دانشگاه علامه طباطبائی
فصلنامه علوم اجتماعی
1735-1162
2538-2772
26
84
2019
05
22
موانع ارتقاء شغلی زنان در ایران: الزامات نقشی یا محدودیتهای ساختاری (فراتحلیل کیفی مطالعات دهۀ اخیر)
9
40
FA
علی
جنادله
0000-0002-4971-1255
استادیار جامعه شناسی دانشگاه علامه طباطبائی
a.janadleh@gmail.com
زهرا
پویا
دانش آموخته کارشناسی ارشد مطالعات زنان دانشگاه علامه طباطبائی
royapouya1985@gmail.com
10.22054/qjss.2019.33428.1842
عدم تناسب حضور زنان در سطوح مدیریتی، با توزیع جنسیتی جمعیت و تحصیلات، زمینهساز پژوهشهایی درخصوص بررسی موانع دستیابی زنان به سطوح مدیریتی شده است. در این مطالعه با بهرهگیری از چارچوب کرومی، نظریههای مطرح درخصوص موانع ارتقاء شغلی زنان در دو دسته موانع درونی و بیرونی صورتبندی شده و سپس مطالعات تجربی داخلی صورت گرفته در این زمینه، طی بازۀ زمانی سالهای 1385 تا 1395 براساس این چارچوب مورد بررسی قرار گرفتهاند. نظریههای موانع درونی به طور عمده، موانع دستیابی زنان به مناصب مدیریتی را در الزامات نقشی زنان و میزان دلبستگی شغلی آنها جستجو میکنند. در مقابل، در نظریههای موانع بیرونی، بر عوامل نگرشی همچون کلیشههای جنسیتی و عوامل ساختاری همچون سقف شیشهای و تبعیض جنسیتی تأکید میشود. روش تحقیق در این مطالعه فراتحلیل بوده و مطالعات مورد بررسی براساس جستجوی سیستماتیک در چهار پایگاه دادههای علمی داخلی انتخاب شدهاند. نتایج فراتحلیل 20 مطالعۀ انتخاب شده، نشان میدهد که یافتههای این مطالعات در مجموع تأییدکنندۀ موانع بیرونی هستند. همچنین در برخی از مطالعات، تفاوت معنیداری بین زنان و مردان درخصوص ارجحیت موانع درونی یا بیرونی مؤثر بر دستیابی زنان به مناصب مدیریتی وجود دارد.
ارتقاء شغلی,زنان,موانع ساختاری,موانع نگرشی,الزامات نقشی
https://qjss.atu.ac.ir/article_9737.html
https://qjss.atu.ac.ir/article_9737_b61adfd08aa07288ef44f447e56bd887.pdf
دانشگاه علامه طباطبائی
فصلنامه علوم اجتماعی
1735-1162
2538-2772
26
84
2019
05
22
چالشهای زندگی خوابگاهی دانشجویان دختر در خوابگاههای دانشگاههای سراسری شهر تهران
41
67
FA
نجمه
گودرزی
دانش آموخته کارشناسی ارشد مطالعات زنان دانشگاه شهید باهنر کرمان
najmegoodarzi@gmail.com
فاطمه
قاسم پور
استادیار جامعه شناسی مرکز تحقیقات زن و خانواده
fateme.ghasempour@gmail.com
سید مهدی
اعتمادی فرد
استادیار جامعه شناسی دانشگاه تهران
etemedy@uc.ac.ir
10.22054/qjss.2019.44811.2139
یکی از قسمتهای مهم زندگی دانشجویی، زندگی خوابگاهی است. با توجه به اینکه معتبرترین دانشگاههای ایران در شهر تهران متمرکز شده است، داوطلبان تلاش دارند تا پای خود را به دانشگاههای تهران باز کنند و با اقامت در خوابگاههای دانشگاهی فصل جدیدی از زندگی را آغاز کنند. در این پژوهش با رویکرد کیفی سعی در درک چالشها و سختیهای زندگی خوابگاهی در خوابگاههای دخترانه را داریم. کوشیدهایم که بدانیم دانشجویان دختری که در دانشگاههای تهران مشغول به تحصیل هستند با چه مشکلاتی دست و پنچه نرم میکنند. سبک زندگی خوابگاهی برای دختران مختصات و قوانینی دارد که سیاستهای دانشگاه در آن دخیل است. در این فرصت با رویکرد کیفی و روش تحلیل مضمونی و با ابزار مصاحبه نیمه ساخت یافته و عمیق با 12 دانشجوی 21 تا 41 ساله سعی در درک مشکلات و دغدغههای آنها داشتیم. از تحلیل مصاحبهها ده مقوله اصلی استخراج شد که از میان آنها میتوان به زوال حریم خصوصی، تنگنای فراغت، فقدان عاملیت انتخاب، بازتولید نقشهای جنسیتی، قانون بهمثابه دال اعظم و ... اشاره کرد.
