نوع مقاله : مقاله پژوهشی

چکیده

کهن قاره آسیا به‌ویژه خاورمیانه و ایران از نخستین جوامع تولیدکننده جهان بوده‌اند و به همین نسبت دارای فرهنگ تولیدی و بخشی از آن فرهنگ کار پیچیده بوده‌اند. اما باوجود چنین به نمایش گذاردن پیوسته تجدید حیات مناسبات اقتصادی و اجتماعی، در دوران معاصر این وضعیت با رکود شگفت‌آوری مواجه شده است. این وضعیت رکود در آثار نویسندگان ایرانی با تعابیر متفاوت و از منظرهای گوناگون صورت‌بندی و بازنمایی شده است که این امر حاکی از اهمیت داشتن این مسئله و ضرورت توجه به شناخت زمینه و بسترهای گوناگون نضج این وضعیت می‌باشد.
در مقاله حاضر که مبتنی بر تحقیق کیفی است با استفاده از مصاحبه با برخی از استادان علوم اجتماعی به بررسی زمینه‌های اجتماعی -تاریخی شکل‌گیری این وضعیت رکود البته با تأکید بر دو عنصر «کار و تولید» پرداخته شده است. نتایج حاصل از بررسی‌های کیفی نشان می‌دهد که زمینه‌های شکل‌گیری چنین وضعیت رکودی، خصلتی درونی و هم بیرونی دارد. زمینه‌های درونی شامل زیست‌بوم، ترویج ارزش‌های نامولد و در آخر به‌عنوان اساسی‌ترین زمینه داخلی در وقوع این مسئله، ساختارهای مصرفی می‌باشد، که وظیفه مهیا نمودن شرایط نرم‌افزاری و سخت‌افزاری هرگونه کنش و سلوک افراد جامعه را بر عهده دارد. اما زمینه‌های بیرونی این مسئله را می‌توانیم متأثر از مقوله روابط سلطه بگنجانیم، عاملی مهم که با تأثیر گذاشتن در عناصر ساحت درونی به‌خصوص مقوله ساختارهای مصرفی، نقش بی‌بدیل خود را در این میان به نمایش گذاشته است

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Historical-Social Pathology of Work In Iran

چکیده [English]

Asia, especially the Middle East and Iran were the first worldwide manufacturer communities and accordingly has a productive culture and part of that, complicated working culture.
 
Despite consistently displaying such resurgence of the economic and social relations, an astonishing retrogression has been happened contemporary. Such retrogression has been formulated in the works of writers with different perspectives and various interpretations and representations. These works and considerations suggest the importance of the issue and need for the monitoring issue to understand the context of the situation.
 
 This article is based on qualitative research that using interviews with some of the professors of the social sciences to study the historical and social contexts of formation of the state of retrogression with emphasising on the element of "working and produce" . Qualitative analysis suggests that the formation of such a state of retrogression has inner and outer characteristics. Internal fields, including ecology, promoting the values of counterproductive and ultimately as the most basic internal fields are consumptive structures which providing software and hardware requirements of the act and conduct of the society. External fields which can be best encompassed under the category of dominance relations. It is an important factor that influences the inner fields, particularly the categories of consumptive structures and it has a unique role in the establishment of the state.
 


کلیدواژه‌ها [English]

  • work
  • retrogression
  • value of counterproductive
  • consumptive structures
  • dominance relations
 
