخ، مصحح: میترا مهرآبادی تهران: دنیای کتاب. 1-260.
- آوری، پیتر (1369) تاریخ معاصر ایران (از تأسیس تا انقراض سلسله قاجاریه)، محمد رفیعی محمدآبادی، تهران: نشر حیدری.
- باقری کبورق، علی (1371) جامعه و حکومت در ایران، کتاب اول: دوران قاجار، تهران: مرکز نشر بین‌الملل.
- بدیع، برتران (1380) دو دولت، قدرت و جامعه در غرب و در سرزمین‌های اسلامی، احمد نجیب‌زاده، تهران: مرکز بازشناسی اسلام و ایران.
- برزویی، مجتبی (1378) اوضاع سیاسی کردستان، تهران: فکر نو.
- پیران، پرویز (1384) «نظریه راهبرد و سیاست سرزمینی جامعه ایران» مجله اندیشه ایرانشهر، 6: 34-22.
- ترابی فارسانی، سهیلا (1384) تجار، مشروطیت و دولت مدرن، تهران: نشر تاریخ ایران.
- تقوی، سید مصطفی (1384). فراز و فرود مشروطه، تهران: موسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران.
- توحیدی، کلیم‌الله (1371) حرکت تاریخی کرد به خراسان، مشهد: مؤلف.
- جعفریان، رسول (1379) صفویه در عرصه دین، فرهنگ و سیاست، تهران: پژوهشکده حوزه و دانشگاه.
- جهانگیر میرزا (1384) تاریخ نو، مصحح عباس اقبال آشتیانی، تهران: نشر علم.
- حاج سیاح (1346) خاطرات حاج سیاح، به کوشش حمید سیاح، تهران.
- حسینی فسایی، حاج میرزا حسن (1382) فارسنامه ناصری، تصحیح منصور رستگار فسایی، تهران: امیرکبیر.
- دروویل، گاسپار (1370) سفر در ایران، منوچهر اعتماد مقدم، تهران: شباویز.
- دو رو ششوار، ژولین (1378) خاطرات سفر ایران، مهران توکلی، تهران: نشر نی.
- دو گوبینو، کنت (1360) سه سال در ایران، ذبیح‌الله منصوری، تهران: نشر فرخی.
- دوبد، بارون (1371) سفرنامه لرستان و خوزستان، حسین‌آباد، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
- دولت‌آبادی، یحیی (1371) حیات یحیی، تهران: عطار.
- رجب‌زاده، احمد (1378). جامعه‌شناسی توسعه: بررسی تطبیقی – تاریخی ایران و ژاپن، تهران: سلمان.
- رهبری، هادی (1387). تجار و دولت در عصر قاجار (از همزیستی تا رویارویی)، تهران: کویر.
- زیباکلام، صادق (1375) ما چگونه ما شدیم (ریشه‌یابی علل عقب‌ماندگی در ایران)، تهران: انتشارات روزنه.
- زیباکلام، صادق (1377) سنت و مدرنیته (ریشه‌یابی علل ناکامی اصلاحات و نوسازی سیاسی در ایران عصر قاجار)، تهران: انتشارات روزنه.
- سایکس، سرپرسی مولزورث (1380) تاریخ ایران، سید محمدتقی فخر داعی گیلانی، جلد دوم، تهران: افسون.
- سپهر، محمدتقی (لسان الملک)(1344) ناسخ التواریخ، تهران: اسلامیه.
- سریع القلم، محمود (1386) فرهنگ سیاسی ایران، تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
- سیف، احمد (1390) بحران در استبداد سالاری ایران، تهران: نشر آمه.
- سیوری، راجر (1374) ایران عصر صفویه، احمد صبا، تهران: کتاب تهران.
- شاردن (1372) سفرنامه شاردن، اقبال یغمایی، تهران: توس.
- عیسوی، چارلز (1362) تاریخ اقتصادی ایران (قاجاریه 1332-1215 ه.ق.)، یعقوب آژند، تهران: نشر گستره.
- فشاهی، محمدرضا (1360). تکوین سرمایه‌داری در ایران، تهران: گوتنبرگ.
