دانشگاه علامه طباطبائی
فصلنامه علوم اجتماعی
1735-1162
2538-2772
10
24
2004
02
20
فاصله قومی و عوامل مؤثر بر آن در ایران
1
36
FA
محمد
عبداللهی
هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی
امید
قادر زاده
دانشجوی دانشگاه علامه طباطبایی
وجود احساس نزدیکی و پذیرش اجتماعی در بین اقوام ایرانی، یکی از مطمئن ترین راههای نیل به همبستگی و وفاق اجتماعی در ایران به شمار می آید. این مقاله با اتخاذ رویکردی جامعه شناختی، به بررسی میزان فاصله اجتماعی ساکنان شهر بانه (که به لحاظ قومیتی کرد هستند) از اقوام ایرانی و عوامل مؤثر بر آن می پردازد. در این پژوهش، منظور از فاصله اجتماعی، گرایش اعضای یک قوم به پذیرش یا طرد اعضای اقوام دیگر است. این گرایش ابعاد شناختی، عاطفی و آمادگی برای عمل را شامل می شود. بنابراین برای تحلیل آن با مرور دیدگاه ها و نظریه های سطح خرد جامعه شناسی و روان شناسی اجتماعی و منابع تجربی موجود، چارچوب مفهومی مناسبی تنظیم گردیده است. در اجرای تحقیق از روش پیمایشی و برای گردآوری داده ها نیز از پرسشنامه استفاده شده است. مصاحبه با نمونه ۳۹۹ نفری از ساکنان شهر بانه نشان می دهد که پاسخگویان، کمترین فاصله اجتماعی را با قوم فارسی و بیشترین فاصله را با قوم عرب دارند. در جمع بندی سلسله مراتب ترجیحات قومی، در بین پاسخگویان به ترتیب اقوام فارس، آذری، بلوچ، لر و عرب قرار میگیرند. یافته های تحقیق، ناکافی بودن رویکردهای مبتنی بر جامعه شناسی خرد را در مطالعه و بررسی فاصله قومی در ایران نشان می دهد. با توجه به این که مسئله فاصله قومی و به تبع آن تعاملات اقوام در ایران، متأثر از فضای فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی کشور و تحولات تاریخی مرتبط با آن است، توجه به دیدگاه ها و نظریه های سطح کلان نظیر نظریه استعمار داخلی هشتر، که بر متغیرهایی نظیر میزان محرومیت، میزان تبعیض و نابرابریهای اقتصادی در بین اقوام در شکل گیری هویت و بسیج قومی تأکید دارد و تلفیق آنها با نظریه های سطح خرد، ضروری به نظر می رسد. یافته های این پژوهش نشان می دهد که مسئله فاصله اجتماعی بین اقوام در ایران وجود دارد و لذا اهمیت و ضرورت اتخاذ و تدوین سیاست قومی مناسب در ایران در جهت کاهش این فاصله ها مورد توجه و تأکید خاص قرار گرفته است.
فاصله قومی,ایران,اقوام ایرانی
https://qjss.atu.ac.ir/article_5252.html
https://qjss.atu.ac.ir/article_5252_e361bd671a58c8a9fc7cb4997174ed49.pdf
دانشگاه علامه طباطبائی
فصلنامه علوم اجتماعی
1735-1162
2538-2772
10
24
2004
02
20
بررسی مقایسه ای رشد اخلاقی نوجوانان سیزده و شانزده ساله آزار دیده و آزار ندیده شهرکرد در سال ۸۱-۸۲
37
60
FA
علیرضا
کلدی
هیدت علمی دانشگاه علامه طباطبایی
حمیرا
رییسی
دانشجوی دانشگاه علامه طباطبایی
پژوهش حاضر با هدف بررسی رشد اخلاقی نوجوانان آزار دیده و آزار ندیده در ابتدا و میانه نوجوانی اجرا گردید. نمونه این پژوهش با استفاده از نمونه گیری خوشه ای از بین دانش آموزان مدارس دخترانه و پسرانه شهرکرد در دو مقطع دوم راهنمایی و دوم دبیرستان به دست آمد. ابزار پژوهش شامل پرسشنامه آزار دیدگی و آزمون تبیین مسائل برای بررسی رشد اخلاقی بود. بر اساس نمرات، آزمودنی ها در پرسشنامه آزار دیدگی هشت گروه پانزده نفری شامل نوجوانان دختر سیزده ساله آزار دیده، نوجوانان دختر سیزده ساله آزار ندیده، نوجوانان پسر شانزده ساله آزار دیده، نوجوانان پسر شانزده ساله آزار ندیده انتخاب گردیدند و بر روی آزمودنی ها آزمون تبیین مسائل (رشد اخلاقی) اجرا گردید. داده های پژوهشی با آزمون آماری T مستقل و آزمون کای اسکوئر مورد بررسی کمی قرار گرفت. نتایج حاصل از مقایسه رشد اخلاقی نوجوانان آزار دیده آزار ندیده نشان داد نوجوانان سیزده