مهدی کاوه؛ منصور طبیعی؛ محمود شهابی؛ حبیب احمدی
چکیده
با توجه به ارتباط وثیق سیاستگذاری اجتماعی با ساحت سیاست، سعی بر آن است که شکلگیری سیاستهای اجتماعی مربوط به آسیبهای اجتماعی در دوران انقلاب بهعنوان نقطه عطف تحولات سیاسی با عطف توجه به نظریه حکومتمندی میشل فوکو تحلیل شود. لذا به‌منظور عینیتبخشی به مراحل روشی کار تحلیل محتوای مضمونی مورداستفاده قرار گرفت. همچنین ...
بیشتر
با توجه به ارتباط وثیق سیاستگذاری اجتماعی با ساحت سیاست، سعی بر آن است که شکلگیری سیاستهای اجتماعی مربوط به آسیبهای اجتماعی در دوران انقلاب بهعنوان نقطه عطف تحولات سیاسی با عطف توجه به نظریه حکومتمندی میشل فوکو تحلیل شود. لذا به‌منظور عینیتبخشی به مراحل روشی کار تحلیل محتوای مضمونی مورداستفاده قرار گرفت. همچنین جهت پاسخگویی به سؤالات پژوهش، دادههای موردنیاز از سنجههای غیر واکنشی و براى گزینش نمونهها از شیوه نمونهگیرى نظری استفاده شد. یافتهها، حاکی از آن است که منطبق بر شرایط اجتماعی و سیاسی حاکم بر آن دوران، سیاستگذاری انقلابی که از ترکیب مضامین همنشینی گناه/ جرم/ آسیب، سلطه رویکرد حقوقی و مداخلات قضایی انتظامی، پاکسازی اخلاقی، سیاستگذاری حمایتی و مواجهه با معلولها، معنا یافته بود بر سپهر سیاستگذاری آسیبهای اجتماعی در ابتدای انقلاب، تسلط یافت. به‌طورکلی، در سیاستگذاری این دوره، ابعاد اجتماعی سیاستگذاری آسیبهای اجتماعی به نفع ابعاد حقوقی و قضایی کمتر مدنظر قرار گرفته است؛ اما نکته قابل‌تأمل و البته مثبت در جریان هژمون شدن، تدوین و اجرای سیاستهای مزبور، پذیرش اجتماعی آن سیاستها بود؛ بنابراین، لازم است در سیاستگذاریها، به مسئله پذیرش اجتماعی آن توجه جدی شود، چراکه پذیرش اجتماعی هر نوع سیاستی، ضامن موفقیت و به ثمرنشستن آن سیاست است.
پگاه روشان شمال؛ حسن سرایی؛ اردشیر انتظاری؛ محمود مشفق
چکیده
در سال‌های اخیر، بسیاری از مفاهیم خانواده دستخوش تغییرات معنایی شده است. ازآنجاکه فرزند کانون اصلی خانواده است، درک والدین و زنان از این مفهوم، تعیین‌کننده بسیاری از تصمیمات در حوزه باروری خواهد بود. لذا واکاوی «معنای فرزند» و بررسی درک زنان از این مفهوم ضروری است. این پژوهش با رویکرد کیفی به توصیف فهم کنشگر از معنای فرزند ...
بیشتر
در سال‌های اخیر، بسیاری از مفاهیم خانواده دستخوش تغییرات معنایی شده است. ازآنجاکه فرزند کانون اصلی خانواده است، درک والدین و زنان از این مفهوم، تعیین‌کننده بسیاری از تصمیمات در حوزه باروری خواهد بود. لذا واکاوی «معنای فرزند» و بررسی درک زنان از این مفهوم ضروری است. این پژوهش با رویکرد کیفی به توصیف فهم کنشگر از معنای فرزند می‌پردازد. دادهها از طریق مصاحبه عمیق با بیست زن متأهل دارای فرزند و بدون فرزند در شهر تهران با نمونه‌گیری هدفمند جمعآوری و با استفاده از تکنیک شش مرحلهای اسمیت تحلیل شد. مضمون اصلی پژوهش نشان داد فرزند مفهومی است پویا، دینامیک و تأثیرگذار. در نگاه عاطفی مضامین «حس خوب»، «پرکننده صحنه زندگی» و «سختی و شیرینی» و در نگاه حمایتی مضامین «حمایت نسلی»، «حمایت سالمندی» و «حمایت معنوی» از یافتهها پدیدار گشت. فرزند به معنای شمشیر دو لبه است بدین معنا که هم مانعی است برای رشد و هم عاملی است برای خودشکوفایی و بالندگی. رشد و توسعه در حوزه فردی و زناشویی از مهمترین معانی فرزند است. فرزند ظرفی است برای پُر کردن عاطفه که با تزریق حس خوب به ثبات و تداوم زناشویی کمک می‌کند. یافتههای این مطالعه توانست بهزعم خود تصویر روشنی از معنای فرزند ارائه دهد.
جامعه شناسی
سعیده امینی؛ فاطمه امیدی؛ اردشیر انتظاری
چکیده
کنش‍های اعتراضی بهعنوان اشکال غیرنهادینه مشارکت‍سیاسی، واقعیت غیرقابل انکار هر جامعه‌ای‌اند. فراوانی و تکثیر این واقعیت در تاریخ پس از انقلاب‍اسلامی و تغییر و تحولات روی داده در آنها ضرورت توجه به این شکل از کنش‍جمعی را دو چندان کرده است. درنتیجه این کنش‍ها معترضان شعارهایی را سر دادهاند که از یک سو بیان‌کننده‌ی ...
بیشتر
کنش‍های اعتراضی بهعنوان اشکال غیرنهادینه مشارکت‍سیاسی، واقعیت غیرقابل انکار هر جامعه‌ای‌اند. فراوانی و تکثیر این واقعیت در تاریخ پس از انقلاب‍اسلامی و تغییر و تحولات روی داده در آنها ضرورت توجه به این شکل از کنش‍جمعی را دو چندان کرده است. درنتیجه این کنش‍ها معترضان شعارهایی را سر دادهاند که از یک سو بیان‌کننده‌ی خواسته‍ها و مطالبات آنان برای تغییرات سیاسی، اجتماعی و آرمان‍هایشان و از سوی دیگر انعکاس وجوه برساختی رسانه‌های داخلی، خارجی و شبکه‌های اجتماعی واقعی و مجازی بوده است. در مقاله حاضر با استفاده از روش تحلیل مضمون و بر مبنای نظریه چارچوب‍سازی (framing) اسنو و بنفورد تلاش‌شده تا ضمن تفکیک شعارهای اعتراض‍های سه دهه‍ی اخیر بر اساس چارچوب‍های تفسیری سه‍گانه، مضامین عمده شعارها در هر چارچوب و طی هر دوره اعتراضی مشخص گردد تا بدین طریق سیر تحولات مضمونی شعارها در سه دهه آشکار گردند. نتایج حاصله نشان داد که در اعتراض‍های تیرماه 78، چارچوب تفسیری انگیزشی و در اعتراض‍های پس از انتخابات ریاست‍جمهوری سال 88، اعتراض‍های دی‍ماه 96 و آبان ماه 98 نیز چارچوب تشخیصی بیشترین وزن را به خود اختصاص دادهاند. نتایج تحلیل مضمون شعارها نیز نشان داد که در اعتراض‍های 78، مضامین آزادی‍خواهانه، در اعتراض‍های 88، مضامین عدالت‌خواهانه سیاسی و در اعتراض‍های 96 و 98 مضامین دین‍ستیزانه از بیشترین فراوانی در میان سایر مضامین برخوردار بوده‍اند.
