جامعه شناسی
سمیه رحمانی؛ ابوتراب طالبی؛ محمد سعید ذکائی
چکیده
سوژگی، تجربه بازاندیشانه آگاهی و عاملیت فردی در تعامل با خود و با دیگری حقیقی، نمادین و نهادین است. هدف از این مطالعه، فهم پیچیدگی های اجتماعی و معنایی پدیده‌ی سوژگی زنان کرد است. این مطالعه با استفاده از مصاحبه‌ی عمیق فردی در چارچوب رویکرد تفسیری - برساخت گرایانه و با روش گراندد تئوری انجام شده است. بر اساس یافتههای این پژوهش سوژگی ...
بیشتر
سوژگی، تجربه بازاندیشانه آگاهی و عاملیت فردی در تعامل با خود و با دیگری حقیقی، نمادین و نهادین است. هدف از این مطالعه، فهم پیچیدگی های اجتماعی و معنایی پدیده‌ی سوژگی زنان کرد است. این مطالعه با استفاده از مصاحبه‌ی عمیق فردی در چارچوب رویکرد تفسیری - برساخت گرایانه و با روش گراندد تئوری انجام شده است. بر اساس یافتههای این پژوهش سوژگی زنان کرد از مجرای تجربه تعلیق به عنوان پدیده محوری قابل درک است این تجربه تحت عنوان چهار مفهوم تعلیق شناخت و عاملیت، تعلیق تجربه زیسته، تعلیق آگاهانه ترس و تعلیق به مثابه استراتژی قرار گرفتند. نهادهای هنجاری ، نهادهای نظارتی، در اقلیت بودگی و وضعیت اقتصادی از مقولات مرتبط با شرایط زمینهای و مناسبات نهادی ، تجربه انقیاد، ارتباطات اجتماعی و منابع در دسترس فرد از شرایط مداخله‌گر به حساب می‌آیند. استراتژی محافظتی، استراتژی مقاومتی و مذاکره سه گونه راهبرد تشخیص داده شدند. در نهایت این مطالعه با نشان دادن پیچیدگی سوژگی در تجارب زنان کرد ، نشان می‌دهد که سوژگی زنان کرد، سوژگی‌های لغزنده و ترکیبی، ترکیبی و چندگانه هستند و در سه مقوله سوژگی زنانه، سوژگی غیر فعال - تجسم نیافته -درونی در مقابل سوژگی تجسم یافته/ فعال و سوژگی دلوکالیزه قرار می‌گیرند.
محمود جمعه پور
چکیده
چکیده جایگاه کنونی و وضعیت موجود جامعه روستایی، را میتوان برآیند روابط کارکردی و عملکردی این جامعه در ارتباط با عوامل بیرونی یعنی دولت و شهر دانست که به دگرگونی نهاد اجتماعی، اقتصادی و تولیدی روستا منجر شده است. در این روند دگرگونی جامعه روستایی سنتی از یک جامعه بسته، خودکفا، خودگردان و تاب آور، مبتنی بر تولید و ارزش کار، همکاری ...
بیشتر
چکیده جایگاه کنونی و وضعیت موجود جامعه روستایی، را میتوان برآیند روابط کارکردی و عملکردی این جامعه در ارتباط با عوامل بیرونی یعنی دولت و شهر دانست که به دگرگونی نهاد اجتماعی، اقتصادی و تولیدی روستا منجر شده است. در این روند دگرگونی جامعه روستایی سنتی از یک جامعه بسته، خودکفا، خودگردان و تاب آور، مبتنی بر تولید و ارزش کار، همکاری جمعی و نهادهای مشارکتی و محلی به جامعه‌ای غیر سنتی، وابسته، مصرفی، آسیب‌پذیر، بر محور فردگرایی و ارزش پول با نهادهای رسمی تبدیل‌شده است. ایده این مقاله بررسی و نقد جریان حرکت از جامعه سنتی به جامعه شبه مدرن و ضرورت اصلاح مسیر حرکت به‌سوی جامعه پایدار اکولوژیک است. این روند در چارچوب رابطه دولت و ملت در قالب مفاهیم حکمروایی محلی، حاکمیت دولتی و حکمروایی خوب موردبحث و بررسی قرار میگیرد. به نظر ما جریان کارکردی و عملکردی جامعه در ارتباط با دولت، جریان انتقال از حاکمیت محلی به حاکمیت دولتی است. برای تغییر وضعیت موجود و ایجاد جامعه مطلوب باید به‌سوی حکمروایی خوب حرکت کنیم. مبنای نظری این بحث در ایده حکمروایی خوب و دیدگاه‌های اجتماعی و اکولوژیک برای ایجاد جامعه پایدار اکولوژیک است. روش این مقاله بررسی روند و توصیف و تحلیل مبتنی بر آرا و دیدگاه‌های نظری و تجارب عملی است
یحیی فوزی
دوره 15، شماره 42.43 ، اسفند 1387، ، صفحه 39-87
چکیده
این مقاله تلاش می کند تا ضمن اشاره به گفتمان اسلام سیاسی به عنوان یکی از گفتمانهای مهم تاریخ معاصر ایران به بررسی تطبیقی خرده گفتمانهای سیاسی مهم این گفتمان در قبل از انقلاب بپردازد و به این سوال پاسخ دهد که اشتراکات و افتراقات فکری این خرده گفتمانها چه بود؛ و اصولاً نظام سیاسی بعد از انقلاب تا چه اندازه تحت تاثیر مشترکات این خرده گفتمان ...
بیشتر
این مقاله تلاش می کند تا ضمن اشاره به گفتمان اسلام سیاسی به عنوان یکی از گفتمانهای مهم تاریخ معاصر ایران به بررسی تطبیقی خرده گفتمانهای سیاسی مهم این گفتمان در قبل از انقلاب بپردازد و به این سوال پاسخ دهد که اشتراکات و افتراقات فکری این خرده گفتمانها چه بود؛ و اصولاً نظام سیاسی بعد از انقلاب تا چه اندازه تحت تاثیر مشترکات این خرده گفتمان ها بوده است؟فرضیه این پژوهش آن است که نظام سیاسی بعد از انقلاب، مولود طبیعی بود که از درون مباحث خرده گفتمان های سیاسی اسلامی موجود بیرون آماده و در واقع برآیند مبانی مشترک آن ها محسوب میشود.
حسین بارانی
دوره 9، شماره 18 ، شهریور 1381، ، صفحه 45-65
چکیده
.
اقتصاد شبانی بر جا به جایی و کوچ بنا شده است. کوچ با همه زیبا هایی که برای تماشاچیان دارد، برای کوچندگان توام با مصائب کوچک اور بزرگ است. به دلیل مشکلات کوچ خانواده در همراهی با گله و دشواری های دیگر در زندگی کوچی، نظام عشیره ای در حال تبدیل به رمه گردانی دانسته می شود. با این حال، بسیاری از ابعاد و زوایای کوچ عشیره ای در تحقیقات مردم ...
بیشتر
.
اقتصاد شبانی بر جا به جایی و کوچ بنا شده است. کوچ با همه زیبا هایی که برای تماشاچیان دارد، برای کوچندگان توام با مصائب کوچک اور بزرگ است. به دلیل مشکلات کوچ خانواده در همراهی با گله و دشواری های دیگر در زندگی کوچی، نظام عشیره ای در حال تبدیل به رمه گردانی دانسته می شود. با این حال، بسیاری از ابعاد و زوایای کوچ عشیره ای در تحقیقات مردم شناسان اشکار شده است. لیکن کوچ رمه گردانان تاکنون مورد کاوش واقع نگردیده است در این مقاله که حاصل پژوره مشارکتی نگارنده در همراهی با دو گروه رمه گردان در خلال کوچ است ، کوچ پیاده و کوچ ماشینی این گله داران مورد تحلیل پنج جنبه از کوچ رمه گردانان یعنی مسیر و نحوه کوچ، ساختار گروه در خلال کوچ، تسریع و توقف کوچ، کوچ و وسائط نقلیه و کوچ و اعتقادات در مقایسه با کوچ عشیره ای و متناسب با موضوع و حجم مقاله مورد بحث قرار گرفته است. در پایان بر اساس یافته های نگارنده و در مقایسه با یافته های دیگران اثر باب کوچ عشیره ای، روال کوچ به مراحلی مشخص تقسیم گردیده است.
