طاهره قادری؛ زهرا القونه
چکیده
گرایش انسان به رفع نیازها و تحقق منافع و مصالح شخصی و خصوصی ، بدون لحاظ کردن دیگران به عنوان خودمداری و تکروی یا خودمحوری اطلاق میشود. فردگرایی خودخواهانه نوعی از فردگرایی است که در آن نفع شخصی اولویت تام داشته و افراد صرفا به دنبال تامین منافع خویش هستند. هدف این تحقیق، بررسی میزان فردگرایی خودخواهانه در بین طبقات مختلف و عوامل ...
بیشتر
گرایش انسان به رفع نیازها و تحقق منافع و مصالح شخصی و خصوصی ، بدون لحاظ کردن دیگران به عنوان خودمداری و تکروی یا خودمحوری اطلاق میشود. فردگرایی خودخواهانه نوعی از فردگرایی است که در آن نفع شخصی اولویت تام داشته و افراد صرفا به دنبال تامین منافع خویش هستند. هدف این تحقیق، بررسی میزان فردگرایی خودخواهانه در بین طبقات مختلف و عوامل مرتبط با آن میباشد. برای بررسی این موضوع دانشجویان دانشگاه شیراز به عنوان جامعه آماری انتخاب شدند. این پژوهش با نمونهگیری طبقه بندی شده و با استفاده از روش پیمایش و تکنیک پرسشنامه با یک نمونه 387 نفری انجام شده است. متغیرهای مستقل این تحقیق از نظریه های دورکیم، پاتنام، بوردیو و ترکیبی از نظریه های هابرماس وبر و وبلن گرفته شد. از نظریه دورکیم متغیر دینداری، از نظریه پاتنام متغیر سرمایه اجتماعی، از نظریه بوردیو متغیر سرمایه فرهنگی نهادینه شده خانواده، و در نهایت از ترکیب نظریه های هابرماس، وبر و وبلن متغیر طبقه گرفته شد. رابطه بین متغیر دینداری و فردگرایی خودخواهانه معنادار و معکوس بود و این فرضیه تأیید شد. اما بین سه متغیر سرمایه اجتماعی، سرمایه فرهنگی نهادینه شده خانواده، طبقه و فردگرایی خودخواهانه رابطه معناداری وجود نداشت و این سه فرضیه رد شدند. یافته ها در مورد متغیرهای زمینهای به این گونه بود که رابطه معناداری بین جنس و فردگرایی خودخواهانه وجود نداشت، اما بین سن افراد و میزان فردگرایی خودخواهانه رابطه معنادارو مثبتی وجود داشت.
جامعه شناسی
جمال ادهمی؛ یعقوب احمدی؛ ابراهیم جعفری
چکیده
این پژوهش باهدف بررسی ترجیحات ارزشی بین نسلی در شهر سنندج و عوامل اجتماعی موثر برآن انجام گردید. شهر سنندج ار جمله شهرهایی است که به واسطه ویژگیهایی چون مرکزیت استان کردستان، گسترش شهرنشینی شتابان، مهاجرت بی رویه، حاشیه نشینی، جوانی جمعیت، همزیستی عناصری از فرهنگ بومی -محلی وغیرمحلی- غیر بومی، همزیستی فرهنگ سنتی و مدرن، مجاورت با ...
