2024-03-29T11:10:27Z
https://qjss.atu.ac.ir/?_action=export&rf=summon&issue=129
فصلنامه علوم اجتماعی
علوم اجتماعی
1735-1162
1735-1162
1393
21
64
سینمای ایران، مخاطب و نیازهای فردی و اجتماعی
علی اصغر
کیا
سعید
شاه حسینی
چکیده پژوهش حاضر با هدف شناخت رابطه نیازهای فردی و اجتماعی مخاطب سینمای ایران با میزان استفاده او از این سینما انجام شده است. روش این پژوهش، پیمایش بوده است که سعی دارد بر اساس نظریهها و مفاهیم مرتبط با مخاطب فعال و استفاده و رضامندی، به این سوال اساسی پاسخ دهد که چه رابطهای بین استفاده از سینما برای رفع نیازهای فردی و اجتماعی و میزان استفاده از سینما وجود دارد؟ جامعه آماری، مخاطبان سینما در شهر تهران در سال 1390 هستند و تعداد 400 نفر حجم نمونه را تشکیل میدهند. نتایج حاصله حکایت از این دارد که مخاطبان چون پاسخ نیازهای فردی و اجتماعی خود را در سینمای ایران نیافتهاند از این سینما برای رفع این نیازها استفاده اندکی میکنند؛ به جز در مواردی که استفاده ایشان از سینما نه محتوایی که فراگردی بوده است و نهایت این که وضعیت مخاطب سینمای ایران، بیشتر رویگردانی است تا استفاده.
واژههای کلیدی: سینمای ایران
مخاطب
استفاده و رضامندی
نیازهای فردی
نیازهای اجتماعی
2014
10
23
1
34
https://qjss.atu.ac.ir/article_341_cb31f74517b374fc1d02ecb2968c0b3e.pdf
فصلنامه علوم اجتماعی
علوم اجتماعی
1735-1162
1735-1162
1393
21
64
کندوکاو نظری ـ مفهومی درباره توسعه فرهنگی
سید سالار
اجتهدنژاد کاشانی
حسین
پرویز اجلالی
مقاله پیش رو، می کوشد با بهرهگیری از اندیشههای جامعهشناختی، مدلی نظری ـ مفهومی برای توسعه فرهنگی ارائه نماید و به این منظور، با تفکیک دو بخش «هسته فرهنگی مشترک» و «کنش اجتماعی» و تبیین روابط میان این دو، به بررسی مکانیسم عمل فرهنگ در جامعه معاصر پرداخته است. در ادامه، با محوریت همین چارچوب نظری، چگونگی تغییر فرهنگ در جامعه را مورد تبیین و تدقیق جامعهشناختی قرار داده است. این کوشش نظری به منظور دست یافتن به مدلی نظری برای توسعه فرهنگی ـ به معنای روش دموکراتیک برساخته شدن هسته فرهنگی مشترک جامعه ـ توسعه فرهنگی را بر اساس مؤلفههای تشکیل دهندهاش، تعریف و مدلی نظری برای آن ارائه کرده است. محقق در پایان، هشت مؤلفه مرتبط به هم، شامل برخورداری فرهنگی، ابداع فرهنگی، تکثر فرهنگی، تعامل فرهنگی، مشارکت فرهنگی، شمول فرهنگی، وفاق فرهنگی و بازاندیشی فرهنگی را به عنوان مؤلفههای تشکیل دهنده توسعه فرهنگی پیشنهاد نموده است.
