جعفر هزار جریبی
چکیده
امروزه اینترنت و بازی‌های رایانه‌ای در تمام نقاط دنیا نفوذ کرده‌اند، البته با رواج هر فناوری پیامد مثبت و منفی آن نیز در جامعه رواج پیدا می‌کند. پدیده اعتیاد مجازی بعنوان پیامد منفی استفاده از اینترنت چند سالی است که در برخی از کلان شهرهای کشور رواج داشته و از این رو توسعه روزافزون آن مشکلاتی برای فرد، خانواده و جامعه به همراه داشته ...
بیشتر
امروزه اینترنت و بازی‌های رایانه‌ای در تمام نقاط دنیا نفوذ کرده‌اند، البته با رواج هر فناوری پیامد مثبت و منفی آن نیز در جامعه رواج پیدا می‌کند. پدیده اعتیاد مجازی بعنوان پیامد منفی استفاده از اینترنت چند سالی است که در برخی از کلان شهرهای کشور رواج داشته و از این رو توسعه روزافزون آن مشکلاتی برای فرد، خانواده و جامعه به همراه داشته است. هدف اصلی این پژوهش بررسی میزان اعتیاد مجازی در بین نوجوانان و جوانان نواحی شهری استان قم و عوامل موثر بر آن میباشد. این پژوهش به لحاظ نوع روش تحقیق، از نوع تحقیقات توصیفی و تحلیلی (بصورت رابطه‌ای) است که در آن برای رسیدن به اهداف تحقیق از دو روش اسنادی و پیمایشی (تکنیک پرسشنامه) استفاده شد. جامعه آماری تحقیق، شامل نوجوانان و جوانان 12 تا 30 سال نواحی شهری استان قم میباشد که تعداد 650 نفر به عنوان حجم نمونه انتخاب شدند و پرسشنامه‌ها با مراجعه به درب منازل، کافی‌نت‌ها و گیم‌نت‌ها تکمیل گردید. یافته‌های تحقیق نشان میدهد که 51 درصد نوجوانان و جوانان اعتیاد مجازی ندارند و اما 42 درصد از آنان در معرض اعتیاد و 7 درصد از آنان بصورت بالفعل معتاد می‌باشند. در ضمن شاخص اعتیاد مجازی از مجموع سه شاخص اعتیاد رفتاری، عاطفی و شناختی ساخته شد. با توجه به نتایج بدست آمده از رگرسیون چند متغیره، متغیر «احساس حمایت اجتماعی از طریق کار با اینترنت» (29/0 = Beta) بیشترین رابطه را با اعتیاد مجازی دارد. در مرحله بعد متغیرهای «احساس خودارزشی از طریق اینترنت» (25/0= Beta) و «ارتباط برقرار کردن با دوستان و آشنایان از طریق اینترنت» (18/0 = Beta) بر اعتیاد مجازی تأثیر داشتند. اما نتیجه متغیر «سن» (13/0- =Beta) نشان میدهد که اینترنت برای جوانان در مقایسه با نوجوانان چندان دارای سرگرمی نمی‌باشد. در مورد و ضعیت تأهل و اشتغال نتیجه نشان میدهد که اشتغال به کار و ازدواج در این میان نقش تعدیل‌گر دارد، زیرا اشتغال و ازدواج باعث می‌شود که این افراد کمتر به اینترنت (جهت انجام کارهای غیر ضروری) وابسته شوند.
علی خاکساری
چکیده
این مقاله بر روی توسعه صنعت گردشگری در کشورهای اسلامی و بویژه جمهوری اسلامی ایران تمرکز کرده است. صنعت گردشگری در تمام کشورهای جهان و از جمله کشورهای اسلامی به عنوان یکی از بخش‌های مهم اقتصادی شناخته شده است و تمام دولتها سعی دارند تا سیاستگذاری‌ها و برنامه‌ریزی‌ها به گونه‌ای باشد که بتوانند از ظرفیت‌ها و منابع کشور خود در ...
بیشتر
این مقاله بر روی توسعه صنعت گردشگری در کشورهای اسلامی و بویژه جمهوری اسلامی ایران تمرکز کرده است. صنعت گردشگری در تمام کشورهای جهان و از جمله کشورهای اسلامی به عنوان یکی از بخش‌های مهم اقتصادی شناخته شده است و تمام دولتها سعی دارند تا سیاستگذاری‌ها و برنامه‌ریزی‌ها به گونه‌ای باشد که بتوانند از ظرفیت‌ها و منابع کشور خود در جهت جذب گردشگران بهره ببرند و از این طریق ضمن کسب منافع اقتصادی قابل توجه، با مردم جهان ارتباط بر قرار کرده و فرهنگ و اجتماع خود را به آنها معرفی کنند.
از طرفی توسعه صنعت گردشگری توام است با مواردی از اثرات منفی اجتماعی- فرهنگی که بسته به حساسیت‌ها و تفکرات سیاستگذاران کلان هر کشور لازم است تا این اثرات شناسایی شود و با تصمیم‌گیری‌های اصولی این اثرات حذف و یا به کمترین اندازه رسانده شود. در این بین کشورهای اسلامی ویژگی‌ها و شرایط خاصی دارند و کشور جمهوری اسلامی ایران از نظر نوع نگرش سیاستگذاران و تصمصم‌گیران کلان یک مورد منحصربفرد تلقی می‌گردد.
ایران با وجود ظرفیت‌های مناسب و گسترده جذب گردشگر خارجی با محدودیت‌ها و موانع مذهبی-سیاسی منحصربفردی مواجه است که بشدت بر روی انتخاب مقصد توسط گردشگران بالقوه تاثیر می‌گذارد. این واقعیت لزوم برنامه‌ریزی خاص و بومی سازی توسعه این صنعت را در جمهوری اسلامی ایران بشدت نمایان می‌سازد. به هر حال این موضوع در ارتباط با توسعه گردشگری داخلی متفاوت بوده و گردشگران داخلی با توجه به یکنواختی مقررات و قوانین اسلامی در سراسر کشور با چنین محدودیت‌هایی مواجه نیستند.
وجود شرایط خاص و منحصربفرد توسعه گردشگری در ایران، برنامه‌ریزان توسعه گردشگری را با چالشی ویژه و حساس مواجه کرده است. آنها برای برنامه‌ریزی جهت بهره گیری از ظرفیت‌ها و منابع مهم و مناسب توسعه گردشگری کشور باید تمام جنبه‌های تاثیر گذار اجتماعی- فرهنگی و مذهبی-سیاسی کشور را مورد توجه قرار دهند و برنامه‌هایی را بر این اساس و با رعایت کامل دیدگاه‌های گوناگون افراد ذی نفوذ و تاثیرگذار تدوین و ارائه نمایند. در این ارتباط تلاش‌هایی در سال‌های گذشته صورت گرفته است که می‌توان به طراحی ساحل‌های تک جنسیتی در شمال کشور برای استفاده گردشگران نام برد. به هر حال این گونه طرح‌ها عمدتاً مورد استفاده گردشگران داخلی قرار گرفته است. بدیهی است که در صورت جذب گردشگران مسلمان از کشورهای همسایه و منطقه‌این گونه طرح‌ها می‌توانند مورد بهره‌برداری این گردشگران نیز قرار گیرند.
محمدحسین پناهی؛ منصوره زارعان
چکیده
این تحقیق در راستای بررسی سلامت خانواده و بعضی از عوامل اجتماعی موثر بر آن انجام گرفته است. در این پژوهش ابتدا بر اساس مبانی نظری موجود، خانواده سالم با شش مولفه صمیمیت و همدلی، استقلال اعضای خانواده، رضایتمندی، تامین نیاز اعضای خانواده، انسجام خانواده و حاکمیت ارزش‌های اخلاقی- اسلامی در خانواده مفهوم سازی شده است. با تعریف عملیاتی ...