 
-    آوری، پیتر. (1389)، تاریخ ایران دوره افشار زند و قاجار، ترجمه: مرتضی ثاقب فر، تهران: جامی.
-    افشاری، مهران. (1382)، فتوت نامه‌ها و رسایل خاکساریه، (سی رساله)، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
-    افراخته، حسن. (1374)، قرق‌داری و تحولات آن در ساحل جنوبی تالاب انزلی، ج 4، گیلان‌نامه، به کوشش م، جکتاجی، رشت.
-    امینی، علیرضا و ابوالحسن شیرازی، حبیب اله. (1385)، تحولات سیاسی اجتماعی ایران از قاجاریه تا رضاشاه، تهران: قومس.
-    ایمانی جاجرمی، حسین. (1384)، ویژگی‌های تاریخی- فرهنگی و تحولات معاصر مدیریت محله شهری در ایران، نامه انسان‌شناسی، سال چهارم، شماره 8.
-    بارانی، حسین. (1382)، بررسی مبانی و فرهنگ مرتع‌داری در بین گله‌داران البرز شرقی، تهران.
-    بازرگان، مهدی. (1343)، سازگاری ایرانی، تهران: شرکت سهامی انتشار.
-    بیهقی، حسین‌علی. (1365)، گاومیش داری در روستای لچه‌گوراب، ج 3، مجموعه مقالات سمینار جغرافیایی، مشهد.
-    پاپلی یزدی، محمدحسین. (1377)، مختاباد. (اوج مشارکت در دامداری سنتی)، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، س 13، ش 51.
-    پورکریم، هوشنگ. (1349)، دهکده «سما»، مجله هنر و مردم، ش 98.
-    چلبی، مسعود. (1390)، تحلیل اجتماعی در فضای کنش، تهران: نی.
-    راوندی، مرتضی. (1386)، تاریخ اجتماعی ایران، جلد 3، تهران: نگاه.
-    راوندی، مرتضی. (1386)، تاریخ اجتماعی ایران، جلد 5، تهران: نگاه.
-    رزاقی، ابراهیم. (1376)، آشنایی با اقتصاد ایران، تهران: نی.
-    رضا، عنایت آ... و دیگران. (1350)، آب و فن آبیاری در ایران باستان، تهران: وزارت آب و برق.
-    زرین‌کوب، عبدالحسین. (1390)، جستجو در تصوف ایران، تهران: امیرکبیر.
-    سپهری، محمدرضا. (1376)، مقدمه‌ای بر فرهنگ کار، تهران: موسسه کار و تأمین اجتماعی.
-    سپهر، محمدتقی لسان الملک. (1390)، ناسخ التواریخ دوره قاجار، ج 2، تهران: اساطیر.
-    صرامی، حسین. (1380)، فرهنگ کار و آسیب‌شناسی آن، مجله فرهنگ اصفهان، شماره 19.
-    صفی نژاد، جواد. (1359)، نظام‌های آبیاری سنتی، جلد اول، تهران: دانشگاه تهران.
-    صفی نژاد، جواد. (1368)، نظام‌های آبیاری سنتی، جلد دوم، مشهد: آستان قدس.
-    عمید، محمدجواد. (1381)، کشاورزی، فقر و اصلاحات ارضی، ترجمه: سید رامین امینی نژاد، تهران: نی.
-    فرهادی، مرتضی. (1381)، آدمیگری و یاریگری: واقعیت‌ها، ضرورت‌ها و پیشینه یاریگری، فصلنامه علوم اجتماعی، دانشگاه علامه طباطبائی، ش ‌15-16.
-    فرهادی، مرتضی. (1389)، مشارکت در فرهنگ ایرانی - بررسی بازتابیده یاریگری در زبان و ادب فارسی، کیهان فرهنگی، ش 283-282.
-    فرهادی، مرتضی a، (1390)، فروهشتگی ده و کژ بالشی شهر ایرانی، پژوهش‌های انسان‌شناسی، سال یک، شماره دوم.
-    فرهادی، مرتضی b، (1390)، کار در فتوت نامه‌ها، فصلنامه برنامه‌ریزی رفاه و توسعه اجتماعی، شماره 8.
-    فرهادی، مرتضی c، (1390)، حرکت و کار در اندیشه و آیین‌های ایرانی و یونانی - بستگی‌های کار و نظام اجتماعی در فلسفه و ادیان ایرانی- اسلامی و یونانی و یهودی مسیحیایی - ، فصلنامه علوم اجتماعی، شماره 55.
-    فرهادی، مرتضی. (1390)، کار و زمان در منشور شعر و کار کارستان پروین (1285-1320)، دو فصلنامه جامعه پژوهی فرهنگی، شماره 1.
-    فرهادی، مرتضی. (1391)، صنعت بر فراز سنت یا در برابر آن؟ - آسیب‌شناسی روند توسعه پایدار در ایران- ، دو فصلنامه دانش‌های بومی ایران، شماره 1.
-    فوراستیه، ژان. (1355)، اقتصاد کار - یا چرا کار می‌کنیم؟ - ، تهران: مروارید.
-    فیوضات، ابراهیم. (1372)، بررسی تحولات نظام استاد- شاگردی در ایران، تهران: انتشارات دانشگاه شهید بهشتی.
-    فیوضات، ابراهیم. (1375)، دولت در عصر پهلوی، تهران: چاپخش.
-    فیوضات، ابراهیم و حسینی نثار، مجید. (1383)، بررسی جایگاه کار و کوشش در شعر فارسی، پژوهشنامه علوم انسانی، شماره 42-41.
-    کاتوزیان، همایون. (1391)، ایرانیان - دوران باستان تا دوره معاصر- ترجمه: حسین شهیدی، تهران: نشر مرکز.
-    کاتوزیان، همایون. (1377)، نه مقاله در جامعه‌شناسی تاریخی نفت و توسعه اقتصادی، ترجمه: علیرضا طیب، تهران: مرکز.
-    کاتوزیان، همایون. (1372)، اقتصاد سیاسی ایران - از مشروطیت تا پایان سلسله پهلوی، ترجمه: محمدرضا نفیسی و کامبیز عزیزی، تهران: مرکز.
-    کاشفی سبزواری، مولانا حسین واعظ. (1350)، فتوت نامه سلطانی، تهران: انتشارات بنیاد فرهنگ ایران.
-    کرزن، جرج. ن. (1347)، ایران و مسئله ایران، مترجم: علی جواهر کلام، تهران: ابن‌سینا.
-    گوبلو، هانری. (1371)، قنات فنی برای دستیابی به آب، ترجمه: ابوالحسن سرو مقدم و محمدحسین پاپلی یزدی، مشهد: آستان قدس.
-    گولپینازلی، عبدالباقی. (1379)، فتوت در کشورهای اسلامی و مآخذ آن به همراه فتوت نامه منظوم ناصری، ترجمه: توفیق سبحانی، تهران: انتشارات روزنه.
-    طالب، مهدی. (1387)، جامعه‌شناسی روستایی، تهران: دانشگاه تهران.
-    مارشال، کاترین و راسمن، گرچن ب،. (1377)، روش تحقیق کیفی، ترجمه: علی پارسائیان و سید محمد اعرابی، تهران: دفتر پژوهش‌های فرهنگی.
-    محمدی، بیوک. (1389)، درآمدی بر روش تحقیق کیفی، تهران: جامعه شناسان.
-    مصباح یزدی، محمدتقی. (1374)، کار در نظام ارزشی اسلام - فرهنگ کار، مجله کار و جامعه، شماره 8 و 9.
-    معیدفر، سعید. (1378)، بررسی میزان اخلاق کار و عوامل فردی و اجتماعی مؤثر بر آن در واحدهای تولیدی صنعتی استان تهران: موسسه کار و تأمین اجتماعی.
-    نوذری، عزت آ...(1390)، تاریخ اجتماعی ایران: از آغاز تا مشروطیت، تهران: خجسته.
-    یونسکو،. (1379)، راهبردهای عملی توسعه فرهنگی، ترجمه: محمد فاضلی، تهران: انتشارات تبیان.
-    وطن‌خواه، مصطفی. (1380)، موانع تاریخی توسعه‌نیافتگی در ایران، تهران: سازمان چاپ و انتشارات.
-    ویتفوگل، کارل آوگوست. (1392)، استبداد شرقی: بررسی تطبیقی قدرت تام، ترجمه: محسن ثلاثی، تهران: ثالث.
 