واژههای کلیدی: توسعه فرهنگی
جامعهشناسی فرهنگ
تغییر فرهنگی
2014
10
23
35
72
https://qjss.atu.ac.ir/article_342_aa9243b6a78b13b6d94226c9468e9d68.pdf
فصلنامه علوم اجتماعی
علوم اجتماعی
1735-1162
1735-1162
1393
21
64
بررسی تحول فرهنگ جنسیتی در کتب درسی (مطالعهای تطبیقی پیرامون کتابهای فارسی اول ابتدایی سالهای 1357، 1362 و 1382)
علی اکبر
تاج مزینانی
مهدیه
حامد
چکیده طی دهههای اخیر، تغییرات بسیاری در کتب درسی صورت گرفته است. تحقیق حاضر با تمرکز بر سه دوره تغییرات کتاب فارسی ابتدایی، به بررسی تحولات فرهنگ جنسیتی[1] میپردازد. برای این منظور، محتوای آشکار و پنهان کتاب فارسی در سه سال تحصیلی 1357، 1362 و 1382 با رویکردی استقرایی و به روش تحلیل محتوای کیفی، مورد مطالعه قرار گرفت. مقولات مرتبط با سئوالات این تحقیق، با سه تکنیک کد گذاری باز، محوری و گزینشی، استخراج شد. کدهای مربوطه نیز با به کارگیری تکنیک کمی، شمارش شدند. یافتهها نشان از جنسیتی شدنِ فضا، نقشها، تفریحات و ابراز احساسات در هر سه دوره دارند. همچنین جامعه پذیری نقشهای جنسیتی توسط والدین در دو دوره نخست و جنسیتی شدن استقلال کودک تنها در دوره آخر دیده میشود. بررسیها نشان میدهد در سه دوره مورد بررسی، هویتی جنسیتی شده منعکس شده است که البته در دوره آخر این موضوع کمرنگ تر شده است. به عبارت دیگر، در برخی موارد، تفاوت بین دو جنس به میزان اندکی کمتر شده است. واژههای کلیدی: فرهنگ جنسیتی، نظام آموزشی، کتاب فارسی، هویتِ جنسیتی شده، جنسیتی شدن [1].gendered culture
واژههای کلیدی: فرهنگ جنسیتی
نظام آموزشی
کتاب فارسی
هویتِ جنسیتی شده
جنسیتی شدن
2014
10
23
73
104
https://qjss.atu.ac.ir/article_343_581f621debd84b94e5096a9b61b7d672.pdf
فصلنامه علوم اجتماعی
علوم اجتماعی
1735-1162
1735-1162
1393
21
64
تحلیل محتوای کیفی از منظر رویکردهای قیاسی و استقرایی
منصوره
تبریزی
چکیده روش تحلیل محتوا یکی از روشهای رایج در تحقیقات اجتماعی است. طی دهههای اخیر، گونههای گوناگونی از تحلیل محتوا به وجود آمدهاند که میکوشند اصول این روش را در ترکیب با مفروضات انواع رویکردهای نظری به کار گیرند. با وجود چنین تنوعی، این پرسش قابل طرح است که چگونه میتوان نوعی دستهبندی از روش تحلیل محتوا ارائه داد؟ آیا تقسیم تحلیل محتوا به دو گونه کمی و کیفی میتواند تنوعات موجود در این عرصه را پوشش دهد؟ بهرهگیری از منطقهای پژوهشی، پاسخی برای این دست پرسشها فراهم میسازد. منطق مستتر در گونههای گوناگون تحلیل محتوا، بویژه از نوع تحلیل محتوای کیفی، میتواند به عنوان محوری برای شناخت تشابهها و همچنین تمایزها در نظر گرفته شود. بر این اساس، دو منطق استقرا و قیاس، مبین اصول فکری هدایت کننده انواع گونههای تحلیل محتوای کیفی هستند و به تنهایی و یا در ترکیب با یکدیگر میتوانند مسیر حرکت در این روش را تعیین کنند. آنچه در این مقاله آمده است تلاشی برای ارائه یک صورتبندی کلی از تحلیل محتوای کیفی است که با متمایز کردن آن از نوع کمی، آغاز میشود و به شناخت جایگاه دو منطق پژوهشی استقرا و قیاس در تحلیل محتوای کیفی و همچنین نحوه کاربرد آنها در فرایند تحقیق منجر میگردد. رویکرد تلفیقی