بیشتر
این پژوهش باهدف بررسی ترجیحات ارزشی بین نسلی در شهر سنندج و عوامل اجتماعی موثر برآن انجام گردید. شهر سنندج ار جمله شهرهایی است که به واسطه ویژگیهایی چون مرکزیت استان کردستان، گسترش شهرنشینی شتابان، مهاجرت بی رویه، حاشیه نشینی، جوانی جمعیت، همزیستی عناصری از فرهنگ بومی -محلی وغیرمحلی- غیر بومی، همزیستی فرهنگ سنتی و مدرن، مجاورت با شهرهای مرزی، مدرنیته رسانه ای دستخوش تحولات گسترده ای شده است. بنابراین شناخت وضعیت ترجیحات ارزشی ورفتاری در بین سه نسل از شهروندان حائز اهمیت است. برای این منظور چارچوب نظری با الهام از دیدگاه دورکیم، مرتن، گیدنز، بوردیو، اینگلهارت و شوارتز تنظیم گردید و در قالب آن فرضیه های اصلی مطرح شده است. پژوهش به روش چندگانه (روش پیمایشی و روش اسنادی)و به شیوه نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای روی 367نفر نمونه از شهروندان سنندجی به تفکیک گروه های نسلی انجام گرفته است. یافته ها نشان می دهد میزان ترجیحات ارزشی افراد جوان و میانسال تفاوت معنیداری با هم ندارد، اما میزان ترجیحات ارزشی افراد جوان و پیر و افراد میانسال و پیر بایکدیگر تفاوت معناداری دارد. همچنین نتایج آزمون همبستگی پیرسون نشان داد بین متغیرهای سرمایه اجتماعی و دینداری با ترجیحات ارزشی در دو نسل جوان و میانسال و بین متغیرهای سرمایه فرهنگی و ترجیحات ارزشی در نسل جوان و بین میزان استفاده از رسانه های جمعی وترجیحات ارزشی در دو نسل جوان و پیر همبستگی معنیداری وجود دارد. اما همبستگی بین سرمایه اقتصادی و ترجیحات ارزشی در بین تمام نسلها معنیدار نمی باشد.
ابوتراب طالبی؛ الهه براق علی پور
چکیده
هدف این مقاله بررسی پدیده"زیارت امام" و فهم زائران ایرانی میباشد. در بررسی زیارت، چهار بعد قابلشناسایی است؛ آداب و مناسک که مربوط به نحوه انجام زیارت است (وجه عملی)، اعتقاداتی که در پس این اعمال نهفتهاند (وجه اعتقادی)، شرایط جامعه و درک فرد (زائر) از این کنش. هدف این مقاله بررسی و فهم کنش زیارت از منظر کنشگر، تفهم کنشگران میباشد. ما ...
بیشتر
هدف این مقاله بررسی پدیده"زیارت امام" و فهم زائران ایرانی میباشد. در بررسی زیارت، چهار بعد قابلشناسایی است؛ آداب و مناسک که مربوط به نحوه انجام زیارت است (وجه عملی)، اعتقاداتی که در پس این اعمال نهفتهاند (وجه اعتقادی)، شرایط جامعه و درک فرد (زائر) از این کنش. هدف این مقاله بررسی و فهم کنش زیارت از منظر کنشگر، تفهم کنشگران میباشد. ما با استفاده از روش تحقیق کیفی و شیوه نظریه مبنایی، به معنا کاوی این کنش پرداختهایم. دادههای تحقیق از طریق مصاحبه عمیق بهدستآمده ولی از روش مشاهده نیز بهعنوان تکنیک کمکی استفاده نمودهایم.الگوی پارادایمی زیارت با توجه به پدیده محوری حضور در حرم امام رضا(ع) و برقراری نوعی ارتباط، زمینه، شرایط میانجی، شرایط علّی، استراتژیهای کنش زیارت، و پی آمدهای آن بررسی شده است. نتیجه پژوهش مؤید الگوهای گوناگون دینداری وتاثیر الگوی دینداری ایرانیان بهعنوان عاملی مهم در شکلگیری بینش فرد به زیارت و سرانجام درک وی از زیارت میباشد. در واقع با تجزیهوتحلیل دادهها، الگویی از دینداری و زیارت در دودسته کلی و هفت نوع: مکتبی، سنتی، روشنفکرانه، شبه روشنفکرانه، مناسکی، مناسبتی و نوظهور بازشناسی شدهاند. این سنخ شناسی بر اساس تفاوت بینش زائران نسبت به دین، زیارت و زیارت امام و تأثیر این بینشهای متفاوت در انجام زیارت، انجامگرفته است.
ابوتراب طالبی؛ امیرحسین بحری پور
چکیده
ابوتراب طالبی*امیرحسین بحریپور** تاریخ دریافت: 9/7/92 تاریخ پذیرش: 5/2/93 چکیدههدف این مقاله بررسی میزان جمعگرایی در مسئولیتپذیری اجتماعی شهروندان شهر کاشان در پنج بعد جامعهای، فرهنگی، سیاسی، اقتصادی و ...
