نادر سالار زاده امیری؛ سید حسن حسینی
دوره 16، شماره 44 ، خرداد 1388، ، صفحه 49-88
چکیده
سرمایه های اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی، جزو منابع ارزشمند در هر جامع های محسوب می شوند. بنا بر نظریات جامعه شناسان، ترکیب این سرمایه ها پایگاه اقتصادی - اجتماعی فرد را تعیین می کند. میزان برخورداری افراد از این سرمایه ها، محل قرارگیری افراد را در فضای اجتماعی مشخص می نماید. همچنین طبق دیدگاه جامعه شناسی، شناخت نوع نگرش افراد نسبت به مسائل ...
بیشتر
سرمایه های اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی، جزو منابع ارزشمند در هر جامع های محسوب می شوند. بنا بر نظریات جامعه شناسان، ترکیب این سرمایه ها پایگاه اقتصادی - اجتماعی فرد را تعیین می کند. میزان برخورداری افراد از این سرمایه ها، محل قرارگیری افراد را در فضای اجتماعی مشخص می نماید. همچنین طبق دیدگاه جامعه شناسی، شناخت نوع نگرش افراد نسبت به مسائل مختلف، از پایگاه اقتصادی - اجتماعی آن ها نشآت می گیرد. در واقع نگرش افراد به مسائل اجتماعی به میزان برخورداری آنها از سرمایه های اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی بستگی دارد. از طرفی، عدالت اجتماعی چیزی جز چگونگی توزیع این سرمایه ها نیست. همواره نظریه پردازان عدالت اجتماعی به دنبال ارائه راهی برای چگونگی توزیع این سرمایه ها بوده اند تا جامعه ای ایده ال پایه ریزی کنند. در این پژوهش، دیدگاه های نظری به عدالت اجتماعی در چهار رویکرد نیاز، برابری، انصاف و فردگرایی اقتصادی دسته بندی شده اند و رابطه پایگاه اجتماعی فرد با نوع نگرش او به عدالت اجتماعی با استفاده از مقیاس راسینسکی مورد بررسی قرار گرفته است. این تحقیق در بین ۳۷۱ نفر از دانشجویان مقطع کارشناسی دانشگاه علامه طباطبایی انجام شده است. نمونه گیری به صورت سهمیه ای بوده و در هر دانشکده با توجه به نسبت جنسیت دانشجویان، تفکیک صورت گرفته است. یافته ها و نتایج تحقیق حاکی از وجود رابطه بین نوع نگرش فرد به عدالت اجتماعی و برخورداری از انواع سرمایه است. در این بین، نقش سرمایه اقتصادی و فرهنگی، پر رنگ تر از سرمایه اجتماعی است. گرایش افراد نمونه، بیشتر به رویکردهای برابری خواهی بوده است تا تناسب. اما در مجموع، افراد در پایگاه های بالاتر به رویکرد فردگرایی اقتصادی گرایش بیشتری داشته اند. افرادی که سرمایه اقتصادی بیشتری داشته اند به رویکرد فردگرایی اقتصادی و افرادی که سرمایه فرهنگی بیشتر داشته اند. کمتر به رویکردهای تناسب گرایش داشته اند. همچنین افراد با سرمایه اجتماعی بالا به رویکرد انصاف گرایش بیشتری نشان داده اند. جنسیت و سن نیز در شکل گیری نگرشی افراد موثر بوده اند. ضمن این که جامعه مورد بررسی از سرمایه اقتصادی نسبتاً بالا، سرمایه فرهنگی متوسط و سرمایه اجتماعی پایین برخوردار بوده است.
مهدی طالب
چکیده
هدف این پژوهش شناختابعاد، اولویتها و تاکیدهای توسعه اجتماعی در شعارهای تبلیغاتی نامزدهای نهمین دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی در شهر خرمآبادمیباشد، که با استفاده از روش تحلیل محتوای کیفیورویکردهای عرفیوتلخیصیبهصورتمشترکانجام گرفته است و مبنای تعیین مضامین و مقولههای پژوهش نیز مطالعه اکتشافی متن تبلیغاتی کاندیداها ...
بیشتر
هدف این پژوهش شناختابعاد، اولویتها و تاکیدهای توسعه اجتماعی در شعارهای تبلیغاتی نامزدهای نهمین دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی در شهر خرمآبادمیباشد، که با استفاده از روش تحلیل محتوای کیفیورویکردهای عرفیوتلخیصیبهصورتمشترکانجام گرفته است و مبنای تعیین مضامین و مقولههای پژوهش نیز مطالعه اکتشافی متن تبلیغاتی کاندیداها و مباحث نظری در حوزه توسعه، تبلیغات و سیاستهای اجتماعی میباشد. در تحلیل کیفی محتوای حاضر از ضریب کاپای کوهن برای برآورد توافق بین کدگزاران استفاده شده است. ضریب کاپا محاسبه شده در حدود 7/0 بهدست آمد؛ که حاکی از پایایی قابل قبول و توافق بین کدگزاران است. جامعه آماری، اقلام تبلیغاتی (تراکت، پوستر، کارت، بروشور) تمام 28 شرکتکننده نهمین دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی در شهر خرم‌آباد میباشد. باتوجه به حجم کم جامعه آماری اقلام تبلیغاتی تمام کاندیداهای شرکتکننده در انتخابات به صورت تمامشمار انتخاب شدهاند. یافتهها نشان میدهد که 85.7 درصد از کاندیداها اقدام به ارائه شعارهای تبلیغاتی نمودهاند؛ از میان آنهایی که شعار تبلیغاتی داشتهاند؛ گفتمان «رفاهی– خدماتی» و «تولیدی (صنعت و معدن)» در شعارهای تبلیغاتیشان غالب میباشد و محتوای اهداف و شعارهایشان به رویکردهای توسعهای «نیازهای اساسی» و «رویکرد مهندسی و تولیدی» نزدیکی بیشتری داشت. بهطوری که فضای کلی شعارها از رویکردهایتوسعه انسانی،توسعه بومآوردو بویژه توسعه پایدار، نیز فاصله دارد؛ در نهایت میتوان گفت کاندیداها، گروههای محروم و طبقات پایینتر اجتماعی را مخاطب خود قرار دادهاند، که فراوانی بیشتر شعارهای رفاهی- خدماتی و تولیدی و همچنین کم‌توجهی به شعارهای فرهنگی، سیاسی و زیست محیطی گویای این امر است و نشان دهنده این واقعیت است که محتوای شعارها منطبق بر توسعه همهجانبه و متوازن نبوده است.
جعفر هزارجریبی؛ محمد آقابیگی کلاکی
چکیده
چکیده: گروه مرجع یکی از مهم‌ترین منابع هویتی افراد یک گروه و در ابعاد گسترده‌تر، یک جامعه است، و تاثیر بسیار مهمی در شکل‌گیری نگرش‌ها و ارزش‌ها و جهت‌دهی به هنجارها و رفتارهای افراد جامعه دارد. تغییر گروه مرجع از گروه خودی به گروه دیگری (غریبه)، علاوه بر آن که موجب رواج ارزش‌ها و هنجارهای جامعه‌ای دیگر در جامعه خودی شده و موجب ...
