جامعه شناسی
سیده هاجر حسینی؛ احمد کلاته ساداتی
چکیده
تحقیق حاضر باهدف تحلیل روندها و زمینههای بنیادی، آثار برجسته و کانونهای مطالعاتی و چشمانداز تحقیقاتی آینده جامعهشناسی آموزش پزشکی با نگاهی نقادانه بر وضعیت این شاخه در ایران انجام شد. روش، مروری از نوع غیرسیستماتیک روایتی است. ابزار گردآوری، فیش‍برداری و تحلیل محتوای اسناد نوشتاری (کتب، مقالات و گزارش‍های چاپی و برخط) ...
بیشتر
تحقیق حاضر باهدف تحلیل روندها و زمینههای بنیادی، آثار برجسته و کانونهای مطالعاتی و چشمانداز تحقیقاتی آینده جامعهشناسی آموزش پزشکی با نگاهی نقادانه بر وضعیت این شاخه در ایران انجام شد. روش، مروری از نوع غیرسیستماتیک روایتی است. ابزار گردآوری، فیش‍برداری و تحلیل محتوای اسناد نوشتاری (کتب، مقالات و گزارش‍های چاپی و برخط) در 70 سال گذشته (دهه 1950 تا 2020 میلادی) است. کلیدواژه‍ها در پایگاههای اطلاعات علمی جهان و ایران جستجو شد. معیار ورود اسناد به‍صورت تعمّدی و انباشتی، شامل «تطابق کلیدواژه ها»، «پراستنادتر، نمایاتر و معنادارتر»، منحصراً درباره «دانشجویان پزشکی، پزشکان، مؤسسات/نظام پزشکی» با «حداقل یک نویسندۀ جامعه‌شناس یا منصوب در شاخه جامعهشناسی» بود. استخراج و ترکیب اطلاعات، بر اساس تحلیل محتوای مضمونی و توالی تاریخی بود. اصالت تحقیق بر اساس اصالت اسناد و رعایت موازین اخلاقی، تأمین شد. نتایج نشان داد که جامعه شناسی آموزش پزشکی از کانونهای اصلی تولید معرفت جامعه‍شناختی در جهان است که در چند «کانون مطالعاتی» گسترده شده است. واکاوی در میدان آموزش و پایگاههای علمی ایران نشان داد که این شاخه در بستر جامعه پزشکی و جامعهشناسی کشور، ناشناخته است و به سختی نمونه هایی از آثار نظری و تجربی در آن یافت میشود؛ اما امکان حرکت در «کانونهای مطالعاتی» موجود و چندین «چشمانداز معرفت‌شناختی و پژوهشی» بالقوه برای آن متصور است.
احمد کلاته ساداتی
چکیده
آموزش پزشکی، میدانی است متشکل از روابط و مناسبات پیچیده‌ی قدرت که نیروهای تعیین‌کننده آن در درون و از بیرون میدان، اِعمال قدرت می‌کنند. عدم توازن بین نیروها، به برساخت‌های اجتماعی نامتعارف بخصوص در حرفه‌ای‌گرایی پزشکی می‌انجامد. هدف تحقیق حاضر، کشف و واکاوی موضوع در آموزش پزشکی در ایران است. در چارچوب مطالعهای انتقادی و در ...
بیشتر
آموزش پزشکی، میدانی است متشکل از روابط و مناسبات پیچیده‌ی قدرت که نیروهای تعیین‌کننده آن در درون و از بیرون میدان، اِعمال قدرت می‌کنند. عدم توازن بین نیروها، به برساخت‌های اجتماعی نامتعارف بخصوص در حرفه‌ای‌گرایی پزشکی می‌انجامد. هدف تحقیق حاضر، کشف و واکاوی موضوع در آموزش پزشکی در ایران است. در چارچوب مطالعهای انتقادی و در سطح ملی، با 29 مشارکت‌کننده اعم از دانشجویان و مسئولین در جایگاههای مرتبط با آموزش پزشکی، مصاحبه‌ای نیمه ساختاریافته انجام شد و داده‌ها با روش تحلیل مضمون انتقادی، کاویده شد. نتایج نشان داد که صورت‌بندی تعاملات و مناسبات قدرت در آموزش پزشکی، به تغییر نگرش عمیق نسبت به آرمان‌های پزشکی و شکل‌گیری نوعی احساس ازخودبیگانگی در دانشجویان انجامیده است. شیوه‌نامه‌های آموزشی، روند پرولتاریایی شدن دانشجو را تسهیل کرده و اقتدار حرفه‌ای او را تنزل می‌دهد. مضامین احصاء‌شده عبارت‌اند از بهره‌دادگی، ازخودبیگانگی و حرفه‌ای‌زدایی. اصلاحات فوری در برنامه‌ی درسی، ایجاد تنوع رشته‌ای در دوره‌ی پزشکی عمومی متناسب با نیازهای جامعه، ایجاد تناسب بین بازار کار و توسعه‌ی دوره‌های تخصصی و اصلاح در نظام پرداخت پیشنهاد میشود. در لایه‌ای عمیق‌تر، شناسایی سازوکار قدرت در بدنه سیاست‌گذاری و پهنه تصمیم‌سازی که با وضعیت پیش‌گفته مرتبط است، یک امر پژوهشی و یک راهبرد سیاست‌گذارانه است که پیشنهاد می‌گردد.