- فلور، ویلم (1366) جستارهایی از تاریخ اجتماعی ایران در عصر قاجار، جلد اول، ابوالقاسم سری، تهران: انتشارات توس.
- فوران، جان (1378) مقاومت شکننده: تاریخ تحولات اجتماعی ایران (از صفویه تا سال‌های پس از انقلاب اسلامی)، احمد تدین، تهران: موسسه خدمات فرهنگی رسا.
- فوروکاوا، نوبویوشی (1384) سفرنامه فوروکاوا، هاشم رجب زاده و کینیجی ئه اورا، تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.
- کاتوزیان، محمدعلی (همایون)(1372) اقتصاد سیاسی ایران (از مشروطیت تا پایان سلسله پهلوی)، محمدرضا نفیسی و کامبیز عزیزی، تهران: نشر مرکز.
- کاتوزیان، محمدعلی همایون (1384) تضاد دولت و ملت: نظریه تاریخ و سیاست در ایران، علی طیب، تهران: نشرنی.
- کاتوزیان، محمدعلی همایون (1383) «حکومت خودکامه: نظریه‌ای تطبیقی درباره دولت، سیاست و جامعه ایران»، در نه مقاله در جامعه‌شناسی تاریخی ایران، علیرضا طیب، تهران: نشر مرکز.
- کدی، نیکی آر.(1369) ریشه‌های انقلاب ایران،: عبدالرحیم گواهی، تهران: انتشارات قلم.
- کدی، نیکی آر.(1381) ایران دوران قاجار و برآمدن رضاخان (1304- 1175)، مهدی حقیقت‌خواه، تهران: ققنوس.
- کرزن، جورج ناتانیل (1380) ایران و قضیه ایران، غلامعلی وحید مازندرانی، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
- کرمانی، ناظم الاسلام (1384). تاریخ بیداری ایرانیان، تهران: امیرکبیر.
- کریمی زنجانی اصل، محمد و آمنه حسینی گلسفیدی (1374) «ناسازگی در قدرت سیاسی: نگاهی گذرا به ساختار قدرت سیاسی در ایران عصر قاجار»، اطلاعات سیاسی و اقتصادی، 113 و 114: 99-84.
- کمپفر (1363) سفرنامه کمپفر، کیکاووس جهانداری، تهران: خوارزمی.
- کیاوند، عزیز (1368). حکومت، سیاست و عشایر، تهران: انتشارات عشایری
- لاکهارت، لارنس (1383) انقراض سلسله صفویه، اسماعیل دولتشاهی، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
- لمبتون، آن (1345) مالک و زارع، منوچهر امیری، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
- لمبتون، آن (1362) تاریخ ایلات ایران، علی تبریزی، در ایلات و عشایر (مجموعه کتاب آگاه)، تهران: آگاه.
- مارتین، ونسا (1389) دوران قاجار: چانه‌زنی، اعتراض و دولت در ایران قرن نوزدهم، افسانه منفرد، تهران: آمه.
- محبوبی اردکانی، حسین (1354). تاریخ مؤسسات تمدنی جدید در ایران، جلد اول، تهران: انجمن دانشجویان دانشگاه تهران با همکاری موسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران.
- مستوفی، عبدالله (1384) شرح زندگانی من: تاریخ اجتماعی و اداری دوره قاجاریه از آقا محمدخان تا آخر ناصرالدین‌شاه، تهران: زوار.
- مقصودی، مجتبی (1382). قومیت‌ها و نقش آنان در تحولات سیاسی سلطنت محمدرضا پهلوی، تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
- ملکم، سرجان (1380) تاریخ کامل ایران، میرزا اسماعیل حیرت، تهران: افسون.
- میرزا رفیعا (1348) دستور الملوک، به کوشش محمدتقی دانش‌پژوه، ضمیمه مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی، سال 16، شماره 5 و 6.
- مینورسکی، ولادیمیر (1368) سازمان اداری حکومت صفوی، مسعود رجب نیا، تهران: امیرکبیر.
