دانشگاه علامه طباطبائیفصلنامه علوم اجتماعی1735-116235.619950220Network Analysis in Sociologyتحلیل شبکه در جامعه شناسی948515210.22054/qjss.1995.5152FAمسعودچلبیهیئت علمی دانشگاه علامه طباطباییJournal Article20161020In this paper, net work analysis is considered both as a method and as a theoretical approach. As a method, network analysis is regarded as a kind of relational method. Some of its features including type of unit of analysis, data, type and rechniques of analysis, sampling technique are briefly examined. As a theoretical approach some basic epis temological and ortological assumptions of network analysis are introduced. In final section, the linkage of network analysis with some sociological theories such as suicide theory, action theory, exchange theory, integration theory and world system theory are examined. در این مقاله تحلیل شبکه به عنوان روش و هم به مثابه یک رهیافت نظری مورد توجه قرار میگیرد. در وجه روشی، در مقابل روش طبقه بندی ، تحلیل شبکه از نوع روشهای رابطه ای قلمداد می شود. بعضی از خصوصیات روشی آن از جمله་ واحد تحلیل، نوع داده ها، نحوه نمونه گیری ، نوع تحلیل و فنون تحلیل مطرح نظر واقع می شود. در وجه بینشی ، بعضی مفروضات هستی شناختی و معرفت شناختی رهیافت تحلیل شبکه به دنبال آن نظریه شبکه معرفی می شوند. در بخش پایانی ، رابطه تحلیل شبکه، با بعضی از تئوری های جامعه شناختی شامل نظریه خودکشی، نظریه مبادله اجتماعی، نظریه انسجام اجتماعی ، نظریه کنش و نظریه نظام جهانی بررسی می شود.https://qjss.atu.ac.ir/article_5152_dd1859795dfa1ec50754919ecb8f6ae5.pdfدانشگاه علامه طباطبائیفصلنامه علوم اجتماعی1735-116235.619950220Conversion of central death rates into probabilities is the mainتبدیل نرخ مرکزی مرگ و میر به نرخ احتمالی در جدول عمر خلاصه4965515310.22054/qjss.1995.5153FAحسنسراییهیئت علمی دانشگاه علامه طباطباییJournal Article20161021methodological ·problem in the construction of an abridged life-table. In this article, we have introduced and demonstrated-using an approximate estimate of the age specific death rates of Iran, 1986-three principal methods to over come this problem : 1) the method based on the assumption of even distridution of deaths in each age interval, 2) the Greville method, and 3) the Reed and Merrell methodمشکل اصلی روش شناختی در ساختن جدول عمر خلاصه، تبدیل نرخ مرکزی به نرخ احتمالی مرگ و میر است. در این مقاله، این مشکل مطرح شده و راه های فائق آمد بر آن توضیح داده شده است. به بیان دیگر، سه روش اصلی تبدیل مزبور - با فرض یکنواختی توزیع مرگ، روش گر بویل و روش رید و مرل - معرفی گردیده و با استفاده از تقریبی از نرخهای مرکزی مرگ و میر ایران در سال ۱۳۹۵ توضیح داده شده است. جدول عمر ’۱) مهمترین ابزار تحلیلی جمعیت شناسی است. بدون دسترسی به جدول عمر، یا بدون دسترسی به اطلاعات مقتضی برای ساختن آن، تحلیل جمعیت محدود به تحلیل های مقدماتی است. به بیان دیگر، بدون دسترسی به جدول عمر تحلیل های تکنیکی جمعیت شناسی، علی الخصوص در شاخه حرکات جمعیت، لنگ می ماند. از اینرو، جمعیت شناس باید جدول عمر را خوب بشناسد و در صورت دسترسی به آمارهای مقتضی، آنرا بسازد. مهمترین مشکل روش شناختی در ساختن جدول عمر، تحمیل فکر طولی به اطلاعات مقطعی و ، در نتیجه آن، تبدیل نرخهای مرکزی مرگ و میر (nm) به نرخهای احتمالی مرگ و میر (4) است". در این مقاله مشکل مزبور مطرح و راه های معمول برخورد با آن به اختصار بررسی می شود.https://qjss.atu.ac.ir/article_5153_4b2477318536e4d0e123621f68215c56.pdfدانشگاه