بررسی گفتمان‌های تجددگرا و نوسنت‌گرای موسیقی در ایران معاصر (1385- 1285) -- نعمت‌اله فاضلی* حسین سروی**

فاضلی, نعمت الله; سروی, حسین

doi:10.22054/qjss.2013.809

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ دانشیار انسان شناسی پژوهشگاه علوم انسانی

² کارشناسی ارشد مطالعات فرهنگی دانشگاه علامه طباطبائی

https://doi.org/10.22054/qjss.2013.809

چکیده

چکیده
این مقاله تحقیقی، با هدف بررسی گفتمان‌های تجددگرا و نوسنت‌گرای موسیقی در ایران معاصر (1385- 1285) به بررسی خصوصیات و عناصر اصلی شکل‌گیری و تکوین گفتمان‌های یاد شده پرداخته است تا ضمن تبار شناسی تاریخی و معرفی ویژگی‌های گفتمانی این دوره، تفسیر و بازشناسی معنا کاوانه‌ای از گفتمان‌های یادشده ارائه نماید. این مقاله، از منظر مطالعات فرهنگی و به کمک روش تحلیل تاریخی گفتمان، نشان می‌دهد که چگونه بستر‌های سیاسی، اجتماعی و فرهنگی بر گفتمان‌های یاد شده، تأثیر مستقیم و غیر مستقیم گذاشته‌اند. نتایج این مقاله، به کمک روش کیفی و از طریق تکنیک تحلیل گفتمان و تبار شناسی تاریخی به دست آمده است. در این دوران، این گفتمان‌ها تحت تأثیر شرایط سیاسی، اجتماعی و فرهنگی ایران معاصر شکل گرفته و تکوین یافته‌اند. همچنین در این دوران، ورود موسیقی نظامی، انقلاب مشروطه، پروژه نوسازی رضاشاه، سفر روشنفکران به غرب، عوامل فراملی، برنامه نوسازی موسیقی قدیم ایران، برنامه اداره موسیقی کشور، تأسیس رادیو، تأسیس هنرستان‌های موسیقی و در نهایت عزل و نصب مین باشیان و وزیری، تأسیس مرکز حفظ و اشاعه موسیقی ایران و رشد محافل آکادمیک، نقاط عطفی در شکل‌گیری درون مایه‌های اصلی گفتمان‌های تجدد‌گرا و نوسنت‌گرا به شمار می‌آیند، یعنی قدرت شرحه شرحه، بر موسیقی اعمال شده است.
واژه‌های کلیدی: گفتمان، تجدد، تحلیل گفتمان، تجدد‌گرایی، موسیقی
چکیده
این مقاله تحقیقی، با هدف بررسی گفتمان‌های تجددگرا و نوسنت‌گرای موسیقی در ایران معاصر (1385- 1285) به بررسی خصوصیات و عناصر اصلی شکل‌گیری و تکوین گفتمان‌های یاد شده پرداخته است تا ضمن تبار شناسی تاریخی و معرفی ویژگی‌های گفتمانی این دوره، تفسیر و بازشناسی معنا کاوانه‌ای از گفتمان‌های یادشده ارائه نماید. این مقاله، از منظر مطالعات فرهنگی و به کمک روش تحلیل تاریخی گفتمان، نشان می‌دهد که چگونه بستر‌های سیاسی، اجتماعی و فرهنگی بر گفتمان‌های یاد شده، تأثیر مستقیم و غیر مستقیم گذاشته‌اند. نتایج این مقاله، به کمک روش کیفی و از طریق تکنیک تحلیل گفتمان و تبار شناسی تاریخی به دست آمده است. در این دوران، این گفتمان‌ها تحت تأثیر شرایط سیاسی، اجتماعی و فرهنگی ایران معاصر شکل گرفته و تکوین یافته‌اند. همچنین در این دوران، ورود موسیقی نظامی، انقلاب مشروطه، پروژه نوسازی رضاشاه، سفر روشنفکران به غرب، عوامل فراملی، برنامه نوسازی موسیقی قدیم ایران، برنامه اداره موسیقی کشور، تأسیس رادیو، تأسیس هنرستان‌های موسیقی و در نهایت عزل و نصب مین باشیان و وزیری، تأسیس مرکز حفظ و اشاعه موسیقی ایران و رشد محافل آکادمیک، نقاط عطفی در شکل‌گیری درون مایه‌های اصلی گفتمان‌های تجدد‌گرا و نوسنت‌گرا به شمار می‌آیند، یعنی قدرت شرحه شرحه، بر موسیقی اعمال شده است.