بیشتر
این تحقیق در راستای بررسی سلامت خانواده و بعضی از عوامل اجتماعی موثر بر آن انجام گرفته است. در این پژوهش ابتدا بر اساس مبانی نظری موجود، خانواده سالم با شش مولفه صمیمیت و همدلی، استقلال اعضای خانواده، رضایتمندی، تامین نیاز اعضای خانواده، انسجام خانواده و حاکمیت ارزش‌های اخلاقی- اسلامی در خانواده مفهوم سازی شده است. با تعریف عملیاتی این مولفه‌ها وضعیت سلامت خانواده مورد سنجش قرار گرفته است. سپس سلامت خانواده به کمک بعضی از متغیرهای مربوط، از جمله وضعیت سلامت خانواده‌های جهت یاب زوجین، همسانی سرمایه اقتصادی و فرهنگی خانواده‌های جهت یاب زوجین، روابط خویشاوندی و محیط اجتماعی خانواده، تبیین شده است. این پژوهش به روش پیمایشی انجام شده، و جامعه آماری آن خانواده‌های تهرانی که دست کم پنج سال از زندگی مشترک آنها گذشته و دست کم دارای یک فرزند بوده‌اند میباشد. حجم نمونه 367 خانواده بر آورد شده، که با نمونه‌گیری تصادفی از بلوک‌های مناطق 22 گانه شهر تهران انتخاب شده و داده‌ها از طریق تکمیل پرسشنامه از آنها جمع‌آوری گردیده است. تجزیه و تحلیل داده‌های جمع‌آوری شده نشان میدهد که قوی‌ترین رابطه سلامت خانواده با متغیر سلامت خانواده جهت یاب است. دومین متغیر که رابطه قوی و معناداری با سلامت خانواده دارد رابطه خانواده با خویشاوندان است. متغیرهای همسانی اقتصادی و فرهنگی خانواده جهت یاب و همچنین متغیر محیط اجتماعی رابطه معناداری با سلامت خانواده نشان ندادند.
سهیلا صادقی فسایی؛ زهرا میرحسینی
چکیده
مقاله حاضر بر اساس پژوهشی کیفی است که در آن تلاش شده، تا با انجام مصاحبه های عمیق کیفی با 26 زن خانه دار 23 تا 58 سال تهرانی، کیفیت زندگی زنان خانه دار بنا به روایت و تجربه زیسته ی آنان مورد مطالعه و بررسی قرار گیرد. نتایج این تحقیق نشان می دهد، چگونه خانه داری در پروسه ها و زمینه های اجتماعی حک شده است و صرفاً با توجه به زمینه های اجتماعی ...
بیشتر
مقاله حاضر بر اساس پژوهشی کیفی است که در آن تلاش شده، تا با انجام مصاحبه های عمیق کیفی با 26 زن خانه دار 23 تا 58 سال تهرانی، کیفیت زندگی زنان خانه دار بنا به روایت و تجربه زیسته ی آنان مورد مطالعه و بررسی قرار گیرد. نتایج این تحقیق نشان می دهد، چگونه خانه داری در پروسه ها و زمینه های اجتماعی حک شده است و صرفاً با توجه به زمینه های اجتماعی قابل تفسیر است. آنچه در این پژوهش اهمیت می یابد آن است که دریابیم خانه داری چگونه توسط زنان، تعریف، تفسیر و ارزیابی می شود و در این صورت است که امکان صورت بندی نظری و مفهوم سازی میسر می گردد. چنانچه تجزیه و تحلیل یافته های تحقیق نشان می دهد، میان رضایت از زندگی زناشویی و درک زنان نسبت به ارزیابی مثبت و یا منفی از خانه داری ارتباط وجود دارد و یا زنانی که بیشتر تحت تاثیر ایدئولوژی همسری و مادری قرار دارند، کمتر نسبت به خانه داری انتقاد می کنند. در حالی که زنان مسن تر خانه داری را جنبه ایی از کارهای زنانه در ازدواج می دانند، زنان جوان بر این باورند که کارهای خانه علی رغم ساخت نیافتگی، باید به عنوان کار تعریف شود.
هادی خانیکی؛ مصطفی رهبر؛ الهام گوهریان
چکیده
میان‌فردی» و «رسانه‌های جمعی» در رفتار سیاسی و سهم هر یک از این دو در اطلاع‌رسانی و تصمیم‌سازی سیاسی است. بدین منظور از نظریه جریان دومرحله‌ای ارتباطات لازارسفلد که توسط رابینسون اصلاح و تکمیل شده و همچنین نظریه راش درباره ارتباطات سیاسی استفاده شده است. بر اساس نظریه رابینسون افراد جامعه حداقل به سه بخش رهبران، پیروان ...
بیشتر
میان‌فردی» و «رسانه‌های جمعی» در رفتار سیاسی و سهم هر یک از این دو در اطلاع‌رسانی و تصمیم‌سازی سیاسی است. بدین منظور از نظریه جریان دومرحله‌ای ارتباطات لازارسفلد که توسط رابینسون اصلاح و تکمیل شده و همچنین نظریه راش درباره ارتباطات سیاسی استفاده شده است. بر اساس نظریه رابینسون افراد جامعه حداقل به سه بخش رهبران، پیروان و افراد غیرفعال تقسیم می‌شوند. اطلاعاتی که رسانه ها منتشر می-کنند، همه بخش‌های جامعه را تحت تأثیر قرار میدهد و اطلاعات و نفوذ از رهبران به پیروان جریان مییابد. نمونه آماری 840 نفری این پژوهش با روش پیمایش و تکنیک مصاحبه ساختمند، از مناطق 22گانه شهر تهران داده‌های خود را جمع‌آوری کرد. نتایج نشان داد نقش رسانه‌های جمعی در انتخابات ریاست جمهوری سال 1388 قویتر و مؤثرتر از ارتباطات میان‌فردی بودهاست. درحالیکه در انتخابات مجلس شورای اسلامی سال 1390 نقش ارتباطات میان فردی مؤثرتر از رسانه‌های جمعی بوده است. ضمناً مشارکت سیاسی، مصرف رسانهای، منابع کسب خبر و منابع تصمیمگیری سیاسی افراد نیز در هر دو دوره بررسی شده است که نتایج آن به طور مبسوط در بخش نتیجه گیری آمده است.
محمدحسین پناهی
چکیده
سخن آغازین اززمانیکهدولت- ملتهمراهباشکل‌گیریمدرنیتهدراروپاتشکیلشد، یکیاز مهمترینموضوعاتمورد مطالعهعلومسیاسی مدرن و جامعهشناسی سیاسی رابطه متقابلدولتوملتبودهاست. باشکلگیریدولت-ملت درجوامع غیراروپایی در قرون 19 و 20، موضوعِنوعمناسبرابطهمتقابلدولتو ملت اولویت بیشتری پیدا کرد. البته ...