مطالعات زنان
محمدصالح طیب نیا؛ راحله کاردوانی؛ سعیده یراقی
چکیده
مطالعه حاضر باهدف تبیین عوامل مرتبط با نگرش دانشجویان دانشگاه اصفهان به پدیده ازدواج، در چارچوب رویکرد ترکیبی و با استفاده از استراتژی اکتشافی– متوالی به انجام رسیده است. روش مورداستفاده در مرحله کیفی پژوهش نظریه زمینهای و در مرحله کمی پیمایش بوده است. مشارکت‍کنندگان پژوهش در مرحله کیفی 30 نفر از دانشجویان دانشگاه‍های اصفهان، ...
بیشتر
مطالعه حاضر باهدف تبیین عوامل مرتبط با نگرش دانشجویان دانشگاه اصفهان به پدیده ازدواج، در چارچوب رویکرد ترکیبی و با استفاده از استراتژی اکتشافی– متوالی به انجام رسیده است. روش مورداستفاده در مرحله کیفی پژوهش نظریه زمینهای و در مرحله کمی پیمایش بوده است. مشارکت‍کنندگان پژوهش در مرحله کیفی 30 نفر از دانشجویان دانشگاه‍های اصفهان، صنعتی اصفهان و علوم پزشکی اصفهان و در مرحله کمّی 400 نفر از دانشجویان دانشگاه‍های اصفهان بودند. تکنیک گردآوری دادهها در دو مرحله کیفی و کمی پژوهش به ترتیب مصاحبه عمیق نیمهساختاریافته و پرسشنامه بود. یافتههای پژوهش در مرحله کیفی نشاندهنده این است که عوامل مرتبط با نگرش دانشجویان در قالب چند مقوله اصلی شامل موانع مفصل‍بندی‍شده، تصویرسازی ازدواج، خودارزیابی ذهنی، ترس نهادینه‍شده، فضای دانشگاهی و پیامدپنداری ازدواج صورتبندی شدهاند. نتایج پژوهش نشان داد عوامل مرتبط با نگرش دانشجویان به ازدواج درمجموع در حد متوسط به بالا توان تبیین واریانس این متغیر را دارند. ضرایب تأثیر نیز نشاندهنده اثر مستقیم و معنادار متغیرهای تصویرسازی ازدواج، خودارزیابی ذهنی، فضای دانشگاهی و پیامدپنداری بر نگرش دانشجویان به ازدواج بوده است و نتایج کمّی پژوهش تا حد زیادی نتایج کیفی را تأیید میکنند.
جمعیت شناسی
رضا نوبخت؛ احمد دراهکی؛ علی قاسمی اردهایی
چکیده
تعمیم میزان باروری کل موردنیاز برای سطح جانشینی برای تمامی کشورها و مناطق به‌ویژه زمانی که مناطق و کشورهای مورد مقایسه به لحاظ سطح توسعه‌یافتگی تفاوت‌های قابل‌توجهی داشته باشند صحیح نیست. مطالعه حاضر با استفاده از روش پرستون و همکاران 2003 و با استفاده از دادههای ثبتی و سرشماری کشور طی سال‌های 1385 تا 1394 به برآورد میزان باروری کل ...
بیشتر
تعمیم میزان باروری کل موردنیاز برای سطح جانشینی برای تمامی کشورها و مناطق به‌ویژه زمانی که مناطق و کشورهای مورد مقایسه به لحاظ سطح توسعه‌یافتگی تفاوت‌های قابل‌توجهی داشته باشند صحیح نیست. مطالعه حاضر با استفاده از روش پرستون و همکاران 2003 و با استفاده از دادههای ثبتی و سرشماری کشور طی سال‌های 1385 تا 1394 به برآورد میزان باروری کل موردنیاز برای سطح جانشینی در ایران و استان‌های مختلف آن پرداخته است. نتایج بیانکننده آن است میزان باروری کل موردنیاز برای سطح جانشینی برای سال 1390 و 1394، 1/2 فرزند است. همچنین نتایج بیانگر آن است میزان باروری کل موردنیاز برای سطح جایگزینی در استان‌های مختلف ایران یکسان نیست؛ و این شاخص برای سال 1390 برای استان سیستان و بلوچستان 3/2، برای استان‌های خراسان جنوبی، چهارمحال و بختیاری، هرمزگان، کهکیلویه و بویراحمد، آذربایجان شرقی، ایلام، کرمانشاه و کردستان حدود 2/2 و برای سایر استانها حدود 1/2 فرزند برای هر زن محاسبه گردید. توجه به این تفاوتها و اهمیت نسبت جنسی در بدو تولد و همچنین احتمال بقای موالید دختر از تولد تا میانگین سن فرزندآوری ازجمله مباحثی است که در رسیدن به باروری سطح جانشینی در کشور باید موردتوجه قرار گیرد.
جامعه شناسی
علی فیض اللهی؛ سمیه سادات شفیعی؛ خلیل کمربیگی؛ زهرا رییسی
چکیده
هدف این پژوهش، شناسایی دلایل و پیامدهای تجربه‌ی خشونت در زندگی زنان خشونت‌دیده است. این پژوهش در قلمرو پارادایم کیفی و مبتنی بر روش نظریه‌ی زمینهای است. جامعه‌ی هدف تحقیق زنان خشونت‌دیده‌ی مراجعه‌کننده به اورژانس اجتماعی و مراکز مثبت زندگی سازمان بهزیستی شهر ایلام است که نمونه‌ای 24 نفره از آنان با استفاده از روشهای ...
بیشتر
هدف این پژوهش، شناسایی دلایل و پیامدهای تجربه‌ی خشونت در زندگی زنان خشونت‌دیده است. این پژوهش در قلمرو پارادایم کیفی و مبتنی بر روش نظریه‌ی زمینهای است. جامعه‌ی هدف تحقیق زنان خشونت‌دیده‌ی مراجعه‌کننده به اورژانس اجتماعی و مراکز مثبت زندگی سازمان بهزیستی شهر ایلام است که نمونه‌ای 24 نفره از آنان با استفاده از روشهای نمونه‌گیری هدفمند و نمونه‌گیری نظری انتخاب شده است. دادهها از طریق مصاحبه‌ی نیمهساختاریافته گردآوری‌شده و سپس کدگذاری شدهاند. یافتهها حاکی از نقش عوامل اجتماعی همچون خشونت آموخته‌شده، شیوه‌های مسئله‌ساز ازدواج، خانواده‌ی غیرحامی؛ عوامل اجتماعی فرسایش سرمایه‌ی اجتماعی، انگاره‌ی مردسالارانه؛ عوامل اقتصادی نظیر نابسندگی معیشتی؛ و عوامل بین فردی و مداخله‌ای نظیر کژتابی دوسویه است. واکنش‌های زنان عمدتاً انفعالی بوده و پیامد آن معمول‌پند‌اری نقش قربانی برای زنان بوده است. مقوله‌ی هسته‌ی خشونت خانگی علیه زنان محصول «برهم‌کنش تجربه‌ی محرومیت‌های اقتصادی زنان و انگاره‌ی مردسالاری در جامعه‌ی سرزنشگر قربانی» است که حاصل مدیریت خانواده در بستر حفظ کارکردهای فرهنگ مردسالارانه در کنار انتقال ساختاری خشونت در سازوکاری فرهنگی است.
