جامعه شناسی
نوشین صفائیان؛ سیدمهدی اعتمادی فرد؛ عبدالله بیچرانلو
چکیده
اساسیترین مسئلۀ در مقاله حاضر، فهم چگونگی بازنمایی سلسلهمراتب اقتدار در خانواده و تغییراتی است که در آن در فیلمهای ملودرام اجتماعی با مضامین خانوادگی پرفروش در بازه زمانی ۱۳۸۷ تا ۱۳۹۷ است. در مطالعه حاضر مبتنی بر رویکردهای معاصر در حوزه جامعهشناسی جنسیت تلاش شده است تا ورای امر مردانه و زنانه، قدرت و فرهنگ بهعنوان عناصر کلیدی ...
بیشتر
اساسیترین مسئلۀ در مقاله حاضر، فهم چگونگی بازنمایی سلسلهمراتب اقتدار در خانواده و تغییراتی است که در آن در فیلمهای ملودرام اجتماعی با مضامین خانوادگی پرفروش در بازه زمانی ۱۳۸۷ تا ۱۳۹۷ است. در مطالعه حاضر مبتنی بر رویکردهای معاصر در حوزه جامعهشناسی جنسیت تلاش شده است تا ورای امر مردانه و زنانه، قدرت و فرهنگ بهعنوان عناصر کلیدی در تحلیل فیلمها برای فهم مناسبات اقتدار در خانواده ایرانی مد نظر قرار گیرد. برای تحلیل این امر در بازه زمانی مذکور در نمونههای تحقیق، از الگوی نشانهشناسی جان فیسک استفاده شده است تا بتوان ضمن توصیف نحوۀ توزیع اقتدار خانوادهها در این فیلمها، با نگاهی طولی به سلسلهمراتب اقتدار خانواده و تغییرات آن پرداخت. نتایج حاکی از آن است که در طی یک دهه در ابتدا شاهد حضور مردانگی هژمونیک و کمتر هژمونیک و زنانگی مؤکد در این فیلمها هستیم. در میانۀ دهه حضور زنان مقاومت پیشه هم بیشتر مشاهده میشود اما در اواخر این دهه یعنی سالهای 1395 تا 1397 مردان هژمونیک و زنان مؤکد مهمترین الگوی توزیع اقتدار در خانواده در این فیلمها هستند.آنچه در این مقاله مهم است توجه به جنبه متفاوتی نسبت به نتایج بهدستآمده از پژوهشها میباشد.
محسن نیازی؛ اسماعیل مزروعی نصرآبادی؛ شیوا آقابزرگی زاده
چکیده
خانواده اساسیترین نهاد اجتماعی است که وظیفهی انتقال ارزشهای جامعه به افراد را داراست. در دهههای اخیر تغییر در حوزههای مختلف جامعه خانواده را تحت تأثیر قرار داده است. لذا آیندهای متفاوت و نامعلوم در انتظار خانواده است که موجب هراس اجتماعی شده است. با توجه به خلأ تحقیقاتی در این زمینه، هدف تحقیق حاضر آیندهپژوهی تغییر ارزشهای ...
بیشتر
خانواده اساسیترین نهاد اجتماعی است که وظیفهی انتقال ارزشهای جامعه به افراد را داراست. در دهههای اخیر تغییر در حوزههای مختلف جامعه خانواده را تحت تأثیر قرار داده است. لذا آیندهای متفاوت و نامعلوم در انتظار خانواده است که موجب هراس اجتماعی شده است. با توجه به خلأ تحقیقاتی در این زمینه، هدف تحقیق حاضر آیندهپژوهی تغییر ارزشهای خانواده است که تاکنون در ایران انجام نشده است، لذا به لحاظ موضوعی و رویکرد حاکم بر آن نوآورانه بهحساب میآید. جامعه آماری تحقیق خبرگان حوزهی جامعهشناسی و مطالعات فرهنگی بودند. حجم نمونه 17 نفر و ابزار گردآوری دادهها مصاحبه بود. بعد از پیادهسازی مصاحبهها به کمک روش تحلیل تماتیک، تمهای اصلی و فرعی مصاحبهها استخراج گردیده و سپس با کاربست تحلیل لایهای علی، مؤلفهها و ابعاد آنها در 4 سطح لیتانی، علل اجتماعی، گفتمان و اسطوره شناسایی شدند. استعاره/ اسطورههایی که از آیندهپژوهی ارزشهای خانواده در ایران در تحقیق حاضر به دست آمد عبارتاند از: پاییز، فقط خودم، خانه بهمثابه خوابگاه.
