دانشگاه علامه طباطبائیفصلنامه علوم اجتماعی1735-116222شماره 6820150622Population Reproduction of Iran:
Current Status and Some Policy Considerationsبازتولید جمعیت ایران: وضع موجود و ملاحظاتی درباره سیاستگذاری135127910.22054/qjss.2015.1279FAحسنسراییاستاد جامعه شناسی دانشگاه علامه طباطبائیJournal Article20141209The aim of this study was to distinguish conditions and factors of low fertility in Iran and to suggest direct paths along which policies with regard to fertility could be adopted and implemented. First, we observed that current state of Iran’s population is exceptionally favorite for development and consequently for the youth employment and marriage. In fact, correct and on time utilization of the available opportunities provided by current state of population transition not only makes conditions conductive for increased level of fertility in Iran, it also enhances effectiveness of factors upon which direct paths to increased fertility are founded. Second, direct paths to increased fertility were inferred from a theoretical model in which current level of fertility considered to be a function of intended parity (IP) and it’s six adjusting factors. Excluding two robust and less effective factor (gender preference and replacement effect ), remaining factors , based on adopted theoretical approach and with regard to their inferred policy orientation, classified as (1) consistent (sub/infecundity and tempo effect ) and (2) potentially consistent or non-consistent(competition and unwanted fertility) with women’s wants an desires . Then, potential of each factor and the prospect of it’s corresponding path to increased fertility was studied and evaluated. چکیده <br /><em>هدف ما از این تحقیق تشخیص شرایط و عوامل باروری پایین در ایران و پیشنهاد مسیرهای مستقیم سیاستگذاری برای ارتقای باروری بود. ابتدا ملاحظه کردیم که وضعیت موجود جمعیت ایران میتواند به نحو بی سابقهای مناسب توسعه و در نتیجه اشتغال و ازدواج جوانان باشد. در واقع، استفاده درست و به موقع از فرصتهای ایجاد شده موجود توسط تحولات جمعیتی کشور نه تنها میتواند شرایط را برای ارتقای باروری مساعد سازد، بلکه اثربخشی عوامل و مسیرهای ارتقای باروری را هم بالا میبرد. در ادامه، مسیرهای مستقیم را از طریق یک مدل نظری که در آن سطح جاری باروری تابعی از تعداد فرزندان قصد شده زنان (</em><em>Ip </em><em>) و شش عامل تعدیل کننده آن است جستحو کردیم. دو عامل را به دلیل تأثیر کم و مقاوم بودن در مقابل سیاستگزاری حذف کردیم. چهار عامل باقی مانده را با توجه به رویکرد نظری اتخاذ شده به دو دسته عوامل همسو (شامل ناباروری و تأثیر تمپو) و عوامل بالقوه همسو یا ناهمسو (شامل نقشهای رقیب با فرزندآوری و فرزندآوری ناخواسته) تقسیم و پتانسیل هر عامل و چشم انداز مسیر باز شده توسط آن را برای ارتقای سطح جاری باروری کشور مطالعه و ارزیابی کردیم.</em> <br /> <br /> https://qjss.atu.ac.ir/article_1279_8b0e24fd3698fe19ec30cdda93d733ce.pdfدانشگاه علامه طباطبائیفصلنامه علوم اجتماعی1735-116222شماره 6820150622Political Culture and Political Participation of Womenفرهنگ سیاسی و مشارکت سیاسی زنان3578128010.22054/qjss.2015.1280FAمحمدحسینپناهیاستاد جامعه شناسی دانشگاه علامه طباطبائیسمیه ساداتبنی فاطمهکارشناس ارشد جامعه شناسیJournal Article20130716While the importance of social and political participation of women in the third World countries is increasing continuously, both for development of these societies and for self-realization of women themselves, it is becoming an essential issue for study. In this