بیشتر
سخن آغازین اززمانیکهدولت- ملتهمراهباشکل‌گیریمدرنیتهدراروپاتشکیلشد، یکیاز مهمترینموضوعاتمورد مطالعهعلومسیاسی مدرن و جامعهشناسی سیاسی رابطه متقابلدولتوملتبودهاست. باشکلگیریدولت-ملت درجوامع غیراروپایی در قرون 19 و 20، موضوعِنوعمناسبرابطهمتقابلدولتو ملت اولویت بیشتری پیدا کرد. البته باید توجه داشت که با وجود اختلافات شرایط تاریخی، فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی جوامع بشری، تکوین دولت ملت در جوامع مختلف دینا فرایندیکسانی نداشته است، بلکهانواعدولت- ملت‌هاباویژگی‌هایمختلفتشکیلشدهاست. بعلاوه، دراغلبکشورهایبهاصطلاح «جهان سومی» یا «در حال توسعه» در فرایند تکوین دولت- ملت‌هاعلاوهبرعواملنامساعد داخلی، عوامل خارجینیزاثرگذاشتهو سبب شدهدولتایجادشده رابطهمتوازنومتناسبیباملتوسایرنهادهایاجتماعی برقرار نکردهو انواعکژریختی‌ها، ناکارکردی‌هاوکژکارکردی‌هارابه وجودآورد. در نتیجه، به سبب فرایند مختلف تکوین و اختلاف در شرایط اجتماعی- تاریخی دولت- ملت‌ها، نمیتوان بطور کلیشه‌ای رابطه مناسب یکسانی بین همه دولتها و ملت‌ها یافت و آن را برای همه دولت- ملت‌ها تجویز کرد؛ بلکه باید برای هر دولت- ملتی متناسب با شرایط خاص آن جامعه موضوع مورد مطالعه قرار گرفته و روابط مناسب و کارآمدی شناسایی و تجویز گردد. این وضعیت شامل تکویندولت- ملتدرایراننیز میباشد. عوامل داخلی نامساعدوعواملخارجیمداخلهگرسببشدهاندرابطهمتقابل دولتوملتدر ایران درابعادمختلفسیاسی،اقتصادی،فرهنگیواجتماعی متوازنومتناسبنباشد. در دورهپهلویشکافبزرگ و رابطه ناکارآمدیبیندولتوملت درهمهزمینههاوجود داشت،کهسبببحرانمشروعیترژیم پهلویودرنهایت انقلاباسلامیوسقوط آنشد. پسازانقلاباسلامیبادگرگونی‌هاو اصلاحاتیکهدراینرابطهانجامشد رابطهدولتوملتهماهنگترو متوازنترگردید. امابخشیاز کژریختی‌هاو کژکارکردی‌هایِدورهقبلبه دورهجدیدمنتقلشدهوعواملداخلیوخارجیِجدید نیزبهآنافزوده شده،وسببشدهاستکههنوزدربعضیاززمینههارابطهمتقابل دولتو ملتوسایرنهادهایاجتماعیومدنیکارآمدیلازمرانداشتهوشکاف‌هایی وجودداشتهباشد،ودر نتیجهآنآسیبهایجدیدربعضیاززمینههای اقتصادی، سیاسی،فرهنگیواجتماعیبه وجودآید،کهلازماستبا بررسیومطالعهعالمانهو واقع بینانه اینروابطازمنظرعلوماجتماعی مختلفشکاف‌هایموجودشناختهشدهو راهکارهایمناسبجهترفع وکاهشآنهاپیشنهادشود. ازآنجاکه، همچنان که اشاره رفت،برایشناختوضعیتاینروابطو راهکارهایکارآمدجهترفعآنهافرمول استانداردوازپیش ساختهشده مناسبیوجودندارد،ضرورتدارداندیشمندانعلوم اجتماعیمختلف کشورباپژوهشورهیافتودیدگاه‌هایبومیموضوعرابررسی کردهو پیشنهادهایکاربردیوقابلاجرادرشرایطایرانمطرحکنند،ومسئولان جامعهنیزبابهکارگیریراهکارهایپیشنهادیوانجاماصلاحاتلازم، هماهنگی، توازن،وهمدلیوهمزبانیبیشتریبیندولتودولتمرداناز یکطرف،وملت، شهروندان و نهادهای اجتماعیازطرفدیگربرقرارکنند،تاآسیب‌های اجتماعیموجود، ازجملهفقر،بیکاری،اعتیاد،فسادوغیرهکهغالباًنتیجه اینشکاف‌هااستکاهشیافتهوکیفیتزندگیمادیومعنویملت صبوروبردبارایرانافزایشیابد. همایش «بررسی نظری و عملی روابط دولت و ملت در ایران» به این منظور برگزار گردید که نخبگان علمی کشور به این موضوع مهم توجه خاصی نموده و در این زمینه تامل و تفکر و تحقیق کنند تا شناخت بهتری از نوع روابط موجود دولت و ملت در ایران حاصل شود، شکاف‌ها و آسیب های احتمالی موجود شناخته شود، و سیاست‌های مناسبی برای ترمیم و اصلاح و کارآمد کردن این روابط پیشنهاد شود. این ویژه نامه فصلنامه علوم اجتماعی حاوی تعدادی از مقالات ارائه شده در همایش است، که امید است بتواند حساسیت بیشتر متخصصان کشور را به این موضوع اساسی جلب کند، تا علاوه بر ملاحظه تنوع موضوعات موجود در این زمینه و بهره‌برداری از این مقالات، تحقیقات بیشتری را در این حوزه به انجام رسانند. بدیهی است که سایر مقالات ارائه شده در کنفرانس در مجموعه مقالات کنفرانس به طبع خواهد رسید. دکتر محمد حسین پناهی مدیر مسئول فصلنامه علوم اجتماعی و دبیر همایش بررسی نظری و عملی رابطه دولت و ملت در ایران
مرتضی فرهادی
چکیده
آزار مَکل مَکینگی، زیرگونه بسیار خطرناک و موذی و مزمنی از اقتصاد بادآورده است که از چپاول سالیانه غیرقابل‌جایگزینی ذخایر آب‌های چند میلیون ساله و زندگی‌بخش طبیعت و سرزمین ما در درازمدت فراتر از میزان با زندگی سالیانه در هر منطقه به وجود می‌آید. این چپاول درآمدهای کوتاه‌مدت و آب آورده‌ای را تولید می‌کند که همچون درآمدهای ...
بیشتر
آزار مَکل مَکینگی، زیرگونه بسیار خطرناک و موذی و مزمنی از اقتصاد بادآورده است که از چپاول سالیانه غیرقابل‌جایگزینی ذخایر آب‌های چند میلیون ساله و زندگی‌بخش طبیعت و سرزمین ما در درازمدت فراتر از میزان با زندگی سالیانه در هر منطقه به وجود می‌آید. این چپاول درآمدهای کوتاه‌مدت و آب آورده‌ای را تولید می‌کند که همچون درآمدهای آزار هلندی و هرگونه درآمد غیرعادی فراتر از تولید و نه استخراج همچون آزار هلندی (نفتی) سبب تضعیف و نابودی صنایع و روستاها و کشاورزی ملی و تضعیف و تحلیل فرهنگ تولیدی و فرهنگ کار در درازمدت و نابودی طبیعت سرزمین شده و تداوم آن از بحران آب و اقتصاد شروع و به بحران‌های اجتماعی و اقتصادی و سیاسی و فرهنگی و جنگ و ستیز و مهاجرت و نابسامانی‌های گوناگون ختم می‌گردد. نباید فراموش کرد که "کاریز" و ذات تمدن کاریزی با صلح و انسان‌دوستی و همکاری رفاقت عجین است و چاه عمیق و نیمه عمیق با فردگرایی و رقابت خشونت. این آزار به معنای استفاده بی‌رویه از ذخایری به‌مراتب حیاتی‌تر از نفت و به‌درستی "بن مایة آفرینش"است. پیامدهای این بیماری به‌گونه‌ای است که نه‌تنها در راستای منافع ملی و توسعة پایدار ایران و کشورهای نظیر قرار ندارد، بلکه در درازمدت پیامدهای وحشتناک و عذاب‌آوری برای همة کره خاکی هستی و موجودات این سرزمین و منطقه روابط دوستانة خیرخواهانه و یاریگرانة مردم ما با یکدیگر و با کشورهای همسایه دارد، که درخور بررسی و اعتنای بسیار است.
اسماعیل عالی زاد؛ بهزاد همتی
چکیده
انحصار ساختار سیاسی، یکی از بنیان‌های نظام سیاسی اقتدارگرا محسوب می‌شود. به زعم بسیاری از پژوهشگران و دانش‌پژوهان، ایران دوران معاصر، به ویژه در دوره سلطنت پهلوی اول، نشان از تفوق یک نظام اقتدارگرا با ویژگی اختصاصی و برجسته آن، یعنی انحصار ساختار سیاسی دارد؛ پدیده‌ای که در کنار سایر ویژگی‌های نظام اقتدارگرا، سرنوشت و فرهنگ سیاسی ...
بیشتر
انحصار ساختار سیاسی، یکی از بنیان‌های نظام سیاسی اقتدارگرا محسوب می‌شود. به زعم بسیاری از پژوهشگران و دانش‌پژوهان، ایران دوران معاصر، به ویژه در دوره سلطنت پهلوی اول، نشان از تفوق یک نظام اقتدارگرا با ویژگی اختصاصی و برجسته آن، یعنی انحصار ساختار سیاسی دارد؛ پدیده‌ای که در کنار سایر ویژگی‌های نظام اقتدارگرا، سرنوشت و فرهنگ سیاسی جامعه ایران را متأثر ساخته است. توجه و تأکید بر این مقوله، بنیان اصلی این پژوهش را تشکیل داده و پرسش از چند و چون پیدایش و محوریت یافتن این گونه از انحصار معطوف به اقتدارگرایی سیاسی مسأله اصلی پژوهش را سامان داده است. مسأله‌ای که در چارچوب تحلیل جامعهشناسی سیاسی- تاریخی قابلیت طرح و پیگیری دارد. هدف این پژوهش، توصیف یک واقعیت اجتماعی درون‌زاد است؛ یعنی بررسی چیستی و چگونگی انحصار ساختار سیاسی در زمینه اجتماعی و تاریخی یک دوره خاص که در نوع خود فردیت دارد و عصر جدیدی از سرکوب و اختناق را رقم زده است. از جمله مهم‌ترین دستاورد‌های این پژوهش، شناخت یکی از بنیادی‌ترین ساز و کارهای تکوین اقتدارگرایی سیاسی به عنوان یک الگوی مدرن در ایران معاصر است. اینکه چگونه یک نظام اقتدارگرا، قوای سه‌گانه حکومت را به انقیاد درآورده و عرصه حکومتی را مصادره می‌کند و عرصه عمومی را منحل و تشکل‌های مدنی همچون احزاب و مطبوعات را سرکوب کرده و چنین نهادهایی را در کنترل و نظارت تامه خویش می‌گیرد.