جامعه شناسی
مهدی مالمیر
چکیده
در این مقاله با تحلیل ثانویه‌ی سه موج از پیمایش ارزش‌ها و نگرش‌های ایرانیان تلاش شده است تا سه وجه سیاسی، فرهنگی و اقتصادی جامعه ایران از منظر ابعاد هویتی شامل هویت ملی، قومی و طبقاتی به تصویر کشیده شود. نتایج بررسی نشان داد از حیث هویت ملی نگرشی مثبت در بین همه پاسخگویان دیده میشود ولی زمانی که این قسم از هویت در معرض همنشینی با ...
بیشتر
در این مقاله با تحلیل ثانویه‌ی سه موج از پیمایش ارزش‌ها و نگرش‌های ایرانیان تلاش شده است تا سه وجه سیاسی، فرهنگی و اقتصادی جامعه ایران از منظر ابعاد هویتی شامل هویت ملی، قومی و طبقاتی به تصویر کشیده شود. نتایج بررسی نشان داد از حیث هویت ملی نگرشی مثبت در بین همه پاسخگویان دیده میشود ولی زمانی که این قسم از هویت در معرض همنشینی با تنوعات قومی و زبانی قرار میگیرد، نسبتهای متفاوتی بین این دو برقرار میشود. مطابق نتایج اگرچه تعامل هویت ملی و قومی در بیشتر استان‌های کشور همافزا بوده است ولی در فضای برداری، گوشههایی قرار دارند که نشاندهنده ضعف هویت ملی و تشدید هویت قومی است. از سوی دیگر رصد وضع تحرک طبقاتی بهمنزله شاخص بهبود اقتصادی جامعه، گویای روندِ نزولی تحرک طبقاتی است بهنحویکه از حجم طبقه متوسط کاسته و طبقه پایین جامعه فربهتر شده است. از ترکیبِ این دو عامل یعنی گسست هویتی (ملی-قومی) با محرومیت و نابرابری اقتصادی می‌توان به ابزاری تحلیلی دست یافت که برای فهم و تبیین کنش‍های اجتماعی و سیاسی نیروها و عاملیتهای اجتماعی در شرایط حال حاضر جامعه ایران مفید و کارگشا است.
جامعه شناسی
رضا صفری شالی
چکیده
ماندگاری هر جامعه انسانی به سطحی از سرمایه اجتماعی وابسته است. نوشتار حاضر به تحلیل سرمایه اجتماعی در میان مردم ایران با توجه به یافتههای پیمایش‌های ملی (سال‌های 1394، 1397 و 1400 ه.ش) می‌پردازد. نتایج نشاندهنده کاهش سرمایه اجتماعی در برخی ابعاد، به‌ویژه در حوزه‌های مربوط به اعتماد و رضایت نهادی و سازمانی است. وضعیت سرمایه اجتماعی ...
بیشتر
ماندگاری هر جامعه انسانی به سطحی از سرمایه اجتماعی وابسته است. نوشتار حاضر به تحلیل سرمایه اجتماعی در میان مردم ایران با توجه به یافتههای پیمایش‌های ملی (سال‌های 1394، 1397 و 1400 ه.ش) می‌پردازد. نتایج نشاندهنده کاهش سرمایه اجتماعی در برخی ابعاد، به‌ویژه در حوزه‌های مربوط به اعتماد و رضایت نهادی و سازمانی است. وضعیت سرمایه اجتماعی در این حوزهها در بازه 0 تا 100، از نمره 50/43 در سال 1394 به میانگین نمره 75/36 در سال 1400 کاهش یافته است. این شرایط بر اساس «نظریه سرایت» بر کاهش امید به آینده اجتماعی و پایین آمدن چشمانداز مثبت نسبت به آینده جامعه تأثیرگذار بوده است. به همین دلیل، افراد طبق «نظریه جبران» به سرمایهگذاری در حوزه‌های فردی و بینفردی روی آورده و سعی دارند برای آینده فردی یا گروهی خود سرمایهگذاری کنند که این امر نشاندهنده شکلگیری نوعی سرمایه اجتماعی جزیرهای است. نکته امیدوارکننده این است که نوعی ارتباطات اجتماعی مبتنی بر فضای مجازی و همچنین روابط حرفهای، صنفی و علایق مشترک بهجای سرمایه اجتماعی خویشاوندی و طایفهای در حال شکلگیری است که نشاندهنده چرخش در برخی از اشکال تعاملات و مناسبات در جامعه امروزی میباشد.
مرتضی فرهادی
دوره 9، شماره 19 ، آذر 1381، ، صفحه 7-34
چکیده
دشواری تعریف و تحدید معنای اصطلاحی مشارکت به اندازه ای است که گاه تا حد وارونگی و تضاد پیش می رود. این نوشته در چند صفحه نخست کوشیده است هم معنایی و نا هم معنایی، هم معنایی ناقص و کامل لغوی واژه مشارکت را با برخی واژگان مترادف و متباین همچون انبازی، خود یاری، همکاری، تعاون، معاونت، کمک، همیاری، دگریاری و یاریگری را در زبان فارسی مشخص ...
بیشتر
دشواری تعریف و تحدید معنای اصطلاحی مشارکت به اندازه ای است که گاه تا حد وارونگی و تضاد پیش می رود. این نوشته در چند صفحه نخست کوشیده است هم معنایی و نا هم معنایی، هم معنایی ناقص و کامل لغوی واژه مشارکت را با برخی واژگان مترادف و متباین همچون انبازی، خود یاری، همکاری، تعاون، معاونت، کمک، همیاری، دگریاری و یاریگری را در زبان فارسی مشخص سازد. سپس با گذر از سطح معانی لغوی واژگان، در پی راه یابی به معنای اصطلاحی و جوهره مشارکت، نویسنده به ذکر تعاریفی پرداخته است، که در آنها جوهره مشارکت یا اصطلاحاتی نظیر دموکراسی، قدرت بخشی، اختیاردهی، سازماندهی، دخالت دادن، دخالت جمعی، خود اتکایی، تعاون، خود یاری، عدم تمرکز، خودمختاری محلی و نظا یر آن یکی دانسته شده است. کار بعدی نویسنده نقد این مناسبات و کوشش در راه تبدیل و تأویل این اصطلاحات به عوامل بنیادی تری است که بتواند خواننده را به جوهره و ماهیت اصلی مشارکت نزدیک تر کند. در پایان، نشان داده شده که پژوهشگران ایرانی «مشارکت کار» با وجود اختلاف آرای بسیار در مسائل پیرامونی مشارکت، با شگفتی در مورد همسانی جوهره مشارکت و یاریگری و زیر مجموعه های آن (خود یاری، همیاری و دگر یاری) با یکدیگر متفق القولند.
طاهره قادری
چکیده
توسعه سیاسی پدیده‌ای است که نمی‌توان تأثیرش را بر حیات اجتماعی - سیاسی جهان امروز، به‌ویژه در جوامع در حال توسعه، انکار کرد. در فرایند تحقق توسعه سیاسی عوامل گوناگونی ایفای نقش میکنند که در میان آنها، دولت به عنوان بزرگترین و مهمترین نهاد سیاسی جامعه نقش با اهمیتی بر عهده دارد. سامان این مقاله نیز بر همین امر استوار است؛ یعنی ...