زندگی خوابگاهی,خوابگاه دختران,چالشهای دانشجویی,سبک زندگی
https://qjss.atu.ac.ir/article_10231.html
https://qjss.atu.ac.ir/article_10231_93b73d42ea008865fa5578975f121f49.pdf
دانشگاه علامه طباطبائی
فصلنامه علوم اجتماعی
1735-1162
2538-2772
26
84
2019
05
22
گرایش زنان به جراحی زیبایی به مثابه مقبولیت اجتماعی (نمایش برخورداری از رفاه عینی)
69
96
FA
رضا
صفری شالی
استادیار جامعه شناسی دانشگاه خوارزمی
reza_safaryshali@yahoo.com
10.22054/qjss.2019.45120.2136
مقاله حاضر با هدف مطالعه جامعهشناختی تعیین رابطه میان دو متغیر «پذیرش اجتماعی بدن» و «سرمایه فرهنگی» با «گرایش به جراحی زیبایی» انجامشده است. تحقیق به روش پیمایشی به اجرا درآمده است. جامعه آماری آن شامل کلیه زنان 15 تا 54 سال ساکن در شهر ملایر در سال 1394 است. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران برابر با 656 نفر است. نتایج توصیفی نشان میدهد که زنان در سطح زیاد تمایل به جراحی زیبایی (5/46) دارند. همچنین در سطح متوسط برخوردار از سرمایه فرهنگی (63/37) و در سطح متوسط و رو به بالا (7/39) طالب موردپذیرش قرار گرفتن هستند. نتایج رگرسیونی نشان داد که از بین متغیرهای مستقل، ابعاد سرمایه فرهنگی (سرمایه عینیت یافته، تجسمیافته، نهادی شده) و ابعاد پذیرش اجتماعی بدن (پذیرش عمومی، سازمانی، همسالان)، متغیرهای سرمایه عینیت یافته با مقدار بتای (51/0)، پذیرش اجتماعی عمومی (49/0)، سرمایه فرهنگی نهادی شده (26/0) و پذیرش همسالان (22/0) بیشترین سهم را در تبیین متغیر وابسته داشتهاند. در ضمن معادله پیشبینی میزان تمایل زنان به جراحی زیبایی میتواند 1/58 درصد از واریانس متغیر وابسته را تبیین کند. نتیجه نشان میدهد که بیشترین دلیل انجام جراحی زیبایی با اهداف مصرف تظاهری و برخورداری از رفاه عینی و دریافت مقبولیت اجتماعی است.
