جامعه شناسی
اردشیر بهرامی؛ پروانه دانش؛ زهرا محمدی
چکیده
امروزه شهرستان ورامین با رشد فزایندهای از حیث اقدام به خودکشی روبرو شده است. مطالعه حاضر باهدف مطالعه بسترهای اقدام به خودکشی انجام شده است. رویکرد تحقیق حاضر کیفی و از استراتژی دادهبنیاد به‌منظور کدگذاری و تحلیل دادهها استفاده شده است. جامعه موردمطالعه کلیه جوانان اقدامکننده به خودکشی در شهر ورامین بودند که به مراکز ...
بیشتر
امروزه شهرستان ورامین با رشد فزایندهای از حیث اقدام به خودکشی روبرو شده است. مطالعه حاضر باهدف مطالعه بسترهای اقدام به خودکشی انجام شده است. رویکرد تحقیق حاضر کیفی و از استراتژی دادهبنیاد به‌منظور کدگذاری و تحلیل دادهها استفاده شده است. جامعه موردمطالعه کلیه جوانان اقدامکننده به خودکشی در شهر ورامین بودند که به مراکز اورژانس اجتماعی مراجعه کردند. نمونهگیری به‌صورت هدفمند و نظری انجام گرفت که بعد از مصاحبه عمیق فردی با هفده نفر اشباع نظری حاصل شد. اعتبار دادهها نیز از طریق بازبینی توسط متخصصان، بازبینی توسط مشارکتکنندگان و استنادپذیری حاصل شد. یافتهها نشان میدهد، پدیده محوری اقدام به خودکشی در بین جوانان موردمطالعه نابرابری زایا است. شرایط علی «نابسامانی مرزهای خانواده، ترس از سوژگی و نگاه ابزاری، خودپنداره شکاک، ازدواج واپسگرا و انسداد در تداومبخشی به خود (عاملیت معنابخش) هستند. بسترها نیز خود را در قالب مقولاتی همچون «خیرمحدود، بافت موزاییکی بیثبات، زنجیرههای خویشاوندی/خانوادگی نامولد، فقر عاطفی و آگاهی محیطی محدود» نشان دادند. نتایج نشان میدهد که به‌منظور کاهش خودکشی در بین جوانان باید به ساماندهی فضاهای کنشی آنها پرداخت تا خود را به‌مثابه عامل و هویت اثرگذار شناخته و در برابر شرایط نامطلوب مقاومت کنند.
ابوالفضل ذوالفقاری
چکیده
اعتماد مهمترین مولفه نظم اجتماعی و یکی از ارکان سرمایه اجتماعی محسوب می‌شود. اعتماد همچنین یکی از جنبه‌های مهم روابط انسانی و زمینه ساز همکاری میان اعضای جامعه است. مفهوم اعتماد اجتماعی از مفاهیم کلیدی جامعه شناسی بوده و از شاخص‌های مهم در جامعه تلقی می‌شود که کاهش آن میتواند زمینه را برای رشد نا بسامانی‌ها و بی‌نظمی‌‌ها و ...
بیشتر
اعتماد مهمترین مولفه نظم اجتماعی و یکی از ارکان سرمایه اجتماعی محسوب می‌شود. اعتماد همچنین یکی از جنبه‌های مهم روابط انسانی و زمینه ساز همکاری میان اعضای جامعه است. مفهوم اعتماد اجتماعی از مفاهیم کلیدی جامعه شناسی بوده و از شاخص‌های مهم در جامعه تلقی می‌شود که کاهش آن میتواند زمینه را برای رشد نا بسامانی‌ها و بی‌نظمی‌‌ها و رشد جرائم و انحرافات در جامعه فراهم سازد. اعتماد یکی از عناصر جامعه مدنی است و میتواند به عنوان عاملی در جهت تعامل بین افراد جامعه و ارکان دولت تلقی گردد.
این پژوهش با ارائه یک مطالعه موردی از دبیران متوسطه شهر خرم آباد به تبیین جامعه شناختی میزان اعتماد اجتماعی آنان می‌پردازد. داده‌های مورد استفاده در تحقیق بر گرفته از پیمایشی است که در نمونه‌ایی به تعداد 310 نفر از دبیران متوسطه شهر خرم آباد به اجرا در آمده است. در این پژوهش برای طرح الگوی نظری از نظریات گیدنز، دورکیم، پاتنام، زتومکا، کلمن، وبر، ایوانز، و چلبی استفاده شده است.
یافته‌های پژوهش نشان داد که میزان اعتماد اجتماعی 2/4 درصد از پاسخگویان کم، 89/0درصد متوسط و 8/6 درصد زیاد میباشد. همچنین بیشترین میزان اعتماد مربوط به اعتماد بین شخصی و کمترین میزان به اعتماد نهادی مربوط می‌شود. متغیر‌های میزان دینداری، انسجام هنجاری و مشارکت اجتماعی تاثیر معنی‌داری بر میزان اعتماد اجتماعی داشتند. با استفاده از وارایانس رگرسیون خطی چند متغیره، متغیر‌های مستقل مزبور، میتوان 9/27 درصد از واریانس میزان اعتماد اجتماعی را توضیح داد.
دوره 22، شماره 70 ، آذر 1394، ، صفحه 279-312
چکیده
پرسه‌زنی که بر اثر پیوند ناموزون عناصر سنتی و مدرن در زندگیِ روزمره فرد ایرانی پروبلماتیک شده است، اکنون نشانه‌ای است با دلالت‌های معنایی گوناگون که در عرصه‌های گوناگون شهری به انحاء گوناگون خود را نمایان می‌سازد. پرسه‌زنی کنشی معطوف به ساختن فضایی فرهنگی و مقاومتی در برابر عناصرِ فرهنگِ مسلط است. تلاش پژوهش حاضر واکاویِ ژرفِ ...
بیشتر
پرسه‌زنی که بر اثر پیوند ناموزون عناصر سنتی و مدرن در زندگیِ روزمره فرد ایرانی پروبلماتیک شده است، اکنون نشانه‌ای است با دلالت‌های معنایی گوناگون که در عرصه‌های گوناگون شهری به انحاء گوناگون خود را نمایان می‌سازد. پرسه‌زنی کنشی معطوف به ساختن فضایی فرهنگی و مقاومتی در برابر عناصرِ فرهنگِ مسلط است. تلاش پژوهش حاضر واکاویِ ژرفِ تجربه پرسه‌زنی در فضاهای همگانیِ شهر سنندج است. این که پرسه زنان (جوانان) چه درکی از کنش پرسه‌زنی در این فضاها دارند؟ چگونه تعامل‌ها، لذت‌ها، معناها و تجربه‌های خود را در این فضاها شکل می‌دهند؟ چگونه با استفاده از این فضاها به خرده‌فرهنگ خاص خود شکل می‌دهند؟ چگونه در برابر فرامین فرهنگ رسمی مقاومت می‌ورزند؟ در بخش نظری منظومه‌ای از آرای زیمل، بنیامین و دوسرتو در باب پرسه‌زنی و فضاهای همگانیِ شهری ارائه‌شده است. در روش‌شناسی نیز با کاربست مردم‌نگاریِ شهری از فن مصاحبه عمیق و مشاهده مشارکتی استفاده‌شده است. نمونه مورد مطالعه بر اساس شیوه نمونهگیری هدفمند و نظری انتخاب‌شده است. نتایج نشان میدهد که تجربه پرسه‌زنی نزد پرسه زنان معانی گوناگونی دارد که در پنج مقوله بنیانی قابل دسته‌بندی‌اند: 1- مستعمره شدن زندگیِ روزمره در فضاهای همگانیِ شهری 2- آفرینش و باز شکل‌دهی فضاهای نمادین به میانجی کنش پرسه‌زنی 3- تمایز پذیری/تمایز زدایی زندگیِ روزمره به‌واسطه پرسه‌زنی 4- کارناوالی شدن زندگیِ روزمره 5- پرسه‌زنی در مقام خرده‌فرهنگ شهری. پژوهش حاضر به این نتیجه ختم می‌شود که پرسه‌زنی پراکسیسی اجتماعی است که از طریق آن گفتمان رسمیِ مسلط بر عرصه‌های شهری که سعی در تثبیت و شکل‌دهیِ این عرصه‌ها دارد، به چالش کشیده می‌شود و پرسه زنان به میانجی تسخیر نمادین این عرصه‌ها و خلق نظام معنایی خاص خود سعی در بازشکل‌دهی این عرصه‌های شهری دارند. به‌بیان‌دیگر عرصه‌های شهری صحنه معارضه جویی دو نیروی متفاوت است که یکی سعی در تثبیت گفتمان مسلط و دیگری سعی در بازتولید فضاهای گفتمانی و ارائه خوانش‌های متفاوت در این عرصه‌ها را دارد.