بیشتر
توسعه سیاسی پدیده‌ای است که نمی‌توان تأثیرش را بر حیات اجتماعی - سیاسی جهان امروز، به‌ویژه در جوامع در حال توسعه، انکار کرد. در فرایند تحقق توسعه سیاسی عوامل گوناگونی ایفای نقش میکنند که در میان آنها، دولت به عنوان بزرگترین و مهمترین نهاد سیاسی جامعه نقش با اهمیتی بر عهده دارد. سامان این مقاله نیز بر همین امر استوار است؛ یعنی به دنبال مطالعه نسبت میان دولت و توسعه سیاسی است. برای دستیابی به این هدف، از روش مقایسهای مبتنی بر مطالعه اسنادی استفاده شده که در آن دو دوره گوناگون ولی پی‌درپی تاریخ معاصر ایران (1376-1368) و (1384-1376) مورد بررسی قرار گرفته است، یعنی دوران شانزده سال‌های که در طی آن دو الگوی نسبتاً متفاوت از مدیریت سیاسی، زمام اجرایی و امر سیاستگذاری دولت را در دست داشتند. مقایسه یافتهها دلالت بر این دارد که تحقق توسعه سیاسی وابستگی زیادی به نوع رویکرد و سیاستهای اتخاذ شده از سوی دولت دارد. افزون بر این، میزان تحکیم و یا تضعیف توسعه سیاسی بستگی به نوع رابطهای دارد که دولت با جامعه مدنی برقرار می‌کند. در واقع، ساز و کار موجود در این شبکه تعاملی، تعیین کننده چرایی تفاوت در چند و چون و سمت و سوی توسعه سیاسی است.
جامعه شناسی
وحید شالچی؛ روح الله قاسمی
چکیده
کشور ایران از دهه ۴۰ به بعد عمده درآمد خود را از نفت به دست آورده است. بر خلاف انتظار معقول، سیاست های اتخاذ شده دولت در زمان افزایش درآمدهای نفتی معضلات و مشکلات کشور را نسبت به گذشته بیشتر می‌سازد. در این پژوهش اثر سیاستهای دولت بر نهادهای اجتماعی اقتصاد و سیاست در دو دوره ۱۳۵۶-۱۳۵۲ و ۱۳۸9-۱۳۸۴ بررسی میشود. پرسش اصلی ما علت اصلی ...
بیشتر
کشور ایران از دهه ۴۰ به بعد عمده درآمد خود را از نفت به دست آورده است. بر خلاف انتظار معقول، سیاست های اتخاذ شده دولت در زمان افزایش درآمدهای نفتی معضلات و مشکلات کشور را نسبت به گذشته بیشتر می‌سازد. در این پژوهش اثر سیاستهای دولت بر نهادهای اجتماعی اقتصاد و سیاست در دو دوره ۱۳۵۶-۱۳۵۲ و ۱۳۸9-۱۳۸۴ بررسی میشود. پرسش اصلی ما علت اصلی شباهت سیاستهای دولت‌ها و نتایج یکسان حاصل در عرصه نهادهای اجتماعی در این دو دوره است. هدف شناخت علل مؤثر در اتخاذ تصمیمات یکسانی این دو دولت بهرغم اختلافات ایدئولوژیکی، ساختاری و تاریخی در زمان شوکهای قیمتی نفت است. در این پژوهش به‌منظور تبیین مسئله از نظریه دولت ضعیف «تری لین کارل» استفاده کرده و از نظریه دولت رانتیر بهره بردهایم. روش پژوهش، روش تطبیقی تاریخی است. از تکنیک وابستگی به مسیر در بررسی تاریخی دولت ضعیف و برای مقایسه یافتههای تحقیق از جدول توافق میل استفاده کردهایم. بر اساس یافته ها، در هر دو دوره سیاستها و نتایج یکسانی در نهادهای اقتصاد و سیاست اتفاق میافتد. دولت ضعیف بهعنوان علت اصلی و وجود دولت رانتیر و عامل چند برابر شدن قیمتهای نفت، بهعنوان علل لازم اما نه کافی تبیین‌کننده مسئله موردنظر هستند.
حسن سرایی
چکیده
این مقاله مدلی را برای بررسی و مقایسه مدرنیته‌های سیاسی در دولت ملت‌ها پیشنهاد می‌کند. پرسش این است که: اگر خطوط متفاوتی برای مدرن شدن سیاسی مردم و دولت‌ها وجود دارد، چگونه می‌توان این خطوط را نشان داد؟ راه‌حل این مطالعه، مکان‌یابی وضعیت سیاسی دولت - ملت‌ها در دستگاه مختصاتی با چهار محور و درواقع چهار طیف از تعیین / عدم تعیین حق ...
بیشتر
این مقاله مدلی را برای بررسی و مقایسه مدرنیته‌های سیاسی در دولت ملت‌ها پیشنهاد می‌کند. پرسش این است که: اگر خطوط متفاوتی برای مدرن شدن سیاسی مردم و دولت‌ها وجود دارد، چگونه می‌توان این خطوط را نشان داد؟ راه‌حل این مطالعه، مکان‌یابی وضعیت سیاسی دولت - ملت‌ها در دستگاه مختصاتی با چهار محور و درواقع چهار طیف از تعیین / عدم تعیین حق سرنوشت، توزیع مسالمتآمیز / خشونتآمیز قدرت، مشارکت محدود / همگانی در سیاست، نهادمندی / نانهادمندی سیاسی است. بنا بر این دستگاه مفهومی، می‌توان مسیرهای مختلفی را درحرکت از وضعیت پیش مدرن به وضعیت مدرن، ترسیم نمود. مسیرهایی متعدد که ممکن است متفاوت و حتی تکینه باشند. با توجه به امکانات این مدل، می‌توان ضمن مقایسه دولت- ملت‌های مختلف، بدون فرو کاستن مقایسه به تکاملگرایی، در انواع آیندههای باورپذیر، سیاستهایی جایگزین را تدوین نمود و بهجای منطق پیشبینی، از منطق آیندهپژوهانه در سیاستگذاری کمک گرفت.
مسعود چلبی
چکیده
در این مقاله تحلیل شبکه به عنوان روش و هم به مثابه یک رهیافت نظری مورد توجه قرار میگیرد. در وجه روشی، در مقابل روش طبقه بندی ، تحلیل شبکه از نوع روشهای رابطه ای قلمداد می شود. بعضی از خصوصیات روشی آن از جمله་ واحد تحلیل، نوع داده ها، نحوه نمونه گیری ، نوع تحلیل و فنون تحلیل مطرح نظر واقع می شود. در وجه بینشی ، بعضی مفروضات هستی شناختی ...
بیشتر
در این مقاله تحلیل شبکه به عنوان روش و هم به مثابه یک رهیافت نظری مورد توجه قرار میگیرد. در وجه روشی، در مقابل روش طبقه بندی ، تحلیل شبکه از نوع روشهای رابطه ای قلمداد می شود. بعضی از خصوصیات روشی آن از جمله་ واحد تحلیل، نوع داده ها، نحوه نمونه گیری ، نوع تحلیل و فنون تحلیل مطرح نظر واقع می شود. در وجه بینشی ، بعضی مفروضات هستی شناختی و معرفت شناختی رهیافت تحلیل شبکه به دنبال آن نظریه شبکه معرفی می شوند. در بخش پایانی ، رابطه تحلیل شبکه، با بعضی از تئوری های جامعه شناختی شامل نظریه خودکشی، نظریه مبادله اجتماعی، نظریه انسجام اجتماعی ، نظریه کنش و نظریه نظام جهانی بررسی می شود.