حبیب آقا بخشی
دوره 6، شماره 10 ، شهریور 1377، ، صفحه 47-72
چکیده
زمینه بررسی اعتیاد در خانواده براساس این پرسش فراهم شد که آثار اعتیاد پدر بر کارکرد جامعه پذیری، نقش اقتصادی و حمایتی پدر و همچنین روابط اجتماعی اعضای خانواده چیست؟ بنابراین، اهداف این پژوهشی عبارتند از: الف : هدف کلی که در پی ارزیابی اثرات اعتیاد پدر بر کارکردهای خانواده است. ب : هدفت های اختصاصی که به سنجش آثار اعتیاد پدر بر جامعه ...
بیشتر
زمینه بررسی اعتیاد در خانواده براساس این پرسش فراهم شد که آثار اعتیاد پدر بر کارکرد جامعه پذیری، نقش اقتصادی و حمایتی پدر و همچنین روابط اجتماعی اعضای خانواده چیست؟ بنابراین، اهداف این پژوهشی عبارتند از: الف : هدف کلی که در پی ارزیابی اثرات اعتیاد پدر بر کارکردهای خانواده است. ب : هدفت های اختصاصی که به سنجش آثار اعتیاد پدر بر جامعه پذیری فرزندان، نقش اقتصادی پدر، نقش حمایتی پدر و روابط اجتماعی اعضای خانواده نظر دارد. از بررسی های مقدماتی و همچنین مطالعات تئوریک، استنتاج های کلی زیر حاصل شد که در خانواده های پدر معتاد1-جامعه پذیری فرزندان دچار اختلال میگردد. ۲- نقش اقتصادی و اقتدار پدر به شدت مختل می شود3- نقش حمایتی پدر شدیدا کاهش می یابد. ۴- روابط اجتماعی اعضای خانواده دستخوش اختلال میگردد. براساس این استنتاج ها، چهار فرضیه کلی مطرح و طرح تحقیق که مقایسه دو گروه از خانواده های پدر معتاد و عیر پدر معتاد در شهر تهران است . تدوین گردید.
مرتضی فرهادی
دوره 5، شماره 9 ، آذر 1376، ، صفحه 51-90
چکیده
این نوشته پس از اشاره ای که به نقوش و نمادهای نو یافته تیمره و مضامین این نقوش دارد، می کوشد به پرسش های بسیاری که در ذهن بیننده این نقوش یا خوانندگان چنین گزارش های برانگیخته می شود، پردازد. در کل، آدم از چه زمانی و برای چه و چگونه به هنرورزی ، از جمله نقاشی و کنده کاری روی سنگ پرداخته است؟ نگارگران نقوش صخرهای تیمره چه کسانی بوده اند؟ ...
بیشتر
این نوشته پس از اشاره ای که به نقوش و نمادهای نو یافته تیمره و مضامین این نقوش دارد، می کوشد به پرسش های بسیاری که در ذهن بیننده این نقوش یا خوانندگان چنین گزارش های برانگیخته می شود، پردازد. در کل، آدم از چه زمانی و برای چه و چگونه به هنرورزی ، از جمله نقاشی و کنده کاری روی سنگ پرداخته است؟ نگارگران نقوش صخرهای تیمره چه کسانی بوده اند؟ آیا این تصور غالب که این نقوش کار چوپانان ، کاروانیان، رهگذران و کتیرازنان است، درست است؟ چرا تنها در مناطق جغرافیایی خاصی همچودن کناره ها و سرشاخه های اعلای رودخانه های منطقه به این نگارگری ها بر می خوریم؟ و مهم تر آن که برای چه منظوری این همه نقوش جانوران و آدمی را بر سنگ نقر کرده اند؟ آیا هدف از چین نگارگری هایی ارضای نیازهای زیباشناسانه و تفنن و بازی یا مسائلی جدی و خطر بوده است ؟ چرا نقش جانوران اهلی و گیاهان تا این اندازه نسبت جانوران وحشی اندک است؟ چرا گاه بارها این نقوش روی یکدیگر حک شده اند؟ و سرانجام این که زمان و هنگام چنین نگارگری هایی کی بوده است؟ و به جز راه های مقایسه ای و تخمین از طریق قراین، چه راه های دقیق تر و مستقل تری برای زمان سنجی این نگاره ها می توان یافت؟
رضا همتی
دوره 15، شماره 40 ، فروردین 1387، ، صفحه 53-88
چکیده
جدل و کشمکش بین پژوهش های کمی و کیفی، سابق بس دیرینه، حتی قبل از کاربرد آنها در حوزه علوم اجتماعی دارد به طوری که طرفداران هر یک در تلاش برای اثبات حقانیت دیدگاه خود بوده اند. سیطره پژوهش های کمی که چندین دهه به جریان غالب و بلامنازع روش شناسی مبدل شده بود با ظهور جنبش فمینیستی و سایر جریانات اجتماعی و سیاسی، رو به کاستی گذاشت. از همان ...
بیشتر
جدل و کشمکش بین پژوهش های کمی و کیفی، سابق بس دیرینه، حتی قبل از کاربرد آنها در حوزه علوم اجتماعی دارد به طوری که طرفداران هر یک در تلاش برای اثبات حقانیت دیدگاه خود بوده اند. سیطره پژوهش های کمی که چندین دهه به جریان غالب و بلامنازع روش شناسی مبدل شده بود با ظهور جنبش فمینیستی و سایر جریانات اجتماعی و سیاسی، رو به کاستی گذاشت. از همان زمان، شاهد شکل گیری علایق اولیه به ترکیب روش های کمی و کیفی بوده ایم به طوری که در دهه 1990 با کمرنگ شدن این قطب بندی ها، روش ترکیبی به صورت روشی مستقل در نوع خود مطرح شد. در مقاله حاضر تلاش بر آن است که ابتدا هر یک از رویکردهای کمی و کیفی، اجمالا معرفی شده و نقاط قوت و ضعف آنها بررسی شود. سپس به تفاوت های سه رویکرد بنیادگرایی، وضعیت گرایی و عمل گرایی در خصوص امکان ترکیب روش های کمی و کیفی اشاره می شود و نهایتا معرفی مختصر رویکرد ترکیبی، مفروضات، شیوه های ترکیب، مراحل پژوهش ترکیبی و چالش های پیش روی موج نوین روش شناسی، بخش پایانی مقاله را تشکیل می دهد.
محمد عبدالهی
دوره 2، شماره 3.4 ، خرداد 1372، ، صفحه 57-74
چکیده
در این مقاله نخست دیدگاه های رایج در زمینه آموزش و پرورش و توسعه اجتماعی - انسانی مورد بررسی و نقد قرار می گیرد. پس از آن چارچوب نظری جامع تری ارائه می شود، و در قالب آن ضمن تعریف مفهوم توسعه ملی و ذکر عمده ترین شاخص های آن به برخی از موانع توسعه ملی، مثل موانع تاریخی، چندگانگی ساختاری، انواع نابرابری ها و خاص گرایی فرهنگی نیز اشاره می ...