paper, we focus on the impact of women's political culture on their political participation. Referring Inglehart's theory and other theories related to the impact of political culture on political participation, we advanced our hypotheses. Through a survey, our data were collected and analyzed. The population of the research was women aged 20 and more from the Iranian city of Yazd, from which a random sample of 385 people were selected. <br />The findings indicate that the women's political culture effects on their political participation. Moreover, all of the dimensions of political culture, including the women's attitudes towards the political system and the ruling elite, their political knowledge, attitudes towards their own political capacity, and normatively taking women's political participation, had meaningful positive correlation with their political participation.چکیده <br /><em>اهمیت مشارکت اجتماعی و سیاسی زنان در کشورهای جهان سوم هم برای رشد و توسعه جوامع و هم برای خود شکوفایی زنان روز به روز افزایش مییابد، و ضرورت مطالعه آن بیشتر میشود. در این مقاله به تأثیر فرهنگ سیاسی زنان بر روی مشارکت سیاسی آنان میپردازیم. با استفاده از نظریه اینگلهارت و سایر نظریهها درباره تاثیر فرهنگ سیاسی بر مشارکت سیاسی فرضیات تحقیق مطرح و با استفاده از روش پیمایشی، دادههای لازم جمعآوری و تجزیه و تحلیل شدند. جامعه آماری پژوهش زنان بالای 20 سال شهر یزد بودند که با روش نمونهگیری تصادفی 385 نفر از آنان انتخاب و پرسشنامههای تهیه شده تکمیل گردیدند. نتایج تحقیق حاکی از این بود که فرهنگ سیاسی زنان بر روی مشارکت سیاسی آنان تأثیر میگذارد. همچنین همه مولفههای فرهنگی سیاسی، شامل نگرش نسبت به نظام سیاسی، نخبگان سیاسی حاکم، دانش (تجهیز) سیاسی، نگرش زنان نسبت به توانمندی سیاسی خود، و هنجارمند دانستن مشارکت سیاسی زنان با مشارکت سیاسی زنان رابطه معنی دارِ مثبت نشان دادند. </em> <br /> https://qjss.atu.ac.ir/article_1280_d2a69cf8e92c4e9977cd1f38d4ede184.pdfدانشگاه علامه طباطبائیفصلنامه علوم اجتماعی1735-116222شماره 6820150622The Effectiveness of Presented Services by The Wellـbeing Organization on Empowering
Female Breadwinnersاثربخشی خدمات ارائه شده توسط سازمان بهزیستی بر میزان توانمندی زنان سرپرست خانوار79150128110.22054/qjss.2015.1281FAطلعتاله یاریدانشیار مددکاری اجتماعی دانشگاه علامه طباطبائیسیمااسدیکارشناسی ارشد مددکاری اجتماعی دانشگاه علامه طباطبائیJournal Article20140316Abstract<br />The aim of this study is to find out about the effectiveness of presented services by the wellـbeing organization on empowering female breadwinners. Empowerment has also been emphasized as an important way towards development in the Fourth program of the Islamic Republic of Iran. A quantitative method of survey was used. Presented services of the well-being Organization are the independent variable. Social and economic empowerments are taken as the dependent variable. Three centers with 80 respondents, who had received services for two years, were selected randomly as the experimental group. Eighty female breadwinners who have registered to receive services by the well-being Organization were selected as a control group. Thus, 160 questionnaires were filled out by the females in both groups. Cronbach’s alpha was 90 percent, which shows high credibility. For statistical analysis, independent T, Pearson correlation coefficient, and MANOVA were used. Findings revealed that there was a meaningful correlation between presented services and social and economic empowerment of female breadwinners. Presenting services to female breadwinners for two years has resulted in social and economic empowerment of female breadwinners.