دانشگاه علامه طباطبائیفصلنامه علوم اجتماعی1735-1162174820100522بررسی عوامل مؤثر بر میزان جرم در مناطق مختلف شهر شیرازبررسی عوامل مؤثر بر میزان جرم در مناطق مختلف شهر شیراز دکتر مسعود تقوایی* دکتر اصغر ضرابی** بهنام مغانی رحیمی***14187210.22054/qjss.2010.872FAJournal Article20090810چکیده<br /> <em>گسترش شهر نشینی از یک طرف و کمبود فضا از طرف دیگر، ازدحام و تراکم بیش از حد جمعیت و فعالیت را در شهرهای امروزی سبب شده است. درهم تنیدگی و فشردگی جمعیت دارای پیامدهای گستردهای بوده که یکی از آنها افزایش ناهنجاریهای اجتماعی است. در این فرایند کلان شهرهای کشو ر ما نیز با افزایش بیسابقه جرم وجنایت رو به رو هستند که این مسئله نه تنها دستگاه قضایی را با چالشی بزرگ مواجه نموده، بلکه از نظر فرهنگی، اجتماعی، روانی، اقتصادی و حتی سیاسی نیز مخاطره آمیز بوده و هزینههای مادی و معنوی فراوانی بر دوش جامعه میگذارد. از آنجا که شهر شیراز به عنوان مترو پل جنوب از این حیث در رده بالایی قرار دارد، مطالعه حاضر ضمن بررسی و مقایسه پراکنش فضایی جرم در بین مناطق مختلف شیراز، به ارزیابی شرایط محیطی شهر بر میزان جرم و جنایت نیز پرداخته است. نتایج تحقیق نشان میدهد که بین ارتکاب جرم و کیفیت محیط مسکونی رابطه معنی داری وجود دارد، علاوه بر این، ارتکاب جرم با نوع شغل و فعالیت مناطق مختلف نیز معنی دار است. رابطه این شاخصهها در نقاط جرم خیز شهر به خوبی مشهود است. </em><br /> دانشگاه علامه طباطبائیفصلنامه علوم اجتماعی1735-1162174820100522جهانی شدن، فرهنگ جهانی و کجروی فرهنگیجهانی شدن، فرهنگ جهانی و کجروی فرهنگی دکتر سید حسین سراج زاده* مینا بابایی**437387310.22054/qjss.2010.873FAJournal Article20081105چکیده<br /> <em>فرایند جهانی شدن می تواند فرهنگهای سنتی را در معرض تهدید قرار دهد و موجب اشاعه ارزشها و هنجارهای فرهنگ جهانی یا غربی شود. این مسئله برای جامعه ایران که سه دهه قبل انقلابی را بر مبنای ارزشهای اخلاقی دینی پشت سر گذاشته و داعیه ایجاد جامعهای متمایز با فرهنگ مسلط جهانی داشته است بسیار پر اهمیت میباشد. شواهدی حاکی از آن است که گرایش به نقض هنجارهای معارض با ارزشهای سنتی و دینی در بخشهایی از جامعه از جمله جوانان رو به افزایش بوده است. با توجه به اینکه روز به روز شمار بیشتری از افراد جامعه به خصوص جوانان در معرض فرایندهای جهانی شدن قرار می گیرند، پرسشهای اصلی تحقیق این است که آیا قرار گرفتن در معرض فرایند جهانی شدن با گرایش به فرهنگ جهانی رابطه دارد؟ آیا کسانی که بیشتر در معرض فرایند جهانی شدن قرار دارند بیشتر هنجارهای سنتی و دینی را نقض می کنند و به اصطلاح </em><em>"</em><em>کجروی فرهنگی</em><em>"</em><em> بیشتری دارند؟ </em><br /> <em>این پرسشها با استفاده از دادههای فراهم آمده از یک نمونه 376 نفری از دانشجویان دختر و پسر دانشگاه شهید بهشتی تهران در بهار سال 1386 مورد بررسی قرار گرفت. یافتهها نشان میدهد که بین قرار گرفتن در معرض فرایند جهانی <br /> شدن، با پذیرش فرهنگ جهانی رابطه نسبتا ضعیفی (466/</em><em>0</em><em>gamma=</em><em> ، 210/0</em><em>kendalls tau=</em><em>) وجود دارد. همچنین قرار گرفتن در معرض فرایند <br /> جهانی شدن و کجروی فرهنگی نیز رابطه متوسطی (630/</em><em>0</em><em>gamma=</em><em> ، 313/0</em><em>kendalls tau=</em><em>) دارند اما بین پذیرش فرهنگ جهانی- غربی وکجروی فرهنگی رابطه نسبتاً قوی (837/</em><em>0</em><em>gamma=</em><em> ، 474/0</em><em>kendalls tau=</em><em>) وجود دارد.</em><br /> <em>در بین ابعاد چهار گانه جهانی شدن فرهنگی، بر اساس مفهوم سازی برگر، پاسخگویان به ابعادی از فرهنگ جهانی که به اقتصاد بازار و حقوق شهروندی مربوط می شود گرایش بالا و به بُعدی که شامل زندگی به شیوه و سبک جهانی- غربی است، کمترین گرایش را داشتند. بنابراین میتوان گفت که در ارتباط با فرهنگ جهانی باید بین عناصر عام و انسانی آن مثل اقتصاد بازار و حقوق شهروندی و جنبههای خاص و غربی آن تمایز قائل شد. </em><br /> دانشگاه علامه طباطبائیفصلنامه علوم اجتماعی1735-1162174820100522ارزیابی کیفیت در تحقیق کیفی: اصول و راهبردهای اعتباریابی و تعمیمپذیری دکتر احمد محمدپورارزیابی کیفیت در تحقیق کیفی: اصول و راهبردهای اعتباریابی و تعمیمپذیری دکتر احمد محمدپور7310787410.22054/qjss.2010.874FAJournal Article20090220چکیده<br /> <em>با توجه به تسلط تاریخی روش</em><em></em><em>شناسی اثباتی</em><em></em><em>ـ کمّی بر بخش عمده</em><em></em><em>ای از نظریه و</em><em>روش در علوماجتماعی، غالباً چنین تصور شده که روش</em><em></em><em>های کیفی فاقد ساختار و رویه</em><em></em><em>های منظم بوده و از اصول تعریفشده و کلاسیک روش</em><em></em><em>های کمّی اثباتی تبعیت نمی</em><em></em><em>کنند. بر این مبنا، فرض شده است که نتایج و استدلالهای مبتنی بر آن چندان متقن و قابل</em><em></em><em> اعتماد نبوده </em><em></em><em>و این نوع روش</em><em></em><em>شناسی فاقد معیارهای ارزیابی و دقت</em><em></em><em>پذیری می</em><em></em><em>باشد. این در حالی است که روش</em><em></em><em>شناسان و محققان کیفی در خلال چند دهة اخیر راهبردها و معیارهایی را برای ارزیابی کیفیت داده</em><em></em><em>ها و نتایج تحقیقات کیفی ارائه داده</em><em></em><em>اند که نسبت به معیارهای تحقیق کمّی بسیار متنوع</em><em></em><em>تر به نظر می</em><em></em><em>رسند. در این راستا، هدف از این مقاله معرفی معیارهای ارزیابی کیفیت و بررسی اصول و راهبردهای اعتباریابی و تعمیم</em><em></em><em>پذیری در تحقیق کیفی است. در این مقاله، سعی شده است راهبردها و معیارهای گوناگون تعیین کیفیت، معتبرسازی و تعمیم</em><em></em><em>پذیری در تحقیق کیفی مطرح و برخی از مهمترین آن</em><em></em><em>ها مورد بحث قرار گیرند. </em><br /> واژههای کلیدی<em>:</em><em> تحقیق کیفی، ارزیابی کیفیت، قابلیت اعتماد، زاویه</em><em></em><em>بندی، انتقال</em><em></em><em>پذیری، برون</em><em></em><em>یابی.