جامعه شناسی
ابراهیم اخلاصی؛ یاسر رستگار؛ منوچهر خرم
چکیده
کارکردهای دین و آموزه های اخلاقی و رفتاری برآمده از آن در نگهداشت و ارتقاء کیفی نهاد خانواده امری مقبول از سوی بیشتر جامعه شناسان است. هدف این مطالعه، شناسایی میزان گرایش زوجین شهر بندرعباس به آموزههای قرآنیِ معطوف به مناسبات خانواده و روابط زناشویی، و همچنین، بررسی رابطه همبستگی گرایش مذکور با متغیرهای رضایت از زندگی، ...
بیشتر
کارکردهای دین و آموزه های اخلاقی و رفتاری برآمده از آن در نگهداشت و ارتقاء کیفی نهاد خانواده امری مقبول از سوی بیشتر جامعه شناسان است. هدف این مطالعه، شناسایی میزان گرایش زوجین شهر بندرعباس به آموزههای قرآنیِ معطوف به مناسبات خانواده و روابط زناشویی، و همچنین، بررسی رابطه همبستگی گرایش مذکور با متغیرهای رضایت از زندگی، مناسبات عاطفی، مناسبات جنسی، ناسازگاری زناشویی و معنایابی از جنسیت می باشد. متغیرهای اخیر در نظریات و پژوهشهای مربوط به زنان و خانواده مهم انگاشته شده اند. نمونه مورد مطالعه 400 نفر از متأهلان ساکن شهر بندرعباس هستند که بر مبنای نمونهگیری خوشهای احتمالی مورد انتخاب قرار گرفتند. به استناد یافتههای پژوهش، میانگین گرایش به آموزههای قرآنی معطوف به مناسبات خانواده و روابط زناشویی در نمونه مورد مطالعه برابر با 77% است. آزمون فرضیات پژوهش، معناداری رابطه میان متغیر مذکور با سایر متغیرهای پژوهش را نشان داد. بدینسان، بین میزان گرایش به آموزه های قرآنیِ معطوف به مناسبات خانواده و روابط زناشویی، و رضایت از زندگی، مناسبات عاطفی، مناسبات جنسی رابطه مستقیم معنادار وجود دارد؛ به طور متقابل، گرایش مذکور با متغیرهای روابط زناشویی، و ناسازگاری زناشویی دارای رابطه معکوس معنادار است. نتیجهگیری مقاله ناظر به تحلیل نظری همبستگی های مشاهده شده در مطالعه است.
محمد زاهدی اصل؛ اعظم پیله وری
چکیده
تحقیق حاضر درصدد شناسایی فرآیندهای شناختی بهبودیافتگان و خانوادههای آنها است و با روش نظریه پردازی داده بنیاد صورت گرفته است. شرکتکنندگان بر اساس نمونهگیری مبتنی بر هدف انتخاب شدهاند و نمونهگیری تا رسیدن به اشباع دادهها ادامه یافته است. بدین ترتیب 18 نفر از بهبودیافتگان و 20 نفر از خانوادههای ایشان در این پژوهش شرکت کردند. ...
بیشتر
تحقیق حاضر درصدد شناسایی فرآیندهای شناختی بهبودیافتگان و خانوادههای آنها است و با روش نظریه پردازی داده بنیاد صورت گرفته است. شرکتکنندگان بر اساس نمونهگیری مبتنی بر هدف انتخاب شدهاند و نمونهگیری تا رسیدن به اشباع دادهها ادامه یافته است. بدین ترتیب 18 نفر از بهبودیافتگان و 20 نفر از خانوادههای ایشان در این پژوهش شرکت کردند. دادهها، حاصل مشاهده، مصاحبه نیمه ساختار یافته و مطالعه ی مستندات موجود است و جهت تحلیل آنها نیز از شیوه کدگذاری strauss و corbin استفاده گردید. شرکتکنندگان در این گروه بر این باور بودند که اعتیاد قابل درمان است. هر کس مسئول رفتار خودش است و آنها قادر نیستند دیگران را تغییر دهند. آنها همچنین مصرفکننده را مسئول اعتیاد و درمان آن میدانستند، بر حال تمرکز داشتند و رفتارهای منفی مصرفکننده و نیز عودهای پیشین او را نشات گرفته از نیاز او به مواد میدانستند. علاوه بر این این گروه بر این باور بودند که چنانچه مصرف کننده با متد کنگره 60، استفاده از دارو در بازه زمانی 11 ماه درمان شود، وسوسه نخواهد شد. بر این اساس از نظر آنها ارتباط با دوستان مصرف کننده پس از سپری شدن دوره درمان، اخلالی در روند درمان ایجاد نمی کند.