چکیده <br /><em>هدف پژوهش حاضر شناخت اثربخشی خدمات ارائه شده توسط سازمان بهزیستی بر میزان توانمندی زنان سرپرست خانوار است. توانمندسازی نیز به عنوان یک روش مهم در برنامه چهارم توسعه جمهوری اسلامیایران مطرح شده است. روش مورد استفاده در این پژوهش روش آماری توصیفی پیمایشی میباشد. خدمات سازمان بهزیستی متغیر مستقل و توانمندسازی اجتماعی و اقتصادی به عنوان متغیر وابسته معرفی شدهاند. به صورت تصادفی سه مرکز، با 80 نفر از افرادی که خدمات بهزیستی را به مدت 2 سال دریافت کرده بودند، به عنوان گروه تجربی انتخاب و هشتاد نفر از زنان سرپرست خانواری که برای دریافت خدمات توسط سازمان بهزیستی ثبت نام کردهاند به عنوان گروه شاهد انتخاب شدند؛ بنابراین، 160 پرسشنامه توسط زنان در هر دو گروه تکمیل گردید. در این پژوهش آلفای کرونباخ 90 درصد میباشد که اعتبار را نشان میدهد و جهت تحلیل دادهها از آزمونهای </em><em>T</em><em> مستقل، ضریب همبستگی پیرسون و </em><em>MANOVA</em><em> استفاده شده است. یافتهها نشان داد که رابطه معنیداری بین خدمات ارائه شده و توانمندسازی اجتماعی و اقتصادی زنان سرپرست خانوار وجود دارد. ارائه خدمات به زنان سرپرست خانوار به مدت دو سال در توانمندسازی اجتماعی و اقتصادی زن سرپرست خانوار نقش بسزائی داشته است.</em> <br /> https://qjss.atu.ac.ir/article_1281_0263261dc51c2f38d1f9c761401a19e4.pdfدانشگاه علامه طباطبائیفصلنامه علوم اجتماعی1735-116222شماره 6820150622Typology of Citizenships in Iran;Typology of Citizenships in Iran;
Opportunities and Threats
Opportunities and Threatsگونه شناسی شهروندی در ایران؛ فرصتها و تهدیدهای آن119151128210.22054/qjss.2015.1282FAاحمدغیاثونداستادیار جامعه شناسی دانشگاه علامه طباطبائیJournal Article20141003Ahmad Ghiasvand <br />Date of Receive: 2014/10/3<br />Date of Accept: 2015/4/7<br />Abstract <br /><br />Citizenship is considered one of the most important indicators of modern society. Above all, it consists of the rights and duties of citizens, including civil, political and social. Aiming to analyze the trends and Typology of citizenships in this study, the survey among people 18 years and above were conducted in Tehran. The sampling method of "multi-stage sampling", for the validity, face and construct validity and for the reliability of the test, Cronbach’s alpha were used. <br />Results indicate that the average of the civil rights is less than the duties of citizenship. In other words, the average score for political, social and civil rights is less than political, social and civil duties. On the other hand, according to four types of orientation towards citizenship like as active, passive, the rights and duties, four types of citizenship can be distinguished from each other: good citizenship (20 percent) obedient citizenship (40 percent), the ideal citizenship (30 percent) and apathetic citizens (10 percent). <br />According to the findings, active-passive attitude with dominant feature of duties have the greatest impact on the development of citizenship. This causes a part of citizenship development from down to up, show itself in a revolutionary manner, and the other part of citizenship is considered forward, seeking partnerships, legal and useful for the society and state. So if many social, political and civil practices of society in different situations can be taken into account as the development of citizenship, it can be said that society of Iran faces with the dialectic of the sense of citizenship (civil society), protest (civil citizenship) and ideal (political citizenship) which brings about different opportunities and threats for the society.