بیشتر
چکیده: گروه مرجع یکی از مهم‌ترین منابع هویتی افراد یک گروه و در ابعاد گسترده‌تر، یک جامعه است، و تاثیر بسیار مهمی در شکل‌گیری نگرش‌ها و ارزش‌ها و جهت‌دهی به هنجارها و رفتارهای افراد جامعه دارد. تغییر گروه مرجع از گروه خودی به گروه دیگری (غریبه)، علاوه بر آن که موجب رواج ارزش‌ها و هنجارهای جامعه‌ای دیگر در جامعه خودی شده و موجب بروز رفتارهایی میشود که از دیدگاه جامعه خودی کجروی و انحراف محسوب میشود؛ موجبات بروز بحران‌های هویتی در بین افراد جامعه را نیز فراهم میکند. در این پژوهش میزان مرجعیت جوامع غربی توسعه یافته در بین دانشجویان دانشگاههای اصفهان و صنعتی اصفهان مورد بررسی قرار گرفته و برای تبیین آن تاثیر عواملی مانند: مطلوبیت نظام‌های اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و ارزشی جوامع غربی و نیز تاثیر عوامل اقتصادی، سیاسی و ارزشی جامعه ایران در نظر گرفته شده و مکانیسم تاثیر آنها بر تغییر گروه مرجع تحلیل شده است. از دیگر عواملی که به عنوان متغیر مستقل مورد استفاده قرار گرفته است میتوان به گسترة تبلیغاتی و رسانه‌ای جوامع غربی برای تبدیل خود به عنوان مرجع برای سایر جوامع و همچنین طبقه اقتصادی و اجتماعی افراد اشاره کرد. این علل در قالب مکانیسم ارائه شده در چارچوب نظری پژوهش، در مجموع قدرت تبیین را ارائه کرده‌اند، که در میان این عوامل، مطلوبیت نظام فرهنگی، ارزشی و سبک زندگی جوامع غربی با ضریب تاثیر مجموع 0.61 بالاترین تاثیر را در تغییر گروه مرجع دارد و طبقه اقتصادی و اجتماعی با مجموع ضریب تاثیر (مستقیم و غیر مستقیم) 0.39 و مطلوبیت اقتصادی و فرهنگی جامعه ایران با ضرایب 0.33- در مراتب بعدی تاثیر قرار دارند. در نتیجه این عوامل اکنون شاهد تغییر گروه مرجع در طیف نسبتاً وسیعی از دانشجویان هستیم به گونه‌ای که میتوان تغییر گروه مرجع حدود 40 درصد از دانشجویان مورد بررسی را مورد تاکید قرار داد. این امر میتواند عواقب نامطلوبی را برای جامعه به همراه داشته باشد و موجبات از خودبیگانگی در میان افراد جامعه، تضعیف انسجام اجتماعی، مصرف‌گرایی به سمت کالاهای خارجی، و به دنبال آن تضعیف سیستم اقتصادی جامعه و... را به همراه داشته باشد.
حسین فکر آزاد
دوره 10، شماره 21 ، خرداد 1382، ، صفحه 53-77
چکیده
دنیای امروز بی تردید از ویژگیهای خاصی برخودار است که برخی از عمده ترین آنها عبارتند از: تغییرات پرشتاب، جا به جایی شدید در قدرت، پیچیدگی فزاینده برنامه ها، تنوع و ناپایداری محصولات، کثرت الگوهای توسعه، رقابت روزافزون و تغییرات مستمر در نظام های مدیریتی. این موارد باعث شده اند تا گروه های انسانی و نهادهای مختلف به ویژه در جوامع در حال ...
بیشتر
دنیای امروز بی تردید از ویژگیهای خاصی برخودار است که برخی از عمده ترین آنها عبارتند از: تغییرات پرشتاب، جا به جایی شدید در قدرت، پیچیدگی فزاینده برنامه ها، تنوع و ناپایداری محصولات، کثرت الگوهای توسعه، رقابت روزافزون و تغییرات مستمر در نظام های مدیریتی. این موارد باعث شده اند تا گروه های انسانی و نهادهای مختلف به ویژه در جوامع در حال توسعه، با چالش های فراوانی رو به رور شوند. مددکاران اجتماعی می توانند در تعامل با دست آوردها و فرصت های مرتبط با این چالش ها و کاهش آسیب های ناشی از آن، نقش های موثری بر عهده گیرند. آنها قادرند با بهره گیری از دانش و مهارت های مددکاری در سطوح فردی، گروهی و جامعه ای، در تغییر نگرش، ایجاد و احیای فرهنگ مشارکت و همگرایی، مهندسی اجتماعی، بحران زدایی و توانبخشی اجتماعی حضور تعیین کننده ای داشته باشند. در این مقاله سعی شده است به مواردی از چالش های جوامع در حال توسعه و کارکرد مددکاران اجتماعی در این خصوصی اشاره شود.
شهلا اعزازی
دوره 1، شماره 1.2 ، اسفند 1370، ، صفحه 54-79
چکیده
به دنبال تغییرات شدیدی که در قرن نوزدهم در جوامع صنعتی به وجود آمد، ضرورت سواد برای افراد جامعه مطرح شد و بتدریج مورد قبول اکثر کشورهای جهان قرار گرفت، به نوعی که امروزه تقریباً تمام کودکان در اثر وارد شدن به مدرسه، سواد و تخصص های لازم را کسب می کنند و به صورت افراد با سواد فعالیت های اجتماعی خود را در جامعه انجام می دهند. در اثر ورود ...
بیشتر
به دنبال تغییرات شدیدی که در قرن نوزدهم در جوامع صنعتی به وجود آمد، ضرورت سواد برای افراد جامعه مطرح شد و بتدریج مورد قبول اکثر کشورهای جهان قرار گرفت، به نوعی که امروزه تقریباً تمام کودکان در اثر وارد شدن به مدرسه، سواد و تخصص های لازم را کسب می کنند و به صورت افراد با سواد فعالیت های اجتماعی خود را در جامعه انجام می دهند. در اثر ورود کودکان به مدارس تغییر اساسی در چگونگی و همچنین کیفیت آموزش به وجود آمد. آموزش که برای دورانی طولانی یکی از کارکردهای خانواده گسترده بود، از صورت خصوصی و خانوادگی خارج شد و در اثر واگذاری به نهاد آموزش و پرورش به پدیده ای عمومی تبدیل شد. سواد و کسب تخصصی که در دوران قبل امتیاز خاص طبقات مرفه جامعه بود، برای عموم افراد جامعه آزاد گشت. دیگر خانواده شخصاً در مورد ضرورت و چگونگی آموزش کودکان تصمیم نمی گرفت، بلکه جامعه از طریق آموزش و پرورش بر ضرورت سواد و یادگیری مهارتها برای تمام افراد تأکید کرده و در عین حال چگونگی آموزش کودکان هم به صورت امری اجتماعی مطرح شد.
کودکان جامعه باید بر طبق نیازهای جامعه پیچیده امروزی مهارت هایی را که برای زندگی در جامعه لازم است از طریق دبستان فرا گیرند. وظیفه دبستان فقط آموزش سواد به کودکان نیست، بلکه با توجه به بررسی های علوم مختلف امروزه ثابت گشته که رشد و پرورش جسمی، روانی و اجتماعی کودک نیز از کارکردهای اساسی مدرسه می باشد. پرورش جسمی کودکان امری طبیعی است. کودکان در اثر ورزش ها و تمرین های گوناگونی که در مدرسه و به عنوان درس انجام می دهند، قابلیت کنترل اندام ها و عضلات خود را کسب می کنند. جنبه های روانی تربیت کودک نیز امروزه به صورت اصلی مهم در رشد و پرورش کودکان مطرح می گردد. معلمین از داده های روانشناسی و تعلیم و تربیت برای ارتقای بهره کاری کودکان استفاده می کنند و در این رابطه به مسائل روانی و عاطفی کودک نیز توجه دارند، به طوری که در اکثر مدارس جهان برروی تشویق و پاداش کودک به جای روشهای تنبیهی و مجازاتی تأکید می شود.
مدارس از جنبه های اجتماعی نیز در رشد کودکان بسیار مؤثر می باشند. کودکان بعد از سنین شش سالگی ساعات زیادی را در مدرسه می گذرانند و مدارس بر حسب نیازهای جامعه خود، کودکان را به صورت انسانی اجتماعی به جامعه تحویل می دهند. مدرسه به عنوان گروه ثانویه تأثیری مهم در اجتماعی کردن کودکان دارد. در مدرسه است که بتدریج قواعد و هنجارهای زندگی جمعی به آنان آموخته می شود. نظم و ترتیب، تمرکز و پشتکار برای انجام دادن وظایف، احترام به حقوق دیگران و ... از طریق کلاس درس به کودکان آموخته می شود. همچنین کودکان در رابطه با دیگران قادر به گسترش و غنی تر کردن روابط اجتماعی خود می شوند. فرآیندهای مختلف مانند همکاری، رقابت، مساعدت و... را فرا می گیرند. در عین حال کودکان نه فقط با جامعه، افراد جامعه و نقشی که بر عهده دارند آشنا می شوند، بلکه مهمتر از آن، با وجود خودشان به عنوان انسانی مسئول، تصمیم گیرنده و خلاق نیز آشنا می گردند.