علامه طباطبائیفصلنامه علوم اجتماعی1735-116235.619950220According to Ibn Khaldun test the potential of social concepts in the context of the intellectual atmosphere of Sociologyآزمون بالقوگی های مفاهیم اجتماعی ابن خلدون با توجه به سیاق مفهوم سازی در فضای فکری جامعه شناسی6784515410.22054/qjss.1995.5154FAابراهیمپاشاهیئت علمی دانشگاه علامه طباطباییJournal Article20161021در این نوشتار سعی بر آن بوده که ضمن بررسی کار ابن خلدون، به این مساله پاسخ داده شود که آیا می توان میان مفاهیم گوناگونی که ابن خلدون در تشریح ساختارهای اجتماعی بکار برده، حتی یک ارتباط منطقی یافت و به آن - از نظر فرم - فالی جامعه شناختی داد؟ و دیگر این که در صورت وجود چنین ارتباطی در کار وی ، با توجه به سیاق مفهوم سازی او چه موزائیکی از مفاهیم فراهم آورده، و به چه نتایجی دست یافته است ؟ در پاسخ به این مساله، براساس پرداخته های ابن خلدود، هم به مفروضات رفتاری و هم به مفروضاتی که او درباره ساختار اجتماعی شکل داده توجه کردهایم. و نیز با ترکیب سیستماتیک این دو دسته مفروضات، و تحلیل پاره ای از مفاهیم پیچیده آن و پیدا کردن ربط منطقی بین آنها سعی داشته ایم به هدف این نوشتار نزدیک و از کار وی - به معنای تکنیکی کلمه - تصویری جامعه شناختی اراته دهیم.https://qjss.atu.ac.ir/article_5154_e8d7c563c706bce2fb3681816455c504.pdfدانشگاه علامه طباطبائیفصلنامه علوم اجتماعی1735-116235.619950220ethnographers to revive the last remanents of the traditional Iranian culture.آسیب شناسی پژوهش های فرهنگ عامیانه و لزوم مردم نگاری و مردم شناسی دانش و فن آوری های عامیانه و کارابزارهای سنتی در ایران85114515510.22054/qjss.1995.5155FAمرتضیفرهادیهیئت علمی دانشگاه علامه طباطباییJournal Article20161021This study tries to reopen new and forgotten areas of research to the Iranian anthropologists and ethnographers, especially to those amateurs interested in preserving the anthropological legacy of this country. AJong with pinpointing problems, the paper also indicates some solutions to those problems at regional and national levels. At the end, as an example , it shows how "average water-mill" can be used for historical demography.این نوشته با مرور و گمانه زنی در کارهای انجام شده در سه دهه گذشته در زمینه پژوهش های مردم شناسی در ایران به ناموزونی و نارسائی آنها در مهمترین بخش این پژوهش ها می پردازد. افزودن بر دلایل ضعف عمومی این رشته در ایران، به ویژه مشکلات و دلایل کاستی های فاحش در زمینه مردم شناسی دانش و فن آوری های عامیانه و کار ابزارهای سنتی را باز می نماید. در این گفتار اهمیت عظیم کاربردی این حوزه از فرهنگ عامیانه را گوشزد و نابودی قریب الوقوع بخشی از «گنجینه آفرینندگی های بشر» را در این سوی جهان اخطار می کند. این نوشته همچنین به طور ضمنی راه حل هائی را چه در سطح ملی و چه در سطح منطقه ای برای پرداختن به حوزه های مهم تر اما کارناشده و پیشگیری از چند باره کاری ها و هیچ باره کاریها ارائه می دهد. شرایط اضطراری و وقت تنگ مردم نگاران و مردم شناسان را برای ثبت و ضبط آخرین بازمانده ها و یادمانده های فرهنگی بر می شمارد و در بخش پایانی به معرفی کار ابزارهای سنتی « آسیاب معدل» به عنوان ابزاری در خدمت جمعیت شناسی تاریخی می پردازد. در این نوشته کوشش شده تا دنیاها و فضاهای تازه و فراموش شده کاری را بر روی مردم نگاران و مردم شناسان به ویژه مردم نگاران و مردم شناسان غیر حرفهای و کوشنده این مرز و بوم و منطقه بازگشایدhttps://qjss.atu.ac.ir/article_5155_657da45264cd52a6fc4f9202c93d21f6.pdfدانشگاه علامه طباطبائیفصلنامه