بیشتر
در این مقاله نخست دیدگاه های رایج در زمینه آموزش و پرورش و توسعه اجتماعی - انسانی مورد بررسی و نقد قرار می گیرد. پس از آن چارچوب نظری جامع تری ارائه می شود، و در قالب آن ضمن تعریف مفهوم توسعه ملی و ذکر عمده ترین شاخص های آن به برخی از موانع توسعه ملی، مثل موانع تاریخی، چندگانگی ساختاری، انواع نابرابری ها و خاص گرایی فرهنگی نیز اشاره می شود. آنگاه نقشی که آموزش و پرورش به طور مستقیم یا غیرمستقیم، یعنی از طریق رفع موانع توسعه و ترویج عقاید و ارزش ها و نمادهای عام و مشترک در سطح ملی و بین المللی ایفا می کند مورد تحلیل جامعه شناختی قرار می گیرد. سرانجام پس از تشریح عواملی که نقش آموزش و پرورش را در توسعه ملی مشروط و مقید می سازند. نتیجه گیری لازم به عمل می آید.
اعظم راودراد
دوره 9، شماره 19 ، آذر 1381، ، صفحه 57-88
چکیده
..
جامعه پذیری و مشارکت سیاسی جامعه پذیری فرآیندی است که طی آن فرد ارزش های رایج را که ساخت نظام اجتماعی بر آن متکی است شناخته و آنها را درونی می سازد. عنصر سیاسی در این جامعه پذیری تأثیرگذار بوده و در آن فرد با مفاهیم جامعه، اقتدار، مشارکت، همبستگی و مانند آن آشنا می شود. بنابراین جامعه پذیری سیاسی یکی از ابعاد کلی جامعه پذیری و به معنای ...
بیشتر
..
جامعه پذیری و مشارکت سیاسی جامعه پذیری فرآیندی است که طی آن فرد ارزش های رایج را که ساخت نظام اجتماعی بر آن متکی است شناخته و آنها را درونی می سازد. عنصر سیاسی در این جامعه پذیری تأثیرگذار بوده و در آن فرد با مفاهیم جامعه، اقتدار، مشارکت، همبستگی و مانند آن آشنا می شود. بنابراین جامعه پذیری سیاسی یکی از ابعاد کلی جامعه پذیری و به معنای «فرآیند مستمر یادگیری است که به موجب آن افراد ضمن آشنا شدن با نظام سیاسی از طریق کسب اطلاعات و تجربیات به وظایف، حقوق و نقش های خویش در جامعه پی میبرند.» جامعه پذیری سیاسی خود موجب مشارکت سیاسی فرد در جامعه میشود. «در این فرآیند افراد می آموزند که باید با مشارکت در روند تصمیم گیری های اجتماعی و سیاسی در سرنوشت خویش شرکت کنند. این مشارکت در تمام نظام ها به یک نحو و صورت انجام نمی گیرد و با توجه به شرایط، ممکن است مسالمت جویانه و یا خصمانه باشد» . عوامل مختلفی در جامعه پذیری سیاسی نقش دارند که از آنها با عنوان عوامل اولیه (خانواده و و عوامل ثانویه (مؤسسات آموزشی، احزاب سیاسی، نهادهای صنفی و رسانه های گروهی) یاد می شود. در بحث حاضر نقش رسانه هنری سینما در فرآیند جامعه پذیری سیاسی مورد توجه قرار گرفته و با تأکید بر جامعه زنان کارگردان سینما، چگونگی مشارکت سیاسی غیر مستقیم ایشان در این فرآیند مورد بررسی قرار میگیرد. هنر و سیاست مشارکت سیاسی شهروندان در هر جامعه ای تضمین کننده سلامت و پویایی آن خواهد بود. این مشارکت می تواند در سطوح کلان، میانی و خرد باشد و در مقاطع مختلف حیات یک جامعه به شیوه های متفاوتی ظاهر شود. اگر مشارکت سیاسی را به طور کلی به دو دسته سیاسی به معنای شرکت در فرآیند تصمیم گیری در مسایل مختلف جامعه است. این تصمیم گیری میتواند در نقش فرد صاحب یکی از مناصب سیاسی مثل رییس جمهور، اعضای کابینه، نمایندگان مجلس و سایر سیاستمداران و قدرتهای اجرایی اعمال شود و یا ممکن است توسط سایر مردم در هنگام انتخابات و رفراندم های مختلف به نمایش گذاشته شود. اما مشارکت سیاسی غیر مستقیم زمانی مورد توجه قرار میگیرد که اگرچه هدف نهایی مشارکت تأثیرگذاری بر حیات سیاسی جامعه است ولی فرد با استفاده از ابزار غیرسیاسی چون ابزار علمی، فرهنگی و هنری در جهت رسیدن به هدف سیاسی حرکت میکند. در هردو حالت یکی از وسایل مهم و تأثیرگذار در میزان و چگونگی مشارکت اجتماعی و سیاسی در هر جامعه ای وسایل ارتباط جمعی است. به طوری که گفته می شود میان میزان استفاده از وسایل ارتباط جمعی و میزان مشارکت اجتماعی شهروندان رابطه مستقیم وجود دارد. علت این است که بدینوسیله آگاهی اجتماعی و سیاسی ایشان را افزایش می دهند. افرادی که دارای آگاهی سیاسی و اجتماعی بالا باشند طبیعتاً نقش بیشتری در تصمیم گیری های مختلف خرد و کلان به عهده می گیرند.
محمد مهدی فرقانی
دوره 12، شماره 28.29 ، خرداد 1384، ، صفحه 57-87
چکیده
این مقاله تلاش می کند ضمن طرح نظریه ها و دیدگاه های مربوط به شکل گیری و پیشبرد جامعه اطلاعاتی و شرایط جدیدی که اطلاعاتی شدن فرهنگ، اقتصاد و سیاست در عرصه جهانی پدید آورده است به ارزیابی نقش و عملکرد رسانه های نوین بپردازد و نحوه تعامل و رقابت آنها را با رسانه های سنتی، مورد بررسی قرار دهد. ادعای اصلی مقاله، آن است که بر خلاف تصور شیفتگان ...
بیشتر
این مقاله تلاش می کند ضمن طرح نظریه ها و دیدگاه های مربوط به شکل گیری و پیشبرد جامعه اطلاعاتی و شرایط جدیدی که اطلاعاتی شدن فرهنگ، اقتصاد و سیاست در عرصه جهانی پدید آورده است به ارزیابی نقش و عملکرد رسانه های نوین بپردازد و نحوه تعامل و رقابت آنها را با رسانه های سنتی، مورد بررسی قرار دهد. ادعای اصلی مقاله، آن است که بر خلاف تصور شیفتگان موج جدید رسانه ای، چالش میان دو نسل رسانه ای مزبور، به حذف رسانه های سنتی و جایگزینی رسانه های نوین که دستاورد تکنولوژی های جدید ارتباطی و اطلاعاتی هستند، منجر نخواهد شد. تاکید مقاله بر آن است که جامعه اطلاعاتی، بیش از هر چیز، تحولی شگرفت در زمینه ابزارها و امکانات ارتباطی و اطلاع رسانی ایجاد کرده که حامل فرصت ها و تهدید هایی برای رسانه های همگانی و وضعیت کنونی جوامع در حال گذار از جمله ایران است و بر این اساس هیچ یک از دو رویکرد شیفتگی یا دفع در قبال تکنولوژی های نوین ارتباطی، نه مطلوب است و نه منطقی، بنابراین رسانه های سنتی پیش از آنکه راه حذف را بپیمایند، تحول نقش ها و کارکردها را تجربه خواهند کرد و در این مسیر از دستاوردهای تکنولوژی های جدید، بهره خواهند گرفت. تکنولوژی کامپیوتر و اینترنت می تواند برای روزنامه نگاران تا حدی، استقلال سیاسی و اقتصادی در ورای فشارهای حرفه ای در آغاز هزاره سوم به همراه بیاورد. اینترنت، هم زمان بررسی ها و تحقیقات را برای روزنامه نگاران حرفه ای کاهش می دهد و هم مکان و فاصله را کوچک و کوتاه می سازد و به همین دلیل پیگیری و تعقیب مسائل و دستیابی به افراد مورد نظر را برای آنها آسانتر می سازد و محدودیت های سیاسی را کمرنگتر می کند. بنابراین اگر به دستاوردهای رسانه های نوین به عنوان فرصت نگریسته می شود می توان از ظرفیت آنها در جهت پیشبرد امر توسعه و تامین عدالت اطلاعاتی و کاهش شکاف های معرفتی بهره جست و رسانه را در مسیر انسانی تر کردن شرایط زیست بشر به کارگرفت.