علی اصغر قاسمی؛ مجید خورشیدی؛ حسین حیدری
چکیده
چکیده از سال‌های پس از جنگ جهانی دوم موضوع وحدت ملی و حق تعیین سرنوشت به یکی از موضوعات مهم دولت‌ها، اقوام و صاحب نظران و اندیشمندان مسائل سیاسی و اجتماعی جهان تبدیل شده است. در ایران نیز در این مقطع زمانی موضوع وحدت ملی و حق تعیین سرنوشت یکی از موضوعات اساسی و مهم عرصه سیاسی بوده است. پیگیری این حق از طرف اقوام ایرانی که با سوء تفاهمات ...
بیشتر
چکیده از سال‌های پس از جنگ جهانی دوم موضوع وحدت ملی و حق تعیین سرنوشت به یکی از موضوعات مهم دولت‌ها، اقوام و صاحب نظران و اندیشمندان مسائل سیاسی و اجتماعی جهان تبدیل شده است. در ایران نیز در این مقطع زمانی موضوع وحدت ملی و حق تعیین سرنوشت یکی از موضوعات اساسی و مهم عرصه سیاسی بوده است. پیگیری این حق از طرف اقوام ایرانی که با سوء تفاهمات و تنشهایی نیز همراه بوده، مبتنی بر نگرش‌ها و کنشهایی بوده که آنها را از جنبشهای تجزیهطلب کشورهای مستعمره در نیمه دوم قرن بیستم متمایز میکند چرا که به لحاظ تاریخی کشور ایران هیچ گاه مستعمره کشور دیگری نبوده و همه اقوام در دورههای گوناگون تاریخی نقش پررنگی در اداره نظام سیاسی کشور داشتهاند. افزون بر این، اقوام ایرانی به دلیل همسازی عناصر هویت ملی و قومی، اهداف تجزیه طلبانه و معطوف به تضعیف وحدت ملی را دنبال نکردهاند. این مقاله با بهرهگیری از روش مصاحبه عمیق با تعدادی از نخبگان قومی و نیز تحلیل ثانویه یافتههای مطالعات صورت گرفته در زمینه هویت ملی و قومی، درصدد تبیین همسازی هویت قومی و ملی در ایران و تاثیر آن بر نگرش‌ها و کنشهای معطوف به پیگیری حق تعیین سرنوشت از طرف اقوام ایرانی میباشد.
حسن سرایی
دوره 4، شماره 7.8 ، اسفند 1374، ، صفحه 63-78
چکیده
محاسبه nLx دومین مشکل روش شناختی در ساختن جدول عمر خلاصه است. در این مقاله، سه روش اصلی محاسبه nLx معرفی و در موزد اطلاعات تقریبی ایران سال ۱۳۶۵ بکار برده شده است. این روشها از این قرارند: (۱) روش مبتنی بر فرض توزیع یکنواخت مرگ در گروه سنی، (۲) روش گریویل، و (۳) روش رید - مرل. در پایان مقاله نیز به مقایسه روشهای مزبور و ارزیابی آنها پرداخته شده ...
بیشتر
محاسبه nLx دومین مشکل روش شناختی در ساختن جدول عمر خلاصه است. در این مقاله، سه روش اصلی محاسبه nLx معرفی و در موزد اطلاعات تقریبی ایران سال ۱۳۶۵ بکار برده شده است. این روشها از این قرارند: (۱) روش مبتنی بر فرض توزیع یکنواخت مرگ در گروه سنی، (۲) روش گریویل، و (۳) روش رید - مرل. در پایان مقاله نیز به مقایسه روشهای مزبور و ارزیابی آنها پرداخته شده است.
جامعه شناسی
ریحانه نادری نژاد؛ غلامرضا غفاری؛ فرشاد مومنی
چکیده
این مقاله کوشیده است سهم ثروت طبیعی نفت و درآمدهای حاصل از آن را بر کیفیت زندگی مردم ایران در طی سال‌های 1390 – 1350 شمسی به روش تاریخی اسنادی بررسی نماید. در رویکرد نهادگرایی دولت به عنوان نهاد مهم اثرگذار بر فرآیند توسعه مطرح میشود. تأثیر این نهاد به عنوان مالک انحصاری درآمد نفت بر اساس رویکرد "ساختاربندی انتخاب" بررسی خواهد شد. برای ...
بیشتر
این مقاله کوشیده است سهم ثروت طبیعی نفت و درآمدهای حاصل از آن را بر کیفیت زندگی مردم ایران در طی سال‌های 1390 – 1350 شمسی به روش تاریخی اسنادی بررسی نماید. در رویکرد نهادگرایی دولت به عنوان نهاد مهم اثرگذار بر فرآیند توسعه مطرح میشود. تأثیر این نهاد به عنوان مالک انحصاری درآمد نفت بر اساس رویکرد "ساختاربندی انتخاب" بررسی خواهد شد. برای تأثیر پذیری حوزه اجتماع نیز از مدل کیفیت زندگی به مثابه شاخص توسعه اجتماعی استفاده شده است. این مفهوم با لحاظ کردن ابعاد جامعتر، اهمیت تحلیل رشد پایدار و برابر در طیف گستردهای از مؤلفهها را برای بهبود کیفیت زندگی به جای رشد کمّی شاخصهای معیشتی رفاه نشان میدهد. مشخصه سیاستهای اجتماعی دولت ایران طی سال‌های1390-1350، به رغم تغییر رژیم و دولت‌ها، شامل شتابزدگی و عدم فرصت برای اصلاحات نهادی، بیتوجهی به بستر بومی، تک سویه بودن، و بیتوجهی به پایداری است. این مسئله نشان از حک شدن مسائلی در ساختارهای ایران دارد که به طور پیوسته مشکلات را در همه حوزها از جمله حوزه رفاه و کیفیت زندگی باز تولید میکند.
محمد حسین پاپلی یزدی؛ محمود جمعه پور؛ محمد مهدی زاده اردکانی
چکیده
آب مایه ی اصلی حیات و از ضروریات زندگی بشر است که کمبود آن انسان را با مشکلاتی جدی روبرو می کند. باتوجه به اهمیت موضوع بحران آب در ایران و مسائل اجتماعی ناشی از آن هدف از این پژوهش برآورد پیامدهای اجتماعی بحران کمبود منابع آب درشهرستان اردکان است.رویکرد پژوهش کیفی و شیوه گرد آوری داده ها مصاحبه با 22 نفر از متخصصان و کارشناسان شهرستان ...
بیشتر
آب مایه ی اصلی حیات و از ضروریات زندگی بشر است که کمبود آن انسان را با مشکلاتی جدی روبرو می کند. باتوجه به اهمیت موضوع بحران آب در ایران و مسائل اجتماعی ناشی از آن هدف از این پژوهش برآورد پیامدهای اجتماعی بحران کمبود منابع آب درشهرستان اردکان است.رویکرد پژوهش کیفی و شیوه گرد آوری داده ها مصاحبه با 22 نفر از متخصصان و کارشناسان شهرستان اردکان در حوزه ی آب می باشد که برای تحلیل متون مصاحبه از روش تحلیل مضمون یا روش تحلیل تم استفاده شده است. تغییرات جمعیتی، بیکاری و فقر، کاهش کیفیت زندگی واختلافات نزاع و درگیری ها به عنوان پیامدهای اجتماعی عینی و تغییر نگرش هاوعقاید مذهبی مردم،از بین رفتن اعتماد،کاهش سرمایه ی اجتماعی ومشارکت مردمی و کاهش امید به زندگی به عنوان پیامدهای اجتماعی ذهنی از یافته های این پژوهش است. با توجه به پیامدهای اجتماعی منفی بحران آب در منطقه، چاره اندیشی و آینده نگری و همچنین رویارویی منطقی با بحران های زیست محیطی، مدیریت بهتر منابع آب در سطح منطقه، صرفه جویی و اصلاح شبکه های آبرسانی،آموزش کشاورزان برای استفاده ی بهینه ازمنابع آب و بهره گیری از روش های سنتی استحصال آب در منطقه ضروری به نظر می رسد .