حسین دهقان؛ ناصر پوررضا کریم سرا
چکیده
چکیده تحلیل محتوای کتاب های درسی علوم اجتماعی در مقاطع تحصیلی ابتدایی، راهنمایی و دبیرستان که نتایج آن در این مقاله ارائه شده با این هدف انجام شده که به این پرسش پاسخ دهد که «در متون آموزشی علوم اجتماعی تا چه میزان به مفاهیم و پیام‌های مربوط به آب پرداخته شده است؟» برای پاسخگویی به این پرسش و انجام پژوهش پس از مطالعات نظری ...
بیشتر
چکیده تحلیل محتوای کتاب های درسی علوم اجتماعی در مقاطع تحصیلی ابتدایی، راهنمایی و دبیرستان که نتایج آن در این مقاله ارائه شده با این هدف انجام شده که به این پرسش پاسخ دهد که «در متون آموزشی علوم اجتماعی تا چه میزان به مفاهیم و پیام‌های مربوط به آب پرداخته شده است؟» برای پاسخگویی به این پرسش و انجام پژوهش پس از مطالعات نظری مقدماتی الگوی مورد نظر برای تحلیل محتوا استخراج و پس از تعیین روایی و پایایی الگو کار تحلیل آغاز شد. در این تحقیق، از روش تحلیل محتوا بهشکلتجزیهوتحلیلکمیاستفاده شده است. جامعه آماری تحقیق، کتاب‌های علوم اجتماعی اول ابتدایی تا پایان دبیرستان بوده است. بر این اساس نمونه آماری با جامعه آماری برابر می باشد به بیان دیگر مطالب برای احصای دقت بیشتر در نتایج، تمام شماری شده است. یافته‌های حاصل از تحلیل محتوای متون کتاب‌های علوم اجتماعی، نشان میدهد میزان مطالب مربوط به آب بسیار کم بوده و از سوی دیگر تنها 2 مطلب در خصوص صرفه جویی و یک مطلب در زمینه استفاده بهینه در مصرف آب در کتاب‌های علوم اجتماعی منعکس شده است. بر این اساس به نظر می رسد برخی فصول کتب علوم اجتماعی در مقاطع تحصیلی مختلف به علت عدم توجه کافی به آموزش شیوه‌های مصرف بهینه آب نیاز به بازنگری مجدد دارد.
غلامرضا لطیفی
چکیده
رشد علوم تجربی و تأثیرات آن مرزبندی بین علم و غیر علم را به همراه داشت. حلقه وین با محدود کردن علم به علوم تجربی و طرد سایر معارف، راه حصول به علم را مشاهده و آزمون فرضیه قلمداد نمود.دامنه این دیدگاه به علوم انسانی نیز کشیده شد و مطالعه مسائل انسانی با رویکرد تجربی دنبال گردید. پوپر، کوهن و لاکاتوش با تعدیل وجه افراطی دیدگاه علم تجربی، ...
بیشتر
رشد علوم تجربی و تأثیرات آن مرزبندی بین علم و غیر علم را به همراه داشت. حلقه وین با محدود کردن علم به علوم تجربی و طرد سایر معارف، راه حصول به علم را مشاهده و آزمون فرضیه قلمداد نمود.دامنه این دیدگاه به علوم انسانی نیز کشیده شد و مطالعه مسائل انسانی با رویکرد تجربی دنبال گردید. پوپر، کوهن و لاکاتوش با تعدیل وجه افراطی دیدگاه علم تجربی، آن را از حالت تجربی محض به سوی انسانی شدن سوق دادند. آیا با استفاده از آثار کانت،فیخته و مارکس را میتوان بازسازی،و نقش آن در تکوین نظریه برای روان کاوی فرویدی را نشان داد؟ آیا کنشگری از نظر مارکس و تقلیل آن به کنش هدفمند عقلانی در اقتصاد قابل نحقق است؟ آیا کنش عقلانی هدفمند با رعایت قواعد فنی به کنش ارتباطی با تأکید بر هنجارهای وفاقی وزبان مشترک دست یافتنی است؟ به لحاظ روش شناسی آثار هابرماس دردوره اول به نقد مکتب فرانکفورت،بازسازی دیدگاه مارکس و نقد روش شناسی پوزیتیویسم اختصاص دارد و زمینه عملگرایانه لازم برای دوره چرخش زبانی را که به نظریه کنش ارتباطی منتهی شد، فراهم آورد. این مقاله ضمن تحلیل دستاوردهای نظری هابرماس در دوره اول، تلقی معرفت شناختی او در مورد علوم انسانیرا تبیین میکند.
مسعود گلچین
دوره 6، شماره 10 ، شهریور 1377، ، صفحه 139-162
چکیده
در این مقاله، مهمترین اندیشه های اجتماعی و روان شناختی امیل دورکیم و نیز پیوند آنها با یکدیگر تشریح شده است. همچنین از نظریه جامعه شناسی معرفی و دینی او که به منظور تبیین اندیشه جامعه گرایی وی فراهم آمده، و اینکه چگونه دوگانگی طبیعت بشری در چهره های متفاوتش ، مورد و نمونه ای از تقسیم امور عالم به دو بخش مقدس و نامقدس است، سخن به میان ...
بیشتر
در این مقاله، مهمترین اندیشه های اجتماعی و روان شناختی امیل دورکیم و نیز پیوند آنها با یکدیگر تشریح شده است. همچنین از نظریه جامعه شناسی معرفی و دینی او که به منظور تبیین اندیشه جامعه گرایی وی فراهم آمده، و اینکه چگونه دوگانگی طبیعت بشری در چهره های متفاوتش ، مورد و نمونه ای از تقسیم امور عالم به دو بخش مقدس و نامقدس است، سخن به میان می آید. در ادامه، به نظریه جامعه شناختی دورکیم اشاره می شود که در پی ارائه تبیین مثبت گرا و جامعه شناختی در خصوص چگونگی پیدایی دین و کارکردهای خاص آن است با نظریه ای که همواره در اصلی ترین نقطه کانون اندیشه دورکیم قرار داشته و پویا و فعال بوده است.
مهدی مالمیر
چکیده
چکیده در این مقاله تلاش می‌شود تا با ارائه یک مدل عمومی و تکیه بر مفهوم چندبعدی قدرت، میزان قدرت عاملیت دولت و قدرت عاملیت ملت اندازه‌گیری و رابطه دولت-ملت بر مبنای آن مشخص گردد. با استفاده از الگوی شکاف قدرت سعی شده است که جایگاه کشورهای در حال گذار اقتصادی و سیاسی بر روی یک پیوستار درجه‌بندی گردد. در یک سر این پیوستار کشورهای ...