مقبولیت اجتماعی,زنان,سرمایه فرهنگی,جراحی زیبایی,رفاه عینی
https://qjss.atu.ac.ir/article_10232.html
https://qjss.atu.ac.ir/article_10232_f4f228733aad2777436ca55693b5cd0f.pdf
دانشگاه علامه طباطبائی
فصلنامه علوم اجتماعی
1735-1162
2538-2772
26
84
2019
05
22
روابط زناشویی از منظر زنان متأهل طبقه متوسط شهر تهران در سال 1397-1396
97
125
FA
عاطفه
آقایی
استادیارعلوم ارتباطات دانشگاه تهران
at.aghaei@ut.ac.ir
محمدتقی
کرمی
دانشیار مطالعات زنان دانشگاه علامه طباطبائی
mt.karami@yahoo.com
10.22054/qjss.2019.40081.2055
فهم رابطۀ جنسی در این دوره تاریخی جز با تأمل در تاریخ شکلگیری جامعه مدرن و تغییر مفهوم عشق، رابطه و صمیمیت امکانپذیر نیست. این مقاله در پی پاسخ به این پرسش است که زنان طبقه متوسط شهر تهران، بهمثابه زنانی مدرن چه فهمی از روابط جنسی خود با همسرانشان دارند و آن را چطور معنا میکنند؟ در این مقاله از مفاهیم «رابطه ناب» ِ گیدنز و «عشق سیال» ِ باومن یاری گرفتیم و درنهایت برای تبیین مسأله تحقیق در سطح کلان به تاریخ سکسوالیته از منظر فوکو تکیه کردیم. همچنین برای پاسخ به سؤال تحقیق از روش پدیدارشناسی استفاده کرده و با 28 نفر از زنان طبقه متوسط شهر تهران در سالهای 1397-1396 مصاحبه عمیق انجام دادیم. یافتهها نشان داد مشارکتکنندگان روابط جنسی با همسرشان را تحت مقولههای «وظایف زن»، «معامله با همسر»، «کنترل همسر»، «تضمین زندگی زناشویی» و «لذت دوجانبه» معنا کردهاند و موانع تحقق آن را «کمتوانی جنسی مردان»، «ناآگاهی همسران از رابطه جنسی مناسب»، «سرخوردگی به دلیل ازدواج زودهنگام»، «عدم برقراری رابطه کلامی» و «روابط فرازناشویی مرد» میدانند. سازو کارهای جبرانی زنان شامل «جبران مالی»، «روابط فرازناشویی» و «جایگزینی روابط عاطفی با دوستان» بوده است.
روابط جنسی,فهم زنان,رابطه ناب,عشق سیال,صورتبندی گفتمانی
https://qjss.atu.ac.ir/article_9739.html
https://qjss.atu.ac.ir/article_9739_aea18d820b5afe14df90b1eabbbabda4.pdf
دانشگاه علامه طباطبائی
فصلنامه علوم اجتماعی
1735-1162
2538-2772
26
84
2019
05
22
تجربه زیسته دختران کار خیابانی؛ در بستر ملاحظات جنسیتی و تفاوتهای قومیتی
127
154
FA
زهرا
میرحسینی
استادیار مطالعات زنان دانشگاه الزهرا(س)
sz_mirhoseini@yahoo.com
الهه
قربانی
دانش آموخته کارشناسی ارشد مطالعات زنان دانشگاه الزهرا
elighorbani63@gmail.com
10.22054/qjss.2019.42831.2105
پدیدهی کودکان کار ازجمله مسائل اجتماعی است که در چند سال اخیر موردتوجه عدهی زیادی از محققین و پژوهشگران قرارگرفته، این در حالی است که در بسیاری مواقع این تحقیقات با غفلت از دختران کار صورت پذیرفته است؛ در این پژوهش تلاش شده تا با استفاده از روش تحقیق کیفی و انجام مطالعات پدیدارشناسانه، تجربهی زیستهی دختران کار مورد مطالعه و بررسی قرار گیرد. بدین منظور با 23 دختر 6 تا 16 ساله که تجربهی زیستهی مشترک کار و زندگی در خیابان دارند، مصاحبههای عمیق کیفی شده است. یافتههای پژوهش نشان میدهد، درک و توصیف دختران از کار درخیابان و فهم روایتهای آنها در چهار مضمون اصلی «ویژگیهای زمینهای و قومیتی»، «سنخشناسی فعالیتهای روزمره مبتنی بر جنسیت»، «حیطههای فضایی و مکانی کار» و «مهارتها و ترفندها» قابل مقولهبندی است. همچنین یافتههای پژوهش نشان میدهد، زمینهها و بسترهای کار دختران در خیابان، در چهار مقولهی «زندگی در خانوادههای از هم گسیخته»، «فرودستی و درماندگی»، «کار دختران بهمثابه حمایت از خانواده» و «استثمار مضاعف و کنترل شدید دختران کار» قابل مقولهبندی است.