اسماعیل عالی زاد
دوره 22، شماره 70 ، آذر 1394، ، صفحه 123-166
چکیده
چکیدهتوسعه اجتماعی یکی از ارکان توسعه به معنای عام بوده و دربردارنده وجوه گوناگونی است که کارکرد هر یک از آنان پاسخ به نیازهای جامعه و اعضای آن در جهت دستیابی به کرامت انسانی و کیفیت بهتر زندگی است. این پژوهش به دنبال شناسایی توسعه اجتماعی و بنیان‌های نظری آن در قوانین برنامه توسعه کشور و نحوه بازتاب و پرداخت بدان است. منطق آن قیاسی ...
بیشتر
چکیدهتوسعه اجتماعی یکی از ارکان توسعه به معنای عام بوده و دربردارنده وجوه گوناگونی است که کارکرد هر یک از آنان پاسخ به نیازهای جامعه و اعضای آن در جهت دستیابی به کرامت انسانی و کیفیت بهتر زندگی است. این پژوهش به دنبال شناسایی توسعه اجتماعی و بنیان‌های نظری آن در قوانین برنامه توسعه کشور و نحوه بازتاب و پرداخت بدان است. منطق آن قیاسی است و برای توصیف و مقایسه بعد اجتماعی برنامه‌های توسعه طراحیشده است. روش آن تحلیل محتوا است که در آن بر جنبههای محتوای آشکار و پنهان مرتبط با توسعه اجتماعی در برنامه‌های پنجساله توسعه تأکید میشود. جمعیت موردبررسی این پژوهش، مجموعه اسناد مصوب برنامه‌های اول تا پنجم توسعه کشور است که تمام شماری شدهاند. یافتههای این پژوهش دلالت بر این دارند که تاکنون در تدوین برنامه‌های توسعه، رویکرد رفاه اجتماعی بر سایر رویکردهای نظری غلبه داشته و کمتر به رویکرد قابلیت انسانی با محوریت حقوقمداری و مشارکت محوری توجه شده است. دیگر آنکه در تدوین برنامه‌های پنجگانه از الگوی برنامهریزی توسعه از بالا استفاده شده است
محمود جمعه پور
چکیده
چکیده جایگاه کنونی و وضعیت موجود جامعه روستایی، را میتوان برآیند روابط کارکردی و عملکردی این جامعه در ارتباط با عوامل بیرونی یعنی دولت و شهر دانست که به دگرگونی نهاد اجتماعی، اقتصادی و تولیدی روستا منجر شده است. در این روند دگرگونی جامعه روستایی سنتی از یک جامعه بسته، خودکفا، خودگردان و تاب آور، مبتنی بر تولید و ارزش کار، همکاری ...
بیشتر
چکیده جایگاه کنونی و وضعیت موجود جامعه روستایی، را میتوان برآیند روابط کارکردی و عملکردی این جامعه در ارتباط با عوامل بیرونی یعنی دولت و شهر دانست که به دگرگونی نهاد اجتماعی، اقتصادی و تولیدی روستا منجر شده است. در این روند دگرگونی جامعه روستایی سنتی از یک جامعه بسته، خودکفا، خودگردان و تاب آور، مبتنی بر تولید و ارزش کار، همکاری جمعی و نهادهای مشارکتی و محلی به جامعه‌ای غیر سنتی، وابسته، مصرفی، آسیب‌پذیر، بر محور فردگرایی و ارزش پول با نهادهای رسمی تبدیل‌شده است. ایده این مقاله بررسی و نقد جریان حرکت از جامعه سنتی به جامعه شبه مدرن و ضرورت اصلاح مسیر حرکت به‌سوی جامعه پایدار اکولوژیک است. این روند در چارچوب رابطه دولت و ملت در قالب مفاهیم حکمروایی محلی، حاکمیت دولتی و حکمروایی خوب موردبحث و بررسی قرار میگیرد. به نظر ما جریان کارکردی و عملکردی جامعه در ارتباط با دولت، جریان انتقال از حاکمیت محلی به حاکمیت دولتی است. برای تغییر وضعیت موجود و ایجاد جامعه مطلوب باید به‌سوی حکمروایی خوب حرکت کنیم. مبنای نظری این بحث در ایده حکمروایی خوب و دیدگاه‌های اجتماعی و اکولوژیک برای ایجاد جامعه پایدار اکولوژیک است. روش این مقاله بررسی روند و توصیف و تحلیل مبتنی بر آرا و دیدگاه‌های نظری و تجارب عملی است
یحیی فوزی
دوره 15، شماره 42.43 ، اسفند 1387، ، صفحه 39-87
چکیده
این مقاله تلاش می کند تا ضمن اشاره به گفتمان اسلام سیاسی به عنوان یکی از گفتمانهای مهم تاریخ معاصر ایران به بررسی تطبیقی خرده گفتمانهای سیاسی مهم این گفتمان در قبل از انقلاب بپردازد و به این سوال پاسخ دهد که اشتراکات و افتراقات فکری این خرده گفتمانها چه بود؛ و اصولاً نظام سیاسی بعد از انقلاب تا چه اندازه تحت تاثیر مشترکات این خرده گفتمان ...
بیشتر
این مقاله تلاش می کند تا ضمن اشاره به گفتمان اسلام سیاسی به عنوان یکی از گفتمانهای مهم تاریخ معاصر ایران به بررسی تطبیقی خرده گفتمانهای سیاسی مهم این گفتمان در قبل از انقلاب بپردازد و به این سوال پاسخ دهد که اشتراکات و افتراقات فکری این خرده گفتمانها چه بود؛ و اصولاً نظام سیاسی بعد از انقلاب تا چه اندازه تحت تاثیر مشترکات این خرده گفتمان ها بوده است؟فرضیه این پژوهش آن است که نظام سیاسی بعد از انقلاب، مولود طبیعی بود که از درون مباحث خرده گفتمان های سیاسی اسلامی موجود بیرون آماده و در واقع برآیند مبانی مشترک آن ها محسوب میشود.
حسین بارانی
دوره 9، شماره 18 ، شهریور 1381، ، صفحه 45-65
چکیده
.
اقتصاد شبانی بر جا به جایی و کوچ بنا شده است. کوچ با همه زیبا هایی که برای تماشاچیان دارد، برای کوچندگان توام با مصائب کوچک اور بزرگ است. به دلیل مشکلات کوچ خانواده در همراهی با گله و دشواری های دیگر در زندگی کوچی، نظام عشیره ای در حال تبدیل به رمه گردانی دانسته می شود. با این حال، بسیاری از ابعاد و زوایای کوچ عشیره ای در تحقیقات مردم ...
بیشتر
.
اقتصاد شبانی بر جا به جایی و کوچ بنا شده است. کوچ با همه زیبا هایی که برای تماشاچیان دارد، برای کوچندگان توام با مصائب کوچک اور بزرگ است. به دلیل مشکلات کوچ خانواده در همراهی با گله و دشواری های دیگر در زندگی کوچی، نظام عشیره ای در حال تبدیل به رمه گردانی دانسته می شود. با این حال، بسیاری از ابعاد و زوایای کوچ عشیره ای در تحقیقات مردم شناسان اشکار شده است. لیکن کوچ رمه گردانان تاکنون مورد کاوش واقع نگردیده است در این مقاله که حاصل پژوره مشارکتی نگارنده در همراهی با دو گروه رمه گردان در خلال کوچ است ، کوچ پیاده و کوچ ماشینی این گله داران مورد تحلیل پنج جنبه از کوچ رمه گردانان یعنی مسیر و نحوه کوچ، ساختار گروه در خلال کوچ، تسریع و توقف کوچ، کوچ و وسائط نقلیه و کوچ و اعتقادات در مقایسه با کوچ عشیره ای و متناسب با موضوع و حجم مقاله مورد بحث قرار گرفته است. در پایان بر اساس یافته های نگارنده و در مقایسه با یافته های دیگران اثر باب کوچ عشیره ای، روال کوچ به مراحلی مشخص تقسیم گردیده است.