طاهره قادری؛ زهرا القونه
چکیده
گرایش انسان به رفع نیازها و تحقق منافع و مصالح شخصی و خصوصی ، بدون لحاظ کردن دیگران به عنوان خودمداری و تک‌روی یا خودمحوری اطلاق می‌شود. فردگرایی خودخواهانه نوعی از فردگرایی است که در آن نفع شخصی اولویت تام داشته و افراد صرفا به دنبال تامین منافع خویش هستند. هدف این تحقیق، بررسی میزان فردگرایی خودخواهانه در بین طبقات مختلف و عوامل ...
بیشتر
گرایش انسان به رفع نیازها و تحقق منافع و مصالح شخصی و خصوصی ، بدون لحاظ کردن دیگران به عنوان خودمداری و تک‌روی یا خودمحوری اطلاق می‌شود. فردگرایی خودخواهانه نوعی از فردگرایی است که در آن نفع شخصی اولویت تام داشته و افراد صرفا به دنبال تامین منافع خویش هستند. هدف این تحقیق، بررسی میزان فردگرایی خودخواهانه در بین طبقات مختلف و عوامل مرتبط با آن میباشد. برای بررسی این موضوع دانشجویان دانشگاه شیراز به عنوان جامعه آماری انتخاب شدند. این پژوهش با نمونه‌گیری طبقه بندی شده و با استفاده از روش پیمایش و تکنیک پرسشنامه با یک نمونه 387 نفری انجام شده است. متغیرهای مستقل این تحقیق از نظریه های دورکیم، پاتنام، بوردیو و ترکیبی از نظریه های هابرماس وبر و وبلن گرفته شد. از نظریه دورکیم متغیر دینداری، از نظریه پاتنام متغیر سرمایه اجتماعی، از نظریه بوردیو متغیر سرمایه فرهنگی نهادینه شده خانواده، و در نهایت از ترکیب نظریه های هابرماس، وبر و وبلن متغیر طبقه گرفته شد. رابطه بین متغیر دینداری و فردگرایی خودخواهانه معنادار و معکوس بود و این فرضیه تأیید شد. اما بین سه متغیر سرمایه اجتماعی، سرمایه فرهنگی نهادینه شده خانواده، طبقه و فردگرایی خودخواهانه رابطه معناداری وجود نداشت و این سه فرضیه رد شدند. یافته ها در مورد متغیرهای زمینه‌ای به این گونه بود که رابطه معناداری بین جنس و فردگرایی خودخواهانه وجود نداشت، اما بین سن افراد و میزان فردگرایی خودخواهانه رابطه معنادارو مثبتی وجود داشت.
جامعه شناسی
سمیه شالچی
چکیده
در رویکردهای ابتدایی به مسأله انزوای اجتماعی بیشتر تاکید برتغییر روابط اجتماعی ناشی از مدرنیته مطرح بوده است، که امکان انزوا را افزایش میدهد. با شکل‌گیری مکتب شیکاگو، لوئیس ورث انزوا را به مثابه سبک زندگی شهری مورد مطالعه قرار میدهد. با تاکید پارک بر نواحی طبیعی شهر و سپس رویکردهای نومارکسیستی به فقر شهری، انزوا به عنوان نوعی ...
بیشتر
در رویکردهای ابتدایی به مسأله انزوای اجتماعی بیشتر تاکید برتغییر روابط اجتماعی ناشی از مدرنیته مطرح بوده است، که امکان انزوا را افزایش میدهد. با شکل‌گیری مکتب شیکاگو، لوئیس ورث انزوا را به مثابه سبک زندگی شهری مورد مطالعه قرار میدهد. با تاکید پارک بر نواحی طبیعی شهر و سپس رویکردهای نومارکسیستی به فقر شهری، انزوا به عنوان نوعی محرومیت مرتبط با نابرابریهای اقتصادی و فضایی در شهر تعریف می‌شود. این پژوهش به روش پیمایش 400 نفر از شهروندان مناطق 1،3 به عنوان مناطق توسعه یافته و 17 و 19 به عنوان مناطق کمتر توسعه یافته شهری را مورد مطالعه قرار داده است. به استناد یافته‌ها، ساکنان به میزان متوسطی دچارانزوای اجتماعی هستند. این در حالی است که بُعد عینی انزوای اجتماعی بیش از حد متوسط میباشد. بر پایه آزمون فرضیات، بین سطح توسعه یافتگی مناطق و انزوای اجتماعی رابطه وجود دارد به طوری که هرچه منطقه کمتر توسعه یافته باشد ساکنان آن، انزوای اجتماعی بیشتری را تجربه میکنند. به خصوص در رابطه با بُعد عینی انزوای اجتماعی این تفاوت محسوس است. همچنین انزوای اجتماعی با پایگاه اجتماعی و اقتصادی افراد، سن، اعتماد اجتماعی و حس تعلق پاسخگویان به محله و شهر ارتباط دارد.
جامعه شناسی
حسن سرایی؛ مرتضی خوش آمدی
چکیده
تمام اشکال دینداری در بطن «جماعت دینی» نشوونمو می‌یابند و «جماعت دینی» همواره برخوردار از سطحی از سازمان‌یافتگی است. در «جامعهشناسی دین» بررسی سازوکارهای اجتماعی مرتبط با جماعت دینی ذیل مفهوم «سازمان دینی» تعریف می‌شود. از دیرباز یکی از دغدغه‌های جامعهشناسی دین بررسی و شناخت اشکالِ متنوعِ شیوه‌های ...
بیشتر
تمام اشکال دینداری در بطن «جماعت دینی» نشوونمو می‌یابند و «جماعت دینی» همواره برخوردار از سطحی از سازمان‌یافتگی است. در «جامعهشناسی دین» بررسی سازوکارهای اجتماعی مرتبط با جماعت دینی ذیل مفهوم «سازمان دینی» تعریف می‌شود. از دیرباز یکی از دغدغه‌های جامعهشناسی دین بررسی و شناخت اشکالِ متنوعِ شیوه‌های سازمان‌یافتگیِ جماعت‌های دینی است. این مقاله می‌کوشد با بررسی تحلیل‌ـ‌توصیفیِ رویکردهای مختلف و تحولات نظری در این حوزه، «معیارهای اصلی» سنخ‌شناسی‌ها را استخراج سازد. استخراج «معیارهای اصلی» ما را با منطق این سنخ‌شناسی‌ها آشنا می‌کند و در ارائه سنخ‌شناسی‌های بدیل و بومی و در چارچوب سنت اسلامی کمک می‌کند. ازاین‌رو روش این تحقیق اسنادی است و هدف اصلی پژوهش شناخت سازوکارهای بنیادی سنخ‌شناسی‌های سازمان‌های صوفیانه در ادبیات نظری موجود است. برای این منظور ادبیات موجود را ذیل دو رویکرد کلی مورد بررسی قرار دادیم: الف) رویکرد صوری به سنخ‌شناسی سازمان‌های دینی؛ و ب) رویکرد کمّی به سنخ‌شناسی سازمان‌های دینی. رویکرد صوری عمدتاً متأثر از آرای وبر است، اما رویکرد کمّی در نقد رویکرد صوری طرح شده‌است. ضمن بررسی سنخ‌شناسی‌های گوناگون و مبانی نظری آنها در نهایت شاهد آن هستیم که دو معیار: الف) سطح سازمان‌یافتگی و ب) سطح تنش با فرهنگ میزبان، از اهمیت محوری در سنخ‌شناسی سازمان‌های دینی برخوردار است.
جامعه شناسی
سیاوش قلی پور؛ نادر امیری؛ سارا کرانی
چکیده
این مقاله تلاش می‌کند فرآیند انگ‌خوردگی محله نوکان در شهر کرمانشاه را بررسی کند. چارچوب نظری پژوهش مبتنی بر آراء راب شیلدز در باب «فضاسازی اجتماعی» است. شیلدز، فرآیند برساخت معنای مکان را ناشی از روندهای عینی در زندگی روزمره می‌داند که به طرق مختلف حکایت‌ها و تصوراتی را درباره آن برساخته و اسطوره-مکان را شکل می‌دهند. روش ...