محمد هاشم عصمت اللهیل
دوره 9، شماره 20 ، اسفند 1381، ، صفحه 59-93
چکیده
یکی از هدف های مهم این تحقیقی، تبیین نظام مطلوب مطبوعات افغانستان است، زیرا نظام مطبوعات این کشور با ۱۲۹ سال سابقه روزنامه نگاری، اینک تحت تأثیر بحران و جنگ ۲۳ ساله در سراشیبی سقوط قرار گرفته است. برای پر کردن این خلا ارتباطی و نیز به منظور حفظ دست آوردهای این صنعت فرهنگی تصمیم گرفتم تا به صوررت علمی نظام آتی مطبوعات افغانستان را تبیین ...
بیشتر
یکی از هدف های مهم این تحقیقی، تبیین نظام مطلوب مطبوعات افغانستان است، زیرا نظام مطبوعات این کشور با ۱۲۹ سال سابقه روزنامه نگاری، اینک تحت تأثیر بحران و جنگ ۲۳ ساله در سراشیبی سقوط قرار گرفته است. برای پر کردن این خلا ارتباطی و نیز به منظور حفظ دست آوردهای این صنعت فرهنگی تصمیم گرفتم تا به صوررت علمی نظام آتی مطبوعات افغانستان را تبیین نمایم. برای نیل به این مهم، نظریه ها و نظام های مطبوعات غرب و همچنین تجارب روزنامه نگاری افغانستان را با استفاده از مقوله آزادی که سنگ بنا و جوهره هر نظام مطبوعاتی است بررسی کردم. سرانجام برای اولین بار در این تحقیق نظام های مختلف مطبوعات افغانستان از هم متمایز شدند. نیز با استفاده از روش کیو که مناسبترین روش برای آزمون نظریه ها است، پرسشنامه ای در قالب پرسش های بسته (مقیاس هفت درجه ای لیکرت) طراحی و تهیه شد. در ساختن پرسشنامه از ۷۵ گویه که معرف پنج نظام مطبوعاتی غرب (نظام های آمرانه، آزادی گرا، مسئولیت اجتماعی، کمونیستی و توسعه ای مطبوعات) است، مدد گرفته شد. پرسشنامه برای شصت نفر از استادان و روزنامه نگاران افغان که دست کم ده سال سابقه روزنامه نگاری داشتند ارسال شد. تعداد ۴۵ نفر از استادان و روزنامه نگاران مقیم داخل و خارج افغانستان به پرسش های تحقیق پاسخ دادند. پس از دریافت پاسخ ها با استفاده از برنامه رایانه ای کوانال محاسبات آماری انجام شد. هر سه طیف پاسخ دهندگان به دو گونه تقسیم شدند. سپس ضریب همبستگی میان آنها محاسبه شد تا میزان همبستگی هـر پاسخگو با پاسخگویان دیگر مشخص گردد. همچنین مقادیر ورزن پاسخگویان درگونه های 1 و 2 محاسبه شد. و با استفاده از مقادیر وزن، نمرات استاندارد (Z) نیز محاسبه گردید. سرانجام با استفاده از تحلیل داده ها ثابت شد که پاسخگویان در درجه اول با ویژگی های نظام های مسئولیت اجتماعی و آزادی گرا موافقت دارند و با گویه های نظام آمرانه و کمونیستی مطبوعات به مخالفت برخاستند، که این، تمایل آنها را به برخورداری از شرایط آزاد و غیر دولتی نشان می دهد.
ابوتراب طالبی؛ سجاد علیزاده
چکیده
وضعیت اقلیت‌های قومی در ایران از نظرگاه نابرابری و تبعیض قومی دهه‌‌هاست که موضوع دغدغه‌‌ها و مباحثات عمومی در داخل و خارج از ایران بوده است، اما تجربۀ واقعی و انضمامی قومیت‌ها در درون میدان‌های اجتماعی و نهادهای مدرن ایران به‌ندرت موضوع بررسی‌های علمی و تجربی بوده است؛ بررسی تجربه‌‌های زیستۀ کردها و ترکها درون نهاد تأثیرگذاری ...
بیشتر
وضعیت اقلیت‌های قومی در ایران از نظرگاه نابرابری و تبعیض قومی دهه‌‌هاست که موضوع دغدغه‌‌ها و مباحثات عمومی در داخل و خارج از ایران بوده است، اما تجربۀ واقعی و انضمامی قومیت‌ها در درون میدان‌های اجتماعی و نهادهای مدرن ایران به‌ندرت موضوع بررسی‌های علمی و تجربی بوده است؛ بررسی تجربه‌‌های زیستۀ کردها و ترکها درون نهاد تأثیرگذاری همچون دانشگاه میتواند فهم ما را از کارکردهای قومی نهادهای مدرن در ایران ژرفا ببخشد؛ برایناساس، این مقاله با رویکردی کیفی و پدیدارشناسانه، تجربۀ زیستۀ قومیتی دانشجویان ترک و کرد را با تمرکز بر تجربه‌‌های تبعیض و نابرابری در چهار دانشگاه در ایران بررسی میکند. بدین منظور، مصاحبههای نیمهساختاریافتهای با 35 دانشجو انجام شده است. دادهها با تکنیک تحلیل مضمون تجزیهوتحلیل شدهاند که برآیند آن، 3 مضمون اصلی و 8 مضمون فرعی بوده است. یافتهها نشان میدهند که تجربۀ دانشگاه برای دانشجویان ترک و بهخصوص کرد، دربردارندۀ وجوه قابلتوجهی از حس تبعیض و نابرابری قومی بهخصوص حول دو محور زبان و مذهب است.
هادی ناخیکی؛ سعید اردکان زاده یزدی
دوره 14، شماره 38.39 ، اسفند 1386، ، صفحه 60-89
چکیده
محدودیت ها و دشواریهای انتشار روزنامه در ایران باعث شده است تا نشریاتبرای بقا، به سیاستمداران و صاحبان ثروت متکی باشند و این افراد و نهادها نیز در قبال کمک به مطبوعات، حمایت های ویژهای را از روزنامه ها طلب کنند. اگر مدیران روزنامه ها به انجام این حمایت ها تن دهند، استقلال و اخلاق حرفهای روزنامه نگاری را زیر پا گذاشتهاند و اگر بر استقلال ...