علوم اجتماعی1735-116235.619950220The Subterranean Dams of Qanatsبند قنات (سری نهفته در دل خاک)115133515610.22054/qjss.1995.5156FAجوادصفی نژادهیئت علمی دانشگاه علامه طباطباییبیژندادرسدانشجوی دانشگاه علامه طباطباییJournal Article20161021This paper, for the first time, introduces the subterranean dams built on some qanats, whose subterranean canals pass through rocky areas. This technology , developed centuries ago in Iran, allowed preservation of the not-so-needed water of qanats during the winter season and its planned use during the spring and summer seasons, when water is so much needed and the outputs of qanats are low. The qanat of Vezvan, in Meimeh of Esfahan , is one of such qanats which is still in use. Due to the rockiness of the passage of the underground canal of this qanat, a dam is constructed on it 16 meeters under the ground . The paper discusses this Iranian invention and describes , in detail , the subterranean dam of Vezvan.این نوشته برای نخستین بار به معرفی نوعی بند پنهان زیرزمینی می پردازد. روستائیان منطقه میمه قرنها است که از این راز آگاهی داشتند ولی جهانگران اصفهان اولین دسته ای بودند که نگارنده را از این راز آگاه نمودند. مبتکرین و آگاهان از فن قنات سازی از راههای صرفه جویی در آب و آبیاری و شیوه های مختلف آن بخوبی آگاه بودند و می دانستند که اگر در جلوی کانال زیر زمینی قنات بندی به بندند در پشت بند جمع شده و با بالا آمدن آب بدنه و سقف قنات خیسانده شده و ریزش می نماید و به تدریج سراسر کوره قنات ریزش نموده و خراب می گردید ولی اگر قنات دارای ریشه های کوهستانی بود انباشته شدن آب در رگه ها و حفره های سنگی کوهستان خرابی بار نمی آورد. مبتکران هر قناتی را که دارای مادر چاه و رگه های آبی کوهستانی بود در پایان بخش کوهستانی در جلوی مجرای زیرزمینی قنات، بندی محکم ایجاد می کردند تا در زمستان به ذخیره سازی آب پردازند. قنات وزوان میمه اصفهان یکی از این قناتها است که بخاطر کوهستانی بودن مجرای اولیه آن بندی سرراه کوره قنات بسته اند.https://qjss.atu.ac.ir/article_5156_c9315840a5791a79be4c7d523dda7e9f.pdfدانشگاه علامه طباطبائیفصلنامه علوم اجتماعی1735-116235.619950220Water - Mills of Kamarehآسیاب های کمره و پیشینه آسیاب های آبی در ایران135167515710.22054/qjss.1995.5157FAرضاسرافرازیهیئت علمی دانشگاه علامه طباطباییJournal Article20161021The first section of this paper discusses the resear ches done on various kinds of water-mills in rainy and dry areas of Iran, and estimates their number. The most interesting part of this section is the introduction of an automatic water-mill in Maraud of Azarbayjan, working without using the potential energy of current water, The second section of the paper discusses various kinds of Water-mills in the region and their statistics, as well as indicating the reflection of water-mills in the regional culture. Finally, different parts of such Water-mills are descrihedدر بخش نخست این مقاله به پیشینه آسیاب های آبی و انواع آن در مناطق پرآب و کم آب ایران پرداخته شده و آمار این آسیاب ها را به شکل تخمینی بدست می دهد. جالب ترین مطلب این بخش معرفی یک آسیاب خودکار آبی - بدون استفاده از نیروی پتانسیل آب جاری - در مرند آذربایجان است که از قول دمشقی نقل شده است. در بخش دوم که کاری میدانی است . آمار آسیاب های منطقه با شیوه کار و انواع آنها بدست داده شده و بازتاب - آسیاب را در فرهنگ منطقه ی گرفته است و اجزاء آسیاب تعریف و توضیح داده