ساله آزار دیده و آزار ندیده از لحاظ رشد اخلاقی تفاوت معناداری نداشتند و هر دو در مرحله سوم از مراحل رشد اخلاقی کالبرگ قرار داشتند. اما نوجوانان شانزده ساله آزار دیده و آزار ندیده از لحاظ سطح رشد اخلاقی، تفاوت معناداری را نشان دادند. نوجوانان آزار ندیده در مرحله چهارم و نوجوانان آزار دیده در مرحله سوم رشد اخلاقی کالبرگ قرار داشتند. همچنین در نوجوانان سیزده و شانزده ساله آزار دیده تفاوت معناداری از لحاظ رشد اخلاقی مشاهده نشد و هردو در مرحله سوم مراحل رشد اخلاقی کالبرگ قرار داشتند. ولی نوجوانان شانزده ساله آزار دیده و آزار ندیده از لحاظ سطح رشد اخلاقی تفاوت معناداری داشتند، به طوری که نوجوانان سیزده ساله در مرحله سوم و نوجوانان شانزده ساله در مرحله چهارم رشد اخلاقی کالبرگ قرار داشتند در بررسی مشخصات والدین نوجوانان آزار دیده و آزار ندیده نیز مشخص گردید که نوجوانان آزاردیده در متغیرهای سن پلری تحصیلات پدر، شغل پدر، وضعیت مالی خانواده و معدل درسی، با نوجوانان آزار ندیده تفاوت داشتند. در بررسی پرسش های پژوهش نیز مشخص گردید که نوجوانان دختر و پسر از لحاظ میزان آزار دیدگی تفاوت چندانی با یکدیگر نداشتند، هر چند پسران در مقیاس آزار فیزیکی نمرات بالاتری کسب کردند. همچنین میزان آزار دیدگی نوجوانان در میانه نوجوانی (شانزده سال) بیشتر از نوجوانان در ابتدای نوجوانی (سیزده سال) گزارش شده است.
رشد اخلاقی,آزار دیدگی,نوجوان
https://qjss.atu.ac.ir/article_5253.html
https://qjss.atu.ac.ir/article_5253_77a721e2bb2b4b267d453cdea21a3efd.pdf
دانشگاه علامه طباطبائی
فصلنامه علوم اجتماعی
1735-1162
2538-2772
10
24
2004
02
20
«مباحثه» روشی برای تدریس در دانشگاه نگرش مردم نگارانه به آموزش مشارکتی
61
99
FA
نعمت الله
فاضلی
هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی
nfazeli@hotmail.com
مقاله زیر بحثی درباره کاربرد روش «مباحثه» در تدریس دانشگاهی با تکیه بر تجربه مردم نگارانه نگارنده است.« مباحثه » امروزه در دانشگاه های غرب به منزله راهی برای افزایش مشارکت اجتماعی دانشجویان در فرآیند آموزش است. «رهیافت مشارکتی» در آموزش به رهیافت اجتماعی و یگاتسکی و پیتر برگر از علم - که علم را تولیدی اجتماعی بر می شمرد که در فرآیند تعامل و ارتباط اجتماعی بین افراد خلق می شود و اشاعه می یابد - استوار است. مباحثه همچنین نقش مهمی در رشد اصول و مبانی آموزش دموکراتیک دارد. این مقاله تلاش می کند تا نقش مباحثه را در «موکراتیزه کردن» آموزش و افزایش مشارکت دانشجویان در فرآیند یادگیری تحلیل کند. مقاله از بخش های زیر تشکیل شده است: در ابتدا به طرح مشکلی تلقی غیردموکراتیک از یادگیری و تأثیر آن در اشتیاق زدایی دانشجویان به یادگیری در ایران می پردازد. بخش دوم، تحلیلی از مباحثه و مزایای آن است. در این بخش، پانزده امتیاز مباحثه با تکیه بر ارزش های دموکراتیک ذکر شده است. بخش سوم به تعریف مباحثه به منزله روش آموزش در دانشگاه می پردازد و تفاوت آن را با دیگر اشکال صحبت گروهی، مانند گپ زدن، گفت و گو و پرسش و پاسخ بر می شمرد. در بخش چهارم، شرایط مباحثه بررسی شده است. بخش پنجم به روش های مباحثه اختصاص دارد. در این بخش، نگارنده با تکیه به تجارب شخصی در دوره دکتری انسان شناسی در دانشگاه لندن، پنج الگوی مباحثه دو نفره، گروهی، جمعی، مباحثه برابر، و مباحثه در حین سخنرانی را تشریح نموده است. بخش ششم به تحلیل انتقادی روشش مباحثه در ایران می پردازد. در این بخشی، به محدودیت های روش مباحثه و پرسش هایی درباره میزان عملی بودن به کارگیری این روش در ایران پرداخته شده است. بخش هفتم توصیه هایی برای گسترش کاربرد روش مباحثه در دانشگاه های ایران دارد. و در پایان نیز جمع بندی از مباحث ارائه شده است.