بیشتر
محدودیت ها و دشواریهای انتشار روزنامه در ایران باعث شده است تا نشریاتبرای بقا، به سیاستمداران و صاحبان ثروت متکی باشند و این افراد و نهادها نیز در قبال کمک به مطبوعات، حمایت های ویژهای را از روزنامه ها طلب کنند. اگر مدیران روزنامه ها به انجام این حمایت ها تن دهند، استقلال و اخلاق حرفهای روزنامه نگاری را زیر پا گذاشتهاند و اگر بر استقلال و اخلاق حرفهای روزنامه نگاری اصرار ورزند، با موانع گوناگون اقتصادی و سیاسی در نشر روبهرو می شوند. در عمل، عوامل برون سازمانی ودرون سازمانی روزنامه نگاری ایران، مدیران مسئول را وادار می کند برای رشد نشریه خود، به برخی شیوه های غیرحرفهای دست بزنند. این پژوهش، در پی آگاهی از وجودمؤلفه های مدیریت غیرحرفهای مدیران روزنامه ها در این مواجهه است. برای یافتن جنبه های غیرحرفه ای مدیریت روزنامه های سراسری و عمومی در تهران، از روش تحقیق پیمایش برای دو نمونه آماری اعضای تحریریه روزنامه ها و نمونه آماری استادان و صاحبنظران روزنامه نگاری استفاده شده است. برای سنجش میزان حرفهای بودنمدیریت روزنامه ها، شاخصی از ترکیب مؤلفه های اخلاقی، حرفهای، اقتصادی و مدیریتی مطبوعات، محاسبه و شاخص توصیف شده توسط اعضای تحریریه روزنامه ها با شاخص معیار صاحبنظران روزنامه نگاری، مقایسه شده است. در انتها نیز فرضیهتحقیق به اثبات رسیده و مشخص شده است که شیوه های مدیریت روزنامه هایسراسری و عمومی تهران، غیر حرفهای است.
نعمت الله فاضلی
دوره 10، شماره 24 ، اسفند 1382، ، صفحه 61-99
چکیده
مقاله زیر بحثی درباره کاربرد روش «مباحثه» در تدریس دانشگاهی با تکیه بر تجربه مردم نگارانه نگارنده است.« مباحثه » امروزه در دانشگاه های غرب به منزله راهی برای افزایش مشارکت اجتماعی دانشجویان در فرآیند آموزش است. «رهیافت مشارکتی» در آموزش به رهیافت اجتماعی و یگاتسکی و پیتر برگر از علم - که علم را تولیدی اجتماعی بر می ...
بیشتر
مقاله زیر بحثی درباره کاربرد روش «مباحثه» در تدریس دانشگاهی با تکیه بر تجربه مردم نگارانه نگارنده است.« مباحثه » امروزه در دانشگاه های غرب به منزله راهی برای افزایش مشارکت اجتماعی دانشجویان در فرآیند آموزش است. «رهیافت مشارکتی» در آموزش به رهیافت اجتماعی و یگاتسکی و پیتر برگر از علم - که علم را تولیدی اجتماعی بر می شمرد که در فرآیند تعامل و ارتباط اجتماعی بین افراد خلق می شود و اشاعه می یابد - استوار است. مباحثه همچنین نقش مهمی در رشد اصول و مبانی آموزش دموکراتیک دارد. این مقاله تلاش می کند تا نقش مباحثه را در «موکراتیزه کردن» آموزش و افزایش مشارکت دانشجویان در فرآیند یادگیری تحلیل کند. مقاله از بخش های زیر تشکیل شده است: در ابتدا به طرح مشکلی تلقی غیردموکراتیک از یادگیری و تأثیر آن در اشتیاق زدایی دانشجویان به یادگیری در ایران می پردازد. بخش دوم، تحلیلی از مباحثه و مزایای آن است. در این بخش، پانزده امتیاز مباحثه با تکیه بر ارزش های دموکراتیک ذکر شده است. بخش سوم به تعریف مباحثه به منزله روش آموزش در دانشگاه می پردازد و تفاوت آن را با دیگر اشکال صحبت گروهی، مانند گپ زدن، گفت و گو و پرسش و پاسخ بر می شمرد. در بخش چهارم، شرایط مباحثه بررسی شده است. بخش پنجم به روش های مباحثه اختصاص دارد. در این بخش، نگارنده با تکیه به تجارب شخصی در دوره دکتری انسان شناسی در دانشگاه لندن، پنج الگوی مباحثه دو نفره، گروهی، جمعی، مباحثه برابر، و مباحثه در حین سخنرانی را تشریح نموده است. بخش ششم به تحلیل انتقادی روشش مباحثه در ایران می پردازد. در این بخشی، به محدودیت های روش مباحثه و پرسش هایی درباره میزان عملی بودن به کارگیری این روش در ایران پرداخته شده است. بخش هفتم توصیه هایی برای گسترش کاربرد روش مباحثه در دانشگاه های ایران دارد. و در پایان نیز جمع بندی از مباحث ارائه شده است.
علی ساعی
چکیده
مسالة این مقاله ناظر بر درجة تفاوتپذیری کیفیت حکمرانی است. براساس این مساله، سئوال تحقیق بهصورت زیر بیان شده است: درجه تفاوتپذیری کشورها به لحاظ کیفیت حکمرانی چگونه قابل تبیین است؟ در مقام پاسخ تئوریکی به مساله پژوهش، چارچوب نظری تحقیق به این صورت فرموله شده است: ترکیب عطفی منابع اقتصادی دولت، اعتماد اجتماعی و مشارکت مدنی ...
بیشتر
مسالة این مقاله ناظر بر درجة تفاوتپذیری کیفیت حکمرانی است. براساس این مساله، سئوال تحقیق بهصورت زیر بیان شده است: درجه تفاوتپذیری کشورها به لحاظ کیفیت حکمرانی چگونه قابل تبیین است؟ در مقام پاسخ تئوریکی به مساله پژوهش، چارچوب نظری تحقیق به این صورت فرموله شده است: ترکیب عطفی منابع اقتصادی دولت، اعتماد اجتماعی و مشارکت مدنی عوامل تعیین کنندة کیفیت حکمرانی می‌باشند.
این تحقیق در بُعد روشی، تطبیقی بینکشوری است. واحد تحلیل این پژوهش، کشورها بوده است که با عنایت به تفاوت در کیفیت حکمرانی از یکدیگر تفکیک شدهاند. در این تحقیق نمونه‌گیری به معنای روشهای کمّی انجام نشده است، بلکه سعی گردید، براساس استراتژی تمام‌شمار، تمام موردهای مرتبط که واجد داده برای انجام مقایسه بودند، مورد بررسی قرار گیرند. روش تحلیل این مقاله، فازی است. یافتههای تجربی ناظر بر رابطة فازی بین مجموعهای، دلالت برآن دارند که اعتماد اجتماعی و درآمدهای غیررانتی دولت؛ تقریباً همیشه شروط علّی لازم برای حکمرانیخوب هستند. مشارکت مدنی نیز معمولاً شرط لازم برای حکمرانیخوب است. نتایج وارسی ترکیب علّی نیز نشان داد که ترکیب عطفی درآمدهای غیررانتی دولت با مشارکت مدنی بالا و اعتماد اجتماعی بالا، ترکیب علّی تقریباً همیشه لازم برای وقوع حکمرانی خوب است. این ترکیب عطفی توانست حمایت تجربی 87 درصد از واحدهای تحلیل را کسب کند. فقط 13 درصد از واحدهای تحلیل، ناسازگاری این ترکیب عطفی با حکمرانی خوب را تأیید کردند. به لحاظ اهمیت تجربی نیز این ترکیب عطفی دارای اهمیت تجربی بالایی است، زیرا با شاخص پوشش 75/0، بیشترین فضای خاصیت در مجموعة حکمرانی خوب را به خود اختصاص داده است. میتوان گفت که 75 درصد از واریانس کیفیت حکمرانی توسط اشتراک این سه عامل تبیین شده است.
مطالعات فرهنگی
محمدحسین پناهی؛ علی احمد رفیعی راد؛ مرضیه محمدی
چکیده
مطالعه حاضر به دریافت زنان روستایی میانکوه شرقی پلدختر از سریال «گذر از رنج‌ها» پرداخته است که در زمستان 1393 از شبکه اول تلویزیون پخش شده است. افراد مورد مطالعه با استفاده از نمونه‌گیری هدفمند انتخاب و تا اشباع نظری با 21 نفر آنها مصاحبه نیمه ساخت‌یافته انجام‌شده، سپس دادهها مورد تحلیل مضمونی قرارگرفته‌اند. بر اساس یافتهها، ...