بیشتر
این مقاله تلاش می‌کند فرآیند انگ‌خوردگی محله نوکان در شهر کرمانشاه را بررسی کند. چارچوب نظری پژوهش مبتنی بر آراء راب شیلدز در باب «فضاسازی اجتماعی» است. شیلدز، فرآیند برساخت معنای مکان را ناشی از روندهای عینی در زندگی روزمره می‌داند که به طرق مختلف حکایت‌ها و تصوراتی را درباره آن برساخته و اسطوره-مکان را شکل می‌دهند. روش تحقیق مردم‌نگاری است و تکنیک گردآوری داده‌ها شامل مشاهده‌مشارکتی و مصاحبه‌عمیق میباشد. یافته‌های پژوهش نشان میدهد که روندهای مختلفی در برچسب-خوردگی آن نقش دارند: شهرداری با انتشار ایماژه مکان «دهاتی» از ارائه خدمات به این محل امتناع می‌ورزد. نیروی انتظامی با برچسب «خشونت» و «مکان جرم‌خیز» در منازعان محله دخالتی ندارد. آموزش‌وپرورش بچه‌های مدارس نوکان را بی‌نظم و ناهنجار معرفی می‌کند. همچنین با تأمین نکردن زیرساخت‌های لازم دانش‌آموزان برخی مقاطع را به محلات دیگر می‌فرستند که در منازعات با محلات دیگر بر انتشار برچسب‌ها دامن می‌زنند. از سوی دیگر، راننده تاکسی‌ها، مغازه‌داران، مستاجرین و زنان کوچه‌نشین چنین تصوراتی را بازتولید و بر آن صحه می‌گذارند. سرانجام اینکه در فرآیند داغ‌خوردگی نوکان صرفاً زبان و نشانه‌ها ارجحیت ندارند بلکه عمل افراد در زندگی‌روزمره نیز از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است.
جعفر هزارجریبی؛ رضا صفری شالی
چکیده
چکیده این پژوهش با استفاده از نظریه و روش تحلیل گفتمان «ارنستو لاکلاو و شنتال موفه» به بررسی گفتمان عدالت اجتماعی با نشانه مرکزی کاهش فقر و محرومیت در متون لوایح برنامه‌های توسعه اول تا پنجم (که توسط سه دولت هاشمی، خاتمی و احمدی نژاد مصوب گردید)، می‌پردازد تا با درک نشانه‌های اصلی و مفصل‌بندی‌های خاص هر گفتمان و همچنین ...
بیشتر
چکیده این پژوهش با استفاده از نظریه و روش تحلیل گفتمان «ارنستو لاکلاو و شنتال موفه» به بررسی گفتمان عدالت اجتماعی با نشانه مرکزی کاهش فقر و محرومیت در متون لوایح برنامه‌های توسعه اول تا پنجم (که توسط سه دولت هاشمی، خاتمی و احمدی نژاد مصوب گردید)، می‌پردازد تا با درک نشانه‌های اصلی و مفصل‌بندی‌های خاص هر گفتمان و همچنین کنکاش تأثیر عوامل غیرگفتمانی بر هر گفتمان، تمایزات رویکردی، سیاستگذاری و عملکردی در میان این گفتمان‌ها را کشف نماید. نتایج حاصل از تحلیل گفتمان متون حاکی از آن است که با هژمونی گفتمان سازندگی بر فضای سیاسی و اجتماعی کشور، این گفتمان با نقد مفهوم بازنمایی شده از عدالت اجتماعی در دهه اول انقلاب و اصول و شاخصه‌های آن، بویژه در بخش پرداخت سوبسید از سوی دولت به مردم، اقدام به غیریت‌سازی از گفتمان دولت موسوی نمود و مفهومی از عدالت اجتماعی را بازنمایی نمود که بسیار متأثر از فضای سیاسی و اجتماعی کشور پس از جنگ و لزوم بازسازی خرابی‌های ناشی از آن، ساماندهی اقتصاد کشور و حرکت به سمت و سوی رشد اقتصادی به منظور تأمین منابع مالی مورد نیاز برای امر سازندگی و بازسازی مجدد کشور بود. بر این اساس مفهومی‌اقتصادی با شاخصه اصلی رشد اقتصادی از سوی این دولت در بازنمایی از دال شناور عدالت اجتماعی ارائه گردید. اما، گفتمان اصلاح‌طلبی با تأکید بر توسعه سیاسی، همراهی توسعه سیاسی با توسعه اقتصادی را در جهت تحقق دال شناور عدالت اجتماعی با نشانه مرکزی کاهش فقر و محرومیت را مطرح نمود و اما، آخرین گفتمان هژمونی یافته در نظام جمهوری اسلامی ایران، موسوم به گفتمان اصولگرای عدالت محور، که با غیریت‌سازی خود با گفتمان‌های پیشین بر مبنای تعریف خاص از دال شناور عدالت اقدام به اجرای طرح تحول اقتصادی نمود. در این مرحله، با توجه به مفهوم بازنمایی شده از عدالت اجتماعی در این گفتمان، به معنای توزیع فرصت‌ها و امکانات به طور مساوی به همه افراد و همه مناطق کشور به گونه‌ای که همه جای کشور با هم و هماهنگ پیشرفت کنند؛ دولت احمدی نژاد، در کنار هدفمندی یارانه‌ها، خصوصی‌سازی به شیوه‌ای نوین یعنی پرداخت سهام عدالت را در دستور کار خود قرار داد.
مردم شناسی
جواد نظری مقدم؛ سید هاشم موسوی
چکیده
با توجه به اهمیت متون و ادبیات و فرهنگ عامیانه و بازتاب خلقیات و ارزش‌های اجتماعی ایرانیان در آن، رجوع به بخشی از مهم‌ترین اسناد و منشورها و آیین‌نامه‌های صنفی یا همان فتوت‌نامه‌ها به‌عنوان گوشه‌ای از ادبیات عامیانه ایرانیان می‌تواند ما را در شناخت هر چه بیشتر فرهنگ و جامعه ایرانی یاری کند. چراکه بخشی از فرهنگ و آداب ایرانیان ...
بیشتر
با توجه به اهمیت متون و ادبیات و فرهنگ عامیانه و بازتاب خلقیات و ارزش‌های اجتماعی ایرانیان در آن، رجوع به بخشی از مهم‌ترین اسناد و منشورها و آیین‌نامه‌های صنفی یا همان فتوت‌نامه‌ها به‌عنوان گوشه‌ای از ادبیات عامیانه ایرانیان می‌تواند ما را در شناخت هر چه بیشتر فرهنگ و جامعه ایرانی یاری کند. چراکه بخشی از فرهنگ و آداب ایرانیان در این اسناد تاریخی و ادبی بازتاب پیدا می‌کند. آیا ما در خلقیات در طول تاریخ ضعف داشتهایم؟ آیا ریشه بسیاری از مشکلات امروز را باید در ریشههای تاریخی و خلقیات ایرانیان در گذشته جست؟ پاسخ به این سؤالات و سؤالاتی از این دست جز با رجوع به تاریخ و منابع مردمشناسی به دست نمیآید. این پژوهش یک مطالعه توصیفی تحلیلی است که با استفاده از روش مطالعه اسنادی و رجوع به اسناد (دسته اول) و متون ادبیات عامیانه، دیدگاه رایج در حوزه متون مربوط به خلقیات ایرانیان را به نقد بکشد. بر پایه یافته‌های تحقیق ویژگی‌های دیگر خواهانهای همان سخاوت، مسئولیتپذیری، مشارکت و روحیه جمعی و رفق و مدارا در متون ادبیات عامیانه ایرانیان انعکاس و بازتاب یافته است. لذا مدعای رایج مطالعات حوزه خلقیات ایرانیان مورد تردید قرار می‌گیرد.
داود پرچمی؛ فاطمه درخشان
چکیده
ایران در اقتصادِفرهنگ با مسئله توسعهنیافتگی مواجه و فاصله زیادی با کشورهای توسعهیافته، رشدیافته و حتی کشورهای مشابه خود دارد. اقتصادِفرهنگ با حاکم شدن نظم بر اجزای خرده‌نظامهای اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی و سیاسی و روابط آنها با هم و در نتیجه رشد کمی، کیفی و تنوع در فرایند تولید، توزیع و مصرف کالا و خدمات فرهنگی توسعه مییابد. ...
