@article { author = {barani, hoseyn}, title = {Knowledge (A Case Study of Specialized Concepts af Range Management Among Herders of Easten Alborz)}, journal = {Social Sciences}, volume = {13}, number = {34.35}, pages = {13-40}, year = {2006}, publisher = {Allameh Tabataba’i University}, issn = {1735-1162}, eissn = {2538-2772}, doi = {}, abstract = {Language represents the main aspect of culture and wisdom. Specialized or technical language is a form of language that is used by specialists and technicians. Technical Persian language is severed from people's language and highly affected by other languages in recent years. This paper demonstrates about 120 specialized terms that was found through participatory research among herders of eastern Alborz. These terms consist of words about: environment, rangeland, animal grazing, pastoral related places and buildings, and traditional rangeland and herd utilization systems. A Collection of these terms represents the way pastoralists categorize objects and Phenomena. For the reason that such a collection exists among the Iranian subcultures, passive research approach should be replaced by active approach.}, keywords = {Specialized Language,Glossary,terminology,Rangeland,Range management,Pastoralism,Herding,Ethnology and Indigenous Knowledge}, title_fa = {تقویت و غنی سازی واژهنامه های علمی و تخصصی با استفاده از دانش و فن آوری های سنتی}, abstract_fa = {زبان، تجلیگاه فرهنگ و اندیشه است. شکلی از زبان که توسط اهل یک فن یا تخصصی بهکار میرود، زبان تخصصی است. زبان فارسی تخصصی در حال حاضر بریده از زبان مردم، و متأثر از زبانهای بیگانه است. فرهنگ ها و واژهنامه های تخصصی نیز منفعل از واژهنامه هایبیگانه تهیه می شود و بسیاری از آنان فاقد معادل های در خور زبان فاخر فارسی اند و از این روگویشوران و دانشوران ایرانی را در بیان اندیشه ناتوان جلوه می دهند. از سوی دیگر استفاده ازدست آوردهای علمی دنیا واژهگزینی در حوزه های تخصصی را واجب می نماید. این کار بنا بهسابقه و موضوعیت، در هر حرفه و رشته ی علمی امری تخصصی به حساب میآید. واژهگزینیبر استفاده از منابع مکتوب و شفاهی تکیه دارد. منابع شفاهی بخش بزرگ و ناشناختهای از گنجینه ی واژگان علمی و فنی را در خود جای داده است، و در حالی که بررسی آنها برایتوسعه ی اندیشه و زبان تخصصی ضرورت دارد، کمتر مورد توجه و اقبال بوده است. این مقاله محصولی از پژوهشی مشارکتیدر بین گله داران البرز شرقی است که حدود یکصد و بیست واژه ی تخصصی رایج بین آنها را در زمینه های شناخت محیط ، چرا و چراگاه، اماکن و ابنیه ی شبانی، نظام سنتی بهره برداری از مرتع، گله وگلهداری معرفی می نماید. مجموعهی چنین واژگانی در بین شبانان نحوه ی طبقهبندی اشیاء و پدیدهها و به عبارتی دانش موجود دربارهی محیط و بهره برداری از منابع طبیعی را نزد آنان معرفی می نماید. با وجود چنین گنجینه هایی شایسته نیست مراکز علمی و دانشگاهی که به بررسی فرهنگ یا محیط می پردازند، در شناخت و طبقه بندی هستی انفعالی عمل نموده، طبقه بندی دیگران را مینا قراردهند و مفاهیم و مضامین ریشه دار در فرهنگ بالنده را قربانی تطبیقی با واژگان بیگانه نمایند. این مقاله مجموعه ای از واژگان تخصصی فارسی دربارهی مرتع و مرتع داری را ارایه می نماید که با محیط جغرافیایی و نظام بهره برداری منطقه تطابق دارد و در گفتار شبانان (دانش مردمی)کاملا متداول است، ولی در نوشتار دانشوران و دانشگاهیان (دانش رسمی) کمتر نشانی از آنها یافت می شود و این در حالی است که برای اطلاق واژگان بر مفاهیم و مضامین سخت مورد نیازند.