بیشتر
ابوتراب طالبی*امیرحسین بحریپور** تاریخ دریافت: 9/7/92 تاریخ پذیرش: 5/2/93 چکیدههدف این مقاله بررسی میزان جمعگرایی در مسئولیتپذیری اجتماعی شهروندان شهر کاشان در پنج بعد جامعهای، فرهنگی، سیاسی، اقتصادی و زیست محیطی میباشد. تأثیر متغیرهای سرمایۀ اقتصادی، سرمایۀ اجتماعی، سرمایۀ فرهنگی و دینداری بر میزان جمعگرایی در مسئولیتپذیری اجتماعی شهروندان مورد بررسی قرار گرفته است. روش تحقیق، پیمایش بوده است. جامعۀ آماری پژوهش، شهروندان بالای 18 سال شهر کاشان در سال 1392 می باشند. در این تحقیق از شیوۀ نمونهگیری خوشهای چند مرحلهای استفاده شده و حجم نمونۀ مورد مطالعه 383 نفر بوده است. یافته-های تحقیق نشان میدهد که جمعگرایی غالب شهروندان کاشان در مسئولیتپذیری اجتماعی در مجموع ضعیف میباشد. چگونگی جمعگرایی شهروندان در ابعاد جامعهای، فرهنگی، سیاسی، اقتصادی و زیست محیطی متفاوت میباشد. قویترین جمعگرایی در میان ابعاد مسئولیتپذیری اجتماعی مربوط به بعد زیست محیطی است. نتایج حاصل از آزمون فرضیات، معناداری رابطۀ بین متغیرهای سرمایۀ فرهنگی، سرمایۀ اجتماعی و دینداری با میزان جمعگرایی در مسئولیتپذیری اجتماعی شهروندان را، تأیید و رابطۀ بین متغیر سرمایۀ اقتصادی با میزان جمعگرایی در مسئولیت-پذیری اجتماعی را رد میکند. در این بین متغیر دینداری، بیشترین قدرت تبیین و اثرگذاری بر مسئولیتپذیری اجتماعی را داشته است.واژههای کلیدی: جمعگرایی ، سرمایه اجتماعی، سرمایه اقتصادی، سرمایه فرهنگی، دینداری
طاهره قادری
چکیده
این تحقیق، به سنجش سطح دینداری و سنخشناسی انواع دینداری دانشجویان، میپردازد. برای سنجش سطح دینداری از مدل و سنجة گلاک و استارک استفاده شد و برای سنجش نوع دینداری از ترکیب نظریات انواع دینداری، بهره بردیم و در نهایت هفت نوع دینداری (عامیانه، شریعتمدارانه، رسمی حکومتی، متجددانه، سکولار، لائیک و ترکیبی) مناسب جامعة آماری، برگزیده ...
بیشتر
این تحقیق، به سنجش سطح دینداری و سنخشناسی انواع دینداری دانشجویان، میپردازد. برای سنجش سطح دینداری از مدل و سنجة گلاک و استارک استفاده شد و برای سنجش نوع دینداری از ترکیب نظریات انواع دینداری، بهره بردیم و در نهایت هفت نوع دینداری (عامیانه، شریعتمدارانه، رسمی حکومتی، متجددانه، سکولار، لائیک و ترکیبی) مناسب جامعة آماری، برگزیده شد. از تحلیلهای پیتر برگر برای دو فرضیة توصیفی تحقیق، استفاده گردید. نظریههایی که از آنها متغیرهای مستقل این تحقیق استخراج شدند، عبارتند از: نظریة مدرنشدن و سکولارشدن برگر؛ نظریة پایگاه اجتماعی ـ اقتصادی واخ؛ نظریة سرمایة اجتماعی پاتنام؛ نظریة زیست جهان اجتماعی برگر؛ و نظریه کاشت گربنر. در این تحقیق، از روش پیمایش استفاده گردید. جامعهآماری تحقیق دانشجویان دانشگاههای شهر قم میباشند که در سال تحصیلی 90-1389در دانشگاههای استان قم (43718 نفر) مشغول به تحصیل بودند. حجم نمونه 354 نفر بوده و از روش نمونهگیری سهمیهای استفاده شده است. این تحقیق با دو فرضیة توصیفی آغاز میشود: «بطور کل، سطح دینداری دانشجویان بالا است» و «در بین دانشجویان، انواع متکثری از دینداری دیده میشود». متغیرهای مستقل تحقیق عبارتند از: میزان تحصیلات، پایگاه اجتماعی ـ اقتصادی، میزان سرمایه اجتماعی، خاستگاه جغرافیایی، طلبه بودن و میزان استفاده از وسایل ارتباط جمعی. براساس یافتههای تحقیق، رابطة متغیرهای «میزان سرمایه اجتماعی» و «میزان استفاده از وسایل ارتباط جمعی» با سطح و نوع دینداری تأیید شدند و رابطة متغیرهای «پایگاه اجتماعی ـ اقتصادی» و «طلبه بودن» با سطح و نوع دینداری بطور کل، تأیید نگردیدند. اما متغیرهای «میزان تحصیلات» و «خاستگاه جغرافیایی» در سطح دینداری تأیید شدند ولی در نوع دینداری تأیید نگردیدند.