بیشتر
مطالعه حاضر به دریافت زنان روستایی میانکوه شرقی پلدختر از سریال «گذر از رنج‌ها» پرداخته است که در زمستان 1393 از شبکه اول تلویزیون پخش شده است. افراد مورد مطالعه با استفاده از نمونه‌گیری هدفمند انتخاب و تا اشباع نظری با 21 نفر آنها مصاحبه نیمه ساخت‌یافته انجام‌شده، سپس دادهها مورد تحلیل مضمونی قرارگرفته‌اند. بر اساس یافتهها، زنان موردمطالعه در موقعیت‌های مختلف اجتماعی، گفتمان مسلط سریال را فعالانه خوانش نموده‌اند. نوع دریافت زنان بهصورت طیفی در سه گروه انتقادی، جایگاه مسلط و توافقی بوده است. یافتهها نشان می‌دهد؛ زنان بر اساس میزان دسترسی گفتمانی، در ارزش‌ها و ایده‌آل‌های متن جرح‌وتعدیل به عمل آورده و آن را در بستر اجتماعی و فرهنگی خود، مورد گفتگو قرار داده‌اند. آنها معانی گفتمان مسلط مشتمل بر تقابل‌های دوگانه، نمونه آرمانی زن و روان‌شناسی کردن امور را بر اساس جایگاه خود تعدیل کرده و به خلق و بسط معانی جدید مانند «نقش تعین کنندگی مردان» و «گریز از رنج‌ها» مبادرت نموده‌اند. این سریال زنان را به علل گوناگون مانند سرگرمی، لذت، موضوع گفتگو و همذات پنداری با قهرمان داستان جذب خود کرده بود. به‌طورکلی، این یافتهها، تأییدکننده نظریه مخاطب فعال حتی در مورد زنان روستایی موردمطالعه می‌باشد.
فردین محمدی؛ محسن نوغانی؛ مهدی کرمانی
چکیده
در یک دهه اخیر، پژوهشگران ایرانیِ حوزه جامعهشناسی و مدیریت، از نظریه زمینهای به شکل گستردهای در تحقیقات خود بهره گرفتهاند. با توجه به ویژگیهای خاص این روششناسی، مسأله اساسی تحقیق حاضر آن است که پژوهشهای جامعه-شناختی و مدیریتی مبتنی بر نظریه زمینهای از چه نقاط ضعف و قوّتی برخوردارند؟ جهت پاسخ به مسأله تحقیق، از ...
بیشتر
در یک دهه اخیر، پژوهشگران ایرانیِ حوزه جامعهشناسی و مدیریت، از نظریه زمینهای به شکل گستردهای در تحقیقات خود بهره گرفتهاند. با توجه به ویژگیهای خاص این روششناسی، مسأله اساسی تحقیق حاضر آن است که پژوهشهای جامعه-شناختی و مدیریتی مبتنی بر نظریه زمینهای از چه نقاط ضعف و قوّتی برخوردارند؟ جهت پاسخ به مسأله تحقیق، از فراروش و تکنیک مرورنظاممند بهره گرفته شد. جمعیتهای موردمطالعه شامل مجموعه مقالاتی است که در بازه زمانی 1395 تا 1397 در مجلات علمی-پژوهشی داخلی منتشر شدهاند که با توجه به تمرکز مسأله تحقیق بر نقد و بررسی روششناسی نظریه زمینهای مبتنی بر رویکرد استراوس و کوربین، در مرحله گزینش منابع 36 مقاله انتخاب و موردبررسی قرار گرفتند. نتایج تحقیق بیانگر آن است که تحقیقات مذکور در زمینه معیارهای «صورت‌مسأله تحقیق، تدوین سؤالات جزئی، جامعه موردمطالعه، تشریح مراحل تحلیل دادهها در بخش یافتهها، هم‌زمانی گردآوری و تحلیل دادهها، تکنیک ساخت مقوله، تکنیک تشخیص ابعاد مقوله، تکنیک انتخاب عناوین، تکنیک انتخاب مقوله هسته، اعتباریابی، مقایسه با سایر نظریهها و حساسیت نظری» با مشکلات اساسی مواجه هستند. این مشکلات را میتوان در پنج دسته چالشهای تکنیکی، شکاف نظریه و روش، تحریف هدف، عدم معرفت کامل به مبانی نظریه زمینهای و چالش پارادایمی طبقهبندی کرد.
محمد حسین پناهی
دوره 7، شماره 11.12 ، اسفند 1379، ، صفحه 63-84
چکیده
یکی از منابع مهم برای مطالعه انقلابات، شعارهای آن هاست. این منبع در مورد انقلاب اسلامی ایران دارای ابعاد گسترده ای است که تاکنودن مورد مطالعه جدی جامعه شناختی قرار نگرفته است. هدف این مقاله بررسی اهداف و زمینه های وقوع انقلاب اسلامی براساس شعارهای آن است. برای این کار ابتدا روش جمع آوری و جداسازی شعارهای انقلاب اسلامی توضیح داده شده ...
بیشتر
یکی از منابع مهم برای مطالعه انقلابات، شعارهای آن هاست. این منبع در مورد انقلاب اسلامی ایران دارای ابعاد گسترده ای است که تاکنودن مورد مطالعه جدی جامعه شناختی قرار نگرفته است. هدف این مقاله بررسی اهداف و زمینه های وقوع انقلاب اسلامی براساس شعارهای آن است. برای این کار ابتدا روش جمع آوری و جداسازی شعارهای انقلاب اسلامی توضیح داده شده که حاصل آن ۴۱۵۲ شعار انقلابی بوده است. سپس با ارائه جداولی از نتایج تحلیل محتوای شعارهای مربوط به وضعیت رژیم گذشته زمینه های وقوع انقلاب اسلامی از منظور شعارها بررسی شده است، و سرانجام نتایج تحلیل محتوای شعارهای مربوط به اهداف و آرمان های انقلاب اسلامی ارائه گردیده است. بر اساس این بررسی وضعیت نامطلوب فرهنگی و سیاسی رژیم پهلوی از مهمترین عوامل وقوع انقلاب اسلامی بوده است.
مهدی کروبی؛ مجتبی محمدیان
دوره 16، شماره 45 ، شهریور 1388، ، صفحه 63-92
چکیده
تبلیغات به عنوان وجه غالب عناصر ارتباطی سازمان، نقش مهمی را در جهت موفقیت سازمان ایفا می نماید. یکی از رایج ترین الگوهای ساخت تبلیغات، الگوی M5 است که از پنج تصمیم یا عنصر اساسی، شامل تعیین هدف، اختصاص بودجه، طراحی پیام، انتخاب رسانه و ارزیابی تبلیغی است. در واقع تلاش های اساسی در مراحل مختلف، همگی، در انتخاب رسانه مناسب معنی پیدا می ...