<br />چکیده<br />شهروندی یکی از شاخصهای مهم مدرن بودن جامعه بهحساب میآید. از همه مهمتر این که، شهروندی دارای مجموعه گستردهای از حقوق و تکالیف مدنی، سیاسی و اجتماعی است. بررسیهای حاصل در جامعه ما حاکی از آن است که عدم تعادل در برخورداری از حقوق و انجام تکالیف شهروندی، موجب شکل دادن به گرایشهای گوناگونی گردیده، که به دنبال آن پیشبینیناپذیری رفتارها و کنشهای اجتماعی، سیاسی و مدنی شهروندان را در پی داشته است. مطالعه حاضر با هدف تحلیل گرایش و گونهشناسی شهروندی، به روش پیمایش در بین افراد 18 سال به بالای شهر تهران انجام شده است. شیوه نمونهگیری از نوع «نمونهگیری چندمرحلهای» و برای سنجش اعتبار مفاهیم، از اعتبار صوری و سازه و نیز برای کسب پایایی از آزمون آلفای کرونباخ استفاده شده است. نتایح حاصل بیانگر آن است که در مجموع در شهر تهران میانگین وضعیت حقوق شهروندی کمتر از تکالیف شهروندی است، به نحوی که نمره وضعیت برخورداری از حقوق سیاسی، اجتماعی و مدنی کمتر از تکالیف سیاسی، اجتماعی و مدنی میباشد. از طرفی با توجه به چهار نوع گرایش شهروندی فعال، منفعل، حقوق محور و تکالیف محور میتوان چهار نوع شهروندی خوب (20 درصد)، شهروندی مطیع (40 درصد)، شهروندی آرمانی (30 درصد) و شهروندی بی تفاوت (10 درصد) را از همدیگر متمایز دانست. طبق یافتههای حاصل گرایش منفعل ـ فعال با ویژگی غالب تکالیفمحور بیشترین تغییر را از وضعیت توسعه شهروندی نشان میدهد. این امر موجب میشود بخشی از توسعه و تحول شهروندی از پایین به بالا، انقلابی و اعتراضی خود را نشان دهد و از طرفی نیز بخشی دیگر، دارای تحول رو به جلو، مشارکت جویانه، قانونی و مفید برای جامعه و نظام باشد. پس چنانچه بسیاری از کنشهای اجتماعی، سیاسی و مدنی مردم جامعه را در موقعیتها و رویدادهای گوناگون بتوان در قالب توسعه شهروندی در نظر داشت و فهم نمود، میتوان بیان داشت که در جامعه ایران با دیالکتیکی از وضعیت احساسی (شهروندی اجتماعی)، اعتراضی (شهروندی مدنی) و آرمانی (شهروندی سیاسی) روبرو هستیم که موجب فرصتها و تهدیدات گوناگونی برای جامعه میگردد.https://qjss.atu.ac.ir/article_1282_dcd202dab91910fc46e4a139bac929d0.pdfدانشگاه علامه طباطبائیفصلنامه علوم اجتماعی1735-116222شماره 6820150622بازسازی معنایی زمینهها، دلالتها و پیامدهای بهرهگیری جوانان از برنامههای تلویزیونی ماهوارهبازسازی معنایی زمینهها، دلالتها و پیامدهای بهرهگیری جوانان از برنامههای تلویزیونی ماهواره151192128310.22054/qjss.2015.1283FAامیدقادرزادهدانشیار جامعه شناسی دانشگاه کردستانفایقنبی زادهکارشناسی ارشد جامعه شناسی دانشگاه کردستانJournal Article20131111امید قادرزاده*<br />فایق نبیزاده**<br /> تاریخ دریافت: 20/8/92 <br /> تاریخ پذیرش: 15/11/93 <br /><br />چکیده<br />نوشتار حاضر با لحاظ نمودن سهم بالای رسانههای نوین ارتباطی و اطلاعاتی به ویژه اینترنت و ماهواره در مصرف فرهنگی و فراغتی جوانان، به بازسازی معنایی زمینهها، دلالتها و پیامدهای فرهنگی و اجتماعی ماهواره در نزد جوانان شهر سردشت پرداخته است. عملیات میدانی تحقیق در چارچوب روششناسی کیفی به انجام رسیده و جهت گردآوری دادهها از ابزار مصاحبه نیمه ساخت یافته و برای تحلیل دادهها از نظریه مبنایی بهره گرفته شده است. نتایج حاصل از مصاحبه با 26 نفر از جوانان سردشتی نشان میدهد که در سطح زمینهای مقولههای مشکلات اکولوژیکی، غیبت سنُن و فرهنگ قومی در شبکههای داخلی، محدودیت مجراهای ارتباطی و یکنواختی شبکههای داخلی در ورود و پذیرش برنامههای تلویزیونی ماهوارهای در این منطقه دخیل بوده است. در سطح تعاملی نیز مصاحبهشوندگان قسمت اعظم کنشهای خود را بر محوریت پذیرش/ مقاومت دربرابر ماهواره و شیوههای تعدیلشده راههای نوین ارتباطی ترسیم کردهاند. بر اساس کنشهای جوانان میتوان گفت که برنامههای تلویزیونی ماهواره پیامدهای فرهنگی و اجتماعی گسترده و بعضاً متناقضی برای جوانان درپی داشته است که در ذیل مقوله هسته ساختاربخش- ساختارشکن متمرکزاند. به عبارت دیگر، تغییر و تحولاتی که در حوزه ارتباطی جوانان رخ داده است بسیاری از ابعاد و شیوههای زندگی آنها را در فضایی متراکم از انگارههای سنتی و مدرن باز صورتبندی کرده است. <br />واژههای کلیدی: نظریه مبنایی، برنامههای تلویزیونی ماهوارهای، یکنواختی شبکههای تلویزیونی داخلی، جوانان، سردشت.https://qjss.atu.ac.ir/article_1283_c2eeedcc0f4c668b424e079d1aff0115.pdfدانشگاه علامه طباطبائیفصلنامه علوم اجتماعی1735-116222شماره 6820150622Religiosity and Marital Adjustment;
Case Study of Married Women of Gorgan
Religiosity and Marital Adjustment;
Case Study of Married Women of Gorganبررسی رابطه بین دینداری با سازگاری زناشویی (مطالعه موردی: زنان متأهل ساکن شهر گرگان193227128410.22054/qjss.2015.1284FAغلامرضاخوش فراستادیار علوم اجتماعی دانشگاه گلستان0000-0002-8381-7061محبوبهایلواریارشد جامعه شناسی دانشگاه آزاد اسلامیJournal Article20141209Gholamreza Khoshfar <br />Mahbobeh Ilvari <br />Date of Receive: 2014/12/9<br />Date of Accept: 2015/5/11<br />Abstract<br />The present study was conducted to identify the relationship between religiosity and marital adjustment. Since religion influences family relationships and regarding the fact that in the present conditions the strength of religious values in the family is one of the goals of our Islamic society, conducting research is necessary in this field. The method of research is descriptive survey. The population included 144406 married women who live in the city of Gorgan. Using Cochran formula, the sample size was 360 of married women. Multi-stage random sampling method was used for the study. For the first selection, 36 randomly selected neighborhoods were chosen, then in every process, in proportion to the number of settled households and using systematic random sampling, 10 married women were selected and studied. The questionnaires of religiosity -Lock Wallace test- and marital adjustment -Gelark and Stark test- were the tools of measurement in this study. For data analysis the results, Pearson correlation, and backward regression were used in addition to the methods of descriptive statistics. <br />The results showed that there is a significant correlation between religiosity and marital adjustment. There are also significant correlations between three dimensions of religiosity such as belief, ritual and consequences with marital adjustment. The results of regression analysis indicated that the dimension of consequences is a stronger predictor of marital adjustment<br /><br /><br />بررسی رابطه بین دینداری با سازگاری زناشویی<br />(مطالعه موردی: زنان متأهل ساکن شهر گرگان)<br />غلامرضا خوش فر*<br />محبوبه ایلواری**<br /> تاریخ دریافت: 18/9/93<br /> تاریخ پذیرش: 21/2/94 <br /><br />چکیده<br />پژوهش حاضر با هدف شناخت رابطه دینداری با سازگاری زناشویی انجام شده است. از آنجایی که دینداری بر روابط خانوادگی اثر گذار است و با نظر به این که در شرایط کنونی استحکام ارزشهای دینی در خانواده یکی از اهداف جامعه اسلامی ما است، پس پژوهش در این زمینه ضرورت دارد. روش پژوهش توصیفی از نوع پیمایشی است. جامعه آماری این پژوهش شامل تمام زنان متأهل ساکن شهر گرگان میباشد که تعداد آنها 144406 نفر بوده است. حجم نمونه آماری این پژوهش