محمدرضا طالبان؛ مهدی رفیعی بهابادی
چکیده
چکیده سؤال اصلی این مقاله این است که آیا نظریة اینگلهارت که بین سطح توسعهیافتگی و میزان دینداری ارتباط برقرار میکند، قابلیت تبیین تغییرات دینداری در ایران را دارد یا خیر؟ از این رو، نظریة اینگلهارت چارچوب نظری این مطالعه قرار گرفت و دو فرضیة زیر از آن استخراج گردید: 1) بین سطح توسعة اقتصادی- اجتماعی و میزان دینداری رابطه معکوس ...
بیشتر
چکیده سؤال اصلی این مقاله این است که آیا نظریة اینگلهارت که بین سطح توسعهیافتگی و میزان دینداری ارتباط برقرار میکند، قابلیت تبیین تغییرات دینداری در ایران را دارد یا خیر؟ از این رو، نظریة اینگلهارت چارچوب نظری این مطالعه قرار گرفت و دو فرضیة زیر از آن استخراج گردید: 1) بین سطح توسعة اقتصادی- اجتماعی و میزان دینداری رابطه معکوس وجود دارد. 2) بین میزان نابرابری اقتصادی و میزان دینداری رابطه مستقیم وجود دارد. این فرضیات بر اساس تحلیل ثانویة دادههای موجود و با استفاده از تکنیک همبستگی و تحلیل رگرسیون مورد آزمون تجربی قرار گرفتند. نتایج بدست آمده نشان داد که ارتباط مستحکمی میان سطح توسعه اقتصادی- اجتماعی و نابرابری اقتصادی با میزان دینداری وجود ندارد. این نتیجه را میتوان چالشی برای نظریات یاد شده دست کم در سطح یک کشور به حساب آورد.
علیرضا افشانی
چکیده
اعتماد اجتماعی از عناصر ضروری زندگی اجتماعی و از اجزاء سازنده سرمایه اجتماعی به شمار میآید. به عقیده بسیاری از محققین و صاحبنظران، یکی از عواملی که نقش قابل ملاحظهای در افزایش اعتماد اجتماعی دارد، دین است. هدف تحقیق حاضر بررسی رابطه بین میزان دینداری با ابعاد مختلف اعتماد اجتماعی به عنوان یکی از مؤلفههای اساسی سرمایه اجتماعی ...