بیشتر
چکیده در این مقاله تلاش می‌شود تا با ارائه یک مدل عمومی و تکیه بر مفهوم چندبعدی قدرت، میزان قدرت عاملیت دولت و قدرت عاملیت ملت اندازه‌گیری و رابطه دولت-ملت بر مبنای آن مشخص گردد. با استفاده از الگوی شکاف قدرت سعی شده است که جایگاه کشورهای در حال گذار اقتصادی و سیاسی بر روی یک پیوستار درجه‌بندی گردد. در یک سر این پیوستار کشورهای با شکاف حداقلی قرار دارند و در سر دیگر کشورهایی هستند که پیوستگی ضعیف و شکنندهایی بین دولت و ملت آنها وجود دارد. همچنین با استفاده از فضای خاصیت طراحی شده بر مبنای دو بعد قدرت دولت و قدرت ملت، الگوهای متفاوتی از رابطه بین دولت و ملت در کشورها شناسایی شده است. این مقاله در واقع بدون این که بخواهد ادعای علت کاوی الگوهای متفاوت رابطه دولت – ملت را داشته باشد، یک مقاله توصیفی است در پاسخ به این سؤال که چگونه میتوان رابطه دولت با ملت را به صورت تجربی و کمّی به توصیف کشید
حسین علی شیرزادی
دوره 5، شماره 9 ، آذر 1376، ، صفحه 151-168
چکیده
اهمیت سازماندهی و مدیریت علمی در عملکرد موفقیت آمیز همه انواع سازمان ها و به ویژه بنگاه های تجارتی، از جمله شرکت های تعاونی که در طبقه بندی شرکت های تجارتی قرار دارند، بر همگان آشکار است. با این همه، شماری از نظریه پردازان مسایل سازماد و مدیریت و حتی برخی از علاقه مندان به تعاود و سازمان تعاونی بر این عقیده اند که چودن تولد همزمان دو ...
بیشتر
اهمیت سازماندهی و مدیریت علمی در عملکرد موفقیت آمیز همه انواع سازمان ها و به ویژه بنگاه های تجارتی، از جمله شرکت های تعاونی که در طبقه بندی شرکت های تجارتی قرار دارند، بر همگان آشکار است. با این همه، شماری از نظریه پردازان مسایل سازماد و مدیریت و حتی برخی از علاقه مندان به تعاود و سازمان تعاونی بر این عقیده اند که چودن تولد همزمان دو مولود خلف انقلاب صنعتی، اولی سازمان و مدیریت علمی و دومی شرکت تعاونی رسمی، به دلایل مختلف صورت پذیرفته است - مثلاً هدف از پیدای پدیده سازمان و مدیریت علمی با تنظیم اصول و قواعدی علمی برای اداره بنگاه های عظیم تجارتی بوده است تا از آن طریق به حفظ و فزونی سرمایه و استمرار در کسب درآمد سرشار که از انگیزه های فردی در نظام سرمایه داری است پرداخته شود، در حالی که شکل گری تعاونی علمی برای جلوگیری از اجحاف و سودجویی و استثمار و سایر عوارض سرمایه داری بوده است و این هدف ارزشمند از طریق تلاش جمعی آگاهانه و هوشیارانه در جهت رفع تمام یا پاره ای از نیازمندی های اولیه و مشترک اعضا، آن هم به شیوه همیاری و همکاری متقابل و داوطلبانه و توجه به منافع جمع صورت پذیرفته است - لذا تلفیق این دو پدیده اجتماعی، اقدامی اصولی و منطقی نیست. به نظر می رسد این گروه در شناخت خود از شرکت تعاونی که بنگاهی اجتماعی و اقتصادی و از نوع سازمان های متعالی و مردمی است، دچار اشتباه گردیده اند، زیرا اگرچه هدف تعاونی ها خدمت به اعضاست، نه کسب سود سرشار، ولی برای انجام موفقیت آمیز این هدف و ادامه حیات و بقا و ماندگاری تعاونی به ویژه در جریان رقابت سالم با سایر بخش های اقتصادی و حضور فعال در فعالیت های اجتماعی و اقتصادی جامعه براساس اصل موازنه اقتصادی، ضرورت کسب درآمدهای معقول نیز الزامی است. در نتیجه توجه جدی به هنجارهای مورد قبول سایر انواع شرکت های تجارتی از جمله توجه به بهره گیری از سازماندهی و مدیریت علمی در تعاونی ها در کنار باور و رعایت هنجارهای مورد قبول تعاونی، امری اجتناب ناپذیر است و از همین طریق است که موجبات مشارکت مؤثر اعضا در امور تعاونی که راز موفقیت تعاونی ها در آن است، فراهم می گردد. در این مقاله به اهمیت نقش سازمان و مدیریت علمی در کار کرد موفقیت آمیز تعاونی های رسمی پرداخته می شود.
عزت الله سام آرام
دوره 2، شماره 3.4 ، خرداد 1372، ، صفحه 154-165
چکیده
سالخوردگی که برای اکثر افراد جامعه ما از ۶۰ سالگی آغاز می شود، دورانی است که دارای برخی ویژگی های جسمی، اجتماعی و روانی است. یکی از این ویژگی ها کاهش نسبی قوای جسمی است، به طوری که از ۶۰ سالگی به بعد، هر چه سن بالاتر می رود، نیروهای جسمی فرد به نسبت رو به کاهش می گذارد. بازنشستگی و از دست دادن موقعیت های شغلی، دومین ویژگی این دوران است. ...
بیشتر
سالخوردگی که برای اکثر افراد جامعه ما از ۶۰ سالگی آغاز می شود، دورانی است که دارای برخی ویژگی های جسمی، اجتماعی و روانی است. یکی از این ویژگی ها کاهش نسبی قوای جسمی است، به طوری که از ۶۰ سالگی به بعد، هر چه سن بالاتر می رود، نیروهای جسمی فرد به نسبت رو به کاهش می گذارد. بازنشستگی و از دست دادن موقعیت های شغلی، دومین ویژگی این دوران است. کاهش مسئولیت هایی که مرتبط با شغل و ارتباطات اجتماعی فرد بوده است نیز از جمله این ویژگی هاست. ویژگی دیگری که در این مرحله از زندگی مطرح است، تنهایی یا احساس تنهایی است. فرد سالخورده هر چند وقت یک بار شاهد مرگ یکی از دوستان یا بستگان یا آشنایان و همسن و سالان و افراد هم دوره خویش است، لذا هر روز بیش از پیش احساس تنهایی بیشتری به او دست می دهد. تفاوت اساسی دوران سالمندی با سایر مراحل زندگی مثل کودکی یا جوانی و بزرگسالی در این است که پایان هر کدام از این مراحل، آغازی است بر مرحله بعدی زندگی، ولی سالمندی آخرین مرحله است و بعد از آن مرگ است، در حالی که مثلاً اگر یک جوان در دوران جوانی نتواند به برخی هدف های زندگی خود برسد، امید دارد که در مرحله بعدی زندگی، یعنی در بزرگسالی، به این هدفها برسد و لذا تلاش هایش تا ورود به مرحله بعدی تداوم دارد. ولی سالمند در این مرحله متوجه می شود که باید بسیاری از هدف های طولانی مدت زندگی را رها کند و آماده رفتن بشود، لذا بسیاری از تلاش هایش را به سوی جهان آخرت تغییر جهت می دهد. این وضعیت در بین سالمندان مختلف و در فرهنگ های مختلف متفاوت است. برخی به مرور از مشارکت در زندگی اجتماعی کناره گیری میکنند و در مقابل، جامعه نیز آنها را به کنار میزند و از میدان به در می کند به طوری که ممکن است دچار نوعی احساسی بیهودگی و افسردگی شوند. برخی با پذیرش نقش های جدیدی که مطابق با وضعیت آنهاست این دوره را به دوره ای نسبتاً فعال و رضایت بخش بدل میکنند. در هر دو حالت علاوه بر خصوصیات فردی سالمند، شرایط اجتماعی و به ویژه شرایط خانوادگی سالمند بسیار مؤثر است. شرایط مناسب خانواده و جامعه می تواند سالمند را به سوی پذیرش نقش های جدیدی سوق دهد و شرایط نامناسب می تواند او را منزوی و تنها کند. به علاوه میزان سلامت جسمی دوران سالمندی در این مرحله از زندگی، عاملی مهم در وضعیت زندگی اجتماعی اوست، چرا که برای هر نوع مشارکت اجتماعی در مورد سالمندان، ابتدا میزان سلامت آنها مطرح می شود. سلامت فرد سالمند و امکانات اجتماعی، از جمله وضع مالی سالمند، به او فرصت می دهد که از دوره سالمندی خود به خوبی بهره گیرد و احساس رضایت کند. به نظر می رسد که این شرایط در کل جامعه ما، اعم از شهری یا روستایی موجود باشد. البته شرایط غالب در فرهنگ سنتی ما این است که سالمندان در نقش های مهم، به عنوان راهگشا، کدخدا، راهنما، کاردان و مشابه آن مطرح باشند، ولی به نظر میرسد در جامعه سنتی، سالمند تا زمانی احترام داشته که از نظر قوای ذهنی و جسمی قادر به مشارکت در امور فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی جامعه بوده است.
