پگاه روشان شمال؛ حسن سرایی؛ اردشیر انتظاری؛ محمود مشفق
چکیده
در سالهای اخیر، در حوزه خانواده بسیاری از مفاهیم دستخوش تغییرات معنایی شده است. از آنجا که فرزند کانون اصلی و فرزندآوری یکی از مهمترین کارکردهای خانواده است، درک والدین و به ویژه زنان از فرزند میتواند، تعیینکننده بسیاری از تصمیمات در حوزه باروری در آینده باشد. لذا واکاوی «معنای فرزند» و بررسی درک زنان از این مفهوم ضروری ...
بیشتر
در سالهای اخیر، در حوزه خانواده بسیاری از مفاهیم دستخوش تغییرات معنایی شده است. از آنجا که فرزند کانون اصلی و فرزندآوری یکی از مهمترین کارکردهای خانواده است، درک والدین و به ویژه زنان از فرزند میتواند، تعیینکننده بسیاری از تصمیمات در حوزه باروری در آینده باشد. لذا واکاوی «معنای فرزند» و بررسی درک زنان از این مفهوم ضروری است. این پژوهش با اتخاذ رویکردی کیفی به توصیف دیدگاه کنشگر از معنای فرزند میپردازد. در انتخاب سوالات شروع مصاحبه، در کنار مصاحبههای اکتشافی، از نظریات معنامحور در مکتب جامعهشناسی معرفت و از نظریات فرزند محور در حوزه جمعیتشناسی سود بردیم. دادهها از طریق مصاحبه نیمهباز با بیستِ زن متاهل دارای فرزند و بدون فرزند در شهر تهران با نمونهگیری هدفمند جمعآوری و با استفاده از تحلیل محتوای تماتیک تحلیل گردید. مضمون اصلی پژوهش گویای آن است که معنای فرزند از نگاه زنان مورد مطالعه، تلفیقی از عناصرِ سیال مادی، معنوی و حمایتی است. از تحلیل و تفسیر دادهها الگویی سهگانه از معنای فرزند شامل ابعاد عاطفی، حمایتی و معنای معطوف به رشد بیرون آمد. زنان در برساخت مفهوم فرزند از الگوهای مذکور به طور ترکیبی و ناهمزمان بهره میبرند.
جامعه شناسی
نوشین صفائیان؛ سیدمهدی اعتمادی فرد؛ عبدالله بیچرانلو
چکیده
اساسیترین مسئلۀ در مقاله حاضر، فهم چگونگی بازنمایی سلسلهمراتب اقتدار در خانواده و تغییراتی است که در آن در فیلمهای ملودرام اجتماعی با مضامین خانوادگی پرفروش در بازه زمانی ۱۳۸۷ تا ۱۳۹۷ است. در مطالعه حاضر مبتنی بر رویکردهای معاصر در حوزه جامعهشناسی جنسیت تلاش شده است تا ورای امر مردانه و زنانه، قدرت و فرهنگ بهعنوان عناصر کلیدی ...
بیشتر
اساسیترین مسئلۀ در مقاله حاضر، فهم چگونگی بازنمایی سلسلهمراتب اقتدار در خانواده و تغییراتی است که در آن در فیلمهای ملودرام اجتماعی با مضامین خانوادگی پرفروش در بازه زمانی ۱۳۸۷ تا ۱۳۹۷ است. در مطالعه حاضر مبتنی بر رویکردهای معاصر در حوزه جامعهشناسی جنسیت تلاش شده است تا ورای امر مردانه و زنانه، قدرت و فرهنگ بهعنوان عناصر کلیدی در تحلیل فیلمها برای فهم مناسبات اقتدار در خانواده ایرانی مد نظر قرار گیرد. برای تحلیل این امر در بازه زمانی مذکور در نمونههای تحقیق، از الگوی نشانهشناسی جان فیسک استفاده شده است تا بتوان ضمن توصیف نحوۀ توزیع اقتدار خانوادهها در این فیلمها، با نگاهی طولی به سلسلهمراتب اقتدار خانواده و تغییرات آن پرداخت. نتایج حاکی از آن است که در طی یک دهه در ابتدا شاهد حضور مردانگی هژمونیک و کمتر هژمونیک و زنانگی مؤکد در این فیلمها هستیم. در میانۀ دهه حضور زنان مقاومت پیشه هم بیشتر مشاهده میشود اما در اواخر این دهه یعنی سالهای 1395 تا 1397 مردان هژمونیک و زنان مؤکد مهمترین الگوی توزیع اقتدار در خانواده در این فیلمها هستند.آنچه در این مقاله مهم است توجه به جنبه متفاوتی نسبت به نتایج بهدستآمده از پژوهشها میباشد.