}, keywords_fa = {زبان تخصصی,واژهنامه,واژه,مرتع,مرتع داری,شبانی,گله داری,مردم شناسی,دانش بومی}, url = {https://qjss.atu.ac.ir/article_5340.html}, eprint = {https://qjss.atu.ac.ir/article_5340_113eb409198c628865cb14b565b68a1f.pdf} } @article { author = {farhadi, morteza}, title = {Ethnography or Examples of Ethnographically of Wild Plants of Kamareh}, journal = {Social Sciences}, volume = {13}, number = {34.35}, pages = {41-96}, year = {2006}, publisher = {Allameh Tabataba’i University}, issn = {1735-1162}, eissn = {2538-2772}, doi = {}, abstract = {Vulgar botany, a branch of ethnography of traditional sciences and technology, is a sub-division 01 ethnography. A combination of anthropology and botany, considered as enthnobotany or 'anthropology of botany" has been gaining importance in recent decades. This paper starts with theories of scholars and anthropologists, about the importance of this field in international level, and then focuses on the researches conducted in Iran in this area. In Iran studying plants from ethnographical approach, and of course from anthropological approach, is very new. On the other hand, this knowledge increasingly is being elapsed. The author, during his three to four decades of anthropological researches, interviews and memoirs in central province of Iran, has noticed the decline and elapse of such knowledge from the minds and conversations of people. which reveals the urgency of paying special attention to the field. This elapsing is seen in various grounds, from knowledge about plants, differentiating plants, and names of plants, to their uses and methods of their utilization. Moreover, in this paper the usefulness of collaboration among anthropologists, botanists, and linguists is discussed. After discussing some general points, the paper briefly explains ethno botany of wild plants of Kamareh.}, keywords = {plants,Kamareh}, title_fa = {گیاه مردم نگاری با چکیده و نمونه هایی از گیاه مردم نگاری گیاهان خودروی کمره}, abstract_fa = {گیاهشناسی عامیانه، سرشاخهای اهمیت یابنده، از مردم نگاری دانش ها و فن آوری های سنتی به عنوان یک طبقه بندی درون رشته ای در مردم نگاری است. اگر چه از زاویهای دیگر، ترکیب مردم شناسی و گیاهشناسی، امروزه همچنین حوزهای از طبقه بندیهای بیرون رشته ای مردم شناسی، «مردم شناسی گیاه شناختی) (گیاه – مردمشناسی) نیز به شمار میرود، که آن سرشاخه و این حوزه، در دهه های اخیر در جهان مورد توجه روزافزون قرار گرفته است.نوشته ی حاضر با نظریه هایی از دانشمندان و مردم شناسان و حتی رئیسان برخی از سازمان های بینالمللی - که ظاهراً با چنین مسایلی بیگانه و بی توجهند - آغاز و پس از اشاره به اهمیت این سرشاخه در سطح جهانی، به پیشینه ی پژوهشی در این زمینه در ایران پرداخته است. در ایران کار بر روی گیاهان از دیدگاه مردم نگاری و به تبع آن مردم شناسی بسیار تازه است. از سوی دیگر این دانش گیاهشناسی مردمی با شتابی باور نکردنی در حال فراموشی است. مولف خود در فاصله ی چند دهه - در مقایسه ی یادداشت ها و خاطراتش از سه چهار دهه ی پیشی و برابر نهاد آن با سفرها و مصاحبه های اخیر وی در استان مرکزی و به ویژه کمره - شاهد کم گشت و گم گشت بسیار این دانسته ها - همچون بسیاری از زمینه های دیگر - بوده است. لذا مردم نگاران ومردمشناسان را به عنایت به این حوزه ترغیب میکند. فراموشی در همه ی جوانب، از شناسایی و تشخیص افتراقی گیاهان و طبعاً نام های آنها گرفته، تا فواید و شیوههای کاربرد آنها را در بر میگیرد. در این نوشته همچنین به فواید همکاری بین مردم شناسان و گیاهشناسان و زبانشناسان اشاره شده است. پس از کلیات، مقاله با فشردهای از گیاه مردم نگاری گیاهان خودروی کمره که در اصلی حدودشصت صفحه بوده است به پایان میرسد.