واژههای کلیدی: تحلیل محتوای کیفی
تحلیل محتوای کمی
منطق استقرا
منطق قیاس
2014
10
23
105
138
https://qjss.atu.ac.ir/article_344_a8e0aa9ad8c828e142cb2f348f316624.pdf
فصلنامه علوم اجتماعی
علوم اجتماعی
1735-1162
1735-1162
1393
21
64
سیری در رویکردهای نظری متاخر به مقاومت
سمیه سادات
شفیعی
چکیده در مقاله حاضر، موضوع مقاومت به عنوان مفهومی متداول، رایج و محوری در ادبیات جامعهشناسی سیاسی و مطالعات فرهنگی متاخر، مورد بحث قرار گرفته و از طریق روش اسنادی با رجوع به منابع کتابخانهای و مطالعه و تحلیل نظری تلاش شده تا ویژگیها و مولفههای مقاومت، اشکال و وجوه کاربردی آن بر حسب منابع اولیه در دسترس مطالعه شود. علاوه بر آن، رابطه مقاومت با قدرت در پرتو اندیشه فوکو و پنداشت پست مدرنیستی او از قدرت، بررسی و در نهایت، با معرفی آثار مطرح و محل ارجاع نظریهپردازان متاخری چون بوردیو، گیدنز، فیسک، دوسرتو، اسکات، کلی، بیات، کامروا و برخی از صاحبنظران و پژوهشگران داخلی، مؤلفههای مشترک مقاومت در این آثار استخراج شده است. یافتهها نشان میدهد هر چند اختلاف آرا در این زمینه مشهود است، اما به نظر میرسد دست کم ویژگیهای بارز پیآیند را میتوان به عنوان ویژگی مقاومت در رویکردهای نظری متاخر دانست: وقوع عینی کنش مقاومت آمیز، تضاد با وضع موجود، ماهیت متعامل مقاومت، وقوع در بستر زندگی روزمره، تلازم قدرت و مقاومت، وجود خلاقیت، اهمیت زمان در بروز مقاومت و دلپذیر بودن کنش مقاومت آمیز. با این همه، مقاومت همچنان مفهومی پیچیده است که به طور اجتماعی از سوی مقاومت کنندگان، مخاطبان مقاومت و شاهدان ساخته میشود و به نحوی با قدرت فراگیر، همه جایی و زایا ارتباط دارد.
واژههای کلیدی: قدرت
مقاومت
استراتژی
تاکتیک
سیاست زندگی
استراتژی پردازی
2014
10
23
139
186
https://qjss.atu.ac.ir/article_345_b4e006b70483262968217f75a6c56ec9.pdf
فصلنامه علوم اجتماعی
علوم اجتماعی
1735-1162
1735-1162
1393
21
64
بازتاب انتخابات دومین دوره ریاست جمهوری افغانستان در مطبوعات (تحلیل محتوای چهار روزنامه انیس، هشت صبح، باختر و ماندگار در فاصله 26 خرداد تا 26 مرداد 1388 )
مهدخت
بروجردی علوی
محسن
حبیبی
این تحقیق به بررسی چگونگی بازتاب انتخابات دومین دوره ریاست جمهوری افغانستان در چهار روزنامه مطرح این کشور (انیس، هشت صبح، باختر و ماندگار) با هدف بررسی و شناخت و مقایسه نحوه پوشش اخبار و مطالب انتخاباتی پرداخته است. این تحقیق دو ماه منتهی به کارزار انتخاباتی دومین دوره انتخابات ریاست جمهوری افغانستان (از 26 خرداد تا 26 مرداد) را با تکیه بر نظریه اعتماد سیاسی و با استفاده از روش تحلیل محتوا مورد بررسی قرار داده است. حامد کرزی و عبدالله عبدالله، دو رقیب عمده این کارزار انتخاباتی بودند. روزنامههای انیس و باختر، طرفدار کرزی و روزنامههای هشت صبح و ماندگار، حامی عبدالله هستند. از دو ماه مورد بررسی، یک ماه به شیوه نمونهگیری طبقهبندی شده انتخاب شد که حاصل آن، 513 مطلب انتخاباتی بود که مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. بنابر یافتههای این پژوهش، حامد