ام البنین چابکی
چکیده
این مطالعه با رویکردی اخلاق محور تلاش می کند جایگاه اخلاق و حقوق و رابطۀ آنها را با یکدیگر در روابط زناشویی سه نسل از زنان متأهل شهر تهران مورد مقایسه قرار دهد. گمانۀ اصلی پژوهش این است که بین سه نسل از زنان متأهل، تفاوت معنادار در توجه به موازین اخلاقی و حقوقی در تعاملات زناشویی وجود دارد. روش پژوهش، پیمایشی است و جامعه آماری آن را ...
بیشتر
این مطالعه با رویکردی اخلاق محور تلاش می کند جایگاه اخلاق و حقوق و رابطۀ آنها را با یکدیگر در روابط زناشویی سه نسل از زنان متأهل شهر تهران مورد مقایسه قرار دهد. گمانۀ اصلی پژوهش این است که بین سه نسل از زنان متأهل، تفاوت معنادار در توجه به موازین اخلاقی و حقوقی در تعاملات زناشویی وجود دارد. روش پژوهش، پیمایشی است و جامعه آماری آن را همۀ زنان متأهل شهر تهران تشکیل می دهند که از میان آنها 500 نفر به شیوه خوشهای چند مرحلهای انتخاب شده و به پرسشنامه محقق ساخته پاسخ دادهاند. برای تجزیه و تحلیل دادهها از نرم افزار SPSS 20استفاده شد. نتایج پژوهش نشان داد بین سه نسل، در ارتباط با رعایت ارزشهای اخلاقی و مطالبات حقوقی در تعاملات زوجین، تفاوت وجود دارد؛ و نسل اول بیشتر به اخلاق، نسل سوم (نسل جوان) بیشتر به مطالبات حقوقی خود در خانواده اهمیت میدهد؛ و نسل دوم به عنوان میانجی، به ملاحظات اخلاقی کمتر از نسل اول و به مطالبات حقوقی کمتر از نسل سوم توجه دارد. نتایج تحلیل رگرسیون گام به گام، نشان داد متغیرهای اشتغال، تحصیلات و نسل، توان تبیین 499/0 واریانس متغیر وابستۀ « مطالبات حقوقی در تعاملات زناشویی» را و متغیرهای سن، مدت زندگی زناشویی و اشتغال، توان تبیین 536/0 واریانس متغیر «ملاحظات اخلاقی در زندگی زناشویی» را دارند.
عذرا جارالهی
دوره 7، شماره 11.12 ، اسفند 1379، ، صفحه 203-223
چکیده
هدف اصلی این مقاله، شناخت وضعیت زنان ایرانی در موقعیت های تصمیم گری جامعه و عوامل مؤثر بر آن می باشد. این بررسی در دو سطح کلان (جامعه، یعنی کشور) و خرد (خانواده) انجام شده است. به رغم آن که زنان همواره نقش اول را در زمینه خانواده ایفا کرده اند و در انجام دادن کارهای خارج از خانه سابقه نسبتاً طولانی دارند، اما مردان همچنان از قدرت تصمیم ...