حبیب آقا بخشی
دوره 6، شماره 10 ، شهریور 1377، ، صفحه 47-72
چکیده
زمینه بررسی اعتیاد در خانواده براساس این پرسش فراهم شد که آثار اعتیاد پدر بر کارکرد جامعه پذیری، نقش اقتصادی و حمایتی پدر و همچنین روابط اجتماعی اعضای خانواده چیست؟ بنابراین، اهداف این پژوهشی عبارتند از: الف : هدف کلی که در پی ارزیابی اثرات اعتیاد پدر بر کارکردهای خانواده است. ب : هدفت های اختصاصی که به سنجش آثار اعتیاد پدر بر جامعه ...
بیشتر
زمینه بررسی اعتیاد در خانواده براساس این پرسش فراهم شد که آثار اعتیاد پدر بر کارکرد جامعه پذیری، نقش اقتصادی و حمایتی پدر و همچنین روابط اجتماعی اعضای خانواده چیست؟ بنابراین، اهداف این پژوهشی عبارتند از: الف : هدف کلی که در پی ارزیابی اثرات اعتیاد پدر بر کارکردهای خانواده است. ب : هدفت های اختصاصی که به سنجش آثار اعتیاد پدر بر جامعه پذیری فرزندان، نقش اقتصادی پدر، نقش حمایتی پدر و روابط اجتماعی اعضای خانواده نظر دارد. از بررسی های مقدماتی و همچنین مطالعات تئوریک، استنتاج های کلی زیر حاصل شد که در خانواده های پدر معتاد1-جامعه پذیری فرزندان دچار اختلال میگردد. ۲- نقش اقتصادی و اقتدار پدر به شدت مختل می شود3- نقش حمایتی پدر شدیدا کاهش می یابد. ۴- روابط اجتماعی اعضای خانواده دستخوش اختلال میگردد. براساس این استنتاج ها، چهار فرضیه کلی مطرح و طرح تحقیق که مقایسه دو گروه از خانواده های پدر معتاد و عیر پدر معتاد در شهر تهران است . تدوین گردید.
مرتضی فرهادی
دوره 5، شماره 9 ، آذر 1376، ، صفحه 51-90
چکیده
این نوشته پس از اشاره ای که به نقوش و نمادهای نو یافته تیمره و مضامین این نقوش دارد، می کوشد به پرسش های بسیاری که در ذهن بیننده این نقوش یا خوانندگان چنین گزارش های برانگیخته می شود، پردازد. در کل، آدم از چه زمانی و برای چه و چگونه به هنرورزی ، از جمله نقاشی و کنده کاری روی سنگ پرداخته است؟ نگارگران نقوش صخرهای تیمره چه کسانی بوده اند؟ ...
بیشتر
این نوشته پس از اشاره ای که به نقوش و نمادهای نو یافته تیمره و مضامین این نقوش دارد، می کوشد به پرسش های بسیاری که در ذهن بیننده این نقوش یا خوانندگان چنین گزارش های برانگیخته می شود، پردازد. در کل، آدم از چه زمانی و برای چه و چگونه به هنرورزی ، از جمله نقاشی و کنده کاری روی سنگ پرداخته است؟ نگارگران نقوش صخرهای تیمره چه کسانی بوده اند؟ آیا این تصور غالب که این نقوش کار چوپانان ، کاروانیان، رهگذران و کتیرازنان است، درست است؟ چرا تنها در مناطق جغرافیایی خاصی همچودن کناره ها و سرشاخه های اعلای رودخانه های منطقه به این نگارگری ها بر می خوریم؟ و مهم تر آن که برای چه منظوری این همه نقوش جانوران و آدمی را بر سنگ نقر کرده اند؟ آیا هدف از چین نگارگری هایی ارضای نیازهای زیباشناسانه و تفنن و بازی یا مسائلی جدی و خطر بوده است ؟ چرا نقش جانوران اهلی و گیاهان تا این اندازه نسبت جانوران وحشی اندک است؟ چرا گاه بارها این نقوش روی یکدیگر حک شده اند؟ و سرانجام این که زمان و هنگام چنین نگارگری هایی کی بوده است؟ و به جز راه های مقایسه ای و تخمین از طریق قراین، چه راه های دقیق تر و مستقل تری برای زمان سنجی این نگاره ها می توان یافت؟
رضا همتی
دوره 15، شماره 40 ، فروردین 1387، ، صفحه 53-88
چکیده
جدل و کشمکش بین پژوهش های کمی و کیفی، سابق بس دیرینه، حتی قبل از کاربرد آنها در حوزه علوم اجتماعی دارد به طوری که طرفداران هر یک در تلاش برای اثبات حقانیت دیدگاه خود بوده اند. سیطره پژوهش های کمی که چندین دهه به جریان غالب و بلامنازع روش شناسی مبدل شده بود با ظهور جنبش فمینیستی و سایر جریانات اجتماعی و سیاسی، رو به کاستی گذاشت. از همان ...
بیشتر
جدل و کشمکش بین پژوهش های کمی و کیفی، سابق بس دیرینه، حتی قبل از کاربرد آنها در حوزه علوم اجتماعی دارد به طوری که طرفداران هر یک در تلاش برای اثبات حقانیت دیدگاه خود بوده اند. سیطره پژوهش های کمی که چندین دهه به جریان غالب و بلامنازع روش شناسی مبدل شده بود با ظهور جنبش فمینیستی و سایر جریانات اجتماعی و سیاسی، رو به کاستی گذاشت. از همان زمان، شاهد شکل گیری علایق اولیه به ترکیب روش های کمی و کیفی بوده ایم به طوری که در دهه 1990 با کمرنگ شدن این قطب بندی ها، روش ترکیبی به صورت روشی مستقل در نوع خود مطرح شد. در مقاله حاضر تلاش بر آن است که ابتدا هر یک از رویکردهای کمی و کیفی، اجمالا معرفی شده و نقاط قوت و ضعف آنها بررسی شود. سپس به تفاوت های سه رویکرد بنیادگرایی، وضعیت گرایی و عمل گرایی در خصوص امکان ترکیب روش های کمی و کیفی اشاره می شود و نهایتا معرفی مختصر رویکرد ترکیبی، مفروضات، شیوه های ترکیب، مراحل پژوهش ترکیبی و چالش های پیش روی موج نوین روش شناسی، بخش پایانی مقاله را تشکیل می دهد.
محمد عبدالهی
دوره 2، شماره 3.4 ، خرداد 1372، ، صفحه 57-74
چکیده
در این مقاله نخست دیدگاه های رایج در زمینه آموزش و پرورش و توسعه اجتماعی - انسانی مورد بررسی و نقد قرار می گیرد. پس از آن چارچوب نظری جامع تری ارائه می شود، و در قالب آن ضمن تعریف مفهوم توسعه ملی و ذکر عمده ترین شاخص های آن به برخی از موانع توسعه ملی، مثل موانع تاریخی، چندگانگی ساختاری، انواع نابرابری ها و خاص گرایی فرهنگی نیز اشاره می ...
بیشتر
در این مقاله نخست دیدگاه های رایج در زمینه آموزش و پرورش و توسعه اجتماعی - انسانی مورد بررسی و نقد قرار می گیرد. پس از آن چارچوب نظری جامع تری ارائه می شود، و در قالب آن ضمن تعریف مفهوم توسعه ملی و ذکر عمده ترین شاخص های آن به برخی از موانع توسعه ملی، مثل موانع تاریخی، چندگانگی ساختاری، انواع نابرابری ها و خاص گرایی فرهنگی نیز اشاره می شود. آنگاه نقشی که آموزش و پرورش به طور مستقیم یا غیرمستقیم، یعنی از طریق رفع موانع توسعه و ترویج عقاید و ارزش ها و نمادهای عام و مشترک در سطح ملی و بین المللی ایفا می کند مورد تحلیل جامعه شناختی قرار می گیرد. سرانجام پس از تشریح عواملی که نقش آموزش و پرورش را در توسعه ملی مشروط و مقید می سازند. نتیجه گیری لازم به عمل می آید.