کلیدواژه‌ها

20.1001.1.17351162.1392.20.63.7.4

عنوان مقاله [English]

بررسی گفتمان‌های تجددگرا و نوسنت‌گرای موسیقی در ایران معاصر (1385- 1285) نعمت‌اله فاضلی* حسین سروی**

نویسندگان [English]

Nematollah Fazeli ¹
Hossein Sarvi ²

مراجع

منابع

- اسعدی، هومان. (1385)، «تصلب سنت، انجماد ردیف»، فصلنامه موسیقی ماهور، ش 34.

- اسمیت، فیایپ. (1383). درآمدی بر نظریه فرهنگی، ترجمه: حسن پویان، تهران: دفتر پژوهش‌های فرهنگی؛مرکز بین‌المللی گفتگوی تمدن‌ها.

- تاجیک، محمدرضا. (1383)، گفتمان، پاد گفتمان و سیاست، تهران: مؤسسه تحقیقات و توسعه علوم انسانی

- جهانبگلو، رامین. (1379)، ایران و تجدد: گفت و گوهای رامین جهانبگلو با پژوهشگران ایرانی و خارجی، ترجمه: حسین سامعی، تهران: انتشارات گفتار.

- جوادی، غلامرضا. (1379)، موسیقی ایران از آغاز تا امروز، جلد 3 تهران: انتشارات موسسه همشهری.

- خالقی، روح الله. (1333)، سرگذشت موسیقی ایران، ج 3، 2، 1، تهران: صفی علیشاه.

- درویشی، محمدرضا. (1373)، نگاه به غرب، تهران: ماهور.

- دهخدا، علی اکبر. (1377)، لغتنامه دهخدا، ج 2، تهران: مؤسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران.

- ساروخانی، باقر. (1381)، روش‌های تحقیق در علوم اجتماعی، جلد اول: اصول و مبانی. تهران: انتشارات پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی چاپ هفتم.

- سپنتا، ساسان. (1369)، چشم انداز موسیقی ایران، تهران: انتشارات مشعل.

- سروی، حسین. (1388)، تحلیل گفتمان‌های موسیقی در ایران معاصر (1385-1285)، پایان‌نامه کارشناسی ارشد دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه علامه طباطبائی.

- سعید، ادوارد. (1383)، شرق شناسی، ترجمه: عبدالرحیم گواهی، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.

- سعید، ادوارد. (1382)، فرهنگ و امپریالیسم، ترجمه: اکبر افسری، تهران: توس.

- صدرنوری، بردیا. (1384)، طرح جامع موسیقی کشور، تهران: راد نواندیش.

- فاضلی، نعمت‌الله. انسان شناسی تجدد، تجدد بومی ‌و بومی‌ شدن تجدد در ایران امروز (کتاب در دست چاپ)

- فرکلاف، نورمن. (1379)، ‌تحلیل انتقادی گفتمان (گروه مترجمان‌، تهران)، مرکز مطالعات و تحقیقالت رسانهها.

- کلانتری، سارا. (1383)، «ورود و رواج دیدگاه‌ها تجددگرا در موسیقی ایران»، فصلنامه موسیقی ماهور، ش 25، پاییز.

- کوثری، مسعود. (1386)، «گفتمان‌های موسیقی در ایران»، مجله ‌اینترنتی هفت سنگ.

- گیدنز، آنتونی. (1377)، پیامدهای مدرنیت، ترجمه: محسن ثلاثی، تهران: نشر مرکز.

- مهدیزاده، شراره. (1380)، تلویزیون و نوگرایی، رسالة دکتری در رشتة جامعهشناسی، دانشگاه تهران.

- میرعلی‌نقی، سیدعلیرضا. (1377)، موسیقی نامه وزیری (مجموعه آثار قلمی‌ و گفتاری استاد علینقی وزیری)، تهران: انتشارات معین.

- نتل، برونو. (1382)، «تأثیر غرب بر موسیقی ملل»، ترجمه: حمیدرضا ستار، فصلنامه موسیقی ماهور، ش 19.

- جوادی، غلامرضا. (1389)، موسیقی ایران از آغاز تا امروز جلد 3 تهران: انتشارات موسسه همشهری

- یارمحمدی، لطف ا... (1383)، مجموعه مقالات گفتمان و تحلیل گفتمان‌، تهران، فرهنگ گفتمان، گفتمان شناسی رایج و انتقادی، تهران‌، ‌هرمس.

- Nettl, Bruno. (1983). The study of Ethnomusicology: Twenty-nine Issues and Concepts. Illinois and Chicago: University of Illinois presss.

- Van d ijk, A. (1993). Discourse analysis, indiscourse & society, Vol 4

http://zavalandishe. blogfa. com/post-2. aspx

http://zavalandishe. blogfa. com/post-7. aspx