}, keywords_fa = {گیاه مردم نگاری,کمره,گیاهان خودروی}, url = {https://qjss.atu.ac.ir/article_5341.html}, eprint = {https://qjss.atu.ac.ir/article_5341_58e9ef831a08621f0ea52a0180e65f1c.pdf} } @article { author = {haji ali mohammadi, homa}, title = {Indigenous Technology of Coal Making: A Survey in Indigenous Knowledge}, journal = {Social Sciences}, volume = {13}, number = {34.35}, pages = {97-147}, year = {2006}, publisher = {Allameh Tabataba’i University}, issn = {1735-1162}, eissn = {2538-2772}, doi = {}, abstract = {As a branch of anthropology, Traditional or Indigenous knowledge has a unique position in infrastructural studies of persistent development. Beside discussing the global position of indigenous knowledge, this paper has tried to present a case research project of coal making in Mazandaran Province of Iran using traditional method. to do this, the researcher has carried out direct in depth observations, face to face and qualitative interviews, along with the use of documents. The Focus group solely consists of coal makers, meanwhile mule keepers, contractors and other locals people were also studied. Interviewed people were selected through snowball sampling in a longitudinal or multi periodic time course study in the research site. The study reveals how coal making process has passed down from generation to generation by the foresters through a special kind of natural environment coexistence resulting in forest preservation. In contrast, current companies carelessly exploit forest resources with no careful supervision leading to total destruction of this national property, so that the alarm ring for forest and biodiversity has already tolled.}, keywords = {coal,coal Making}, title_fa = {فن آوری تهیه ی ذغال در شمال ایران پژوهشی در حوزهی دانش بومی}, abstract_fa = {دانش بومییا سنتی به عنوان شاخهای از علم مردم شناسی جایگاه ویژهای در مطالعات زیربنایی توسعه ی پایدار دارد. شناخت، احیا و متناسبساختن دانش بومی با نیازهای امروز جوامع انسانی، زمینه های دسترسی صحیح به منابع (آب،جنگل، زمین و...) را فراهم میسازد و به مدد روش های نوین کنترل تولید، انرژی های نهفته در دل طبیعت را به بهترین شکلی در اختیار انسان قرار میدهد. در این نوشتار تلاش شده است که به جایگاه دانش بومی در جهان امروز اشاره شود و در قالب یک پژوهشی علمی، روش سنتی تهیه ی ذغال در جنگلهای مازندران بازشناسی گردد. این گزارش به روش چند زمانه، طی اقامت در دو مقطع زمانی متفاوت ۴۷ روزه در منطقه شکلی گرفت، و اطلاعات آن از طریق مشاهده ی مستقیم، مصاحبه ی " رودررو face to face) (interVicWو کیفی (qualititaiveinterViCW) که از روشهای متل اولی در پژوهشهای میدانی مردم شناسی است و نیز با مراجعه به منابع مکتوب کتابخانهای جمع آوری شده است. جامعه ی آماری را صرفاً کسانی تشکیل دادهاند که به طور مستقیم (ذغال پزها) و غیرمستقیم (مالی دارها، پیمانکاران و محلی ها و...) با موضوع ارتباط داشتهاند. مصاحبه شوندگان نیز به روش نمونه گیری زنجیرهای (SnOWball Sampling) انتخاب شدهاند. نوع مطالعه نیز با مراجعه های مختلف به زمین و میدان تحقیقی به روشی چند زمانه یا طولی صورت پذیرفته است. ذغال پزی در این مقاله با توجه به دسته بندی آندره لوراگوران (مربوط به استحصال مورد بررسی قرار گرفته است. در این فرآیند، با فراهم آمدن شرایطی ویژه، چوب به ذغال تبدیل می شود. آگاهان از فن ذغال سازی از راه های صرفه جویی و استفاده ی بهینه از ضایعات طبیعت (چوب خشک درختان) به خوبی باخبرند و میدانند که چگونه و در کجا کورهای بسازند تا با صرف کمترین انرژی و نیز تحمیل کمترین خسارت به طبیعت، بهترین شرایطرا برای تهیه ی سوخت فراهم آوردند و بیشترین بازدهی را داشته باشند.