</em><br /> <br /> چکیده<br /> <em>با توجه به تسلط تاریخی روش</em><em></em><em>شناسی اثباتی</em><em></em><em>ـ کمّی بر بخش عمده</em><em></em><em>ای از نظریه و</em><em>روش در علوماجتماعی، غالباً چنین تصور شده که روش</em><em></em><em>های کیفی فاقد ساختار و رویه</em><em></em><em>های منظم بوده و از اصول تعریفشده و کلاسیک روش</em><em></em><em>های کمّی اثباتی تبعیت نمی</em><em></em><em>کنند. بر این مبنا، فرض شده است که نتایج و استدلالهای مبتنی بر آن چندان متقن و قابل</em><em></em><em> اعتماد نبوده </em><em></em><em>و این نوع روش</em><em></em><em>شناسی فاقد معیارهای ارزیابی و دقت</em><em></em><em>پذیری می</em><em></em><em>باشد. این در حالی است که روش</em><em></em><em>شناسان و محققان کیفی در خلال چند دهة اخیر راهبردها و معیارهایی را برای ارزیابی کیفیت داده</em><em></em><em>ها و نتایج تحقیقات کیفی ارائه داده</em><em></em><em>اند که نسبت به معیارهای تحقیق کمّی بسیار متنوع</em><em></em><em>تر به نظر می</em><em></em><em>رسند. در این راستا، هدف از این مقاله معرفی معیارهای ارزیابی کیفیت و بررسی اصول و راهبردهای اعتباریابی و تعمیم</em><em></em><em>پذیری در تحقیق کیفی است. در این مقاله، سعی شده است راهبردها و معیارهای گوناگون تعیین کیفیت، معتبرسازی و تعمیم</em><em></em><em>پذیری در تحقیق کیفی مطرح و برخی از مهمترین آن</em><em></em><em>ها مورد بحث قرار گیرند. </em><br /> دانشگاه علامه طباطبائیفصلنامه علوم اجتماعی1735-1162174820100522بررسی الگوی برنامهریزی کاربری فضاهای شهری مؤثر بر افزایش امنیت زنان ( نمونه موردی : بخش مرکزی شهر تهران)بررسی الگوی برنامهریزی کاربری فضاهای شهری مؤثر بر افزایش امنیت زنان ( نمونه موردی : بخش مرکزی شهر تهران) مهندس الهام ضابطیان* دکتر محمدرضا بمانیان** دکتر مجتبی رفیعیان***10714987510.22054/qjss.2010.875FAJournal Article20091104چکیده<br /> <em>امنیت حقی بنیادین و پیش نیاز ارتقاء رفاه و سلامت مردم است، در فرایند ادراک امنیت، جنسیت به عنوان مهم ترین عامل شخصیتی محسوب میشود. امنیت یک فضا به کاربریهای محاط کننده آن هم بستگی دارد. در این مطالعه پس از بررسی مبانی نظری، با توجه به جدید بودن موضوع، نمونه تجارب جهانی بررسی شده و در نهایت علاوه بر تعیین متغیرهای برنامه ریزی کاربری ، شاخصهای لازم استخراج شده است که شامل خوانایی فضا، دس</em><em>ترسی داشتن به امداد، نظارت بر فضا، میزان آشنایی فضا و تامین امنیت شبانه شهری میباشد. سپس مطابق رویکرد مشارکتی </em><em>پرسشنامههایی با طیف لیکرت تنظیم شد. جهت برآورد حجم جامعه آماری، پس از آزمون اولیه<sup><sup>[1]</sup></sup>، حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران معادل با 300 عدد در نظر گرفته شده است. </em><em>محدوده مطالعه میدانی بخشی از مرکز شهر تهران واقع در جنوب خیابان امام