اعظم راودراد
دوره 9، شماره 19 ، آذر 1381، ، صفحه 57-88
چکیده
..
جامعه پذیری و مشارکت سیاسی جامعه پذیری فرآیندی است که طی آن فرد ارزش های رایج را که ساخت نظام اجتماعی بر آن متکی است شناخته و آنها را درونی می سازد. عنصر سیاسی در این جامعه پذیری تأثیرگذار بوده و در آن فرد با مفاهیم جامعه، اقتدار، مشارکت، همبستگی و مانند آن آشنا می شود. بنابراین جامعه پذیری سیاسی یکی از ابعاد کلی جامعه پذیری و به معنای ...
بیشتر
..
جامعه پذیری و مشارکت سیاسی جامعه پذیری فرآیندی است که طی آن فرد ارزش های رایج را که ساخت نظام اجتماعی بر آن متکی است شناخته و آنها را درونی می سازد. عنصر سیاسی در این جامعه پذیری تأثیرگذار بوده و در آن فرد با مفاهیم جامعه، اقتدار، مشارکت، همبستگی و مانند آن آشنا می شود. بنابراین جامعه پذیری سیاسی یکی از ابعاد کلی جامعه پذیری و به معنای «فرآیند مستمر یادگیری است که به موجب آن افراد ضمن آشنا شدن با نظام سیاسی از طریق کسب اطلاعات و تجربیات به وظایف، حقوق و نقش های خویش در جامعه پی میبرند.» جامعه پذیری سیاسی خود موجب مشارکت سیاسی فرد در جامعه میشود. «در این فرآیند افراد می آموزند که باید با مشارکت در روند تصمیم گیری های اجتماعی و سیاسی در سرنوشت خویش شرکت کنند. این مشارکت در تمام نظام ها به یک نحو و صورت انجام نمی گیرد و با توجه به شرایط، ممکن است مسالمت جویانه و یا خصمانه باشد» . عوامل مختلفی در جامعه پذیری سیاسی نقش دارند که از آنها با عنوان عوامل اولیه (خانواده و و عوامل ثانویه (مؤسسات آموزشی، احزاب سیاسی، نهادهای صنفی و رسانه های گروهی) یاد می شود. در بحث حاضر نقش رسانه هنری سینما در فرآیند جامعه پذیری سیاسی مورد توجه قرار گرفته و با تأکید بر جامعه زنان کارگردان سینما، چگونگی مشارکت سیاسی غیر مستقیم ایشان در این فرآیند مورد بررسی قرار میگیرد. هنر و سیاست مشارکت سیاسی شهروندان در هر جامعه ای تضمین کننده سلامت و پویایی آن خواهد بود. این مشارکت می تواند در سطوح کلان، میانی و خرد باشد و در مقاطع مختلف حیات یک جامعه به شیوه های متفاوتی ظاهر شود. اگر مشارکت سیاسی را به طور کلی به دو دسته سیاسی به معنای شرکت در فرآیند تصمیم گیری در مسایل مختلف جامعه است. این تصمیم گیری میتواند در نقش فرد صاحب یکی از مناصب سیاسی مثل رییس جمهور، اعضای کابینه، نمایندگان مجلس و سایر سیاستمداران و قدرتهای اجرایی اعمال شود و یا ممکن است توسط سایر مردم در هنگام انتخابات و رفراندم های مختلف به نمایش گذاشته شود. اما مشارکت سیاسی غیر مستقیم زمانی مورد توجه قرار میگیرد که اگرچه هدف نهایی مشارکت تأثیرگذاری بر حیات سیاسی جامعه است ولی فرد با استفاده از ابزار غیرسیاسی چون ابزار علمی، فرهنگی و هنری در جهت رسیدن به هدف سیاسی حرکت میکند. در هردو حالت یکی از وسایل مهم و تأثیرگذار در میزان و چگونگی مشارکت اجتماعی و سیاسی در هر جامعه ای وسایل ارتباط جمعی است. به طوری که گفته می شود میان میزان استفاده از وسایل ارتباط جمعی و میزان مشارکت اجتماعی شهروندان رابطه مستقیم وجود دارد. علت این است که بدینوسیله آگاهی اجتماعی و سیاسی ایشان را افزایش می دهند. افرادی که دارای آگاهی سیاسی و اجتماعی بالا باشند طبیعتاً نقش بیشتری در تصمیم گیری های مختلف خرد و کلان به عهده می گیرند.
محمد مهدی فرقانی
دوره 12، شماره 28.29 ، خرداد 1384، ، صفحه 57-87
چکیده
این مقاله تلاش می کند ضمن طرح نظریه ها و دیدگاه های مربوط به شکل گیری و پیشبرد جامعه اطلاعاتی و شرایط جدیدی که اطلاعاتی شدن فرهنگ، اقتصاد و سیاست در عرصه جهانی پدید آورده است به ارزیابی نقش و عملکرد رسانه های نوین بپردازد و نحوه تعامل و رقابت آنها را با رسانه های سنتی، مورد بررسی قرار دهد. ادعای اصلی مقاله، آن است که بر خلاف تصور شیفتگان ...
بیشتر
این مقاله تلاش می کند ضمن طرح نظریه ها و دیدگاه های مربوط به شکل گیری و پیشبرد جامعه اطلاعاتی و شرایط جدیدی که اطلاعاتی شدن فرهنگ، اقتصاد و سیاست در عرصه جهانی پدید آورده است به ارزیابی نقش و عملکرد رسانه های نوین بپردازد و نحوه تعامل و رقابت آنها را با رسانه های سنتی، مورد بررسی قرار دهد. ادعای اصلی مقاله، آن است که بر خلاف تصور شیفتگان موج جدید رسانه ای، چالش میان دو نسل رسانه ای مزبور، به حذف رسانه های سنتی و جایگزینی رسانه های نوین که دستاورد تکنولوژی های جدید ارتباطی و اطلاعاتی هستند، منجر نخواهد شد. تاکید مقاله بر آن است که جامعه اطلاعاتی، بیش از هر چیز، تحولی شگرفت در زمینه ابزارها و امکانات ارتباطی و اطلاع رسانی ایجاد کرده که حامل فرصت ها و تهدید هایی برای رسانه های همگانی و وضعیت کنونی جوامع در حال گذار از جمله ایران است و بر این اساس هیچ یک از دو رویکرد شیفتگی یا دفع در قبال تکنولوژی های نوین ارتباطی، نه مطلوب است و نه منطقی، بنابراین رسانه های سنتی پیش از آنکه راه حذف را بپیمایند، تحول نقش ها و کارکردها را تجربه خواهند کرد و در این مسیر از دستاوردهای تکنولوژی های جدید، بهره خواهند گرفت. تکنولوژی کامپیوتر و اینترنت می تواند برای روزنامه نگاران تا حدی، استقلال سیاسی و اقتصادی در ورای فشارهای حرفه ای در آغاز هزاره سوم به همراه بیاورد. اینترنت، هم زمان بررسی ها و تحقیقات را برای روزنامه نگاران حرفه ای کاهش می دهد و هم مکان و فاصله را کوچک و کوتاه می سازد و به همین دلیل پیگیری و تعقیب مسائل و دستیابی به افراد مورد نظر را برای آنها آسانتر می سازد و محدودیت های سیاسی را کمرنگتر می کند. بنابراین اگر به دستاوردهای رسانه های نوین به عنوان فرصت نگریسته می شود می توان از ظرفیت آنها در جهت پیشبرد امر توسعه و تامین عدالت اطلاعاتی و کاهش شکاف های معرفتی بهره جست و رسانه را در مسیر انسانی تر کردن شرایط زیست بشر به کارگرفت.
محمد هاشم عصمت اللهیل
دوره 9، شماره 20 ، اسفند 1381، ، صفحه 59-93
چکیده
یکی از هدف های مهم این تحقیقی، تبیین نظام مطلوب مطبوعات افغانستان است، زیرا نظام مطبوعات این کشور با ۱۲۹ سال سابقه روزنامه نگاری، اینک تحت تأثیر بحران و جنگ ۲۳ ساله در سراشیبی سقوط قرار گرفته است. برای پر کردن این خلا ارتباطی و نیز به منظور حفظ دست آوردهای این صنعت فرهنگی تصمیم گرفتم تا به صوررت علمی نظام آتی مطبوعات افغانستان را تبیین ...