شامل 360 نفر است که با استفاده از فرمول کوکران تعیین شد. نمونهگیری با استفاده از روش نمونهگیری تصادفی چند مرحلهای انجام گرفت. برای انتخاب آزمودنیها نخست 36 محله به صورت تصادفی انتخاب شدند سپس در هر محله متناسب با تعداد خانوارهای ساکن و با استفاده از روش نمونهگیری تصادفی سیستماتیک 10 زن متأهل انتخاب و مورد مطالعه قرار گرفتند. ابزار سنجش در این پژوهش پرسشنامه سازگاری زناشویی لاک والاس و دینداری استارک بود. جهت تجزیه و تحلیل یافتهها افزون بر روشهای آمار توصیفی از ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون پس رونده استفاده شد. نتایج نشان دادند که بین میزان دینداری و سازگاری زناشویی رابطه معنادار وجود دارد. نتایج همچنین نشان داد که بین ابعاد اعتقادی، پیامدی و مناسکی دینداری نیز با سازگاری زناشویی رابطه معنادار وجود دارد. نتایج تحلیل رگرسیون نشان داد که بعد پیامدی پیش بینی کننده قویتری برای سازگاری زناشویی است. <br />واژههای کلیدی: دینداری، سازگاری زناشویی، پیامدی، اعتقادی، عاطفی، مناسکیhttps://qjss.atu.ac.ir/article_1284_87a852e049a8455d59a9673859a2d60d.pdfدانشگاه علامه طباطبائیفصلنامه علوم اجتماعی1735-116222شماره 6820150622Depicting The "City" In Iranian Films: 1930-2011تصویرهــای شهر در فیلمهای سینمایی ایرانی: 1390- 1309229278128510.22054/qjss.2015.1285FAپرویزاجلالیجامعه شناس موسسه عالی آموزش و پژوهشحامدگوهری پورارشد برنامه ریزی شهری و منطقه ای دانشگاه علامه طباطبائیJournal Article20141002Parviz Ejlali <br />Hamed Goharipour <br />Date of Receive: 2014/10/2<br />Date of Accept: 2015/5/5<br /><br />Abstract<br />This paper aims to recognize, classify, and explain main images of the city as one can find in Iranian films during its history (1930 - 2011). When film narrative happens in a city, the camera shows the city as it looks like at the moment of photography; though the filmmaker, as an artist, is able to depict a city from his or her own perspective by selecting a specific camera angle, or distance from the subject, movement of camera, color, rhythm, speed, editing and other elements of composing a film. Therefore, any cinematic" City – Image" like any other artistic image is not a simple picture of the real city, but a city which is understood and represented by the artist. Furthermore, as we have learnt from sociology of art, this picture is not only an individual artifact or an abstract conception of the city, but it reflects, in some way or another, parts of the soul and meaning of the artist’ time and society. So, one can regard it as a part of the sociological knowledge of the city.<br /> Methodologically, we followed Lucien Goldman. In this method at first step we tried to extract the common structure of the films consisting of a specific image by the help of semiotic analysis. In the second step we tried to bridge between the images and the worldview of different social groups and classes of the Iranian society.<br /> Our inquiry into Iranian films, with a history of about one century, revealed that in each- the before and after the revolution- periods, four and only four cities-images have been produced .So that one can find eight images of the city in so called" urban films" or films in which some urban problems like housing, migration, urban-rural dichotomy, informal settlement, class differences etc. were narrated.