خمینی است. سپس دادههای خام دستهبندی شده و با استفاده از نرم افزارهای </em><em>Excel</em><em> و </em><em>SPSS</em><em> تحلیل شدهاند. </em><em>برای سنجش میانگین احساس امنیت زنان، ابتدا کاربریهای همگن در قالب نقشهای پهنهبندی شد. در نهایت با استفاده از آزمون </em><em>T-test</em><em> میانگین احساس امنیت در مواجهه با کاربریهای مختلف مقایسه گردیدند. برای سنجش فرضیه اصلی تحقیق: " به نظر میرسد بین میزان تنوع کاربریها و فعالیتهای شهری در فضای عمومی محدوده مطالعاتی، با افزایش میزان امنیت زنان رابطهای مستقیم وجود دارد"، از آزمون خی دو ، روش همبستگی گاما و آزمون بتا استفاده شده و</em><em> نتایج حاکی از اثبات فرضیه مذکور بوده و آزمون بتا نشان دهنده اثرگذاری بیشتر تنوع فعالیتها، نسبت به کاربریها است.</em><em> سپس شاخصهای مؤثر در برنامه ریزی کالبدی و احساس امنیت زنان در فضای مورد مطالعه در قالب سوالات جداگانهای و با استفاده از آزمون </em><em>T</em><em> سنجیده شدند و حیات شبانه فضای مورد مطالعه بررسی </em><em>و جمع بندی و پیشنهادات لازم ارائه شده است.</em><br /> <br /> <br /> <br /> دانشگاه علامه طباطبائیفصلنامه علوم اجتماعی1735-1162174820100522موسیقی درمانی در ترکمن صحرا (پرخوانی)موسیقی درمانی در ترکمن صحرا (پرخوانی) منصور مرادی*18722387610.22054/qjss.2010.876FAJournal Article20091121چکیده<br /> <em>مقاله با بیان مختصری از تاریخچه موسیقی درمانی و تعریف و توصیف آن به شرح روش شناسی پژوهش و چگونگی استفاده از موسیقی در درمان بیماریها میپردازد . در این بحث جنبههای عام و خاص تأثیر گذاری موسیقی در حواس انسان در سه سطح بررسی میشود. اول غالب بودن عواطف و حواس، دوم حضور عواطف و حواس و سوم آگاهی برتر که حاوی جنبههای بسیار قوی از روان درمانی میباشد . در ادامه به حوزههای رایج موسیقی درمانی در نواحی ایران شامل آیینهایی با پیشینه فرهنگ آفریقایی، آیینهای متاثر از فرهنگ آسیای میانه (شامانیسم) و آیینهای با منشاء ایرانی پرداخته میشود. در قسمت اصلی مقاله مطالعه میدانی پرخوانی در ترکمن صحرا مورد بررسی قرار میگیرد که با ذکر سابقه تاریخی و روایتهای مختلف این مراسم آیینی در منابع مختلف به بررسی مردم شناختی این آیین در میان ترکمنها و مشخصاً به تحقیق در مورد اجرای آیین پرخوانی توسط رجب پرخوان به عنوان آخرین بازمانده آن میپردازد .</em><br /> <em>با شناخت و توصیف جزء به جزء مراحل پرخوانی، ابزار و آلات، مراجعه کنندگان و شیوههای اجرا در مراحل مختلف به بیان شناخت و کارکردهای موسیقی در این آیین میپردازیم . برای تعیین این کارکردها مطالعات میدانی ژرفانگر با روشهای خاص خود از قبیل حضور مستقیم در زمین تحقیق، مشاهده همراه با مشارکت، مصاحبه به همراه مطالعات کتابخانهای و بهره جستن از نظریه کارکردگرایی (</em><em>Fonctionalism</em><em>) اساس کار پژوهش را تشکیل میدهند .