ناهید مطیع؛ فریده سرحدی
دوره 1، شماره 1.2 ، اسفند 1370، ، صفحه 163-177
چکیده
بشر از دیر باز تحت تأثیر شرایط محیطی و اقلیمی پیرامونش قرار گرفته است. به طوری که بسیاری از فعالیت های تولیدی و حتی اجتماعی اش بر پایه این شرایط شکل گرفته است. البته چنین به نظر می رسد که همراه با پیچیده تر شدن جوامع و پیشرفت علوم و فنون جدید، این رابطه به صورت معکوس در می آید. یعنی انسان با بکارگیری تکنولوژی مدرن، نفوذ و تسلط خویش را بر ...
بیشتر
بشر از دیر باز تحت تأثیر شرایط محیطی و اقلیمی پیرامونش قرار گرفته است. به طوری که بسیاری از فعالیت های تولیدی و حتی اجتماعی اش بر پایه این شرایط شکل گرفته است. البته چنین به نظر می رسد که همراه با پیچیده تر شدن جوامع و پیشرفت علوم و فنون جدید، این رابطه به صورت معکوس در می آید. یعنی انسان با بکارگیری تکنولوژی مدرن، نفوذ و تسلط خویش را بر محیط پیرامونش هر چه بیشتر اعمال می کند. هر چند که تسلط همه جانبه بشر بر اقلیم و طبیعتش، حتی در کشورهای صنعتی نیز زیر سئوال است، اما میتوان گفت انسان در کشورهای جهان سوم و بویژه در محیط های روستایی، هنوز تا حد زیادی تحت تأثیر شرایط اقلیمی قرار دارد. البته باید توجه داشت منظور از « شرایط اقلیمی » تنها ویژگی هایی همچون میزان بارش باران، درجه هوا، رطوبت و ... نیست. بلکه شرایط اقلیمی خود مجموعه وسیعی را در برمی گیرد که عناصری را به صورت زنجیره ای به یکدیگر متصل می کند. مثلاً شرایط اقلیمی خود می تواند تا حدودی نزدیکی یا دوری روستا از شهر را تعیین کندو و به همین ترتیب میزان فاصله روستا از شهر می تواند برخورداری یا عدم برخورداری روستائیان را نسبت به برخی از خدمات عمرانی همچون جاده مناسب، مدرسه، آب بهداشتی، برق، حمام، وسایل مدرن زندگی و ... تعیین نماید. بنابر این شاید بتوان گفت در اکثر روستاهای ایران داشتن اقلیم مناسب و معقول، تا حد زیادی حیات اقتصادی - اجتماعی قشرهای مختلف روستایی را تحت تأثیر قرار می دهد. بررسی حاضر به منظور نشان دادن این وضعیت انجام شده است. بدین منظور سه روستای مختلف در منطقه گیلان انتخاب شدند تا تأثیرات اقلیم را بر فعالیت تولیدی زنان روستایی بررسی کنیم. این روستاها هریک اقلیمی خاص و متفاوت از دیگری دارند: ۱- روستای چاف پایین ۲- روستای ملومه ۳- روستای آهندان اهداف ما از این بررسی عبارتند از: ۱- نشان دادن تأثیر اقلیم بر نقش تولیدی زنان روستائی و مقایسه آن در اقلیم های ۲ - مقایسه فعالیت های تولیدی زنان روستا با فعالیت مردان و یافتن تشابهات و اختلافات آن روش ما در این بررسی، روش میدانی و تکنیک های مورد استفاده مصاحبه و مشاهده تواماً بوده است.
محمدرضا پویافر
چکیده
پژوهش حاضر با هدف شناسایی تجربه زیارت زائران امام رضا (ع) از طریق یک مطالعه پدیدارشناختی انجام شده است. بر این اساس، از روش مصاحبه و همچنین مشاهده مشارکتی استفاده شده است. برای نمونهگیری کیفی از استراتژی نمونهگیری هدفمند استفاده شده است. 28 مصاحبه با مشارکتکنندگان انجام شد که در این میان یک توازن نسبی بر حسب جنس و بین زائران و مجاوران ...
بیشتر
پژوهش حاضر با هدف شناسایی تجربه زیارت زائران امام رضا (ع) از طریق یک مطالعه پدیدارشناختی انجام شده است. بر این اساس، از روش مصاحبه و همچنین مشاهده مشارکتی استفاده شده است. برای نمونهگیری کیفی از استراتژی نمونهگیری هدفمند استفاده شده است. 28 مصاحبه با مشارکتکنندگان انجام شد که در این میان یک توازن نسبی بر حسب جنس و بین زائران و مجاوران برقرار شده است. برای چارچوب مفهومی مطالعه از نظریه ویلیام جیمز در تعریف تجربه دینی و تلفیقی از نظریهها و مدلهای بومی سنجش دینداری در تعریف مفهوم اصلی تجربه زیارت بر اساس شامل سه بعد اندیشهها (ذهنیات)، کنشها (اعمال) و احساسات و عواطف استفاده شده است. یافته‌های پژوهش نشاندهنده تنوعی از تجربه‌های دینی در هر سه بعد از ابعاد تجربه دینی بوده است. درعینحال، بین تجربه‌های دینی زائران و مجاوران در شاخصهایی همچون باور به اشیاء مقدس و الگوی گذران وقت در حرم تفاوت وجود داشته است؛ اما در سایر عناصر و مؤلفههای تجربه زیارتی، تنوعهای موجود بین هریک از دو گروه زائران و مجاوران مشابه با هم بوده است.