مطالعات زنان
علی جنادله؛ زهرا پویا
چکیده
عدم تناسب حضور زنان در سطوح مدیریتی، با توزیع جنسیتی جمعیت و تحصیلات، زمینه‌ساز پژوهش‌هایی درخصوص بررسی موانع دستیابی زنان به سطوح مدیریتی شده است. در این مطالعه با بهره‌گیری از چارچوب کرومی، نظریه‌های مطرح درخصوص موانع ارتقاء شغلی زنان در دو دسته موانع درونی و بیرونی صورتبندی شده و سپس مطالعات تجربی داخلی صورت گرفته در این زمینه، ...
بیشتر
عدم تناسب حضور زنان در سطوح مدیریتی، با توزیع جنسیتی جمعیت و تحصیلات، زمینه‌ساز پژوهش‌هایی درخصوص بررسی موانع دستیابی زنان به سطوح مدیریتی شده است. در این مطالعه با بهره‌گیری از چارچوب کرومی، نظریه‌های مطرح درخصوص موانع ارتقاء شغلی زنان در دو دسته موانع درونی و بیرونی صورتبندی شده و سپس مطالعات تجربی داخلی صورت گرفته در این زمینه، طی بازۀ زمانی سال‌های 1385 تا 1395 براساس این چارچوب مورد بررسی قرار گرفته‌اند. نظریه‌های موانع درونی به طور عمده، موانع دستیابی زنان به مناصب مدیریتی را در الزامات نقشی زنان و میزان دل‌بستگی شغلی آنها جستجو میکنند. در مقابل، در نظریه‌های موانع بیرونی، بر عوامل نگرشی همچون کلیشه‌های جنسیتی و عوامل ساختاری همچون سقف شیشه‌ای و تبعیض جنسیتی تأکید میشود. روش تحقیق در این مطالعه فراتحلیل بوده و مطالعات مورد بررسی براساس جستجوی سیستماتیک در چهار پایگاه دادههای علمی داخلی انتخاب شدهاند. نتایج فراتحلیل 20 مطالعۀ انتخاب شده، نشان می‌دهد که یافتههای این مطالعات در مجموع تأییدکنندۀ موانع بیرونی هستند. همچنین در برخی از مطالعات، تفاوت معنی‌داری بین زنان و مردان درخصوص ارجحیت موانع درونی یا بیرونی مؤثر بر دستیابی زنان به مناصب مدیریتی وجود دارد.
مرتضی فرهادی
دوره 4، شماره 7.8 ، اسفند 1374، ، صفحه 13-61
چکیده
این نوشته، گزارشی از بزرگترین مجموعه نویافته سنگ نگاره های حکاکی شده صخره ای و نشانه های نمادین ما قبل هیروگلیف در ایران و آسیاست. اهمیت این مجموعه نه در بزرگی اندازه نگاره ها، بلکه به خاطر پهنه کار، کثرت تصاویر، تکرار نمادها و تنوع بسیار از لحاظ مضمون و صحنه های کمیاب و یا حتی منحصر بفرد در نقاشی های پیش از تاریخ آدمی است. تصاویر پستانداران، ...
بیشتر
این نوشته، گزارشی از بزرگترین مجموعه نویافته سنگ نگاره های حکاکی شده صخره ای و نشانه های نمادین ما قبل هیروگلیف در ایران و آسیاست. اهمیت این مجموعه نه در بزرگی اندازه نگاره ها، بلکه به خاطر پهنه کار، کثرت تصاویر، تکرار نمادها و تنوع بسیار از لحاظ مضمون و صحنه های کمیاب و یا حتی منحصر بفرد در نقاشی های پیش از تاریخ آدمی است. تصاویر پستانداران، پرندگان و از جمله برخی پستانداران منقرض شده در سطح ملی و محلی، ابزارهای گوناگون شکار و برخی ابزارهای ناشناخته، و در یک مورد، شباهت حیرت انگیزی که بین یکی از این نقوش با تصاویر غار سه برادر ( TTOIS - FTC TCS) در فرانسه وجود دارد و همچنین مضامین جانوری و شکار که به سبک های گوناگون، بارها وبارها و گاه بر روی هم تکرار شده اند، به طورکلی می توانند پرتوی بر زندگی پیش از تاریخ و دوران تاریخی آدمی در این منطقه بیفکنند و باستان شناسان، مردم شناسان، مردم شناسان پیش از تاریخ، زبانشناسان، تاریخ نویسان هنر و اختراع و ابزارسازی، جغرافی دانان و بوم شناسان را بکار آیند. تشریح یک کتیبه پهلوی و چند کتیبه عربی و فارسی موجود در این مجموعه سنگ نگاره ها، در این گزارش مستثنی شده و در نوشتاری دیگر بدانها پرداخته شده است.
حسین بارانی
دوره 13، شماره 34.35 ، آذر 1385، ، صفحه 13-40
چکیده
زبان، تجلیگاه فرهنگ و اندیشه است. شکلی از زبان که توسط اهل یک فن یا تخصصی بهکار میرود، زبان تخصصی است. زبان فارسی تخصصی در حال حاضر بریده از زبان مردم، و متأثر از زبانهای بیگانه است. فرهنگ ها و واژهنامه های تخصصی نیز منفعل از واژهنامه هایبیگانه تهیه می شود و بسیاری از آنان فاقد معادل های در خور زبان فاخر فارسی اند و از این روگویشوران ...
بیشتر
زبان، تجلیگاه فرهنگ و اندیشه است. شکلی از زبان که توسط اهل یک فن یا تخصصی بهکار میرود، زبان تخصصی است. زبان فارسی تخصصی در حال حاضر بریده از زبان مردم، و متأثر از زبانهای بیگانه است. فرهنگ ها و واژهنامه های تخصصی نیز منفعل از واژهنامه هایبیگانه تهیه می شود و بسیاری از آنان فاقد معادل های در خور زبان فاخر فارسی اند و از این روگویشوران و دانشوران ایرانی را در بیان اندیشه ناتوان جلوه می دهند. از سوی دیگر استفاده ازدست آوردهای علمی دنیا واژهگزینی در حوزه های تخصصی را واجب می نماید. این کار بنا بهسابقه و موضوعیت، در هر حرفه و رشته ی علمی امری تخصصی به حساب میآید. واژهگزینیبر استفاده از منابع مکتوب و شفاهی تکیه دارد. منابع شفاهی بخش بزرگ و ناشناختهای از گنجینه ی واژگان علمی و فنی را در خود جای داده است، و در حالی که بررسی آنها برایتوسعه ی اندیشه و زبان تخصصی ضرورت دارد، کمتر مورد توجه و اقبال بوده است. این مقاله محصولی از پژوهشی مشارکتیدر بین گله داران البرز شرقی است که حدود یکصد و بیست واژه ی تخصصی رایج بین آنها را در زمینه های شناخت محیط ، چرا و چراگاه، اماکن و ابنیه ی شبانی، نظام سنتی بهره برداری از مرتع، گله وگلهداری معرفی می نماید. مجموعهی چنین واژگانی در بین شبانان نحوه ی طبقهبندی اشیاء و پدیدهها و به عبارتی دانش موجود دربارهی محیط و بهره برداری از منابع طبیعی را نزد آنان معرفی می نماید. با وجود چنین گنجینه هایی شایسته نیست مراکز علمی و دانشگاهی که به بررسی فرهنگ یا محیط می پردازند، در شناخت و طبقه بندی هستی انفعالی عمل نموده، طبقه بندی دیگران را مینا قراردهند و مفاهیم و مضامین ریشه دار در فرهنگ بالنده را قربانی تطبیقی با واژگان بیگانه نمایند. این مقاله مجموعه ای از واژگان تخصصی فارسی دربارهی مرتع و مرتع داری را ارایه می نماید که با محیط جغرافیایی و نظام بهره برداری منطقه تطابق دارد و در گفتار شبانان (دانش مردمی)کاملا متداول است، ولی در نوشتار دانشوران و دانشگاهیان (دانش رسمی) کمتر نشانی از آنها یافت می شود و این در حالی است که برای اطلاق واژگان بر مفاهیم و مضامین سخت مورد نیازند.