بیشتر
هدف اصلی این مقاله، شناخت وضعیت زنان ایرانی در موقعیت های تصمیم گری جامعه و عوامل مؤثر بر آن می باشد. این بررسی در دو سطح کلان (جامعه، یعنی کشور) و خرد (خانواده) انجام شده است. به رغم آن که زنان همواره نقش اول را در زمینه خانواده ایفا کرده اند و در انجام دادن کارهای خارج از خانه سابقه نسبتاً طولانی دارند، اما مردان همچنان از قدرت تصمیم گری بیشتری در خانه برخوردارند و مهمترین مشاغل مدیریتی جامعه که نیازمند تصمیم گیری های اساسی و سرنوشت ساز است، نیز در اشغال آنان می باشد. مشارکت ناچیز زنان در تصمیم گیری های مربوط به امورخانه با پیامدهای نامطلوبی همراه است که مهمتر از همه عدم توانایی زنان برای برنامه ریزی صحیح در امور داخلی خانه و در نتیجه اتلاف وقت است. در هر دو بخش دولتی و غیر دولتی کشور، هر قدر به سطوح پائین تر تصمیم گیری نزدیک می شویم، اگرچه تعداد زنها بیشتر می شود، اما هنوز قابل مقایسه با تعداد مردان نیست. بدودن شک این امر از جمله موانع توسعه سیاسی ، اقتصادی و اجتماعی کشور به شمار می آید. ساختار اجتماعی جامعه و نگرش منفی نسبت به زنان از عوامل مهم در مشارکت ناچیز زنان در سطوح کلان و خرد است. علاوه بر آن، سطح تحصیلات زنان، وضعیت اشتغال زنان، درآمد رئیس خانوار، پایگاه اجتماعی خانواده زن و نوع خانواده از جمله عوامل تعیین کننده میزان تصمیم گیری زنان در سطح خرد خانواده نیز می باشند.
حبیب آقا بخشی
دوره 6، شماره 10 ، شهریور 1377، ، صفحه 47-72
چکیده
زمینه بررسی اعتیاد در خانواده براساس این پرسش فراهم شد که آثار اعتیاد پدر بر کارکرد جامعه پذیری، نقش اقتصادی و حمایتی پدر و همچنین روابط اجتماعی اعضای خانواده چیست؟ بنابراین، اهداف این پژوهشی عبارتند از: الف : هدف کلی که در پی ارزیابی اثرات اعتیاد پدر بر کارکردهای خانواده است. ب : هدفت های اختصاصی که به سنجش آثار اعتیاد پدر بر جامعه ...
بیشتر
زمینه بررسی اعتیاد در خانواده براساس این پرسش فراهم شد که آثار اعتیاد پدر بر کارکرد جامعه پذیری، نقش اقتصادی و حمایتی پدر و همچنین روابط اجتماعی اعضای خانواده چیست؟ بنابراین، اهداف این پژوهشی عبارتند از: الف : هدف کلی که در پی ارزیابی اثرات اعتیاد پدر بر کارکردهای خانواده است. ب : هدفت های اختصاصی که به سنجش آثار اعتیاد پدر بر جامعه پذیری فرزندان، نقش اقتصادی پدر، نقش حمایتی پدر و روابط اجتماعی اعضای خانواده نظر دارد. از بررسی های مقدماتی و همچنین مطالعات تئوریک، استنتاج های کلی زیر حاصل شد که در خانواده های پدر معتاد1-جامعه پذیری فرزندان دچار اختلال میگردد. ۲- نقش اقتصادی و اقتدار پدر به شدت مختل می شود3- نقش حمایتی پدر شدیدا کاهش می یابد. ۴- روابط اجتماعی اعضای خانواده دستخوش اختلال میگردد. براساس این استنتاج ها، چهار فرضیه کلی مطرح و طرح تحقیق که مقایسه دو گروه از خانواده های پدر معتاد و عیر پدر معتاد در شهر تهران است . تدوین گردید.
عذرا جارالهی
دوره 1، شماره 1.2 ، اسفند 1370، ، صفحه 80-95
چکیده
در گزارش حاضر پس از بیان مختصری از سابقه تحقیقات جامعه شناختی خانواده در ایران، به نقد این تحقیقات از سه جنبه عمده فرهنگی، سازماندهی و محتوا پرداخته و بر این اساس پیشنهاداتی ارائه نموده ایم. لازم به تذکر است که بسیاری از مشکلات ذکر شده در این مقاله گریبانگیر سایر تحقیقات، بخصوص تحقیقات اجتماعی است. امید است که دست اندرکاران و صاحب ...
بیشتر
در گزارش حاضر پس از بیان مختصری از سابقه تحقیقات جامعه شناختی خانواده در ایران، به نقد این تحقیقات از سه جنبه عمده فرهنگی، سازماندهی و محتوا پرداخته و بر این اساس پیشنهاداتی ارائه نموده ایم. لازم به تذکر است که بسیاری از مشکلات ذکر شده در این مقاله گریبانگیر سایر تحقیقات، بخصوص تحقیقات اجتماعی است. امید است که دست اندرکاران و صاحب نظران در رفع این مسائل اقدام نمایند.