اکبر فریار
چکیده
دیدگاه پدیدارشناسی در قلمرو فلسفی محدود نمانده و در طی نیم فرد اخیر به دلیل مبانی نظری خاص خود، علوم انسانی، از جمله جامعه شناسی را تحت تاثیر قرار ... تأثیر در بعد مندولوژیک چشمگیر بوده از در موضع مقابله با پوزیتیویسم ، جامعه شناسی پدیداری را موجب گردیده و رهیافت های دیگری را نیز کم و بیش تأثر بخشیده است. در عین حال . دیدگاه پدیدارشناسی ...
بیشتر
دیدگاه پدیدارشناسی در قلمرو فلسفی محدود نمانده و در طی نیم فرد اخیر به دلیل مبانی نظری خاص خود، علوم انسانی، از جمله جامعه شناسی را تحت تاثیر قرار ... تأثیر در بعد مندولوژیک چشمگیر بوده از در موضع مقابله با پوزیتیویسم ، جامعه شناسی پدیداری را موجب گردیده و رهیافت های دیگری را نیز کم و بیش تأثر بخشیده است. در عین حال . دیدگاه پدیدارشناسی در گستره علوم اجتماعی ، از تحریف و کژفهمی در اماد نبوده است. این مقاله به تحلیل اجمالی موارد فوق پرداخته و ضمن مرور بخشی از ترمینولوژی پدیدارشناسی ، مبانی نظری و سوء برداشتهای جامعه شناسی پدیداری را برشمرده و آن را با اتو متدولوژی مقایسه کرده است. نویسنده مقاله ، در بخش پایانی به نقد و جمع بندی و نتیجه گیری پرداخته ژ نهایتا بر ضرورت و ارزشی وجود یک رهیافت کارگاهی در حوزه نظری جامعه شناسی تاکید کرده است.
نادر سالار زاده
دوره 8، شماره 13.14 ، تیر 1380، ، صفحه 173-203
چکیده
شرکت های تعاونی مصرف « سپه » یکی از انواع مهم تعاونی در ایران به شمار می روند که نقش مهمی در ارائه خدمات گوناگون در کوتاه مدت به اعضای خود و در بلندمدت به کل جامعه ایفا می کنند. شرکت های مزبور به واسطه ویژگی های فیزیکی فروشگاه، سازماندهی نیروی انسانی کارآمد، با انواع کالاها و میزان ارائه آن ها و بالاخره با قیمت های نسبتاً پایین ...
بیشتر
شرکت های تعاونی مصرف « سپه » یکی از انواع مهم تعاونی در ایران به شمار می روند که نقش مهمی در ارائه خدمات گوناگون در کوتاه مدت به اعضای خود و در بلندمدت به کل جامعه ایفا می کنند. شرکت های مزبور به واسطه ویژگی های فیزیکی فروشگاه، سازماندهی نیروی انسانی کارآمد، با انواع کالاها و میزان ارائه آن ها و بالاخره با قیمت های نسبتاً پایین تر از بازار آزاد توانسته اند منافع اقتصادی اعضای خود را تامین کنند. در عین حال ، از این طریق به سهم خود، به جلوگیری از تمایلات انحصارطلبانه در تولید و فروش محصولات معینی پردازند. به این دلیل و دلایل دیگر، این نوع شرکت های تعاونی مصرف هم از جنبه اقتصادی و هم به لحاظ اجتماعی نقشی هر چند اندک در تعادل و تعدیل ثروت و قدرت به طور کلی در جامعه ایفا می کنند و به همین جهت به منزلة الگوی موفق برای سایر تعاونی های مصرف در سطح کشور می توانند مطرح شوند.
علیرضا کلدی
دوره 7، شماره 11.12 ، اسفند 1379، ، صفحه 175-201
چکیده
این تحقیق با هدف کلی شناخت نگرش های ساکنان مناطق مختلف تهران نسبت به معلولیت انجام گرفت. هدف اصلی، شناخت یکی از مشکلات افراد دارای محدودیت، یعنی نحوة برخورد افراد عادی جامعه با معلولین و نیز میزان پذیرش افراد معلول توسط افراد عادی جامعه است. روش مطالعه در این تحقیق ، روش پیمایشی است جمع آوری اطلاعات به وسیلة پرسشنامه انجام گرفته است. ...
بیشتر
این تحقیق با هدف کلی شناخت نگرش های ساکنان مناطق مختلف تهران نسبت به معلولیت انجام گرفت. هدف اصلی، شناخت یکی از مشکلات افراد دارای محدودیت، یعنی نحوة برخورد افراد عادی جامعه با معلولین و نیز میزان پذیرش افراد معلول توسط افراد عادی جامعه است. روش مطالعه در این تحقیق ، روش پیمایشی است جمع آوری اطلاعات به وسیلة پرسشنامه انجام گرفته است. جمعیت نمونه شامل 1500 نفر افراد بالای هجده سال ساکن در مناطق ایستگانه تهران بوده است. شیوه نمونه گیری به روش تصادفی سیستماتیک و خوشه ای انجام گرفت. این تحقیق نشان داد که نگرش افراد نسبت به معلولین به دو سمت مثبت و منفی گرایش دارد و این نگرش ها بر حسب متغیر‌های مانند سن، جنس، تحصیلات، شغل و وضع تأهل پاسخگویان، با هم متفاوت است. در بین افراد جامعه، نگرش منفی نسبت به معلولیت های قابل رؤیت وجود دارد. این امر در یین افراد با چند معلولیت، پیش ترین میزان و افراد با لکنت زبان، کم ترین میزاد است.
نعیم بدیعی؛ هوشنگ عباس زاده
دوره 4، شماره 7.8 ، اسفند 1374، ، صفحه 179-216
چکیده
مفهوم «اعتماد» مخاطبان به رسانه های خبری از مفاهیمی است که سالهاست مورد توجه پژوهشگران علوم ارتباطات قرار گرفته است. این بررسی که به چگونگی اداراک دانشجویان دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه علامه طباطبایی نسبت به میزان اعتماد آنان به اخبار داخلی و بین المللی رسانه های خبری توجه دارد، موارد زیر را مطرح میکند: ا- در مورد اخبار داخلی ...
بیشتر
مفهوم «اعتماد» مخاطبان به رسانه های خبری از مفاهیمی است که سالهاست مورد توجه پژوهشگران علوم ارتباطات قرار گرفته است. این بررسی که به چگونگی اداراک دانشجویان دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه علامه طباطبایی نسبت به میزان اعتماد آنان به اخبار داخلی و بین المللی رسانه های خبری توجه دارد، موارد زیر را مطرح میکند: ا- در مورد اخبار داخلی تفاوت معنی داری بین میزان اعتماد دانشجویان نسبت به خبرهای داخلی رسانه های کشور (رادیو، تلویزیون و روزنامه) مشاهده نمی شود. میانگین میزان اعتماد پاسخگویان در حد متوسط و کمتر است.2- در خصوص اخبار خارجی، میزان اعتماد دانشجویان نسبت به خبرهای خارجی تلویزیون ( سیمای جمهوری اسلامی ایران) و روزنامه ها بیش از رادیو (صدای جمهوری اسلامی ایران) است. میزان اعتماد آنان به اخبار سه رسانه بیش از اعتماد آنان به اخباری است که از طریق فردی (دوستان و بستگان) به آنان منتقل می شود. ۳- دانشجویان معتقدند تأثیر مطلب کتاب‌های منتشر شده داخلی، بیشترین و رادیوهای فارسی زبان بیگانه، کمترین تأثیر را بر روی عقاید، نگرشها و رفتار آنان در بردارد. ۴- دانشجویان بر این باورند که بیان واقعیتها، صداقت و راستگویی در انعکاس اخبار، مهمترین عامل اعتماد به اخبار رسانه های کشور است.