علیرضا ملائی توانی
چکیده
روابط دولت و ملت در فرمان مشروطیت علیرضا ملائی توانی* ...
بیشتر
روابط دولت و ملت در فرمان مشروطیت علیرضا ملائی توانی* تاریخ دریافت: 15/10/94 تاریخ پذیرش: 20/3/95 چکیده فرمان مشروطه نخستین متن رسمی معاصر در تعریف مناسبات دولت و ملت در تاریخ ایران است که به تغییر روابط دولت و ملت و نیز دگرگونی نهادهای سیاسی منجر شد و دوره تازه‌ای را در حیات و پویش سیاسی ایرانیان رقم زد. از سه فرمان صادر شده، دو فرمان نخستین با اعتراض مشروطه‌خواهان لغو شد، اما فرمان سوم مورد تأیید قرار گرفت. به دنبال آن تحصن در سفارت و مهاجرت علما پایان یافت. اما مسئله این است که چرا سه فرمان متفاوت صادر شد و بر سر محتوای آنها کشمکش درمی‌گرفت؟ نوع و ماهیت مناسباتی که این فرمان‌ها در روابط دولت و ملت رقم می‌زدند چه بود؟ این مقاله با تحلیل مضمون این فرمان‌ها و بررسی مناسبات قدرت بین دولت و ملت، به این نتیجه می‌رسد که راز اصلی صدور سه فرمان متفاوت جدال بر سر تعیین جایگاه ملت در متن این سند مهم و تعیین نوع رابطه دولت و ملت در متن این فرمان‌ها بود که برای نخستین بار حق ایرانیان را برای مشارکت در قدرت به رسمیت می‌شناخت. *دانشیار تاریخ، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی. alireza mollaiynet@yahoo.com
هادی خانیکی
دوره 12، شماره 28.29 ، خرداد 1384، ، صفحه 7-56
چکیده
این مقاله به توصیف تاریخی دو رویکرد علمی می پردازد که بنیان های مطالعات ارتباطات و توسعه را در ایران نهاده اند. رویکرد نخست که ملا نظر دکتر مجید تهرانیان بود و پیش از پیروزی انقلاب اسلامی نقطه عطفی در پژوهشی و برنامه ریزی ارتباطات و توسعه به شمار می آید، عمدتاً بر تبیین مفهومی نو در توسعه ملی مبتنی است. رویکرد دوم که دکتر کاظم معتمد ...
بیشتر
این مقاله به توصیف تاریخی دو رویکرد علمی می پردازد که بنیان های مطالعات ارتباطات و توسعه را در ایران نهاده اند. رویکرد نخست که ملا نظر دکتر مجید تهرانیان بود و پیش از پیروزی انقلاب اسلامی نقطه عطفی در پژوهشی و برنامه ریزی ارتباطات و توسعه به شمار می آید، عمدتاً بر تبیین مفهومی نو در توسعه ملی مبتنی است. رویکرد دوم که دکتر کاظم معتمد نژاد بر آن تکیه دارد و به تحولی در آموزش و سیاستگذاری ارتباطی پس از انقلاب می انجامد، با رد الگوهای خطی توسعه، در حوزه «مطالعات انتقادی» جای میگیرد. اگرچه نقطه عزیمت رویکرد نخست، پژوهش و نقطه عزیمت رویکرد دوم، آموزش به ویژه در دوره های عالی دانشگاهی است، اما دامنه فراگیری هر دو نهایتاً برنامه های توسعه ملی است.
عباس کشاورز شکری؛ زاهد غفاری؛ محسن خلیلی
دوره 15، شماره 42.43 ، اسفند 1387، ، صفحه 13-37
چکیده
در این مقاله به بررسی و نقد برخی ازتبیین های انقلاب اسلامی پرداخته شده است،که شامل نظریه های جامعه توده وار، نظا منوین جهانی، نوسازی شتابان، توسعه ناموزون، ساخت قدرت شخصی دولت، ضعف دستگاه سرکوب شاه، آسیب پذیری دولت رانتی، گفتمان و نظریه عرفانی می باشد. شیوه کار بدین صورت است که ابتدا به بررسی سوال ها و فرضیه های اصلی و فرعی مطرح شدهدراینآثار،پرداخته ...
بیشتر
در این مقاله به بررسی و نقد برخی ازتبیین های انقلاب اسلامی پرداخته شده است،که شامل نظریه های جامعه توده وار، نظا منوین جهانی، نوسازی شتابان، توسعه ناموزون، ساخت قدرت شخصی دولت، ضعف دستگاه سرکوب شاه، آسیب پذیری دولت رانتی، گفتمان و نظریه عرفانی می باشد. شیوه کار بدین صورت است که ابتدا به بررسی سوال ها و فرضیه های اصلی و فرعی مطرح شدهدراینآثار،پرداخته شده وسپس چارچوب نظری آنها مورد بررسی به طورخلاصه آورده شده است و نهایتا نشان داده شده که چگونه با استفاده ازاین نظریه ها انقلاب اسلامی تبیین شده است.
مرتضی فرهادی
چکیده
جی‌غال‌اسمک (جوغاسم، پیشوک، پیقُک، چیدم، چیدان، چکیدان...)گیاه مردم‌شناسی و جغرافیای گیاهی (قلمرو رویشی) این گیاه در ایرانمرتضی فرهادی* سیاوش امینی، طیب خالدی، مرتضی رشیدی، شجاع امیری، افشین شیراوند، ایرج جمشیدی، فهد کمالوندی، علی گاورسینی، امیر مرادی، خانم جلیلیان، اکرم احمدی دارام رودی ** تاریخ دریافت: ...