بیشتر
ایران در اقتصادِفرهنگ با مسئله توسعهنیافتگی مواجه و فاصله زیادی با کشورهای توسعهیافته، رشدیافته و حتی کشورهای مشابه خود دارد. اقتصادِفرهنگ با حاکم شدن نظم بر اجزای خرده‌نظامهای اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی و سیاسی و روابط آنها با هم و در نتیجه رشد کمی، کیفی و تنوع در فرایند تولید، توزیع و مصرف کالا و خدمات فرهنگی توسعه مییابد. در این مقاله توسعه‌یافتگی اقتصادِفرهنگ و رابطه آن با نظم در جامعه با روش تطبیقی بین 10 کشور اول پیشرفته و 10 کشور اول رشدیافته در اقتصادِفرهنگ و ایران بررسی شده است. نتایج بیانگر آن است که هرچه نظم در جامعه بیشتر بوده، توسعه اقتصادفرهنگ نیز بیشتر شده است. همبستگی بین نظم در جامعه و توسعه اقتصادِفرهنگ 0.72 r = بوده و 0.52 از تغییرات اقتصادِفرهنگ بهوسیله نظم در جامعه تبیین شده است. در تبیین همزمان تغییرات اقتصادِفرهنگ، سرمایهاقتصادی و فرهنگی بیشترین توان تبیین را داشتهاند. روش بازه احتمال وقوع نشان داد ایران درصورتیکه نرخ رشد خود را در سرمایهاقتصادی 1.32، در سرمایهفرهنگی 0.50، در سرمایهاجتماعی 0.20 و در سرمایهسیاسی به 1.13 برساند در سال 2030 میلادی و 1410 شمسی در اقتصادِفرهنگ به توسعهای همانند کشورهای پیشرفته میرسد.
محمود تقی زاده داوری
چکیده
مقاله حاضر درصدد است تا شرح‌های علامه طباطبائی در زمینه حیات اجتماعی انسان را به لحاظ همخوانی و یا ناهمخوانی مورد ارزیابی قرار دهد. نوشته‌های ایشان در این مقوله، دو دسته است. یک دسته با ادبیات کاملاً فلسفی نوشته شده و دسته‌ای دیگر دارای ماهیتی الهیاتی ـ فلسفی میباشد. این مقاله از روش اسنادی و کتابخانه‌ای بهره برده و بر مجموعه آثار ...
بیشتر
مقاله حاضر درصدد است تا شرح‌های علامه طباطبائی در زمینه حیات اجتماعی انسان را به لحاظ همخوانی و یا ناهمخوانی مورد ارزیابی قرار دهد. نوشته‌های ایشان در این مقوله، دو دسته است. یک دسته با ادبیات کاملاً فلسفی نوشته شده و دسته‌ای دیگر دارای ماهیتی الهیاتی ـ فلسفی میباشد. این مقاله از روش اسنادی و کتابخانه‌ای بهره برده و بر مجموعه آثار مکتوب علامه در این زمینه متمرکز است. فیشگیری داده‌های لازم و سپس تجزیهوتحلیل عمیق به شیوه توصیفی ـ استنباطی، روش انجام این پژوهش بوده است. از یافته‌های پژوهش حاضر این است که علامه به‌طور مکرّر اصل مدنیٌ بالطبع بودن انسان را به اصل مستخدمٌ بالطبع بودن انسان تفسیر و تحویل نموده است که با یکدیگر ناهمخوان و ناسازگار است. اگر اصل اوّلی در انسان، مدنی بالطبع باشد، اجتماع برای او امری طبیعی بوده و او موجودی تعاونی تلقّی شده که برای بقاء نوع با همنوعان خود همکاری می‌کند و هر گاه اصل اوّلی در بشر، اصل استخدام باشد، او بالطبع (یعنی طبیعت اوّلی) موجودی استخدامکننده و رقابتکننده با دیگران برای استخدام بیشتر، تصوّر می‌شود. او بالذات موجودی اجتماعی نیست بلکه از روی ناچاری تن به زندگی اجتماعی میدهد تا از ثمرات دیگران بیشتر بهرهمند گردد.
محمدسعید ذکایی
چکیده
تلاقی فرهنگ، سیاست و عاملیت در سطوح جهانی و فراملی، حوزه مطالعاتی دایاسپورا را به قلمرو نظری و تجربی جذاب و مهمی در میدان علوم اجتماعی تبدیل ساخته است. تحلیل تجربه دایاسپورا مستلزم به‌کارگیری سطوح تحلیلی و مفهومی چندلایه و توجه به زمینه‌های متنوع ساختاری، تاریخی و تکنولوژیک است. مقاله حاضر با تمرکز بر تجربه و اندیشه جهان وطنی به‌مثابه ...
بیشتر
تلاقی فرهنگ، سیاست و عاملیت در سطوح جهانی و فراملی، حوزه مطالعاتی دایاسپورا را به قلمرو نظری و تجربی جذاب و مهمی در میدان علوم اجتماعی تبدیل ساخته است. تحلیل تجربه دایاسپورا مستلزم به‌کارگیری سطوح تحلیلی و مفهومی چندلایه و توجه به زمینه‌های متنوع ساختاری، تاریخی و تکنولوژیک است. مقاله حاضر با تمرکز بر تجربه و اندیشه جهان وطنی به‌مثابه هستهای محوری و استراتژیک برای فهم هویت دایاسپوریک، به دنبال نشان دادن فرآیند، سازوکار، تنوعات، موانع و تنگناهایی است که این تجربه در میان مهاجرین به خود می‌گیرد. نظریه فرهنگی پسا ساختارگرا، پسا استعماری و فمینیسم با به‌کارگیری طیفی از مفاهیم، روشها و مفروضات رشتهای، قابلیتهای زیادی در توضیح و تفسیر فرصت‌ها و محدودیتهای پیش روی مهاجران بینالمللی فراهم می‌سازند که توجه به آن درسهای مهمی را برای سیاستگذاری مهاجرین هم در کشورهای میزبان و هم در کشورهای مادر فراهم می‌سازد.
زینب بیلکی؛ علی اکبر تاج مزینانی
چکیده
کنارگذاری اجتماعی گاه در بعد آموزشی و در سطح بالای آن یعنی نظام آموزش عالی اتفاق می‌افتد. آنچه در این کنارگذاری نقش محوری ایفا می‌کند آن است که افراد در دسترسی به حقوق و فرصت‌ها با موانعی روبرو می‌شوند که یا از ادامه حضور در نظام آموزشی عالی بازمی‌مانند یا در عین حضور به حاشیه رانده می‌شوند. در این مطالعه سعی بر این بوده است ...
بیشتر
کنارگذاری اجتماعی گاه در بعد آموزشی و در سطح بالای آن یعنی نظام آموزش عالی اتفاق می‌افتد. آنچه در این کنارگذاری نقش محوری ایفا می‌کند آن است که افراد در دسترسی به حقوق و فرصت‌ها با موانعی روبرو می‌شوند که یا از ادامه حضور در نظام آموزشی عالی بازمی‌مانند یا در عین حضور به حاشیه رانده می‌شوند. در این مطالعه سعی بر این بوده است که بررسی کنارگذاری آموزشی در نظام آموزش عالی ایران فرآیندهایی را که موجب شکل‌گیری زمینه‌ها و علل کنارگذاری دانشجویان شده است توجه شود. همچنین ابعاد گوناگون کنارگذاری آموزشی با استفاده از نظریه مبنایی پرداختهشده و در پی ارائهی توصیفی فربه از آن است. در تحقیق حاضر با استفاده از تکنیک مصاحبه نیمه ساختیافته (با دانشجویان و متخصصان) مصاحبه انجام شد تا از این راه جلوههای کنارگذاری آموزشی، عوامل تأثیرگذار بر آن شناسایی شوند. زمینه‌ها و علل کنارگذاری که در این مقاله به‌دست‌آمده، ازاینقرارند: زمینه‌ها؛ وضعیت بغرنج خانوادگی، عوامل بازدارندهی ارتباط مناسب، تعاملات آکادمیک، ساختار اجتماعی و علل؛ فقدان منابع مالی، معلولیت، سیاستگذاری آموزشی نامناسب، سیاست‌های آموزش عالی به‌مثابه بیعدالتی آموزشی.
