نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار پژوهشگری دانشگاه علامه طباطبائی

2 دانشجوی دکتری جامعه شناسی سیاسی دانشگاه علامه طباطبائی

چکیده

چکیده
از جمله تحولاتی که در دهسال گذشته در روندی تدریجی فرهنگ دانشگاهی در رشته‌های علوم انسانی و اجتماعی را تحت تأثیر خود قرار داده است، استقبال فارغ التحصیلان رشته‌های غیر مرتبط به تحصیل در رشته‌های علوم انسانی و اجتماعی است. این اقبال، تواماً بیانگر تغییر در عاملیت و میدان اجتماعی جوانان دانشجوست. پژوهش حاضر با به کارگیری روش‌شناسی کمی ‌و کیفی و انتخاب نمونه‌هایی از دانشجویان مقاطع ارشد و دکترای علوم انسانی و اجتماعی دانشگاه‌های دولتی تهران، به دنبال شناسایی انگیزه‌ها، انتظارات و ارزیابی دانشجویان از رفتار تغییر رشته‌ای خود است. نتایج پژوهش بیانگر آن است که تغییر رشته برای غالب این دانشجویان را باید کنشی عقلانی در نظر گرفت که انگیزش اصلی از انتخاب آن، پاسخ‌گویی به نیازها و ارزش‌های هویتی تغییر یافته در فرهنگ جدید دانشگاهی ایران است. تغییر رشته با منطق عقلانی و هدفمند، عقلانی و ارزشی و انگیزه‌های تجربه اندوزی، سنخ‌های غالب دانشجویان تغییر رشته‌ای را تشکیل می‌دهند. شوک و فاصله گذاری‌های حاصل از این تجربه علاوه بر تغییر در فرهنگ دانشگاهی و رشته‌ای علوم انسانی و اجتماعی، فرصت‌ها و محدودیت‌هایی را تواماً برای آن‌ها ایجاد می‌کند.
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

تغییر رشته‌ای‌ها انگیزه‌ها، انتظارها و ارزیابی دانشجویان رشته‌های غیرمرتبط از تحصیل در علوم انسانی-محمد سعید ذکایی و نیما شجاعی باغینی

نویسندگان [English]

  • Mohammadsaeed Zokaei 1
  • Nima Shojaei Baghini 2
منابع
-  استراس، آنسلم و کوربین، جولیت. (1385)، اصول روش تحقیق کیفی، ترجمه: بیوک محمدی، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
-  بارت، رولان. (1380)، «اسطوره در زمانه حاضر»، ترجمه: یوسف اباذری، ارغنون 18، پاییز.
-  برمن، مارشال. (1383)، تجربه مدرنیته، ترجمه: مراد فرهادپور، چاپ چهارم، تهران: انتشارات طرح نو.
-  بودون، ریمون. (1383)، منطق کنش اجتماعی، ترجمه: عبدالحسین نیک‌گهر، تهران: توتیا.
-  بوردیو، پیر. (1385)، «شکل‌های سرمایه» در کتاب تاجبخش، کیان سرمایۀ اجتماعی: اعتماد، دموکراسی و توسعه، ترجمه: افشین خاکباز و حسین پویان، چاپ دوم، تهران: نشر شیرازه.
-  بوردیو، پیر. (1389)، نظریه کنش، ترجمه: مرتضی مردیها، تهران: نقش و نگار، چاپ سوم.
-  پیوزی، مایکل. (1384)، یورگن‌ هابرماس، ترجمه: احمد تدین، تهران: انتشارات هرمس، چاپ دوم.
-  جواهری، فاطمه. (1387)، «مهاجرت علمی: بررسی علل گرایش دانش­آموختگان رشته­های غیرجامعه­شناسی به تحصیل در رشته جامعه­شناسی»، مجله جامعه شناسی ایران، دوره نهم، شماره 3 و 4، صص 119-89.
-  خدایی، ابراهیم. (1388)، «بررسی رابطه سرمایه اقتصادی و فرهنگیِ والدین دانش‌آموزان با احتمال قبولی آن‌ها در آزمون سراسری سال تحصیلی 1385»، فصلنامه انجمن آموزش عالی ایران، سال اول، شماره 4.
-  دان، رابرت. (1384)، نقد اجتماعی پست مدرنیته: بحرآن‌های هویت، ترجمه: صالح نجفی،‌ تهران: پردیس دانش.
-  ذکایی، محمدسعید. (1386)، جامعه­شناسی جوانان ایران، تهران: موسسه انتشارات آگاه.
-  ذکایی، محمدسعید؛ اسماعیلی، محمدجواد. (1391)، جوانان و بیگانگی تحصیلی و دانشگاهی، در دست چاپ.
-  ربانی، رسول و ربیعی، کامران. (1390)، «ارزیابی انتخاب رشته و تأثیر آن بر رضایت تحصیل دانشجویان دانشگاه اصفهان»، فصلنامه پژوهش و برنامه­ریزی در آموزش عالی، شماره 60.
-  طباطبایی، سیدجواد. (1379)، ابن خلدون و علوم اجتماعی، تهران: طرح نو، چاپ دوم.
-  فروند، ژولین. (1383)، جامعه‌شناسی ماکس وبر، ترجمه: عبدالحسین نیک‌گهر، تهران: انتشارات توتیا.
-  فلیک، اووه. (1387)، درآمدی بر تحقیق کیفی، ترجمه: ‌هادی جلیلی، تهران: نشر نی.
-  فِی، برایان. (1381)، فلسفه امروزین علوم اجتماعی، ترجمه: خشایار دیهیمی، تهران: طرح نو
-  کرایب، یان. (1384نظریه اجتماعی کلاسیک، ترجمه: شهناز مسمی‌پرست، تهران: انتشارات آگاه، چاپ دوم.
-  گیدنز، آنتونی. (1388a)، پیامدهای مدرنیت، ترجمه: محسن ثلاثی،تهران: نشر مرکز، چاپ پنجم.
-  گیدنز، آنتونی. (1388b)، تجدد و تشخص، ترجمه: ناصر موفقیان، تهران: نشر نی، چاپ ششم.
-  نیچه، فریدریش. (1386)، غروبِ بت‌ها، ترجمه: داریوش آشوری، تهران: انتشارات آگه، چاپ چهارم.
-  وبر،ماکس. (1384)، روش‌شناسی علوم اجتماعی، ترجمه: حسن چاوشیان، نشرمرکز، چاپ دوم.
 
-  Cuff, E. C. Sharoch, W. W. and Francis D. W. (2006). Perpectives in Sociology. 5th ed. London: Routledge.
-  Ernesto, Laclau. (1994). the making of political identities, London: verso.
-  Freud, Sigmund. (1962). Civilization and its Discontents, translated to English by James Strachey, New York: Norton Company.