جامعه شناسی
حمید سرشار؛ محمدجواد غلامرضا کاشی؛ علی جنادله
چکیده
مقاله پیش رو در صدد است فهم هویت جمعی ایران را در ارجاع تاریخی به عقلانیتِ مدرسه ردیابی کند. راهنمای نظری پژوهش برگرفته از دستگاه مفهومی میشل فوکو و منطق روش شناختی آن نیز مبتنی بر رویکرد تبارشناسی و تحلیل گفتمان فوکویی است. یافته های پژوهش حاکی از آن است که «رخدادهای تاریخی» و «تحولات بسگانه» هنگامه ی «مواجهه» در ...
بیشتر
مقاله پیش رو در صدد است فهم هویت جمعی ایران را در ارجاع تاریخی به عقلانیتِ مدرسه ردیابی کند. راهنمای نظری پژوهش برگرفته از دستگاه مفهومی میشل فوکو و منطق روش شناختی آن نیز مبتنی بر رویکرد تبارشناسی و تحلیل گفتمان فوکویی است. یافته های پژوهش حاکی از آن است که «رخدادهای تاریخی» و «تحولات بسگانه» هنگامه ی «مواجهه» در سرآغاز رویارویی با مدنیت غرب، ایران را مستعد زایش وضعیت های چندگانه ساخت. آموزش نوین از سویی چنان خواستی از درون جامعه سربرآورد که عمدتاً متوجه پیشرفت در عرصههای اقتصادی-اجتماعی بوده و رابطه تلازمی با هویت جمعی نمیابد. از سوی دیگر، مواجهه ساختاری با دنیای غرب و حاجتمندی عمدتاً نظامی دولت و بحران سلامت، به درک و «عقلانیت تکنیکال» از دانش انجامید. عقلانیتی که بعدها در اواخر قرن با عصیان «گفتمان ترقی» از مبادی اولیه اش و پروبلماتیک شدن هویت جمعی در گفتار ناسیونالیسم، آموزش نوین را در خدمتِ «ناممکنات هویت جمعی گشوده» قرار داد.
جامعه شناسی
علیرضا بی زبان؛ علی ایمانی
چکیده
مسأله اصلی نوشتار حاضر امنیت ملّی است. پرسش نوشتار حاضر این است که چرا و چگونه برخی جوامع تهدیدات بالقوه و بالفعل مخاطره آمیز امنیت ملّی را بیشتر و برخی تهدیدات کمتری را تجربه می کنند؟ دولت و ملّت ها در این جوامع واجد چه ویژگی ها و چه نوع رابطه ای بین آنها ساری و جاری است که صیانت از امنیت ملّی [بقا و توسعه پایدار] و تاب آوری در برابر تهدیدات ...
بیشتر
مسأله اصلی نوشتار حاضر امنیت ملّی است. پرسش نوشتار حاضر این است که چرا و چگونه برخی جوامع تهدیدات بالقوه و بالفعل مخاطره آمیز امنیت ملّی را بیشتر و برخی تهدیدات کمتری را تجربه می کنند؟ دولت و ملّت ها در این جوامع واجد چه ویژگی ها و چه نوع رابطه ای بین آنها ساری و جاری است که صیانت از امنیت ملّی [بقا و توسعه پایدار] و تاب آوری در برابر تهدیدات را برای برخی جوامع ممکن و برای برخی چالش برانگیز یا ناممکن می سازد؟ وضعیت ایران از حیث قدرت دولت و ملّت و تهدیدات مخاطره آمیز امنیت ملّی چگونه است؟ برای یافتن راه حل تئوریک مسأله در ابتدا با استعانت از نظریه های دولت- ملّت سازی، ابعاد قدرت دولت و ملّت استخراج و سپس با بهره گیری از نظریه نهادگرایی تاریخی به واکاوی نظری رابطه یا مناسبات بین دولت- ملّت و امنیت ملّی پرداخته شد. یافته های حاصل از تحلیل تطبیقی کمّی نشان داد قدرت دولت، قدرت ملّت و تعادل قدرت آن ها که زمینه همسویی و هم افزایی قدرت آن ها را فراهم می کند، اثر کاهنده ای بر تهدیدات بالقوه و بالفعل داخلی خارجی و اثر فزاینده ای بر امنیت ملّی دارد.