هوشنگ گراوند؛ علی دلاور
چکیده
هدف پژوهش حاضر انجام فرامطالعه پیرامون پژوهش‌های صورت گرفته در رابطه با سرقت در طول سال های 85 تا 96 در کلانشهر تهران و راهکارهای مقابله با آن میباشد. 10 مطالعه در حوزه وقوع سرقت شناسایی شد. نتایج قسمت فرانظری و فراروش نشان دادند که پژوهش‌های صورت گرفته در زمینه موضوع پژوهش بجزء در موارد (مدل تحلیلی مستخرج از چارچوب نظری و بررسی پیشینه، ...
بیشتر
هدف پژوهش حاضر انجام فرامطالعه پیرامون پژوهش‌های صورت گرفته در رابطه با سرقت در طول سال های 85 تا 96 در کلانشهر تهران و راهکارهای مقابله با آن میباشد. 10 مطالعه در حوزه وقوع سرقت شناسایی شد. نتایج قسمت فرانظری و فراروش نشان دادند که پژوهش‌های صورت گرفته در زمینه موضوع پژوهش بجزء در موارد (مدل تحلیلی مستخرج از چارچوب نظری و بررسی پیشینه، آزمون مقدماتی وسیله اندازهگیری، تعریف عملیاتی، سنجش پایایی و روایی، ذکر محدودیت و موانع پژوهشی و ملاحظات اخلاقی) در حد نسبتاً مطلوبی قرار دارند و همچنین نتایج قسمت فراتحلیل نشان داد که شاخص اندازه اثر ترکیبی r در حوزهی عوامل مؤثر بر وقوع سرقت در مدل ثابت 438/0 و تصادفی 414/0 که با توجه به معیار کوهن میزان اندازه اثر، زیاد بود. اما در بررسی جداگانه، در حوزهی عوامل مؤثر بر وقوع سرقت اندازه اثر مقوله عوامل فردی بیشتر از مقولههای عوامل خانوادگی و فرهنگی- اجتماعی بود.نتایج آزمون رگرسیون ایگر، آزمون N ایمن از خطا، آزمون اصلاح و برازش دوال و توئیدی و نمودار قیفی، حاکی از عدم سوگیری انتشار در نمونه فراتحلیل بود. با توجه به ناهمگنی در مطالعات، تحلیل تعدیل کنندهها صورت گرفت که بیانگر تأثیر تعدیل کنندهی سال انجام و روش نمونه‌گیری بود.
حسن سرایی؛ ابوالفضل فتح‌آبادی
چکیده
برخی اندیشمندان برای تبیین شکل‌گیری حکومت صفوی بر نقش عصبیت قبیله‌ای و برخی دیگر بر نقش عصبیت دینی تأکید کرده‌اند و درواقع، هیچ‌کدام به هم‌نشینی و هم‌افزایی فرایندی عوامل مزبور در تشکیل این حکومت توجه نداشته‌اند. بر این اساس، هدف پژوهش حاضر این بوده است که بر اساس آراء سیاسی ابن‌خلدون و با رویکردی توصیفی- تحلیلی و استفاده از ...
بیشتر
برخی اندیشمندان برای تبیین شکل‌گیری حکومت صفوی بر نقش عصبیت قبیله‌ای و برخی دیگر بر نقش عصبیت دینی تأکید کرده‌اند و درواقع، هیچ‌کدام به هم‌نشینی و هم‌افزایی فرایندی عوامل مزبور در تشکیل این حکومت توجه نداشته‌اند. بر این اساس، هدف پژوهش حاضر این بوده است که بر اساس آراء سیاسی ابن‌خلدون و با رویکردی توصیفی- تحلیلی و استفاده از روش اسنادی و مطالعه متون تاریخی مرتبط با موضوع پژوهش، فرایند هم‌نشینی و هم‌افزایی هر دو نوع عصبیت را در تشکیل حکومت صفوی آشکار کند. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهند که شاه اسماعیل با بهرهگیری از ولایت صوفیانه، موجبات هم‌نشینی سه عامل عصبیت قبیله‌ای درون هر یک از قبایل، عصبیت دینی درون هر یک از قبایل و عصبیت دینی میان همه قبایل را فراهم آورده و بر همین اساس، میان قبایل مختلف تحت امر خود اتحاد و انسجام ایجاد کرده و با استفاده از قدرت مضاعف این قبایل که محصول هم‌نشینی و هم‌افزایی پیوندهای دینی با پیوندهای قومی بوده، با پیروزی بر سایر مدعیان قدرت موفق به تشکیل حکومت صفوی شده است؛ بنابراین، در تشکیل حکومت صفوی هر دو نوع عصبیت، البته با تقدم عصبیت دینی بر عصبیت قبیله‌ای، دارای نقش و جایگاه بوده‌اند.
محمدتقی کرمی
چکیده
پیاده‌روی اربعین در شکل کنونی‌اش، آیینی نوظهور و پدیده‌ی اجتماعی متکثری است. تکثر این پدیده‌ی اجتماعی ریشه در گوناگونی روایت‌های زائران و معناهای متنوعی دارد که افراد از این پدیده می‌سازند. روایت زنانه سنخی از روایت‌های موجود از این آیین است که در عین برخورداری از تکثر در معناسازی، روایتی طردشده و به حاشیه رانده‌شده توسط کلان‌روایت‌های ...
بیشتر
پیاده‌روی اربعین در شکل کنونی‌اش، آیینی نوظهور و پدیده‌ی اجتماعی متکثری است. تکثر این پدیده‌ی اجتماعی ریشه در گوناگونی روایت‌های زائران و معناهای متنوعی دارد که افراد از این پدیده می‌سازند. روایت زنانه سنخی از روایت‌های موجود از این آیین است که در عین برخورداری از تکثر در معناسازی، روایتی طردشده و به حاشیه رانده‌شده توسط کلان‌روایت‌های رسمی و مردانه از این آیین است. پژوهش پیش‌رو، با هدف فهم تجربه‌ی زنان زائر، یافته‌های به‌دست‌آمده از گفت‌و‌گوهای نیم‌ساخت یافته‌ی عمیق با 25 زن 22-68 ساله در موکب‌های مسیر پیاده‌روی را به روش تحلیل مضمونی مورد مطالعه قرار داده است. مطالعه یافته‌ها نشان میدهد که زن زائر ذیل پنج مضمون ملال روزمره و رهایی از دلزدگی‌های زندگی مدرن، لذت رنج مقدس و خودخواسته، حافظه‌ی تاریخی جنگ و سیالیت معنای بدن، از سوژگی زنانه در تاریخ تا گذر از ابژگی روزمره و اشراق معنوی زائر و تغییر رفتار از خودخواهانه و عادتی به دگرخواهانه، در فرایند سوژگی زنانه به ساخت خود فردی‌اش در قالب فردیتی چندپاره می‌پردازد. زن زائر با شبیه‌سازی تجربه‌ی خود در راهپیمایی اربعین با رویداد مصیبت‌بار عاشورا و وقایع پس‌ازآن، در فرایند دوگانه‌ی ساخت‌شکنی/ ساخت دوباره‌ی خود، با بازاندیشی انتقادی از استریوتیپ‌های جنسیتی برساخت شده در گفتمان رسمی جامعه‌ی ایرانی، خود زنانه‌اش را در قالب تصویر سوژه‌ای فعال باز می‌نمایاند.
مهناز کرمی؛ مریم قاضی نژاد؛ منصوره اعظم آزاده
چکیده
به‌رغم اینکه می‌توان مدعی شد نابرابری، فاصله و طردشدگی اجتماعی همواره در جوامع وجود داشته است، نمیتوان از تأمل در چرایی، چگونگی و پیامدهای آن برای گروه‌های مختلف و نظام‌های اجتماعی دارای تنوع و تکثر امروز، چشم‌پوشی کرد. پژوهش حاضر باهدف تبیین رابطه هویت مذهبی و احساس طرد اجتماعی با در نظر گرفتن متغیر واسط فاصله اجتماعی در میان ...