فرهنگ دانشگاهی,مباحثه,آموزش مشارکتی,جامعه پذیری دانشگاهی,گفتگو
https://qjss.atu.ac.ir/article_5254.html
https://qjss.atu.ac.ir/article_5254_bfb2cc7734efa90d653c604e1d2a37b4.pdf
دانشگاه علامه طباطبائی
فصلنامه علوم اجتماعی
1735-1162
2538-2772
10
24
2004
02
20
بررسی مسائل حاشیه نشینی با تأکید بر جنبه های اجتماعی فرهنگی (مطالعه موردی مناطق ارزنان و دارکت اصفهان)
101
128
FA
فروغ
عریضی
هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی
رسول
ربانی
هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی
فاطمه
کریمی
دانشجوی دانشگاه علامه طباطبایی
هدف از این تحقیق، بررسی مسائلی و مشکلات حاشیه نشینی است. حاشیه نشین ها به کسانی گفته می شود که در اطراف شهر ساکن هستند ولی جذب نظام اقتصادی اجتماعی آن نشده اند. آنها اغلب مهاجرانی هستند که برای به دست آوردن زندگی بهتر، به سمت شهرها مهاجرت کرده اند، ولی به علت عدم تمکن مالی و همچنین نداشتن سرمایه، مهارت و تحصیلات نتوانسته اند جلب اقتصاد شهر شوند. در نتیجه، به حاشیه ها رانده شده اند. این افراد قشر فقیری را تشکیل می دهند که با عوارضی چون بهداشت ناکافی، انحرافات، بیکاری، و بزهکاری سروکار دارند. این بررسی سعی کرده است به جنبه های مختلف اقتصادی، اجتماعی و سیاسی مسئله توجه کند و این معضل را در مفهوم جدید بررسی نماید. پژوهش حاضر به روشش پیمایشی صورت گرفته است. با توجه به فرضیات مطرح شده، پرسش هایی تهیه گردید و با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی، نتایج جمع آوری شد. در فرضیات، متغیرهای حاشیه نشینی و شغل قبلی به عنوان متغیرهای مستقل و مشارکت های اجتماعی، سیاسی و فرهنگی، انحرافات، بیکاری و کار کردن به عنوان متغیرهای وابسته انتخاب شدند. این فرضیات با کمک نرم افزار SPSS و روش ناپارامتری بررسی شد و از ضرایب گاما، کندال و اسپیر من برای مشخص کردن میزان پیوند و از آزمون های خی دو و T-test برای تأیید یا رد فرضیات استفاده شد که نتایج بیانگر تأیید ارتباط حاشیه نشینی با مشارکت های سیاسی، اجتماعی و فرهنگی، انحرافات، بیکاری و شغل قبلی بود، ولی فرضیه ارتباط حاشیه نشینی و کار کودکان رد گردید.
حاشیه نشینی,حاشیه نشینی سیاسی,حاشیه نشینی اجتماعی,حاشیه نشینی فرهنگی,انحرافات,مشارکت اجتماعی,مهاجرت,آسیب شناسی
https://qjss.atu.ac.ir/article_5255.html
https://qjss.atu.ac.ir/article_5255_4edd54c4bd6ec5a74e89703bc571f3bc.pdf