شده است. گفتنی است که تا حد اطلاع ما، این گفتار نخستین مقاله مستقل در باره آسیاب های ایران می باشدhttps://qjss.atu.ac.ir/article_5157_0d9e9d9d4273a065e47710b0fe1059ab.pdfدانشگاه علامه طباطبائیفصلنامه علوم اجتماعی1735-116235.619950220"Phenomenology and Phenomenological Sociology"مروری بر :پدیدار شناسی و جامعه شناسی پدیداری169202515810.22054/qjss.1995.5158FAاکبرفریارهیئت علمی دانشگاه علامه طباطباییJournal Article20161021phenomenology is not restricted to philosophical domain. In the past half of a century it has put it's imprint on social sciences including sociology. In reaction to positivism it paved the way for the emergence of phenomenological sociology, though it has not been immune from some distortions and misunderstandings. This paper while reviewing some concepts misconcepis and theoretical underpinnings of phenomenological sociology, compares it with Ethnomethodology. In the final section, this author tries to come to conclusions and offer some suggestions and critiques.دیدگاه پدیدارشناسی در قلمرو فلسفی محدود نمانده و در طی نیم فرد اخیر به دلیل مبانی نظری خاص خود، علوم انسانی، از جمله جامعه شناسی را تحت تاثیر قرار ... تأثیر در بعد مندولوژیک چشمگیر بوده از در موضع مقابله با پوزیتیویسم ، جامعه شناسی پدیداری را موجب گردیده و رهیافت های دیگری را نیز کم و بیش تأثر بخشیده است. در عین حال . دیدگاه پدیدارشناسی در گستره علوم اجتماعی ، از تحریف و کژفهمی در اماد نبوده است. این مقاله به تحلیل اجمالی موارد فوق پرداخته و ضمن مرور بخشی از ترمینولوژی پدیدارشناسی ، مبانی نظری و سوء برداشتهای جامعه شناسی پدیداری را برشمرده و آن را با اتو متدولوژی مقایسه کرده است. نویسنده مقاله ، در بخش پایانی به نقد و جمع بندی و نتیجه گیری پرداخته ژ نهایتا بر ضرورت و ارزشی وجود یک رهیافت کارگاهی در حوزه نظری جامعه شناسی تاکید کرده است.https://qjss.atu.ac.ir/article_5158_fdeb7e77e5e350fd1b7b01c2d8ad5783.pdfدانشگاه علامه طباطبائیفصلنامه علوم اجتماعی1735-116235.619950220study of the Socio-Economic Problems of Land Fragmentation inlranبررسی مشکلات اقتصادی اجتماعی ناشی از خردی و پراکندگی زمینهای زراعی خانوارهای بهره بردار203244515910.22054/qjss.1995.5159FAمحمودنبی زادههیئت علمی دانشگاه علامه طباطباییJournal Article20161021This paper is writen based on a research carried out at three rural .stricts in a city located on Centeral State of Iran, named Shahzand. Although some Scholorstudied about Juftgave but nobody paid any tention to the Nassaghbandi system. The main Purpose of this paper is to discribe, for the first time, the assaghbandi traditional system which dominated agriculture and rural ereas f Iran, looking at the Juftgave as a tradition! cultivating unit.مطالعات انجام شده در سه دهستان شهرستان شازند، استان مرکزی پیرامودن پراکندگی زمینهای زراعی حاکی از این واقعیت است که عامل اصلی پراکندگی زمین، نظام نسبق دندی حاکم بر کشاورزی سنتی ایران است. گرچه مطالعات جامع و همه جانبه ای برای گسترش این نظریه به سایر نقاط ایران صورت نگرفته ولی شواهد نشان می دهد که در اکثریت مناطق روستائی ایران نظام نسق بندی حاکم می باشد. گرچه در گذشته به جفت گاو و پراکندگی زمین اشاراتی شده، ولی هیچگاه نظام نسق بندی و ویژگیهای آن مورد توجه قرار نگرفته است. مهمترین دست آورد این مقاله، تشریح دقیق نظام نسبق بندی و اثبات این اندیشه که پراکندگی زمین، حاصل نظام نسبق بندی است ، می باشد. بعلاوه مقاله براساس بافته