بیشتر
به‌رغم اینکه می‌توان مدعی شد نابرابری، فاصله و طردشدگی اجتماعی همواره در جوامع وجود داشته است، نمیتوان از تأمل در چرایی، چگونگی و پیامدهای آن برای گروه‌های مختلف و نظام‌های اجتماعی دارای تنوع و تکثر امروز، چشم‌پوشی کرد. پژوهش حاضر باهدف تبیین رابطه هویت مذهبی و احساس طرد اجتماعی با در نظر گرفتن متغیر واسط فاصله اجتماعی در میان دو گروه دانشجویان شیعه و سنی انجام شده است. نمونه آماری شامل 279 نفر از دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشکده‌های علوم اجتماعی سه دانشگاه علامه طباطبائی، تهران و شهید بهشتی است که دانشجویان سنی به شیوه گلوله‌برفی و دانشجویان شیعه به شیوه تصادفی انتخاب شده‌اند. یافته‌ها حاکی از آن است که مقدار میانگین شاخص‌های احساس طرد اجتماعی، فاصله اجتماعی و هویت مذهبی در میان دانشجویان سنی بیش از دانشجویان شیعه میباشد. همچنین، بین میزان هویت مذهبی با احساس طرد اجتماعی و بین فاصله اجتماعی با احساس طرد اجتماعی رابطه مستقیم وجود دارد. تحلیل رگرسیون چند متغیری بیانگر آن است که متغیرهای واردشده به معادله توانسته‌اند بخش قابل‌توجهی از واریانس تغییرات مربوط به متغیر وابسته را تبیین نمایند. نتایج تحلیل مسیر نیز حاکی از آن است که متغیرهای هویت مذهبی، قومیت و فاصله اجتماعی با احساس طرد اجتماعی رابطه دارند.
سیمین ویسی؛ اردشیر انتظاری؛ سعید ذکایی؛ علی اکبر تاج مزینانی
چکیده
هدف ما در این پژوهش شناخت سنخ‌ها، استراتژی‌ها و پیامدهای برساخت عدالت است. بیشترین تعاریف عدالت توسط جوانان و در فضای مجازی ایرانی صورت می‌گیرد. ازاین‌رو روش اصلی قوم‌نگاری مجازی است و داده‌ها به‌وسیلة خوانش نشانه‌شناسی و تحلیل مضمونی تحلیل شدند. سنخ‌ها شامل عدالت عاملانه/منتقدانه، مسئولانه، اتوپیایی، فردگرایانه و ملی/فراملی ...
بیشتر
هدف ما در این پژوهش شناخت سنخ‌ها، استراتژی‌ها و پیامدهای برساخت عدالت است. بیشترین تعاریف عدالت توسط جوانان و در فضای مجازی ایرانی صورت می‌گیرد. ازاین‌رو روش اصلی قوم‌نگاری مجازی است و داده‌ها به‌وسیلة خوانش نشانه‌شناسی و تحلیل مضمونی تحلیل شدند. سنخ‌ها شامل عدالت عاملانه/منتقدانه، مسئولانه، اتوپیایی، فردگرایانه و ملی/فراملی هستند. عدالت توزیعی، رویهای و مراودهای بیشترین بازنمایی رادارند. عدالت معرفتی گرچه بهصورت مستقیم بیان نمیشود اما در بیشتر تعاریف به چشم میخورد. میان برخی ابعاد تعریف اسلامی عدالت با تعاریف مارکسیستی و حقوق بشری و لیبرالیستی از عدالت شباهتهایی مشاهده می‌شود، گرچه تعریف اخیر به‌طور همزمان بر فردگرایی نیز تأکید دارد. استراتژیهایی همچون تجمیع تعاریف عدالت، شمایلسازی، نقش قدرت با انواع گفتمان‌ها و مقاومت در برابر آن در فضای مجازی وجود دارد که منجر به تعاریف نخبهگرایانه از عدالت، عاملیت مجازی کاربران بهخاطر نبود امکان مستقیم برای چانهزنی باقدرت، دیگریسازیهای دوگانه، مقاومت در برابر دیگریسازیها و رواج عواطف منفی شده است. خلأ فضا برای گفتگو میان جوانان با یکدیگر و نیز قدرتمندان پیرامون عدالت احساس می‌شود.
علی فتوتیان؛ مهدی صدفی؛ عبدالحسین کلانتری
چکیده
دانش نوپای جامعهشناسی شناختی از بینارشته‌ای های علوم شناختی است. بیشتر پژوهش‌ها در این حوزه شناختی معطوف به ارتباط آن با روان‌شناسی شناختی و علوم مغز و اعصاب است. ازاین‌رو جایگاه جامعهشناسی شناختی ذیل رویکردهای اساسی علوم شناختی تعریف می‌شود. مقاله حاضر به دنبال بازگشت به بنیادهای نظری و فلسفی جامعهشناسی است تا نقش جامعه ...
بیشتر
دانش نوپای جامعهشناسی شناختی از بینارشته‌ای های علوم شناختی است. بیشتر پژوهش‌ها در این حوزه شناختی معطوف به ارتباط آن با روان‌شناسی شناختی و علوم مغز و اعصاب است. ازاین‌رو جایگاه جامعهشناسی شناختی ذیل رویکردهای اساسی علوم شناختی تعریف می‌شود. مقاله حاضر به دنبال بازگشت به بنیادهای نظری و فلسفی جامعهشناسی است تا نقش جامعه و فرهنگ را پررنگ کند. توجه مارتین هایدگر به فراروی از ساحت ذهن انسان و درگیری وجودی او با عالم این زمینه را فراهم کرد که با توسعه نقش بودن-در-جهان دازاین انسانی از سوبژکتیویته انسانی عبور کند و به نقش انسان در ارتباط با دیگر انسان‌ها در جهان توجه شود. در این زمینه سعی شد به برخی پژوهش‌های جامعهشناسی شناختی که در راستای اندیشه هایدگر و نقد نظریات مرسوم روان‌شناسی و علوم اعصاب و روان بود (مانند نظریه-نظریه (TT)، نظریه شبیه‌سازی (ST) و نظریه تعاملی (IT) که دربردارنده دو رویکرد بیناذهنیت اولیه و ثانویه هست)، پرداخته شود. هرچند زمانه هایدگر این فرصت را فراهم نکرد که به‌طور مستقیم با علوم شناختی درگیر شود، اما شاگرد او هربرت دریفوس و دیگر شاگردان و طرفداران او با پرورش ایده هایدگر به نقش سازگاری مهارت‌ورزانه انسان در ارتباط با جهان پرداختند. هدف این مقاله توسعه جامعهشناسی شناختی با تکیه بر هویت اجتماعی انسان در درگیری با دیگر موجودات درون اجتماع و فرهنگ است تا به غنای بخش جامعهشناسی در برابر دیگر بینارشته‌های علوم شناختی در بستر جامعهشناسی شناختی تأکید کند.
محسن نیازی؛ ایوب سخایی؛ ندا خداکرمیان گیلان؛ فاطمه حامی کارگر؛ آزاد امیدوار
چکیده
پژوهش‌های مختلفی در مورد رابطه دینداری و سلامت اجتماعی به انجام رسیده که نتایج متفاوتی در پی داشته است، به‌گونه‌ای که دامنه تغییر اندازه اثرهای به‌دست‌آمده از این مطالعات بسیار زیاد است. ازاین‌رو هدف پژوهش حاضر ترکیب کمی نتایج این پژوهش‌ها با استفاده از تکنیک فراتحلیل میباشد. برمبنای نمونه‌گیری هدفمند نوزده پژوهش واجد شرایط ...
بیشتر
پژوهش‌های مختلفی در مورد رابطه دینداری و سلامت اجتماعی به انجام رسیده که نتایج متفاوتی در پی داشته است، به‌گونه‌ای که دامنه تغییر اندازه اثرهای به‌دست‌آمده از این مطالعات بسیار زیاد است. ازاین‌رو هدف پژوهش حاضر ترکیب کمی نتایج این پژوهش‌ها با استفاده از تکنیک فراتحلیل میباشد. برمبنای نمونه‌گیری هدفمند نوزده پژوهش واجد شرایط که طی سال‌های 1389 تا 1399 انجام شده بود گزینش شدند و بهمنظور تجزیهوتحلیل اطلاعات از نرمافزار جامع فراتحلیل CMA2 استفاده شد. یافته‌های پژوهش نشان میدهد که اندازه اثر ترکیبی تصادفی دینداری بر سلامت اجتماعی برابر با 331/0 است که بر اساس نظام تفسیر کوهن در محدوده اطمینان در سطح متوسط رو به بالا میباشد، با توجه به ناهمگونی مطالعات دو متغیر «جنس» و «محدوده جغرافیایی» به‌عنوان متغیر تعدیل‌گر موردبررسی قرار گرفت. نتایج حاصل نشان دادند که سلامت اجتماعی در بین مردان بیشتر از زنان متأثر از دینداری است. همچنین نتایج حاصل از نقش تعدیلکنندگی محدوده جغرافیایی نشان داد که سلامت اجتماعی در بین شهروندان ساکن در شمال کشور بیش از سایر محدوده جغرافیایی متأثر از دینداری است.