بیشتر
تبلیغات به عنوان وجه غالب عناصر ارتباطی سازمان، نقش مهمی را در جهت موفقیت سازمان ایفا می نماید. یکی از رایج ترین الگوهای ساخت تبلیغات، الگوی M5 است که از پنج تصمیم یا عنصر اساسی، شامل تعیین هدف، اختصاص بودجه، طراحی پیام، انتخاب رسانه و ارزیابی تبلیغی است. در واقع تلاش های اساسی در مراحل مختلف، همگی، در انتخاب رسانه مناسب معنی پیدا می نماید. با توجه به نقش تبلیغات در ترغیب گردشگران به خرید از یک دفتر خدمات مسافرتی، یکی از راه های ارتقای اثر بخشی تبلیغات، تخصیص صحیح بودجه آن به رسانه های مختلف است. هر رسانه دارای محدودیت ها و توانایی های خاص خود است. این محدودیت ها و توانایی ها، جهت تعیین میزان اثر بخشی در انجام رسالت تبلیغی آن رسانه، یک سنگ محک است. حال با این تفاسیر اگر رسانه مناسب و اثربخش برگزیده نشود، اثربخشی مجموعه تبلیغاتی، زیر سوال خواهد رفت. از این رو انتخاب رسانه تبلیغاتی جزو تصمیمات مهم در حوزه بازاریابی و تبلیغات است. امروزه شیوه های متفاوتی برای انتخاب رسانه اثر بخش وجود دارد. از شیوه های تجربی گرفته تا شیوه های علمی. محققین در این تحقیق جهت سنجش اثربخشی رسانه های تبلیغاتی ، با توجه به الگوی چهار بعدی AIDA اقدام به سنجش اثربخشی رسانه های تبلیغاتی از دیدگاه گردشگران کرده اند. تا از این رهگذار، تصویر مناسبی از دیدگاه گردشگران در ذهن کارشناسان ایجاد گردد و نتایج تحقیق اطلاعات مناسبی را برای تصمیم گیری کارشناسان در اختیار قرار دهد.
جعفر هزارجریبی
چکیده
اساس مقاله حاضر بررسی نظری ساختار طبقه متوسط (با تأکید بر طبقه متوسط جدید)[1] در ایران است، و به لحاظ روش شناسی از نوع مطالعه تحلیلی می‌باشد که برای جمع آوری اطلاعات از روش اسنادی استفاده شده است.چارچوب نظری انتخابی برای تحلیل طبقه، براساس نظریات ماکس وبر و آنتونی گیدنز می‌باشد. زیرا در نظریات این دو صاحبنظر از سه ملاک ثروت، منزلت و ...
بیشتر
اساس مقاله حاضر بررسی نظری ساختار طبقه متوسط (با تأکید بر طبقه متوسط جدید)[1] در ایران است، و به لحاظ روش شناسی از نوع مطالعه تحلیلی می‌باشد که برای جمع آوری اطلاعات از روش اسنادی استفاده شده است.چارچوب نظری انتخابی برای تحلیل طبقه، براساس نظریات ماکس وبر و آنتونی گیدنز می‌باشد. زیرا در نظریات این دو صاحبنظر از سه ملاک ثروت، منزلت و قدرت (موقعیت اقتصادی، اجتماعی در کنار توانمندی و تخصص) برای تمییز دادن طبقات و اقشار اجتماعی استفاده شده است و از آنجایی که عمدتاً طبقه متوسط (جدید) را گروه بوروکراتها تشکیل میدهند، هرچند بعضی از این افراد از لحاظ اقتصادی و درآمدی ضعیف هستند، ولی در مجموع، این افراد از نظر تحصیلات و تخصص در سطح بالایی می‌باشند و به همین جهت در طبقه متوسط قرار می‌گیرند. اما مفهوم طبقه متوسط جدید در ایران حاصل ارتباط با غرب است و مراحل صنعتی و بطئی را مانند جوامع غربی نگذرانده است، تا مفهوم طبقه متوسط بدان معنا که در غرب است، باشد. یعنی طبقه متوسط حاصل نوسازی و مدرنیزاسیون است که از جوامع غربی وارد کشور شده و این طبقه از جنبش مشروطه به این طرف رشد داشته است. در مجموع طبقه متوسط جدید با محوریت روشنفکری شکل گرفته است، چون گفتمان روشنفکران، گفتمان دموکراسی است.
سعید ذکایی
چکیده
فراغتی شدن و مصرفی شدن فزاینده زندگی در کلان‌شهرها آثار گستردهای را بر هویت‌های جنسیتی وارد می‌سازد. ترکیبی از شرایط محلی و جهانی در کنار ویژگیهای کالبدی شهر، تنوع و سیالیت در الگوهای رفتار جنسیتی را دامن می‌زنند. مقاله حاضر در سنت مطالعات فرهنگی با مرور تجارب زنان و دختران جوان از مواجهه با میدان‌های فراغتی عمومی شهری به دنبال ...
بیشتر
فراغتی شدن و مصرفی شدن فزاینده زندگی در کلان‌شهرها آثار گستردهای را بر هویت‌های جنسیتی وارد می‌سازد. ترکیبی از شرایط محلی و جهانی در کنار ویژگیهای کالبدی شهر، تنوع و سیالیت در الگوهای رفتار جنسیتی را دامن می‌زنند. مقاله حاضر در سنت مطالعات فرهنگی با مرور تجارب زنان و دختران جوان از مواجهه با میدان‌های فراغتی عمومی شهری به دنبال نشان دادن آثار متفاوت فضاهای فراغتی و مصرفی بر هویتیابیهای زنانه است. نتایج مطالعه نشان می‌دهد که نمایشهای جنسیتی دختران در شهر تغییرپذیر و منطبق با الگویی است که امتداد آن از عاملیت و انتخاب گری بیشتر در مصرف فضا تا انفعال و احتیاط در مواجهه با آن نوسان دارد. تفکیک اجتماعی و تغییرات ساختاری و کالبدی شهر در کنار تغییرات ارزشی و سبکهای زندگی جدید، مروج قالبهای رفتاری جدید در شهر است که میتوان آنها را زنانگی‌های رقیق نامید. زنانگی‌های رقیق که الگویی همسطح بینانه و چالش گرانه را در مشارکتهای فضایی جستجو میکنند، مسیر تحول ارزشهای زنانگی در کلانشهر بشمار می‌آیند و دلالتهای مهمی در درک زنان از زیست شهری و حق به شهر دارند.
جمعیت شناسی
فرزاد قربانی؛ محمد میرزایی؛ محمد حدادی؛ زینب محمدی زاده
چکیده
در چند دهه گذشته، میانگین سن ازدواج بهصورت محسوسی افزایش داشته است، به نظر می‌رسد چنین افزایشی خودخواسته نیست و سن واقعی ازدواج مطابق با سن ایدهآل ازدواج افراد نیست و عواملی باعث عدم تطابق این دو شدهاند؛ بنابراین هدف از مطالعه حاضر بررسی تعیین‌کننده‌های شکاف سن واقعی و سن ایدهآل ازدواج در استان کهگیلویه و بویراحمد است. ...
بیشتر
در چند دهه گذشته، میانگین سن ازدواج بهصورت محسوسی افزایش داشته است، به نظر می‌رسد چنین افزایشی خودخواسته نیست و سن واقعی ازدواج مطابق با سن ایدهآل ازدواج افراد نیست و عواملی باعث عدم تطابق این دو شدهاند؛ بنابراین هدف از مطالعه حاضر بررسی تعیین‌کننده‌های شکاف سن واقعی و سن ایدهآل ازدواج در استان کهگیلویه و بویراحمد است. جامعه آماری در این پژوهش، افراد در شرف ازدواج در سطح استان بوده و تعداد نمونه آماری در این پژوهش 400 نفر است که با توجه به نسبت جمعیت شهرستان‌ها انتخاب‌شده‌اند. در این پژوهش، برای گردآوری اطلاعات از ابزار پرسشنامه استفاده‌شده است. یافتهها نشان داد که بیش از 60 درصد زنان و مردان، شکاف سن واقعی و ایدهآل ازدواج را تجربه کرده‌اند. شکاف مذکور برای اکثریت افراد مثبت بوده است به این معنا که درصد افرادی که دیرتر از سن ایده‌آلشان ازدواج‌کرده‌اند بیشتر است. نتایج تحلیل چند متغیره نشان داد که متغیرهای تحصیلات، جهت‌گیری ارزشی و وضعیت اشتغال بر شکاف سن واقعی و ایدهآل ازدواج مردان و متغیرهای تحصیلات، درآمد خانواده، جهت‌گیری ارزشی و وضعیت اشتغال بر شکاف سن واقعی و ایدهآل ازدواج زنان مؤثر است. با توجه به اینکه بیش از نیمی از افراد، سن ایدهآل ازدواجشان کمتر از سن واقعی ازدواجشان بوده، سیاست‌گذاران با مهیاکردن شرایط ساختاری می‌توانند مسأله سن ازدواج را به‌عنوان یکی از دغدغه‌های اصلی کشور را تا حدودی حل کنند چرا که افراد به لحاظ نگرشی موافق ازدواج در سنین پایین‌تر هستند.