کرزی، سهم بیشتری از مطالب انتخاباتی را به خود اختصاص داده است. در ارائه اخبار و مطالب انتخاباتی، سبک غالب، «خبر» و بیشترین برخورد با کاندیداها «احترام آمیز» بوده است؛ به طوری که رفتارهای محترمانه، بیش از چهار برابر رفتارهای غیر محترمانه بوده است. از نظر نوع حمایت، حمایت «مستقیم» از کاندیداها بیشتر به چشم میخورد. از نظر نوع مطلب نیز روزنامهنگاران افغان به مطالب «فرایند مدار» بیش از مطالب رویداد مدار پرداختهاند. بر اساس دادههای به دست آمده، کاندیداهای دومین دوره ریاست جمهوری افغانستان، به شعارهای «دموکراسی» و «توجه به آرای مردم» در برنامههایشان بیشتر توجه کردهاند و بر «مشارکت مردم» بیش از سایر محورهای انتخاباتی تأکید داشتهاند. در مجموع، با توجه به آنچه از دادهها برمیآید، روزنامههای افغانستان، ضمن حمایت از کاندیدای مورد نظر خود، با حفظ چارچوبهای اصول حرفهای روزنامهنگاری، نحوه بازتاب مطالب انتخاباتی را به نمایش تمرین دموکراسی تبدیل کرده و با وجود انتقاد و حمایت مستقیم از کاندیداها، پایبندی خود را به موازین اخلاقی حرفه روزنامه نگاری نشان دادهاند.
واژههای کلیدی: انتخابات ریاست جمهوری
افغانستان
روزنامه انیس
روزنامه هشت صبح
روزنامه باختر
روزنامه ماندگار
اعتماد سیاسی
2014
10
23
187
222
https://qjss.atu.ac.ir/article_346_2f0caa1784832b447a820dd2833c8567.pdf
فصلنامه علوم اجتماعی
علوم اجتماعی
1735-1162
1735-1162
1393
21
64
معرفی و تحلیل نقوش صخرهای ازندریان ملایر
یعقوب
محمدی فر
اسماعیل
همتی
سنگ نگارها از نظر انجام مطالعات تاریخ هنر، باستان شناسی و مطالعات انسان شناسی از اهمیت ویژهای برخوردارند. با در نظر گرفتن پیشینه غنی فرهنگی و تاریخی همدان و وجود مکانهای گوناگونی که این نقوش در آنها ایجاد شدهاند، خلاء مطالعاتی در این مورد مشهود بود؛ به طوری که تا کنون تنها دو محل دارای نقوش صخرهای در این استان گزارش و به صورت کلی معرفی شدهاند. با در نظر گرفتن این موضوع و نشان دادن ارتباطات فرهنگی درون منطقهای و برون منطقهای، معرفی این نقوش واجد اهمیت خاصی است. از سوی دیگر، تحلیل هنری و سبک شناسی این آثار یکی دیگر از جنبههای با اهمیت در این مطالعه است. ضرورت تشکیل بانک اطلاعاتی از این سنگ نگارهها در سراسر کشور از دیگر اهدافی است که ضرورت انتشار این یافتهها را در نشریات علمیجهت اطلاع دانش پژوهان ضروری مینمود. نقوش مورد بررسی در این مقاله در ازندریان ملایر شناسایی شدهاند و در مجموع حدود 700 نقش در چهار محل در کوهستانهای قشلاق دالی، بقلی دره سی، آشاقی کلنگه و آشاقی نهنجه مورد بررسی قرار گرفتهاند. موضوعات صحنههای بررسی شده، شامل نقوش بز، سگ سانان، نقوش گیاهی، نقوش نمادین و نقوش انسانی است. نقوش انسانی، شامل صحنههای انسان سواره، درحال شکار، تیراندازی و صحنههای جنگ است. نقوش، از نظر کیفی، کمی و شباهتهای این آثار، با نقش و نگارههای دیگر مناطق کشور و حتی فراتر از مرزهای کنونی ایران قابل بررسی و تحلیل اند.
واژههای کلیدی: باستان شناسی
نقوش صخرهای
ملایر
ازندریان
2014
10
23
223
252
https://qjss.atu.ac.ir/article_347_e56d4cc15b1b188ec31999159eecea5c.pdf