- نادر میرزا، شاهزاده (1351) تاریخ و جغرافیای دارالسلطنه تبریز، به کوشش محمد مشیری، تهران: اقبال.
- نفیسی، سعید (1372) تاریخ اجتماعی و سیاسی ایران در دوره معاصر، جلد دوم، تهران: انتشارات بنیاد.
- نجیب‌زاده، احمد (1379) رضاشاه و نظام ایلی (تأثیر ساختار دولت مطلقه و رضاشاه بر نفوذ قبایل و عشایر)، تهران: انتشارات مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
- نوایی، عبدالحسین (1368) نادرشاه و بازماندگانش، تهران: زرین.
- هدایت، حاج مهدیقلی (مخبرالسلطنه)(1385) خاطرات و خطرات: توشه‌ای از تاریخ شش پادشاه و گوشه‌ای از دوره زندگی من، تهران: زوار.
- Abrahamian, E. (1974) “Oriental Despotism: The Case of Qajar Iran”, International journal of Middle East Studies, 5:3-31.
- Anderson, C.W. (1967) Politics and Economic Change in Latin America: The Governing of Restless Nations, Princeton, NJ: D. Van Nostrand.
- Bakhash, Shaul(1978), Iran: Monarchy, Bureaucracy & Reform under the Qajars: 1858-1896, London: Ithaca Press London.
- Banani, A. (1978) “Reflection on The Social and Economic Structure of Safavid Persia at Its Zenith”, in Iranian Studies, XI: 83-116.
- Bausani, A. (1971) The Persians, From the earliest days to the twentieth century, translated from Italian by J.B. Donne. London: Elek Books.
- Collier, R.B. and Collier, D. (1991) Shaping the Political Arena, Princeton, NJ: Princeton University Press.
- Knight, J. (1992) Institutions and Social Conflict, Cambridge: Cambridge University Press.
- Krasner, S.D. (1984) “Approaches to the State: Alternative Conceptions and Historical Dynamics”, Comparative Politics, 16(2): 223-246.
- Mahoney, J. (2000) “Path Dependence in Historical Sociology”, Theory and Society, 29(4): 507-548.
- Migdal, J.S. (2004) State in Society Studying: How State and Societies Transform and Constitute One Another, Cambridge University Press.
- Orren, K., & Skowronek, S. (1994), “Beyond the iconography of order: Notes for a new institutionalism”, In: L.C. Dodd and C. Jillson (eds.), The dynamics of American politics: Approaches and interpretations, Boulder, CO: Westview: 311-30.
- Pierson, P. and Skocpol, T. (2002) “Historical Institutionalism in Contemporary Political Science”, In: Henry Milner / Ira Katznelson (eds.), Political Science: The State of the Discipline, New York:W.W. Norton, 693––721.
- Sewell, W. H., Jr. (1996), “Three temporalities: towardan eventful sociology”, In McDonald, TJ. (ed.), The Historic Turn inthe Human Sciences, Ann Arbor: Univ. Mich. Press: 245–80.
- Skocpol, T(2002) “Bringing the state back in: Strategies of Analysis in Current Research”, In: P. B. Evans; D. Rueschemeyer & T. Skocpol (eds.), Bringing the state back in: Cambridge University Press: 3-43
- Steinmo, S. (2008) “Historical Institutionalism?” In Donatella Della Porta and Michael Keating(eds.), Approaches and Methodologies in the Social Sciences. A Pluralist Perspective, Cambridge: Cambridge University Press: 118-138.
- Thelen, K. & Steinmo, S. (2002) “Historical institutionalism in comparative politics”, In Sven Steinmo; Kathleen Thelen, & Frank Longstreth, (Eds.), Structuring politics: Historical institutionalism in comparative analysis, Cambridge: Cambridge University Press:1-32.
- Thelen, K. (2008) “How Institutions Evolve: Insights from Comparative Historical Analysis”, In J. Mahoney & D. Rueschemeyer(Eds.), Comparative Historical Analysis in the Social Sciences, Cambridge: Cambridge University Press: 208-240.
)