نعمت الله فاضلی
دوره 13، شماره 33 ، خرداد 1385، ، صفحه 65-110
چکیده
این مقاله به بررسی چرایی، چیستی و چگونگی آموزش درسهای انسان شناسی باتکیه بر آموزه های زیسته نگارنده و تجربه های انسان شناسان دیگر می پردازد. هدف مقاله کمک به ارتقای روش های آموزش انسانشناسی در ایران است. درمقدمه، موضوع و روش این مطالعه شرح داده شده است. سپس در بخش نخست (طرحمسئله)،مسئله و اهمیت موضوع روش آموزش در دانشگاه و به ویژه روشهای ...
بیشتر
این مقاله به بررسی چرایی، چیستی و چگونگی آموزش درسهای انسان شناسی باتکیه بر آموزه های زیسته نگارنده و تجربه های انسان شناسان دیگر می پردازد. هدف مقاله کمک به ارتقای روش های آموزش انسانشناسی در ایران است. درمقدمه، موضوع و روش این مطالعه شرح داده شده است. سپس در بخش نخست (طرحمسئله)،مسئله و اهمیت موضوع روش آموزش در دانشگاه و به ویژه روشهای آموزش در رشته های علوم انسانی و اجتماعی توضیح داده شده است. بخش دوم مقاله به بررسی این موضوعمی پردازد که چرا باید انسان شناسی را آموزش داد و آموزش این دانش در پاسخ به کدامنیازها و ضرورت های معرفتی و اجتماعی است. بخشش سوم مقاله به بررسی محتوای آموزشی در آموزش انسان شناسی می پردازد. بخشش چهارم به بررسی و معرفی روش ها و راهبردهای آموزش در رشته انسانشناسی اختصاص دارد. بخش پایانی مقاله، کندوکاوی است در مسائل آموزش انسان شناسی در ایران.
ابراهیم پاشا
چکیده
در این نوشتار سعی بر آن بوده که ضمن بررسی کار ابن خلدون، به این مساله پاسخ داده شود که آیا می توان میان مفاهیم گوناگونی که ابن خلدون در تشریح ساختارهای اجتماعی بکار برده، حتی یک ارتباط منطقی یافت و به آن - از نظر فرم - فالی جامعه شناختی داد؟ و دیگر این که در صورت وجود چنین ارتباطی در کار وی ، با توجه به سیاق مفهوم سازی او چه موزائیکی از ...
بیشتر
در این نوشتار سعی بر آن بوده که ضمن بررسی کار ابن خلدون، به این مساله پاسخ داده شود که آیا می توان میان مفاهیم گوناگونی که ابن خلدون در تشریح ساختارهای اجتماعی بکار برده، حتی یک ارتباط منطقی یافت و به آن - از نظر فرم - فالی جامعه شناختی داد؟ و دیگر این که در صورت وجود چنین ارتباطی در کار وی ، با توجه به سیاق مفهوم سازی او چه موزائیکی از مفاهیم فراهم آورده، و به چه نتایجی دست یافته است ؟ در پاسخ به این مساله، براساس پرداخته های ابن خلدود، هم به مفروضات رفتاری و هم به مفروضاتی که او درباره ساختار اجتماعی شکل داده توجه کردهایم. و نیز با ترکیب سیستماتیک این دو دسته مفروضات، و تحلیل پاره ای از مفاهیم پیچیده آن و پیدا کردن ربط منطقی بین آنها سعی داشته ایم به هدف این نوشتار نزدیک و از کار وی - به معنای تکنیکی کلمه - تصویری جامعه شناختی اراته دهیم.
غلامرضا لطیفی
دوره 12، شماره 30 ، شهریور 1384، ، صفحه 67-89
چکیده
در این مقاله سعی گردیده تفکر هرمنوتیکی هایدگر در شهرسازی مورد مطالعه قرار گیرد و با توجه به طرح مباحث فلسفی و شناختی که مطرح می گردد تا آن جا که امکان دارد به هدف نزدیک شویم. هرمنوتیک در لغت به معنای تاویل کتب مقدس است و فهم این کتب را در قالب پدیدار شناسی مورد بازبینی قرار می دهد. هرمنوتیک علم یا نظریه تأویل است. ریشه واژه «هرمنوتیک» ...
بیشتر
در این مقاله سعی گردیده تفکر هرمنوتیکی هایدگر در شهرسازی مورد مطالعه قرار گیرد و با توجه به طرح مباحث فلسفی و شناختی که مطرح می گردد تا آن جا که امکان دارد به هدف نزدیک شویم. هرمنوتیک در لغت به معنای تاویل کتب مقدس است و فهم این کتب را در قالب پدیدار شناسی مورد بازبینی قرار می دهد. هرمنوتیک علم یا نظریه تأویل است. ریشه واژه «هرمنوتیک» واژه یونانی hermenevein است به معنای تأویل کردن، به زبان خود ترجمه کردن، و به معنای روشن و قابل فهم کردن و شرح دادن. در اساطیر یونان، هرمس پیام های اغلب رمزی خدایان را برای میرایان تأویل میکند. پس تعجب آور نیست که هرمنوتیک به عنوان یک روش، از تأویل متون مقدس می آغازد و با فقه اللغه نزدیکی زیادی دارد. مجادلات جنبش اصلاح طلبی بر سر این حکم کلیسای کاتولیک که تنها این کلیسا صلاحیت تأویل کتاب مقدس را دارد، با پا فشاری پروتستان ها بر خود بسندگی متن مقدس و عزم جزم آنها بر نشان دادن روشنی و وضوح بنیادین کتاب مقدس به نتیجه رسید. پیکره کلی نظریه و عمل حاصل از این مباحثات، هرمنوتیک را پی ریزی کرد. تنظیم تدریجی این موارد و تبدیل آن به یک روش شناسی برای تأویل متن، در اواخر سده نوزدهم شکل نظریه فلسفی عام تری به خود گرفت که اگر نه در همه سویه های کوشش ها و فرهنگ بشری، دست کم در بیشتر آنها بر اهمیت قاطع تأویل تأکید می کرد. هرمنوتیک به واسطه نیروی آثار اولیه مارتین هایدگر، صورت گسترده تر فلسفه عام فهم انسانی را به خود گرفت. به همین سبب در این مقاله سعی خواهد شد. با توجه به اهمیت موضوع و کاویدن در اعماق اندیشه هایدگر و با توجه به بضاعت علمی اندک نویسنده، تا آن جا که امکان دارد حق مطلب را ادا کرده باشیم. زیرا این بحث هم یک بحث فلسفی است و هم موضوعی است که در قالب تفکرات پسا مدرنی (pOSt modernism) تجلی می یابد. و از آن جا که نامبرده بحث های مختلفی نیز در باب ساختن و سکونت دارد، به نوعی در قالب اندیشه های شهرسازی به آن همت گماریم. هرچند خود هرمنوتیک دارای تاریخی قدیمی است و در مطالعه متون کهن می توان به آن پی برد - به ویژه در کشورهایی که ریشه های عرفانی حیات فطری وجود داشته است و در ایران نیز این نوع اندیشه را در تفکر عارفان بزرگ می توان یافت - لیکن به معنای جدید آن بخشی است که نوین است و به نوعی پهلو به پهلوی مدرنیسم و علمگرایی محصی می زنده و می خواهد نسبی بودن امور را مورد توجه و مطالعه قرار دهد.