علی نوری ثانی؛ رضا علی محسنی؛ مجید کوششی
چکیده
سدهای مخزنی زمینه جابجایی بیش از 80 میلیون نفر از محل زندگی خود شده است. مطابق نتایج بررسی حاضر، در ایران نیز بیش از 2 میلیون نفر جمعیت تحت تأثیر احداث سدها قرار گرفته‌اند. هدف این پژوهش بررسی آثار و پیامدهای اجتماعی و فرهنگی تحت تأثیر مدیریت آزادسازی مخازن سدها، نقد این سیاست‌ها و شناسایی عوامل علی، زمینه‌ای، مداخله گر، راهبردی و ...
بیشتر
سدهای مخزنی زمینه جابجایی بیش از 80 میلیون نفر از محل زندگی خود شده است. مطابق نتایج بررسی حاضر، در ایران نیز بیش از 2 میلیون نفر جمعیت تحت تأثیر احداث سدها قرار گرفته‌اند. هدف این پژوهش بررسی آثار و پیامدهای اجتماعی و فرهنگی تحت تأثیر مدیریت آزادسازی مخازن سدها، نقد این سیاست‌ها و شناسایی عوامل علی، زمینه‌ای، مداخله گر، راهبردی و پیامدهای آن بوده است. روش پژوهش کیفی و از تکنیک نظریه زمینه‌ای استفاده شده است. شرکتکنندگان این پژوهش 47 نفر از مطلعین و خبرگان محلی بودند که با پرسشنامه نیمه ساختمند مورد مصاحبه قرار گرفتند. تجزیهوتحلیل با سه روش کدگذاری باز، محوری و انتخابی در دستور کار قرار گرفت. نتایج حاصل از تحلیل مصاحبهها 391 مفهوم کلی، 118 مقوله فرعی، 21 مقوله اصلی و 2 مقوله مرکزی را نشان میدهد. یافته‌های پژوهش بر اساس مدل پارادیمی، پایداری نسبی حوزه اجتماعی و فرهنگی را در سیاست جابجایی و اسکان مجدد و ازهمگسیختگی ساختار اجتماعی و بافت فرهنگی را در سیاست جبران نقدی خسارت نشان میدهد. نتایج حاصل از پژوهش بهضرورت تغییر رویکرد، اصلاح لوایح قانونی، متولی حوزه اجتماعی و پایش تأثیرات اجتماعی طرحها منتهی شده است.
هادی خانیکی؛ منصوره تبریزی
دوره 16، شماره 46 ، آذر 1388، ، صفحه 187-228
چکیده
هدف اصلی این مقاله، شناخت رابطه مطلوب و رضایت بخش زناشویی است. از آن جا که شکل گیری و تداوم احساس رضایت فرد از رابطه، متاثر از شرایط فردی و اجتماعی است. این مطالعه کوشیده است در خلال ارائه معرفی رابطه رضایت بخش نزد کنش گران، تاثیر نگرش اخلاقی فرد و همسرش و کنش مبتنی بر آن را در فرآیند ارتباطات انسانی به تصویر درآورد. داده های گردآوری ...
بیشتر
هدف اصلی این مقاله، شناخت رابطه مطلوب و رضایت بخش زناشویی است. از آن جا که شکل گیری و تداوم احساس رضایت فرد از رابطه، متاثر از شرایط فردی و اجتماعی است. این مطالعه کوشیده است در خلال ارائه معرفی رابطه رضایت بخش نزد کنش گران، تاثیر نگرش اخلاقی فرد و همسرش و کنش مبتنی بر آن را در فرآیند ارتباطات انسانی به تصویر درآورد. داده های گردآوری شده که از طریق روش کیفی "نظریه مبنایی" مورد بررسی قرار گرفته اند، حاکی از آنند که در میان افراد نمونه تحقیق، جایگاه و نقشی که فرد برای خود قائل است بر فهم او از رابطه صحیح زناشویی، تاثیری عمیقی دارد. نمودهای ساده "فردیت" در میان زنان مورد بررسی مبین آن است که آنان خواهان جایگاه نه لزوما برابر، ولی موثر در "رابطه زناشویی" هستند. زنان در پیگیری این خواسته های خود از زندگی که در میل به مولفه هایی چون صمیمیت، محبت و تفاهم نمود می یابد، با چالش های بسیاری مواجه هستند. این مطالعه نشان می دهد که نگرش اخلاقی خودآگاه و یا ناخودآگاه در روند زندگی، گاه موجب تسهیل روابط و گاه سبب بغرنج شدن آن می گردد. در این فرایند پیچیده، هر یک از زنان با توجه به شرایط، راهبردهای خاصی را برای قابل قبول تر کردن وضعیت ارتباطی به کار می گیرند. موفقیت و یا ناکامی زبانی در کاربست این راهبردها، احساس رضایت و یا نارضایتی درونی آنها را از رابطه با همسر در برهه های مختلف زندگی رقم می زند.
ابراهیم برزگر
دوره 15، شماره 42.43 ، اسفند 1387، ، صفحه 189-222
چکیده
ادبیات علمی که در باب انقلاب ها به سه دسته تقسیم می شوند که دسته اول به علل شناسی وقوع، دسته دوم به فرایند شناسی آغاز تا پیروزی و دسته سوم به پیامد شناسی داخلی و خارجی انقلاب ها می پردازند. مقاله حاضر در دسته سوم و حول محور تاثیرات بین المللی انقلاب اسلامی قرار می گیرد. تاثیر گذاری انقلاب اسلامی بر جهان اسلام، واقعیتی است که از سوی صاحبنظران ...
بیشتر
ادبیات علمی که در باب انقلاب ها به سه دسته تقسیم می شوند که دسته اول به علل شناسی وقوع، دسته دوم به فرایند شناسی آغاز تا پیروزی و دسته سوم به پیامد شناسی داخلی و خارجی انقلاب ها می پردازند. مقاله حاضر در دسته سوم و حول محور تاثیرات بین المللی انقلاب اسلامی قرار می گیرد. تاثیر گذاری انقلاب اسلامی بر جهان اسلام، واقعیتی است که از سوی صاحبنظران ، نویسندگان، روشنفکران و حتی سیاستمداران مخالف، مورد تایید قرار گرفته است. در این مقاله کوشش شده است تا یک چارچوب برای توضیح آن استخراج شود و بر این مبنا چهار سبد برای جمع آوری حجم انبوه و عظیم داده ها در 51 کشور مسلمان نشین خاورمیانه و اقلیت های مسلمان در سایر کشورها و سازماندهی تئوریک اطلاعات در باب تاثیرگذاری انقلاب اسلامی و" رفع کمبود تئوریک در درس بازتاب انقلاب اسلامی ایران " طراحیشده است. طبق یافته ها، این چارچوب، - چهار محور دارد، شامل نگرش جامعه ایران، نگرش و رفتار دولت و رهبران ایران ؛ نگرش و رفتار جامعه موردی، نگرش و رفتار دولت موردی. البته این نگرش ها و رفتارها با یکدیگر تعامل داشته و در زمان های متفاوت، دگرگون شده است. هر یک از این محورهای چهارگانه نیز دارای محورهای فرعی است. بر این اساس محقق میتواند اولا تصویری کلی از تاثیرات به دست آورد. ثانیا می تواند محورهای کلان سازماندهی اطلاعات خود را شناسایی کند و ثالثا سوالات و محورهای قابل بررسی در هر فاز تحقیق را برجسته کند و رابعا می تواند این چارچوب منعطف را به مثابه الگویی جهت اعمال روش مقایسه ای بین کشورهای پنج گانه به کار گیرد.