بیشتر
یکی از هدف های مهم این تحقیقی، تبیین نظام مطلوب مطبوعات افغانستان است، زیرا نظام مطبوعات این کشور با ۱۲۹ سال سابقه روزنامه نگاری، اینک تحت تأثیر بحران و جنگ ۲۳ ساله در سراشیبی سقوط قرار گرفته است. برای پر کردن این خلا ارتباطی و نیز به منظور حفظ دست آوردهای این صنعت فرهنگی تصمیم گرفتم تا به صوررت علمی نظام آتی مطبوعات افغانستان را تبیین نمایم. برای نیل به این مهم، نظریه ها و نظام های مطبوعات غرب و همچنین تجارب روزنامه نگاری افغانستان را با استفاده از مقوله آزادی که سنگ بنا و جوهره هر نظام مطبوعاتی است بررسی کردم. سرانجام برای اولین بار در این تحقیق نظام های مختلف مطبوعات افغانستان از هم متمایز شدند. نیز با استفاده از روش کیو که مناسبترین روش برای آزمون نظریه ها است، پرسشنامه ای در قالب پرسش های بسته (مقیاس هفت درجه ای لیکرت) طراحی و تهیه شد. در ساختن پرسشنامه از ۷۵ گویه که معرف پنج نظام مطبوعاتی غرب (نظام های آمرانه، آزادی گرا، مسئولیت اجتماعی، کمونیستی و توسعه ای مطبوعات) است، مدد گرفته شد. پرسشنامه برای شصت نفر از استادان و روزنامه نگاران افغان که دست کم ده سال سابقه روزنامه نگاری داشتند ارسال شد. تعداد ۴۵ نفر از استادان و روزنامه نگاران مقیم داخل و خارج افغانستان به پرسش های تحقیق پاسخ دادند. پس از دریافت پاسخ ها با استفاده از برنامه رایانه ای کوانال محاسبات آماری انجام شد. هر سه طیف پاسخ دهندگان به دو گونه تقسیم شدند. سپس ضریب همبستگی میان آنها محاسبه شد تا میزان همبستگی هـر پاسخگو با پاسخگویان دیگر مشخص گردد. همچنین مقادیر ورزن پاسخگویان درگونه های 1 و 2 محاسبه شد. و با استفاده از مقادیر وزن، نمرات استاندارد (Z) نیز محاسبه گردید. سرانجام با استفاده از تحلیل داده ها ثابت شد که پاسخگویان در درجه اول با ویژگی های نظام های مسئولیت اجتماعی و آزادی گرا موافقت دارند و با گویه های نظام آمرانه و کمونیستی مطبوعات به مخالفت برخاستند، که این، تمایل آنها را به برخورداری از شرایط آزاد و غیر دولتی نشان می دهد.
ابوتراب طالبی؛ سجاد علیزاده
چکیده
وضعیت اقلیت‌های قومی در ایران از نظرگاه نابرابری و تبعیض قومی دهه‌‌هاست که موضوع دغدغه‌‌ها و مباحثات عمومی در داخل و خارج از ایران بوده است، اما تجربۀ واقعی و انضمامی قومیت‌ها در درون میدان‌های اجتماعی و نهادهای مدرن ایران به‌ندرت موضوع بررسی‌های علمی و تجربی بوده است؛ بررسی تجربه‌‌های زیستۀ کردها و ترکها درون نهاد تأثیرگذاری ...
بیشتر
وضعیت اقلیت‌های قومی در ایران از نظرگاه نابرابری و تبعیض قومی دهه‌‌هاست که موضوع دغدغه‌‌ها و مباحثات عمومی در داخل و خارج از ایران بوده است، اما تجربۀ واقعی و انضمامی قومیت‌ها در درون میدان‌های اجتماعی و نهادهای مدرن ایران به‌ندرت موضوع بررسی‌های علمی و تجربی بوده است؛ بررسی تجربه‌‌های زیستۀ کردها و ترکها درون نهاد تأثیرگذاری همچون دانشگاه میتواند فهم ما را از کارکردهای قومی نهادهای مدرن در ایران ژرفا ببخشد؛ برایناساس، این مقاله با رویکردی کیفی و پدیدارشناسانه، تجربۀ زیستۀ قومیتی دانشجویان ترک و کرد را با تمرکز بر تجربه‌‌های تبعیض و نابرابری در چهار دانشگاه در ایران بررسی میکند. بدین منظور، مصاحبههای نیمهساختاریافتهای با 35 دانشجو انجام شده است. داده‌ها با تکنیک تحلیل مضمون تجزیهوتحلیل شدهاند که برآیند آن، 3 مضمون اصلی و 8 مضمون فرعی بوده است. یافتهها نشان میدهند که تجربۀ دانشگاه برای دانشجویان ترک و بهخصوص کرد، دربردارندۀ وجوه قابلتوجهی از حس تبعیض و نابرابری قومی بهخصوص حول دو محور زبان و مذهب است.
هادی ناخیکی؛ سعید اردکان زاده یزدی
دوره 14، شماره 38.39 ، اسفند 1386، ، صفحه 60-89
چکیده
محدودیت ها و دشواریهای انتشار روزنامه در ایران باعث شده است تا نشریاتبرای بقا، به سیاستمداران و صاحبان ثروت متکی باشند و این افراد و نهادها نیز در قبال کمک به مطبوعات، حمایت های ویژهای را از روزنامه ها طلب کنند. اگر مدیران روزنامه ها به انجام این حمایت ها تن دهند، استقلال و اخلاق حرفهای روزنامه نگاری را زیر پا گذاشتهاند و اگر بر استقلال ...
بیشتر
محدودیت ها و دشواریهای انتشار روزنامه در ایران باعث شده است تا نشریاتبرای بقا، به سیاستمداران و صاحبان ثروت متکی باشند و این افراد و نهادها نیز در قبال کمک به مطبوعات، حمایت های ویژهای را از روزنامه ها طلب کنند. اگر مدیران روزنامه ها به انجام این حمایت ها تن دهند، استقلال و اخلاق حرفهای روزنامه نگاری را زیر پا گذاشتهاند و اگر بر استقلال و اخلاق حرفهای روزنامه نگاری اصرار ورزند، با موانع گوناگون اقتصادی و سیاسی در نشر روبهرو می شوند. در عمل، عوامل برون سازمانی ودرون سازمانی روزنامه نگاری ایران، مدیران مسئول را وادار می کند برای رشد نشریه خود، به برخی شیوه های غیرحرفهای دست بزنند. این پژوهش، در پی آگاهی از وجودمؤلفه های مدیریت غیرحرفهای مدیران روزنامه ها در این مواجهه است. برای یافتن جنبه های غیرحرفه ای مدیریت روزنامه های سراسری و عمومی در تهران، از روش تحقیق پیمایش برای دو نمونه آماری اعضای تحریریه روزنامه ها و نمونه آماری استادان و صاحبنظران روزنامه نگاری استفاده شده است. برای سنجش میزان حرفهای بودنمدیریت روزنامه ها، شاخصی از ترکیب مؤلفه های اخلاقی، حرفهای، اقتصادی و مدیریتی مطبوعات، محاسبه و شاخص توصیف شده توسط اعضای تحریریه روزنامه ها با شاخص معیار صاحبنظران روزنامه نگاری، مقایسه شده است. در انتها نیز فرضیهتحقیق به اثبات رسیده و مشخص شده است که شیوه های مدیریت روزنامه هایسراسری و عمومی تهران، غیر حرفهای است.
نعمت الله فاضلی
دوره 10، شماره 24 ، اسفند 1382، ، صفحه 61-99
چکیده
مقاله زیر بحثی درباره کاربرد روش «مباحثه» در تدریس دانشگاهی با تکیه بر تجربه مردم نگارانه نگارنده است.« مباحثه » امروزه در دانشگاه های غرب به منزله راهی برای افزایش مشارکت اجتماعی دانشجویان در فرآیند آموزش است. «رهیافت مشارکتی» در آموزش به رهیافت اجتماعی و یگاتسکی و پیتر برگر از علم - که علم را تولیدی اجتماعی بر می ...