<br />Interestingly, in all of these eight images, depiction of the city as a dangerous, seductive, terrifying, deadly, sad and hallucinatory location, has been dominant. In fact, portraying the city as a beautiful and lovely place, encompassing, hopeful residents with dignity are an absolute exception or non-existent. The article claims that these unconscious negative viewpoints towards the city may be related to the vast relocation of the population, rapid urbanization, waves of migrations, and lack of social capital among relocated urbanites in large cities .In brief, it seems that residents of the cities have not reached to a good understanding with the cities yet.<br /><br /><br /><br /><br /><br /><br />تصویرهــای شهر در فیلمهای سینمایی ایرانی: <br />1390-1309 <br /> پرویز اجلالی*<br />حامد گوهری پور**<br /> تاریخ دریافت: 10/7/93 <br /> تاریخ پذیرش: 15/2/94 <br /><br />چکیده<br />این مقاله بر آن است تا تصویرهای گوناگون عمدهای را که از شهر در طول تاریخ سینمای ایران در فیلمهای ایرانی بر پرده رفته است، در مرحله اول شناسایی وطبقه بندی و در مرحله دوم تبیین کند یعنی ارتباط آنها را باتحولاتی که درکالبد و حیات اجتماعی شهرها پدیدار شدهاند، توضیح دهد. در فیلمهایی که روایت فیلم در شهر روی میدهد، دوربین به اجبار بافت یک شهر را در زمان ساخت آن فیلم (همانگونه که هست) به نمایش درمی-آورد، اما در عین حال فیلمساز، همچون هنرمند میتواند با انتخاب زاویۀ دوربین، فاصله از سوژه، حرکت دوربین، رنگ، ریتم، صدا، تدوین و سایر عناصر سازندة هنر ترکیبی سینما، شهر را آن گونه که او میبیند به مخاطب نشان دهد. پس تصویر شهر فقط عکسی از واقعیت شهر نیست، بلکه مثل هر تصویر هنری دیگر شهری است که هنرمند دریافته است. افزون بر این، همان طور که از جامعه شناسی هنر دریافتهایم، این تصویر یک محصول فردی و برداشتی انتزاعی از شهر نیست، بلکه فیلمساز، خودآگاه یا ناخودآگاه، بخشی از روح و معنای زمانه و جامعه خود را باز میتاباند و به همین جهت دریافت او از شهر جزیی از میراث شناخت جامعه شناسانة شهر است. <br />روش ما در این پژوهش ساختارگرایی نکوینی مبتنی بر دیدگاه لوسین گلدمن است. در این روش ابتدا کوشیده شده تا ساختار مشترک فیلمهای دربرگیرنده هریک از تصاویری که از شهر در فیلمهای ایرانی درطول تاریخ این سینما، دیده شده است استخراج شود. روش ما برای این کار نشانه شناسی بوده است. در مرحله بعد این ساختارها با ساختار اجتماعی وتحولات آن مقایسه شدهاند، تا معانی اجتماعی تصویرها کشف شوند، و از آنجا که از دیدگاه گلدمن، آفریننده اصلی آثارهنری نه مولف، بلکه گروه اجتماعی است که این جهان بینی درون آن شکل گرفته است؛ کوشیدهایم تا میان تصویرهایی که از شهر ارائه شده و نقش و جهان بینی طبقات واقشاراجتماعی پلی زده شود و روشن شود که این تصویرها محصول نگاه کدام گروهها و طبقات اجتماعی به جامعه است؟<br />بر اساس آن چه دربالا آمد، کاوشی در فیلمهای سینمایی ایرانی در طول تاریخ نزدیک به یک قرن آن، نشان میدهد که به طورکلی درهرکدام از دورههای پیش وپس از انقلاب چهار تصویر مشخص و متمایز از شهر در فیلمها مشاهده شدهاند (جمعاً هشت تصویر). اما نکته بدیع این است که آنچه از بررسی تصویرهای شهر در تاریخ سینمای ایران روشن میشود، غلبۀ تأمل برانگیز فیلمهایی است که در آنها شهر، نه به عنوان فضایی زیبا و دل-نشین، شاد و امیدبخش، روان و با هویت، زنده و با اصالت؛ بلکه به مثابه مکانی خطرناک، فریبنده، مرگبار، سرابگونه، وحشتانگیز و حسرتبار بازنمایی شده است. به نظر میرسد این دید منفی، ارتباط زیادی با جابه-جاییهای وسیع جمعیتی، گسترش سریع شهرها، انقلاب، موج مهاجرتها و... دارد که منجر به بی ثباتی زندگی در شهرها شده است. به بیان دیگر میتوان گفت که در این سالها شهرنشینان با شهر به تفاهم نرسیدهاند. <br />وازههای کلیدی: ساختار گرایی تکوینی، موضوع بازنمایی، فاعل بازنمایی، تصویر شهر، ساختار همنشین، ساختار جانشینhttps://qjss.atu.ac.ir/article_1285_a70f69621e222c9dad9f247f425ddd37.pdf