داریوش بوستانی؛ فاطمه حیدری نژاد
چکیده
هدف از انجام این مطالعه بررسی جامعه‌شناختی زنان مبتلا به بیماری اچ آی وی/ ایدز با رویکرد امیک است. این پژوهش از روش پژوهش نظریه زمینه‌ای بهره می‌برد. میدان مطالعه نیز شهر کرمان است و مشارکتکنندگان نیز زنان مراجعه‌کننده به مرکز مشاوره بیماری رفتاری مرجع شهر کرمان است. دادهها به‌وسیله تکنیک مصاحبهی متوالی عمیق با پانزده زن جمع‌آوری ...
بیشتر
هدف از انجام این مطالعه بررسی جامعه‌شناختی زنان مبتلا به بیماری اچ آی وی/ ایدز با رویکرد امیک است. این پژوهش از روش پژوهش نظریه زمینه‌ای بهره می‌برد. میدان مطالعه نیز شهر کرمان است و مشارکتکنندگان نیز زنان مراجعه‌کننده به مرکز مشاوره بیماری رفتاری مرجع شهر کرمان است. دادهها به‌وسیله تکنیک مصاحبهی متوالی عمیق با پانزده زن جمع‌آوری گردید. تجزیهوتحلیل دادهها منجر به خلق پنج مقوله و یک مقوله هسته گردید که عبارتاند از: طرد حمایت، گسست زندگینامهای، حقوق بیمار در ابهام، بی‌قدرتی مضاعف و از دست دادن خود. مقوله هسته نیز عبارت است از: تله بی‌قدرتی زنان در فرایند یک بیماری هویتی. بهطورکلی یافتهها نشان می‌دهند که بی‌قدرتی زنان نتیجه طرد و گسست زندگینامهای آنهاست درروند بیماری است. همچنین بی‌قدرتی در همراهی با بی‌قدرتی جنسیتی، منجر به ضعف عاملیت بیمار در فرآیند بیماری می‌شود.
جامعه شناسی
رضا همتی
چکیده
در حال حاضر تکنولوژی، به جزء جدایی‌ناپذیری از هستی اجتماعی انسان‌ها مبدل شده و مهمترین عامل دگرگونی اجتماعی جوامع است. بااین‌حال جوامع مختلف با توجه به قابلیت-های فرهنگی خود واکنش‌های متفاوتی در قبال تکنولوژی داشته‌اند. برخی با درک صحیح ماهیت و اهمیت تکنولوژی مدرن، از آن به‌مثابه فرصتی بی‌نظیر برای پیشرفت خود بهره‌برداری ...
بیشتر
در حال حاضر تکنولوژی، به جزء جدایی‌ناپذیری از هستی اجتماعی انسان‌ها مبدل شده و مهمترین عامل دگرگونی اجتماعی جوامع است. بااین‌حال جوامع مختلف با توجه به قابلیت-های فرهنگی خود واکنش‌های متفاوتی در قبال تکنولوژی داشته‌اند. برخی با درک صحیح ماهیت و اهمیت تکنولوژی مدرن، از آن به‌مثابه فرصتی بی‌نظیر برای پیشرفت خود بهره‌برداری کردهاند و برخی دیگر به‌صورت اقتضایی و نسنجیده به ورود تکنولوژی دستزده و با پیامدهای فرهنگی عدیده آن دست به گریباناند. سؤال محوری مقاله این است که مواجهه ما با تکنولوژی چگونه بوده و چه تحلیلها و چارهجوییهایی از سوی اندیشمندان ما در این خصوص ارائه‌شده است؟ برای پاسخ شایسته به این سؤال ابتدا دیدگاههای مختلف درباره تکنولوژی طرح و نقاط قوت و ضعف هر یک از آنها بهتفصیل مورد واکاوی قرار گرفت. سپس از منظر تاریخی، فلسفی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی تلاش شد نحوه مواجهه جامعه ما با تکنولوژی مدرن تحلیل شود. نتایج نشان میدهد که در کنار برخورد دوگانه و پارادوکسیکال با تکنولوژی در جامعه ما، تلاشهای نظاممندی برای فهم پروبلماتیک تکنولوژی نیز صورت نگرفته است.
جامعه شناسی
محمدرضا تهمک
چکیده
فهم حاکمیت از پایه‌های ضروری فهم تاریخ ایران است و نیازمند پژوهش از سطوح زیرین واحدهای اجتماعی-سیاسی ایران. این تحقیق با رویکرد نقادانه و در فردیت تاریخی پدیده، با ترکیبی از روش‌های کمی و کیفی در ارجاع به واقعیت، به وضعیت تناسب قوا در درون واحدهای حکومت محلی در مناطق اسیر، علامرودشت، بیرم، گله‌دار، گاوبندی، مالکی و تمیمی از ایالت ...
بیشتر
فهم حاکمیت از پایه‌های ضروری فهم تاریخ ایران است و نیازمند پژوهش از سطوح زیرین واحدهای اجتماعی-سیاسی ایران. این تحقیق با رویکرد نقادانه و در فردیت تاریخی پدیده، با ترکیبی از روش‌های کمی و کیفی در ارجاع به واقعیت، به وضعیت تناسب قوا در درون واحدهای حکومت محلی در مناطق اسیر، علامرودشت، بیرم، گله‌دار، گاوبندی، مالکی و تمیمی از ایالت فارس می‌پردازد. نتایج آن نشان میدهد که از یک طرف، مردم در این مناطق عموماً مسلح و برخوردار از ابزار قوه قهریه بوده و از طرف دیگر، حکام محلی نیز نیازمند حمایت مردم بودهاند. پیامد آن توازن قوا میان رعایا و حکام محلی و پیدایش هستههای قدرت مسلح محلی بوده است. همچنین، وجود این اجتماعات منطقهای مسلح، در کنار دیگر داده‌های مربوط به سطح کلان کشور و حکومت مرکزی نشان از ساختار متکثر حاکمیتی در ایران پیشادولت مدرن دارد.
علی خورسندنژاد؛ حسن چاوشیان؛ آرش حیدری؛ حمید عباداللهی چنذانق
چکیده
«کودکی» پدیده‌ای مدرن است که کمتر مورد کاوش تاریخی-جامعه‌شناختی قرار گرفته‌است. در دیدگاه غالب، کودک درون دستگاهی روان‌شناختی تعریف می‌شود و موجودی معصوم، آسیب‌پذیر و نیازمند حمایت است. این شکل برساخت کودک به شیوه‌ای درونماندگار، تجربه‌های متفاوت دیگری از کودکی را خلق و طرد میکند؛ اما کودکی موجودیتی یکپارچه نیست و نباید ...
بیشتر
«کودکی» پدیده‌ای مدرن است که کمتر مورد کاوش تاریخی-جامعه‌شناختی قرار گرفته‌است. در دیدگاه غالب، کودک درون دستگاهی روان‌شناختی تعریف می‌شود و موجودی معصوم، آسیب‌پذیر و نیازمند حمایت است. این شکل برساخت کودک به شیوه‌ای درونماندگار، تجربه‌های متفاوت دیگری از کودکی را خلق و طرد میکند؛ اما کودکی موجودیتی یکپارچه نیست و نباید از دریچه معیارهای برساخته‌ی آن به تمامی تجربه‌های متکثر اجتماعی‌اش معنا بخشید. در این مقاله تلاش کردیم با رویکردی تاریخی، یکی از این کودکی‌های مطرود را برجسته کنیم و از خلال آن به بررسی زمینه‌های پیدایش دارالتادیب به‌عنوان نخستین فضای اختصاصی حبس کیفری کودکان بپردازیم. بدین منظور از ملاحظات نظری و مفروضات روش‌شناختی تبارشناسی و دیرینه‌شناسی فوکویی بهره برده و تلاش کردیم با بررسی اسناد تاریخی، روایت بدیعی از تجربه‌ی کودکی در ایران برسازیم. نتایج نشان میدهد ادراک کودکی در عصر پهلوی اول بر مبنای «کودک نیازمند تربیت» بود و کودکان مجرم در این دوران با شکلی از آسیب‌شناسی تربیتی بازنمایی می‌شدند. سوژه‌ای که در این گفتمان مورد تأدیب قرار می‌گرفت «طفل بدذات» بود که با تغییرات تاریخی پیش‌آمده، بدل به «طفل بزهکار» شد. ایدئولوژی حمایت در همدستی با گفتمان روان‌شناسیْ کودک را همچون موجودی آسیب‌پذیر تولید می‌کردند و دارالتادیب در نتیجه‌ی چنین فرآیندی تجلی فضایی یافت.