</em><br /> دانشگاه علامه طباطبائیفصلنامه علوم اجتماعی1735-1162174820100621گوشهای از انسانشناسی دانشها و فنآوریهای سنتی "کار ابزارهای سنتی گلابگیری در قمصرگوشهای از انسانشناسی دانشها و فنآوریهای سنتی "کار ابزارهای سنتی گلابگیری در قمصر" مرتضی سالمی قمصری* مهندس کاوه فرهادی**15118786410.22054/qjss.2010.864FAمرتضیسالمی قمصریمدرس تاریخ دانشگاه علامه طباطبائی-دانشجوی دکتری تاریخ ایران0000-0001-5185-7416کاوهفرهادیعضو هیات علمی دانشگاه پیام نور-Journal Article20100117دانش بومی به مجموعه باورها، ارزشها، ابزارها، روشها و تجربیات هر قوم گفته میشود که در اثر ارتباط آن قوم با محیط پیرامون و در طول سالیان دراز پدید آمده و سینه به سینه و به شیوههای گوناگون از نسلی به نسل دیگر منتقل شده است. <br />در ایران کار تخصصی و ریز مردم نگاری بر روی کارابزارها، شیوۀ ساخت، شیوه و زمینههای کاربرد آنها در مشاغل و پیشهها و فنون گوناگون به نسبت کمتر به انجام رسیده است. و کار بر روی مهارتهای بدنی که بدون آن نه ابزاری می توانست ساخته بشود و یا به کار گرفته آید، از آن هم کمتر شده است. با این وجود اگر همین اندازه کارهای پراکنده در این چند دهه جمع آوری و طبقهبندی شود- اعم از کارهای ایرانیان و غیر ایرانیان - میتواند نقاط ضعف و قدرت را مشخص و تا از این هم دیرتر نشده است، میتوان بازماندۀ تجربیات در زمینۀ مشاغل و ابزارهای کار و مهارتهای ملازم و دانش صریح و ضمنی آن را در حد امکان ثبت و ضبط کرد. گلاب یکی از محصولاتی است که نام ایران و قمصر را در جهان بلند آوازه نموده، که هنوز هم هر سال مقادیر بسیاری از آن به خارج از کشور صادر می شود. ارزش تولید و صادرات گلاب شاید بیش از جنبه اقتصادی آن، سهم جدی این صنعت در شناساندن روح لطیف عنصر ایرانی به جهانیان میباشد. درباره گلاب و گلابگیری در کشورمان کارهایی چند صورت گرفته است، اما بیشتر آنها بصورت کلی به مقوله گلاب پرداختهاند. در مقاله حاضر سعی شده است که بصورت ریز مردم نگارانه به معرفی و کاربرد، کار ابزارهای سنتی گلابگیر ی در قمصر پرداخته شود، دانشگاه علامه طباطبائیفصلنامه علوم اجتماعی1735-1162174820100522مطالعه عرضی- ملی بررسی عوامل موثر بر نابرابری سیاسی (با تاکید بر فرهنگ سیاسی) غلامرضا عظیمی* دکتر محمدرضا رسولیمطالعه عرضی- ملی بررسی عوامل موثر بر نابرابری سیاسی (با تاکید بر فرهنگ سیاسی) غلامرضا عظیمی* دکتر محمدرضا رسولی22325187710.22054/qjss.2010.877FAJournal Article20090916چکیده<br /> <em>مقاله حاضر در پی بررسی عوامل موثر بر نابرابری سیاسی با محوریت فرهنگ سیاسی میباشد.در این مقاله بعد از مرور ادبیات تحقیق،فرهنگ سیاسی بُعد سازی شده است. در ادبیات تحقیق نقش عوامل دیگری مانند توسعه اقتصادی، همبستگی اجتماعی عام، علقه امنیتی بر روی نابرابری سیاسی ارزیابی شد. روش مطالعه تطبیقی است و از تکنیک تحلیل ثانویه استفاده شده است. یافتهها بیان میدارند که فرهنگ سیاسی دموکراتیک در تعامل با توسعه اقتصادی و همبستگی اجتماعی عام دارای نقشی بسیار مؤثر در کاهش نابرابری سیاسی میباشد.</em><br />