بیشتر
جی‌غال‌اسمک (جوغاسم، پیشوک، پیقُک، چیدم، چیدان، چکیدان...)گیاه مردم‌شناسی و جغرافیای گیاهی (قلمرو رویشی) این گیاه در ایرانمرتضی فرهادی* سیاوش امینی، طیب خالدی، مرتضی رشیدی، شجاع امیری، افشین شیراوند، ایرج جمشیدی، فهد کمالوندی، علی گاورسینی، امیر مرادی، خانم جلیلیان، اکرم احمدی دارام رودی ** تاریخ دریافت: 15/10/92 تاریخ پذیرش: 17/2/93چکیده نوشته حاضر یک روبر (الگو) و نقشه (واگیره) کار برای گیاهان ایران بوده که حاصل کار طولانی مدت نویسنده و با کمک بیش از پانزده تن از دانشجویان کوشا و علاقمند و هوشمند دانشکده علوم اجتماعی در ربع قرن گذشته، به سامان رسیده است. این نوشته توانسته است قلمرو رویشی این گیاه را در حدود یک چهارم سرزمین ایران پی گرفته و بقایا و بازمانده خرده‌فرهنگ گردآوری و مصرف آن را به ویژه در قحط‌سالی‌ها و گرانسالی‌ها و تنگ‌سالی‌ها را ثبت و ضبط کرده و نام فارسی این گیاه را از یک نام "جوغاسم" آن هم با املای "جوقاسم" که از نظر تاریخی و زبان‌شناسی بی‌معنا است را به حدود پنجاه نام از چندین استان ایران، استان‌های آذربایجان شرقی و غربی، کرمانشاه، ایلام و بخش‌هایی از استان زنجان و اصفهان و همدان و لرستان و استان مرکزی برساند و نمونه‌هایی از ادبیات شفاهی و باورها و هنجارهای مربوط به این گیاه را مردم‌نگاری کند و از طریق این کار میدانی بسیار کوچک از نظر مضمون و بسیار عمیق از نظر توجه به ریزه‌کاری‌ها همچون گمانه‌زنی‌های باستان‌شناسی و با زمان‌بری بسیار به مقیاسی برای کار بر روی تک تک گیاهان مفید و هم گذشته ایران دست یابد. این کار میدانی سبب شده است که ما به تحلیل جدیدی درباره خرافه نیز دست یابیم به این عنوان که پیش از این تصور غالب این بود که خرافه حاصل مغزهای ناتوان جامعه و شیوع و نفوذ آن باورها و رفتارها به جامعه فرهنگ است. این کار نشان می‌دهد که به احتمال زیاد، داقل بخشی از آنچه را که ما امروزه خرافه می‌دانیم حاصل ذهن‌های پیشرفتة حکما و جامعه برای اعمال نفوذ و کنترل کودکان و کم دانشان و حاهلان عصر خویش بوده است. واژه‌های کلیدی: گیاه مردم‌شناسی، جوغاسم، پیشوک، گرانسالی
مهدی محسنیان راد
دوره 6، شماره 10 ، شهریور 1377، ، صفحه 17-46
چکیده
مقاله حاضر خلاصه ای است از یک گزارش ۵۵۳ صفحه ای که منعکس کننده وضعیت انتقاد در مطبوعات ایران، ریشه های شکل گیری آن و راه های افزایش کارآیی آن است. اگر این فرض را بپذیریم که انتقادهای مستند، دقیق و خردگرایانه که دور از اغراض شخصی بوده و از مسئولیت و شهامت ناقد سرچشمه گرفته باشند، می توانند در آگاهی افکار عمومی از خطاها و کجروی ها و نظارت ...
بیشتر
مقاله حاضر خلاصه ای است از یک گزارش ۵۵۳ صفحه ای که منعکس کننده وضعیت انتقاد در مطبوعات ایران، ریشه های شکل گیری آن و راه های افزایش کارآیی آن است. اگر این فرض را بپذیریم که انتقادهای مستند، دقیق و خردگرایانه که دور از اغراض شخصی بوده و از مسئولیت و شهامت ناقد سرچشمه گرفته باشند، می توانند در آگاهی افکار عمومی از خطاها و کجروی ها و نظارت آنان بر عملکردها ایفای نقش کنند و از آن سو، انتقادهای سست، احساسی و مغرضانه می توانند منتج به نامیدی و کاهش عزت نفس مردمان، به ویژه در کشورهای در حال گذر شوند، شناخت وضعیت انتقاد در مطبوعات ایران، برای تحلیل کارکردهای مثبت و منفی آن و برنامه ریزی به منظور فراهم کردن زمینه رشد کارکردهای مثبت آن ضروری است. برای ارائه این تحقیق، مجموعه قوانین مربوط به مطبوعات ایران - از آغاز تاکنون - مورد بررسی قرار گرفت. پس از ارائه تعریفی عملیاتی از دولتمردان (سرآمدان هر سه قوه) کلیه گفته های آنان درباره مطبوعات و روزنامه نگاران طی شانزده سال استخراج و به وسیله نرمافزار ویژه ای که برای این بررسی طراحی شد، مورد تحلیل محتوا قرار گرفت. همچنین با نرمافزار طراحی شده دیگری، ۹۱۹ نسخه از ۲۱۵ عنوان روزنامه و مجله که طی یک روزنامه و مجله که طی یک ماه نشر شده بود تحلیل محتوا شد. علاوه بر آن، پرسشنامه ویژه ای که برای آزمود زمینه ای مرتبط با برداشت روزنامه نگاران ایران از دولت مردان تنظیم شده بود، به وسیله ۵۴ روزنامه نگار با سابقه انتقاد نویسی تکمیل شد. در این تحقیق، یک مطالعه موردی نیز انجام شد و مقوله رشد جمعیت ایران و عکس العمل های انتقادی آن در یک مقطع خاص مورد بررسی قرار گرفت و یک مدل ابداعی نیز برای ارتباط آرمانی دولت – مطبوعات ملت ارائه گردید.
پریچهر ابراهیمی
دوره 5، شماره 9 ، آذر 1376، ، صفحه 19-50
چکیده
وضعیت، گسترش و موقعیت طبقه متوسط جدید در جوامع امروز، یکی از بحث برانگیزترین مباحث در محدوده قشربندی اجتماعی - اقتصادی است. البته طبقه متوسط جدید در جامعه شناسی کلاسیک سده نوزدهم و اوایل سده بیستم به دلیل دارا نبودد جایگاه ویژه ای در جامعه، چندان مورد عنایت و توجه نبود. ولی در تداوم سده بیستم و واقعیت یافتن گسترش کمی طبقه متوسط جدید، ...
بیشتر
وضعیت، گسترش و موقعیت طبقه متوسط جدید در جوامع امروز، یکی از بحث برانگیزترین مباحث در محدوده قشربندی اجتماعی - اقتصادی است. البته طبقه متوسط جدید در جامعه شناسی کلاسیک سده نوزدهم و اوایل سده بیستم به دلیل دارا نبودد جایگاه ویژه ای در جامعه، چندان مورد عنایت و توجه نبود. ولی در تداوم سده بیستم و واقعیت یافتن گسترش کمی طبقه متوسط جدید، پذیرش، اهمیت و لزوم بررسی این طبقه وضوح بیشتری یافت. در این مقاله، ضمن مروری تئوریک بر جایگاه، وضعیت، کمیت و چگونگی ملاک های تعیین طبقه متوسط جدید، با مروری بر وضعیت این طبقه در ایران با استفاده از الف) اطلاعات آماری موجود، ب) تحقیق میدانی در شهر تهران با نمونه گیری تصادفی چند مرحله ای و تعین حجم نمونه از طریق رابطه کوکران و پ) استفاده از کتب و تحقیقات قبلی به بررسی ویژگی های کلی طبقه متوسط جدید در جوامع توسعه یافته و مقایسه آنها با ایران اهتمام گردید
علیرضا بی زبان؛ مصطفی اجتهادی
چکیده
نوشتار حاضر به توضیح چرایی و چگونگی وقوع مکرر بی‌ثباتی‌های سیاسی و عدم تداوم دولت نوپدید مشروطه از منظر رابطه بین جامعه و دولت می‌پردازد. برای این منظور، در ابتدا به بررسی ویژگی‌های جامعه و دولت و سپس با استمداد از رویکرد نهادگرایی میگدال نشان داده است که چگونه نهادها و نیروهای اجتماعی این دوره جهت کسب حق تعیین «قواعد» و قدرت ...