بیشتر
مقاله زیر بحثی درباره کاربرد روش «مباحثه» در تدریس دانشگاهی با تکیه بر تجربه مردم نگارانه نگارنده است.« مباحثه » امروزه در دانشگاه های غرب به منزله راهی برای افزایش مشارکت اجتماعی دانشجویان در فرآیند آموزش است. «رهیافت مشارکتی» در آموزش به رهیافت اجتماعی و یگاتسکی و پیتر برگر از علم - که علم را تولیدی اجتماعی بر می شمرد که در فرآیند تعامل و ارتباط اجتماعی بین افراد خلق می شود و اشاعه می یابد - استوار است. مباحثه همچنین نقش مهمی در رشد اصول و مبانی آموزش دموکراتیک دارد. این مقاله تلاش می کند تا نقش مباحثه را در «موکراتیزه کردن» آموزش و افزایش مشارکت دانشجویان در فرآیند یادگیری تحلیل کند. مقاله از بخش های زیر تشکیل شده است: در ابتدا به طرح مشکلی تلقی غیردموکراتیک از یادگیری و تأثیر آن در اشتیاق زدایی دانشجویان به یادگیری در ایران می پردازد. بخش دوم، تحلیلی از مباحثه و مزایای آن است. در این بخش، پانزده امتیاز مباحثه با تکیه بر ارزش های دموکراتیک ذکر شده است. بخش سوم به تعریف مباحثه به منزله روش آموزش در دانشگاه می پردازد و تفاوت آن را با دیگر اشکال صحبت گروهی، مانند گپ زدن، گفت و گو و پرسش و پاسخ بر می شمرد. در بخش چهارم، شرایط مباحثه بررسی شده است. بخش پنجم به روش های مباحثه اختصاص دارد. در این بخش، نگارنده با تکیه به تجارب شخصی در دوره دکتری انسان شناسی در دانشگاه لندن، پنج الگوی مباحثه دو نفره، گروهی، جمعی، مباحثه برابر، و مباحثه در حین سخنرانی را تشریح نموده است. بخش ششم به تحلیل انتقادی روشش مباحثه در ایران می پردازد. در این بخشی، به محدودیت های روش مباحثه و پرسش هایی درباره میزان عملی بودن به کارگیری این روش در ایران پرداخته شده است. بخش هفتم توصیه هایی برای گسترش کاربرد روش مباحثه در دانشگاه های ایران دارد. و در پایان نیز جمع بندی از مباحث ارائه شده است.
علی ساعی
چکیده
مسالة این مقاله ناظر بر درجة تفاوتپذیری کیفیت حکمرانی است. براساس این مساله، سئوال تحقیق بهصورت زیر بیان شده است: درجه تفاوتپذیری کشورها به لحاظ کیفیت حکمرانی چگونه قابل تبیین است؟ در مقام پاسخ تئوریکی به مساله پژوهش، چارچوب نظری تحقیق به این صورت فرموله شده است: ترکیب عطفی منابع اقتصادی دولت، اعتماد اجتماعی و مشارکت مدنی ...
بیشتر
مسالة این مقاله ناظر بر درجة تفاوتپذیری کیفیت حکمرانی است. براساس این مساله، سئوال تحقیق بهصورت زیر بیان شده است: درجه تفاوتپذیری کشورها به لحاظ کیفیت حکمرانی چگونه قابل تبیین است؟ در مقام پاسخ تئوریکی به مساله پژوهش، چارچوب نظری تحقیق به این صورت فرموله شده است: ترکیب عطفی منابع اقتصادی دولت، اعتماد اجتماعی و مشارکت مدنی عوامل تعیین کنندة کیفیت حکمرانی می‌باشند.
این تحقیق در بُعد روشی، تطبیقی بینکشوری است. واحد تحلیل این پژوهش، کشورها بوده است که با عنایت به تفاوت در کیفیت حکمرانی از یکدیگر تفکیک شدهاند. در این تحقیق نمونه‌گیری به معنای روشهای کمّی انجام نشده است، بلکه سعی گردید، براساس استراتژی تمامشمار، تمام موردهای مرتبط که واجد داده برای انجام مقایسه بودند، مورد بررسی قرار گیرند. روش تحلیل این مقاله، فازی است. یافتههای تجربی ناظر بر رابطة فازی بین مجموعهای، دلالت برآن دارند که اعتماد اجتماعی و درآمدهای غیررانتی دولت؛ تقریباً همیشه شروط علّی لازم برای حکمرانیخوب هستند. مشارکت مدنی نیز معمولاً شرط لازم برای حکمرانیخوب است. نتایج وارسی ترکیب علّی نیز نشان داد که ترکیب عطفی درآمدهای غیررانتی دولت با مشارکت مدنی بالا و اعتماد اجتماعی بالا، ترکیب علّی تقریباً همیشه لازم برای وقوع حکمرانی خوب است. این ترکیب عطفی توانست حمایت تجربی 87 درصد از واحدهای تحلیل را کسب کند. فقط 13 درصد از واحدهای تحلیل، ناسازگاری این ترکیب عطفی با حکمرانی خوب را تأیید کردند. به لحاظ اهمیت تجربی نیز این ترکیب عطفی دارای اهمیت تجربی بالایی است، زیرا با شاخص پوشش 75/0، بیشترین فضای خاصیت در مجموعة حکمرانی خوب را به خود اختصاص داده است. میتوان گفت که 75 درصد از واریانس کیفیت حکمرانی توسط اشتراک این سه عامل تبیین شده است.
مطالعات فرهنگی
محمدحسین پناهی؛ علی احمد رفیعی راد؛ مرضیه محمدی
چکیده
مطالعه حاضر به دریافت زنان روستایی میانکوه شرقی پلدختر از سریال «گذر از رنج‌ها» پرداخته است که در زمستان 1393 از شبکه اول تلویزیون پخش شده است. افراد مورد مطالعه با استفاده از نمونه‌گیری هدفمند انتخاب و تا اشباع نظری با 21 نفر آنها مصاحبه نیمه ساخت‌یافته انجام‌شده، سپس داده‌ها مورد تحلیل مضمونی قرارگرفته‌اند. بر اساس یافتهها، ...
بیشتر
مطالعه حاضر به دریافت زنان روستایی میانکوه شرقی پلدختر از سریال «گذر از رنج‌ها» پرداخته است که در زمستان 1393 از شبکه اول تلویزیون پخش شده است. افراد مورد مطالعه با استفاده از نمونه‌گیری هدفمند انتخاب و تا اشباع نظری با 21 نفر آنها مصاحبه نیمه ساخت‌یافته انجام‌شده، سپس داده‌ها مورد تحلیل مضمونی قرارگرفته‌اند. بر اساس یافتهها، زنان موردمطالعه در موقعیت‌های مختلف اجتماعی، گفتمان مسلط سریال را فعالانه خوانش نمودهاند. نوع دریافت زنان بهصورت طیفی در سه گروه انتقادی، جایگاه مسلط و توافقی بوده است. یافتهها نشان میدهد؛ زنان بر اساس میزان دسترسی گفتمانی، در ارزش‌ها و ایده‌آل‌های متن جرح‌وتعدیل به عمل آورده و آن را در بستر اجتماعی و فرهنگی خود، مورد گفتگو قرار دادهاند. آنها معانی گفتمان مسلط مشتمل بر تقابل‌های دوگانه، نمونه آرمانی زن و روانشناسی کردن امور را بر اساس جایگاه خود تعدیل کرده و به خلق و بسط معانی جدید مانند «نقش تعین کنندگی مردان» و «گریز از رنج‌ها» مبادرت نمودهاند. این سریال زنان را به علل گوناگون مانند سرگرمی، لذت، موضوع گفتگو و همذات پنداری با قهرمان داستان جذب خود کرده بود. به‌طورکلی، این یافتهها، تأییدکننده نظریه مخاطب فعال حتی در مورد زنان روستایی موردمطالعه میباشد.