معصومه باقری؛ مرضیه شهریاری؛ پروین گنجی
چکیده
روسپیگری تلخ‌ترین حقیقت اجتماعی جامعه کنونی است که بین افراد خاکستری جامعه که باوجود ناخالصی و آلودگی هنوز فطرت پاکشان را از دست نداده‌اند، در حال گسترش است. این تحقیق باهدف بررسی تجربه زیسته زنان در گرایش به روسپیگری در شهر خرم‌آباد و شیوه نمونه گیری هدفمند از طریق روش گلوله برفی با 12 نفر از زنان روسپی انجام‌شده است. با توجه به ...
بیشتر
روسپیگری تلخ‌ترین حقیقت اجتماعی جامعه کنونی است که بین افراد خاکستری جامعه که باوجود ناخالصی و آلودگی هنوز فطرت پاکشان را از دست نداده‌اند، در حال گسترش است. این تحقیق باهدف بررسی تجربه زیسته زنان در گرایش به روسپیگری در شهر خرم‌آباد و شیوه نمونه گیری هدفمند از طریق روش گلوله برفی با 12 نفر از زنان روسپی انجام‌شده است. با توجه به اینکه تجربیات زنان در مورد ماهیت روابط آنان پس از ازدواج مورد کنکاش قرار می‍گیرد، رویکرد این تحقیق پدیدار شناختی است. جهت گردآوری داده ها از تکنیک مصاحبهی عمیق و برای تحلیل داده های حاصل از مصاحبه های پدیدارشناسی از روش تحلیل مضمون استفاده شده است. مضمون‌های اصلی شامل؛ ادراک معانی گرایش به روابط غیراخلاقی (روسپیگری) و ابعاد معنایی آن میباشد. همچنین عدم تمایل شرکای جنسی به استفاده از وسایل پیشگیری، پایبند نبودن به توافق در شیوه انجام و پرداخت هزینه، نداشتن امنیت جانی و تهدید روحی به‌عنوان مهمترین رفتارهای پرخطر و محافظت نشده تجربه‌شده زنان روسپی بود. اکثر زنان روسپی قربانی کارکردهای نادرست خانواده پدری و همسری، محیط و جامعه ناسالم خود شدند؛ بنابراین آموزش مهارت جهت خودکفایی زنان، اطلاع‌رسانی توسط رسانه و نهادهای اطلاع‌رسان و ایجاد نمودن قانون‌های حمایتی برای زنان خیابانی ضروری است.
اکبر شریفیان
دوره 8، شماره 15.16 ، اسفند 1380، ، صفحه 200-229
چکیده
در بهار سال ۱۳۷۴ پژوهشی با عنوان شناخت عوامل موثر بر پیشرفت تحصیلی در دانشگاه شاهد انجام گردید که مشخص کند چرا برخی از دانشجویان نسبت به بقیه از پیشرفت تحصیلی بیشتری برخوردارند؟ برای این منظور دو گروه از دانشجویان انتخاب شدند، گروه اول شامل دانشجویانی بود که در دور نیمسال تحصیلی سال ۷۳ - ۷۲ معادل بیشری از پانزده داشته اند و گروه دوم ...
بیشتر
در بهار سال ۱۳۷۴ پژوهشی با عنوان شناخت عوامل موثر بر پیشرفت تحصیلی در دانشگاه شاهد انجام گردید که مشخص کند چرا برخی از دانشجویان نسبت به بقیه از پیشرفت تحصیلی بیشتری برخوردارند؟ برای این منظور دو گروه از دانشجویان انتخاب شدند، گروه اول شامل دانشجویانی بود که در دور نیمسال تحصیلی سال ۷۳ - ۷۲ معادل بیشری از پانزده داشته اند و گروه دوم دانشجویانی که در همان سال تحصیلی در یک یا دو ترم مشروط شده بودند. براساس مبانی نظری در زمینه های فردی - اجتماعی و آموزشی تعدادی متغیر انتخاب و براساس آنها حدود بیست فرضیه تدوین و با استفاده از روش پس رویدادی و با استفاده از آمار مناسب، فرضیه ها مورد آزمون قرار گرفتند که نتایج آن به شرح زیر است. پیشرفت تحصیلی با متغیرهایی چون میزان سن، باورهای سنتی، وضعیت اشتغال، پایگاه اجتماعی، وضعیت اسکان، نوع دیپلم، سال اخذ دیپلم، دفعات شرکت در کنکور و سال ورود به دانشگاه ارتباط ندارد و با متغیرهایی چون نوع جنس، مسائل و مشکلات خانوادگی، میزان علاقهمندی، نحوه گذاران اوقات فراغت، رشته تحصیلی، حضور در دانشکده و میزان آگاهی اجتماعی دانشجویان ارتباط دارد.
پرنیا رضی پور؛ فرح ترکمان؛ علی رحمانی فیروزجاه
چکیده
پژوهش حاضر به بررسی جامعه‌شناختی جوکهای مرتبط با روابط گروههای اجتماعی در ایران (با تأکید بر جوکهای تلگرامی سال 97) می‌پردازد و تلاش میکند به این پرسش‌ها پاسخ دهد: جوک‌ها از نظر بعد اجتماعی حاوی چه پیام‌‌هایی درباره گروههای اجتماعی هستند؟ این پیام‌‌ها چه احساساتی را بیان میکند؟ برای پاسخ به این پرسش‌ها با بررسی ...
بیشتر
پژوهش حاضر به بررسی جامعه‌شناختی جوکهای مرتبط با روابط گروههای اجتماعی در ایران (با تأکید بر جوکهای تلگرامی سال 97) می‌پردازد و تلاش میکند به این پرسش‌ها پاسخ دهد: جوک‌ها از نظر بعد اجتماعی حاوی چه پیام‌‌هایی درباره گروههای اجتماعی هستند؟ این پیام‌‌ها چه احساساتی را بیان میکند؟ برای پاسخ به این پرسش‌ها با بررسی ادبیات موجود در حوزه جامعهشناسی احساسات و جامعهشناسی جوک از نظریه قدرت و منزلت کمپر بهره گرفته شد. این پژوهش با روش تحلیل محتوای کمی و کیفی انجام گردیده و جامعه آماری آن جوکهای مبادله شده در شبکههای اجتماعی تلگرام در سال 97 است. نتایج این پژوهش در محتوای جوک‌ها نشان میدهد؛ جنسیت، قومیت و خانواده مهمترین مسائل گروهی و درونگروهی است که بیشترین تقابلات قدرتی و جایگاهی در آنها دیدهشده است. از سوی دیگر جوک‌ها به‌عنوان ابزاری کارآمد در جهت انتقاد به نابرابری قدرتی و جایگاهی در گروههای مختلف اجتماعی استفاده میگردد.