بیشتر
نوشتار حاضر به توضیح چرایی و چگونگی وقوع مکرر بی‌ثباتی‌های سیاسی و عدم تداوم دولت نوپدید مشروطه از منظر رابطه بین جامعه و دولت می‌پردازد. برای این منظور، در ابتدا به بررسی ویژگی‌های جامعه و دولت و سپس با استمداد از رویکرد نهادگرایی میگدال نشان داده است که چگونه نهادها و نیروهای اجتماعی این دوره جهت کسب حق تعیین «قواعد» و قدرت انحصاری «کنترل اجتماعی»، دولت مشروطه را به میدان کشمکش و گاه با ائتلاف موقتی‌ای که با برخی نیروهای اجتماعی قدرتمند ایجاد می‌کردند آن را به «کارگزار» خود تبدیل می‌نمودند که به نوبه خود مخالفت دیگر نیروها و در نتیجه تشدید منازعات سیاسی را موجب می‌شد. فقدان خودمختاری و تضاد منافع این نهادها تضعیف قدرت عاملیت دولت را موجب شد که به تدریج زمینه افزایش نارضایتی و بی‌اعتمادی، کاهش مشروعیت دولت، تعمیق شکاف بین دولت و جامعه و در نهایت بروز رویدادهایی از قبیل کودتا، فروپاشی پی‌درپی کابینه‌های دولتی، جنبش‌های گریز از مرکز و... را فراهم کرد که ثبات نظام سیاسی مستقر در این دوره را با چالش‌ها و یا دگرگونی‌های نامتعارف مواجه نمود. در واقع، بی‌ثباتی‌های پس از انقلاب مشروطه را باید در عدم تقارن قدرت دولت با قدرت جامعه یا به عبارتی به‌مثابه پیامدِ «رابطه نامتقارن» بین جامعه پراکنده و نامنسجم و دولت ضعیف دانست.
اکبر زارع شاه آبادی
دوره 9، شماره 18 ، شهریور 1381، ، صفحه 23-43
چکیده
.
دانشگاه محال خردورزی، آموزش و یادگیری بسیاری از مسائل اقتصادی - اجتماعی و فرهنگی است که باعث ایجاد فرصت هایی برای پیشرفت و ترقی افراد می شود. جوانان با درک این مسائل به آموزش عالی روی می آورند. هدف این مقاله، بررسی عوامل اقتصادی و اجتماعی موثر بر گرایش به آموزش عالی در بین دانشجویان به منظور شناخت نگرش، باور، نیاز، ارزش و آرمان آنها ...
بیشتر
.
دانشگاه محال خردورزی، آموزش و یادگیری بسیاری از مسائل اقتصادی - اجتماعی و فرهنگی است که باعث ایجاد فرصت هایی برای پیشرفت و ترقی افراد می شود. جوانان با درک این مسائل به آموزش عالی روی می آورند. هدف این مقاله، بررسی عوامل اقتصادی و اجتماعی موثر بر گرایش به آموزش عالی در بین دانشجویان به منظور شناخت نگرش، باور، نیاز، ارزش و آرمان آنها از تحصیلات دانشگاهی است. روش تحقی، پیمایشی است و اطلاعات لازم از طریق پرسشنامه جمع آوری شده است. جامعه آماری این تحقیق ۶۶۳۵ نفر از دانشجویان دانشگاه یزد است که در سال تحصیلی ۸۱- ۸۰ در این دانشگاه مشغول به تحصیلی بوده اند و تعداد ۳۵۰ نفر از آنها به عنوان نمونه به روش تصادفی ساده برگزیده شده اند. پرسش اصلی تحقیق این است که علاقه و انگیزه این جوانان از تحصیل در دانشگاه چیست؟ و چه عواملی بر این علل و انگیزه ها موثرند؟ براساس نتایج این تحقیق، گرایش به آموزش عالی پس از قبولی در دانشگاه کاهش می یابد، اما این کاهش در مورد دو جنس یکسان نیست و گرایش پسران به آموزش عالی نسبت به دختران بیشتر کاهش می یابد. همچنین گرایش به آموزش عالی در بین طبقات اجتماعی مختلف یکسان است و انگیزه های مهم دانشجویان در گرایش به آموزش عالی به ترتیب، کسب منزلت اجتماعی بالاتر، کسب معلومات بالاتر، کسب شغال بالاتر و کسب درآمد بالاتر بوده است.
ناصر فکوهی
دوره 11، شماره 26 ، شهریور 1383، ، صفحه 25-67
چکیده
ثبات و پایداری حکومت های سیاسی در آغاز قرن بیست و یکم بر میزان پا گرفتن و درونی شدن پنداشت ها و رفتارهای دموکراتیک در انسان هایی استوار است که واحدهای سیاسی جدید یعنی دولت های ملی را می سازند. رابطه مستقیم کاهش تنش های اجتماعی درونی و تنش های سیاسی بین المللی و هزینه های ناشی از آنها با این ثبات، امروزه کاملا روشن است. از این رو، تلاش ...
بیشتر
ثبات و پایداری حکومت های سیاسی در آغاز قرن بیست و یکم بر میزان پا گرفتن و درونی شدن پنداشت ها و رفتارهای دموکراتیک در انسان هایی استوار است که واحدهای سیاسی جدید یعنی دولت های ملی را می سازند. رابطه مستقیم کاهش تنش های اجتماعی درونی و تنش های سیاسی بین المللی و هزینه های ناشی از آنها با این ثبات، امروزه کاملا روشن است. از این رو، تلاش در جهت توسعه پایدار نمی تواند بدون حرکت در جهت توسعه سیاسی، به مثابه یکی از محورهای اصلی آن، معنایی داشته باشد. توسعه سیاسی نیز مهمترین مؤلفه خود را مشارکت سیاسی اعلام می دارد که هر چند در شرایط غیردموکراتیک، یک آرمان و آرزوی مورد مطالبه است، ولی در شرایط دموکراتیک لزوماً از سوی بازیگران اجتماعی به اجرا در نمی آید. مطالعه در مورد مشارکت سیاسی می تواند از دو ورودی انجام گیرد: پنداشت ور رفتار. در پژوهش حاضر، بخشش اول یعنی پنداشت مورد نظر بوده است. جامعه مورد مطالعه، جامعه ای روستایی انتخاب شده است که به دلایلی متعدد، موانع بیشتری در آن برای گسترش مشارکت سیاسی وجود دارد. افزون براین، برای آن که بتوان در کنار روش های متعارف از روش های ژرفانگر نیز استفاده کرد، حوزه مطالعه به دو روستا در منطقه گرمسار محدود شده است که انتخاب آنها بر اساس گروهی از پارامترهای معنادار در زمینه پرسش های تحقیق انجام گرفته است. در این تحقیق که با استفاده از یک پرسشنامه و مصاحبه ها و مشاهدات میدانی طولانی مدت به انجام رسیده است، تأکید اساسی بر پنج حوزه جنسیت، خویشاوندی، رسانه ها، شهر و رابطه ملی - محلی بوده است و در هر یک از آنها پس از ارائه یک تحلیل، راهکارهایی عملی در کوتاه و درازمدت ارائه شده است.