های طرح تحقیقاتی "بررسی مشکلات اقتصادی اجتماعی ناشی از پراکندگی زمین" مشکلات اقتصادی – اجتماعی پراکندگی زمین را از زاویه دید کشاورزی سنتی و نظام نسق بندی مورد بررسی قرار داده است. در صورت یک کاسه نمودن اراضی خانوارهای بهره بردار، در قالب واحد زراعی سنتی (جفت) می توان امیدوار بود، که بخش کشاورزی ، در کوتاه مدت رونق قابل توجهی داشته باشد.https://qjss.atu.ac.ir/article_5159_94ade1321e5a3f145db9883656e0c08b.pdfدانشگاه علامه طباطبائیفصلنامه علوم اجتماعی1735-116235.619950220A Critiqueof Weberis Protestant Ethic and the Spirit of Capitalismنقد نظریه ماکس و بر درباره «اخلاقی پروتستانی و روحیه سرمایه داری245263516010.22054/qjss.1995.5160FAداورشیخاوندیهیئت علمی دانشگاه علامه طباطباییJournal Article20161021The fall of socialist regimes in the East of Europe and the crnystification of Marxism in the world brought Max Weber's "Protestant thic and the Spirit of Capitalism". once again, to the public attention. "Club France Loisir," a well known French publisher, presented in )90, the above mentioned work of Max Weber in French to the world of rancophile. Jacques Le Goff, a distinguished French scholar and an eminent .presentative of "Nouvelle Histoirc", worte a critical introduction to theیادداشت مترجم جنبش های دینی سال های اخیر در آسیا، آفریقا و اروپای شرقی، بویژه در کشورهای باصطلاح سوسیالیستی سابق، سبب شده است که بار دیگر جامعه شناسی دینی و یکی از نخستین پژوهش های مربوط بدان، یعنی اخلاق پروتستانی و روحیه سرمایه داری " اثر ماکس وبر (۱۹۲۰ - ۱۸۶۴) مورد توجه و تفحص خاصی قرار گیرد. در آغاز قرن حاضر به هنگامی که مارکسیست های جهانی، به رهبری بلشویک های روسی، تمام تطورات و تحولات اجتماعی را تنها زائیده زیربنای اقتصادی" می پنداشتند و معنویات و اخلاقیات جوامع را ناشی از ماکیات می انگاشتند ماکس وبر، بزرگ جامعه شناس آلمانی، بر علیه این تک سو نگری به مقابله برخاست و با انتشار نتیجه تحقیقات دینی خود مدعی شد که معنویات ذهنی، یعنی پندار و کردار اخلاقی نهفته در دین، نیز می تواند بانی پیدایش و بالیدگی رژیمهای اقتصادی یا مادیات (همراه با سایر عوامل) باشند.https://qjss.atu.ac.ir/article_5160_0646fb7bd37f08d46fd245595f65aa45.pdfدانشگاه علامه طباطبائیفصلنامه علوم اجتماعی1735-116235.619950220Network Analysis in socialityNetwork Analysis in sociality16690110.22054/qjss.1995.6901FAJournal Article20161230The main purpose of present article is codification of lbn Khaldon's social thought with respect to The process of concept formation in sociology. For fulfilling this aim a numher of concepts such as family, dynasty, "asabiyya," tribe, ecological functioning which have a key role in his thought were selected and sociologically clarified in terms of boundary, fitness, and compatibility. Hence, hy a detail inspection of these concepts some sociologically imporant points had been derived, such as the unit of analysis, the process of structural formation, the basic assumptions about interaction variances, the paths of structural change and the type of ideal political state. Therefore a logical articulation of these derived concepts in form of a theoretical construct was used as criterion for indicating to what degree with respect 10 recent intellectual engagements in sociology lbn Khaldon could be judged as a sociologist.https://qjss.atu.ac.ir/article_6901_57e3ef88e46272bde472f89dea80b9e1.pdf