روش شناسی علوم اجتماعی
ابوتراب طالبی؛ امیرحسن رضاقلی گل
چکیده
هدف این مقاله فهم نسبت فضای قدسی و چگونگی تجربه دینی و همچنین بررسی ارتباط برساختی این دو از خلل نحوه شکلگیری تجربه دینی در چهار میدان مذهبی مهم شهر قم (حرم حضرت معصومه، مسجد جمکران، کوه خضر و گلزار شهدا) است. پرسش پژوهش این است که چه تفاوتهایی در الگوهای تجربه دینی کنشگران حاضر در فضاهای قدسی شهر قم وجود دارد؟ تجربه دینی افراد ...
بیشتر
هدف این مقاله فهم نسبت فضای قدسی و چگونگی تجربه دینی و همچنین بررسی ارتباط برساختی این دو از خلل نحوه شکلگیری تجربه دینی در چهار میدان مذهبی مهم شهر قم (حرم حضرت معصومه، مسجد جمکران، کوه خضر و گلزار شهدا) است. پرسش پژوهش این است که چه تفاوتهایی در الگوهای تجربه دینی کنشگران حاضر در فضاهای قدسی شهر قم وجود دارد؟ تجربه دینی افراد در هر یک از این میدانها چه تفاوتهایی دارد؟ همچنین در این مقاله سازوکارهای تولید تجربیات خاص دینی در این میدانها بررسی شد و فهمی زمینهمند از این مسئله ارائه گردید. در این پژوهش کیفی دادهها از طریق 20 مصاحبه نیمهساختاریافته و مشاهده گردآوری و با تکنیک تحلیل مضمون تحلیل و گزارش شدهاند. نتایج نشان میدهد که تجربه دینیکنشگران متأثر از یگانگی ساختارها و فضاهای قدسی بهمثابه فضای دینی یکسان نیست و همچنین صرفاً از سنتها و آموزههای دینی برگرفته نشدهاند؛ بلکه افراد بخش مهمی از درک و فهم قدسی خود را در فضاهای قدسی که بخشی از بافتهای اجتماعی و زندگی روزمرهشان است، بهصورت بینالاذهانی بهصورت متفاوت شکل میدهند؛ لذا یکشکل و یک قالب تجربه دینی در تمام فضاهای قدسی وجود ندارد. در هر فضای قدسی تعاملاتی رخ میدهد که به اشکال مختلف و خاص تجربه دینی منتهی میشود.
محمدرضا پویافر
چکیده
پژوهش حاضر با هدف شناسایی تجربه زیارت زائران امام رضا (ع) از طریق یک مطالعه پدیدارشناختی انجام شده است. بر این اساس، از روش مصاحبه و همچنین مشاهده مشارکتی استفاده شده است. برای نمونهگیری کیفی از استراتژی نمونهگیری هدفمند استفاده شده است. 28 مصاحبه با مشارکتکنندگان انجام شد که در این میان یک توازن نسبی بر حسب جنس و بین زائران و مجاوران ...
بیشتر
پژوهش حاضر با هدف شناسایی تجربه زیارت زائران امام رضا (ع) از طریق یک مطالعه پدیدارشناختی انجام شده است. بر این اساس، از روش مصاحبه و همچنین مشاهده مشارکتی استفاده شده است. برای نمونهگیری کیفی از استراتژی نمونهگیری هدفمند استفاده شده است. 28 مصاحبه با مشارکتکنندگان انجام شد که در این میان یک توازن نسبی بر حسب جنس و بین زائران و مجاوران برقرار شده است. برای چارچوب مفهومی مطالعه از نظریه ویلیام جیمز در تعریف تجربه دینی و تلفیقی از نظریهها و مدلهای بومی سنجش دینداری در تعریف مفهوم اصلی تجربه زیارت بر اساس شامل سه بعد اندیشهها (ذهنیات)، کنشها (اعمال) و احساسات و عواطف استفاده شده است. یافتههای پژوهش نشاندهنده تنوعی از تجربههای دینی در هر سه بعد از ابعاد تجربه دینی بوده است. درعینحال، بین تجربههای دینی زائران و مجاوران در شاخصهایی همچون باور به اشیاء مقدس و الگوی گذران وقت در حرم تفاوت وجود داشته است؛ اما در سایر عناصر و مؤلفههای تجربه زیارتی، تنوعهای موجود بین هریک از دو گروه زائران و مجاوران مشابه با هم بوده است.