جامعه شناسی
طاها عشایری؛ طاهره جهان پرور؛ هانیه عادل
چکیده
خودکشی به معنای پایان بخشیدن به حیات اجتماعی و نشان از کاهش ارزش انسانی و اوج رنج بشری است. سرمایه اجتماعی نقشی پیشگیرانه و بازدارنده در برابر خودکشی دارد. هدف اصلی پژوهش مطالعه تأثیر سرمایه اجتماعی بر گرایش به خودکشی با تکیهبر فراتحلیل پژوهشهاست. روش پژوهش از نوع فراتحلیل کمی (CMA2)؛ واحد تحلیل آن مقاله و رسالههای منتشرشده در بازه ...
بیشتر
خودکشی به معنای پایان بخشیدن به حیات اجتماعی و نشان از کاهش ارزش انسانی و اوج رنج بشری است. سرمایه اجتماعی نقشی پیشگیرانه و بازدارنده در برابر خودکشی دارد. هدف اصلی پژوهش مطالعه تأثیر سرمایه اجتماعی بر گرایش به خودکشی با تکیهبر فراتحلیل پژوهشهاست. روش پژوهش از نوع فراتحلیل کمی (CMA2)؛ واحد تحلیل آن مقاله و رسالههای منتشرشده در بازه زمانی 1385 الی 1402 است که با استفاده از پایگاه علمی نورمگز، مگایران و ایران داک؛ تعداد 48 سند بهعنوان جامعه آماری شناسایی و بعد از غربالگری (ارزیابی شرایط ورود و خروج جهت تحلیل)؛ 26 مورد از پژوهش (حجم نمونه) در فرایند مطالعه باقی ماندند. روش آماری موردبررسی d کوهن و f فیشر و روش نمونهگیری از نوع تعمدی-غیراحتمالی است. نتایج نشان میدهد سرمایه اجتماعی با گرایش به خودکشی رابطه معکوس و معنیداری داشته و مقدار ضریب تأثیر آن 38/0- است. همچنین رابطه انسجام اجتماعی (18/0-)؛ حمایت اجتماعی (20/0-)؛ اعتماد اجتماعی (31/0-) و مشارکت اجتماعی (17/0-)؛ با گرایش به خودکشی معنیدار و معکوس بوده است. بر این اساس، با تقویت و بازآفرینی مجدد سرمایه اجتماعی در سطح کلان، میانه و خرد میتوان از گرایش به خودکشی در استانهای کشور؛ پیشگیری نمود.
جامعه شناسی
اردشیر بهرامی؛ پروانه دانش؛ زهرا محمدی
چکیده
امروزه شهرستان ورامین با رشد فزایندهای از حیث اقدام به خودکشی روبرو شده است. مطالعه حاضر با هدف مطالعه بسترهای ادقام به خودکشی در این شهر انجام شده است. رویکرد تحقیق حاضر به صورت کیفی بود و از استراتژی دادهبنیاد به منظور کدگذاری و تحلیل دادهها استفاده شده است. جامعه مورد مطالعه کلیه جوانان اقدامکننده به خودکشی در شهر ورامین ...
بیشتر
امروزه شهرستان ورامین با رشد فزایندهای از حیث اقدام به خودکشی روبرو شده است. مطالعه حاضر با هدف مطالعه بسترهای ادقام به خودکشی در این شهر انجام شده است. رویکرد تحقیق حاضر به صورت کیفی بود و از استراتژی دادهبنیاد به منظور کدگذاری و تحلیل دادهها استفاده شده است. جامعه مورد مطالعه کلیه جوانان اقدامکننده به خودکشی در شهر ورامین بودند که به مراکز مشاورهای و بهزیستی مراجعه کردند. نمونهگیری به صورت هدفمند و نظری انجام گرفت که بعد از مصاحبه عمیق فردی با هفده نفر اشباع نظری حاصل شد. اعتبار دادهها از طریق بازبینی توسط متخصصان، بازبینی توسط مشارکتکنندگان و استنادپذیری حاصل شد. یافتهها نشان میدهد، پدیده محوری اقدام به خودکشی در بین جوانان مورد مطالعه نابرابری زایا است. شرایط علی «نابسامانی مرزهای خانواده، ترس از سوژگی و نگاه ابزاری، خودپنداره شکاک، ازدواج واپسگرا و انسداد در تداومبخشی به خود (عاملیت معنابخش) هستند. بسترها نیز خود را در قالب مقولاتی همچون «خیرمحدود، بافت موازییکی بیثبات، زنجیرههای خویشاوندی/خانوادگی نامولد، فقر عاطفی و آگاهی محیطی محدود» نشان دادند. نتایج نشان میدهد که به منظور کاهش خودکشی در بین جوانان باید به ساماندهی فضاهای کنشی آنها پرداخت تا خود را بهمثابه عامل و هویتاثرگذار شناخته و در برابر شرایط نامطلوب مقاومت کنند.