-     Bruno, M. & J. Sachs. (1982). Energy and Resource Allocation: ADynamic Model of the Dutch Disease, National Bureau of Economic Research.
-     Carter,Stacy M & Little, Miles. (2007). Justifying Knowledge, Justifying Method,Taking Action: Epistemologies, Methodologies and Methods in Qualitative Research, Qualitative Health Research, V 17, N 10.
-     Cherrington,D. (1980). The Work Ethic: Working Values and Values that Work, New York, Amacom.
-     De Witte, H.. (1995). Socialization of Work Ethic Among University Students: Effects of Gender and Educational Level of the their Parents, Antwerpen,Paper UA Conference. Youth and Work Values.
-     Furnham, A. (1987). Predicting Protestant Working Beliefs, European Journal of Personality, 1.
-     Hill,R.B. (1992). The Work Ethic as Determinedby Occupation, Education, Age, Gender, Work Experience and Empowerment, PhD Dissertation, The University of Tennessee.
-     Mclelland,D.C. (1961). The Achieving Society, Princeton:Van Nostrand.
-     Petty,G.C. (1993). Development of the Occupational Work Ethic Inventory, Paper presented at the 1993 Annual American Vocational Association Meeting,Nashville, Tennessee.
-      Petty,G.C & R.B.Hill. (1994). Are Men and Women Different? A Study of the Occupational Work Eethic, Journal of Vocational Education Research, 19(1).