کودکان کار,دختران کار,زندگی در خیابان,جنسیت,قومیت
https://qjss.atu.ac.ir/article_10233.html
https://qjss.atu.ac.ir/article_10233_21ea759496ff360cc16a6ffae38dd938.pdf
دانشگاه علامه طباطبائی
فصلنامه علوم اجتماعی
1735-1162
2538-2772
26
84
2019
05
22
خود زنانه در گذار به زنانگی هژمون؛ فهم بدن زنانه و روایت تنشهای تجربهشده زنان ایرانی مهاجر در فرانسه
155
187
FA
طاهره
خزائی
http:// orcid.org/00
دکتری جامعه شناسی، دانشگاه بوردو، فرانسه
taherehkhazaei81@gmail.com
10.22054/qjss.2019.36624.1953
هدف این پژوهش فهم تجربهی زن ایرانی مهاجر از بدن زنانه و هنجارهای پوششی او در فرانسه است. چارچوب مفهومی پژوهش بر رویکرد جامعهشناسی تفهمی کنشگر در سنت وبری بنا شده و با بهرهگیری از روش پژوهش تفهمی و تحلیل مضمونی، بر اساس گفتگوهای نیم ساختاریافتهی عمیق با ۲۴ زن ایرانی 42-26 ساله باتجربهی بین 15-1 سال زندگی در فرانسه نوشته شده است. تجربه زنان مهاجر نشاندهندهی چهار گونه فهم متفاوت آنها از بدن زنانهشان یعنی، بدن زنانه بهعنوان ابژهی زیباییشناختی، جنسی، پیشپاافتاده و بیاهمیت و رهاییبخش و همچنین، بهکارگیری سه راهبرد ادغام، تمایز و نیز خاصبودگی از دیگری در آزمون مهاجرت است. این زنان در گذار بهسوی زنانگی هژمون، در نشانهگذاریهای پوشش خود، بر طیفی از سازگاری تا درهمآمیختگی همساز میان نشانهها و هنجارهای ناهمگون پوششی ایرانی و فرانسوی را تجربه میکنند.
بدن,زنانگی,مهاجرت,هویتسازی,ایران,فرانسه
https://qjss.atu.ac.ir/article_9738.html
https://qjss.atu.ac.ir/article_9738_3d0f6caf4cec8f9f35385a1deb1d5746.pdf
دانشگاه علامه طباطبائی
فصلنامه علوم اجتماعی
1735-1162
2538-2772
26
84
2019
05
22
مطالعهی تله بیقدرتی در فرآیند یک بیماری هویتی (مورد کاوش: زنان مبتلا به اچ آی وی/ ایدز در شهر کرمان)
189
209
FA
داریوش
بوستانی
دانشیار جامعه شناسی دانشگاه شهید باهنر کرمان
dboostani@uk.ac.ir
فاطمه
حیدری نژاد
دانش آموخته کارشناسی ارشد جامعه شناسی دانشگاه شهید باهنر کرمان
fatemeheidary88@gmail.com
10.22054/qjss.2019.44784.2131
هدف از انجام این مطالعه بررسی جامعهشناختی زنان مبتلا به بیماری اچ آی وی/ ایدز با رویکرد امیک است. این پژوهش از روش پژوهش نظریه زمینهای بهره میبرد. میدان مطالعه نیز شهر کرمان است و مشارکتکنندگان نیز زنان مراجعهکننده به مرکز مشاوره بیماری رفتاری مرجع شهر کرمان است. دادهها بهوسیله تکنیک مصاحبهی متوالی عمیق با پانزده زن جمعآوری گردید. تجزیهوتحلیل دادهها منجر به خلق پنج مقوله و یک مقوله هسته گردید که عبارتاند از: طرد حمایت، گسست زندگینامهای، حقوق بیمار در ابهام، بیقدرتی مضاعف و از دست دادن خود. مقوله هسته نیز عبارت است از: تله بیقدرتی زنان در فرایند یک بیماری هویتی. بهطورکلی یافتهها نشان میدهند که بیقدرتی زنان نتیجه طرد و گسست زندگینامهای آنهاست درروند بیماری است. همچنین بیقدرتی در همراهی با بیقدرتی جنسیتی، منجر به ضعف عاملیت بیمار در فرآیند بیماری میشود.
زنان,بیماری اچ آی وی/ ایدز,گسست زندگینامهای,بیقدرتی,نظریه زمینهای
https://qjss.atu.ac.ir/article_10451.html
https://qjss.atu.ac.ir/article_10451_e37b841fd38c7dae60609c4417eb6688.pdf