بیشتر
اعتماد اجتماعی از عناصر ضروری زندگی اجتماعی و از اجزاء سازنده سرمایه اجتماعی به شمار میآید. به عقیده بسیاری از محققین و صاحبنظران، یکی از عواملی که نقش قابل ملاحظهای در افزایش اعتماد اجتماعی دارد، دین است. هدف تحقیق حاضر بررسی رابطه بین میزان دینداری با ابعاد مختلف اعتماد اجتماعی به عنوان یکی از مؤلفههای اساسی سرمایه اجتماعی است. روش مورد استفاده در این تحقیق پیمایش بوده است. جامعه آماری تحقیق، کلیه افراد 15 ساله و بیشتر شهر نجفآباد بودهاند که 244 نفر از آنها با روش خوشهای چند مرحلهای انتخاب و مورد مصاحبه قرار گرفتند. دادهها با استفاده از ابزار پرسشنامه جمعآوری شده و به کمک نرمافزارهای SPSS و لیزرل مورد تحلیل قرارگرفته است. یافتههای تحقیق بیانگر این است که بین میزان دینداری با ابعاد مختلف میزان اعتماد اجتماعی (به جز اعتماد به محیط)، رابطه مستقیم و معنیداری وجود دارد. به عبارت دیگر با افزایش میزان دینداری، اعتماد نهادی، اعتماد تعمیمیافته و اعتماد بینشخصی افزایش مییابد. در مجموع نیز با افزایش میزان دینداری، میزان اعتماد اجتماعی افزایش پیدا میکند. نتایج این تحقیق همسو با دیدگاه جامعهشناسان بزرگی همچون دورکیم و گیدنز است که معتقدند رابطه مستقیمی بین میزان دینداری و میزان اعتماد اجتماعی وجود دارد.
علی ربانی؛ محمد گنجی
دوره 15، شماره 41 ، شهریور 1387، ، صفحه 35-65
چکیده
سرمایه اجتماعی در کنار سرمایه اقتصادی و سرمایه انسانی، به تازگی به مثابه متغیری تاثیرگذار در روند توسعه یافتگی شناخته شده است و به زعم بسیاری از اندیشمندان، به پیوندها و ارتباطات میان اعضای یک شبکه به عنوان منبعی با ارزش اشاره دارد و از طریق هنجارها و اعتماد متقابل ، موجب تحقق اهداف اعضا میگردد. سرمایه اجتماعی، مفهومی است که در بسیاری ...
بیشتر
سرمایه اجتماعی در کنار سرمایه اقتصادی و سرمایه انسانی، به تازگی به مثابه متغیری تاثیرگذار در روند توسعه یافتگی شناخته شده است و به زعم بسیاری از اندیشمندان، به پیوندها و ارتباطات میان اعضای یک شبکه به عنوان منبعی با ارزش اشاره دارد و از طریق هنجارها و اعتماد متقابل ، موجب تحقق اهداف اعضا میگردد. سرمایه اجتماعی، مفهومی است که در بسیاری موارد توسط تحلیلگران اجتماعی برایتوصیف طیف وسیعی از فرایندهای اجتماعی به کاربرده می شود و کمک میکند تا بهدرک این پرسش برسیم که چرا برخی افراد، گروه ها و طبقات مردم به نتایج سیاسی، اقتصادی و یا اجتماعی مثبت تری نسبت یه دیگران نایل می شوند. به نظر می رسد که در زمینه شکلگیری و تکوین سرمایه اجتماعی بررسی دین و فرهنگ دینی، بیش از هر مورد دیگری نیاز است. دین به عنوان نظامی ماورایی و برونزاد می تواند یکی از اساسی ترین عوامل در شکلگیری سرمایه اجتماعی در کشورهایی چون ایران که چشم انداز دینی توسعه ای دارند، در نظر گرفته شود. به عبارت دیگر، دین به عنوان ارزشی متعالی با کارکردهایی چون انضباط بخشی، حیات بخشی، انسجام بخشی و... سازوکارهایی را فراهم می کند که موجب تحکیم پایه های سرمایه اجتماعی و نهایتاً توسعه می شود. بنابراین رابطه دین و سرمایه اجتماعی، مقولهای است که به دلیل وجودچشم انداز دینی توسعه در -جامعه کنونی ایران، میتواند با اهمیت جلوه کند و بررسیها و تحلیل هایی را برای روشن شدن آن طلب نماید.پژوهش حاضر نیز با چنین رویکردی، به مطالعه ارتباط دین و سرمایه اجتماعی در - دانشگاه اصفهان می پردازد و پس از کنکاش در مسائل تحقیق و سنجش ابعاد دینداری و شاخص های سرمایه اجتماعی، به وجود رابطه معنی دار، مستقیم و قوی بین دو مقولهفوق اذعان و اعتراف می نماید.