واژگان این نوشتار صرفاً بر اساس تعریف تحلیلی (analytical definition) - تعریفی که به صورت تجربی بررسی می شود و رواج معنایی آن در بین افراد یک جامعه معنا پیدا می کندبوده است. فرآیند ذغال پزی و پژوهش در حوزه ی بومی آن در قالب دور تقسیم بنا۔یشکلگرفتهاست که عبارت است از: ۱- نظام تولیدی ذغال، شامل مواد اولیه (جنگل و درختان) نیروی کار (ذغال پزها و...) فن آوری تهیه ی ذغال (فنآوری ساخت کوره، روش تهیه ی ذغال، ابزار و...) ۲- نظام بهره برداری از ذغال شامل تقسیم کار، دستمزدها، نگهداری و توزیع ذغال . فن آوری تهیه ی ذغال (پخت ذغال) از دیرباز در میان جنگل نشینان با نوعی همزیستی با طبیعت و حرمت نهادن به حریم آن آمیخته گشته و در مبادله ی پایاپای بین انسان و طبیعت، نسل به نسل به امروز رسیده است. اما متأسفانه در حال حاضر شرکت های پیمانکاری، بدون نظارت دقیق، با بهره برداری بی رویه از جنگل قانون سبز رویش را زیر پا نهادهاند و به نسلکشی درختان کمر بسته اند و نیز در مبادله ی نابرابر طبیعت با ثروت، زنگ خطر نابودی جنگلی، حذف تنوع زیستی و در نهایت تهدید حیات انسانی را به صدا در آوردهاند.}, keywords_fa = {دانش بومی,پژوهشهای بومی,الگوها و رسوم فنی,ذغال,ذغال پزی,کوره چین,پارسیل,جنگلبانی,استحصال}, url = {https://qjss.atu.ac.ir/article_5342.html}, eprint = {https://qjss.atu.ac.ir/article_5342_bc18d8847d2f5504cd59c44bfc876a76.pdf} } @article { author = {avatefi hemmat, mohammad and shamekhi, taghi}, title = {Traditional Knowledge and Techniques of Forest Villagers People in Utilization of Some Non-Wood Forest Products (Case study in Chitan Village)}, journal = {Social Sciences}, volume = {13}, number = {34.35}, pages = {149-179}, year = {2006}, publisher = {Allameh Tabataba’i University}, issn = {1735-1162}, eissn = {2538-2772}, doi = {}, abstract = {This study investigates different kinds of non-wood forest products, which are used by Chitin's people, a village in Kojoor district, Mazandaran Province. The research method used was ethnography and participatory observation of rural people's practices while they do different jobs along with semi-structured and unstructured interviews. Non-wood products growing in forest are classified in two groups: products that are gathered for household use and those gathered for marketing. Each group is divided to edible, medicinal and ornamental goods, and some of their characteristics, such as local name, Persian name, scientific name, growing place, gathering period, parts of plants which are used, methods and kinds of use are mentioned. Moreover the social, ecological and economical relationships that were formed through gathering such products as well as the role of rural women and job organization of villager for gathering and processing of non-wood forest products are described.}, keywords = {Non-Wood Product,indigenous knowledge,Qualitative research,Self Assistance,Chitan Village}, title_fa = {دانش ها و فن آوری های سنتی مردم جنگل نشین در استفاده از برخی محصولات غیر چوبی قابل رویش در جنگل (مطالعه ی موردی روستای چیتان)}, abstract_fa = {این مطالعه به بررسی انواع محصولات غیر چوبی جنگل، مورد استفاده یروستایی ان جنگل نشین روستای چیتان ازتوابع بخش کجور استان مازندران پرداخته است، روش پژوهشدراین مطالعه، روش تحقیقی مردم نگاری به همراه اسکان در محلی تحقیقی، مشاهده ی اعمالی مردم درحین کارهای مختلف، مشارکت با آنها و استفاده از مصاحبه های نیمه ساختار یافته و ساختار نیافته است. محصولات غیر چربی جنگل با هدف جمع آوری در قالب دو طبقه ی محصولات جمع آوری شده برای مصرف خانوار و محصولات جمع آوری شده برای فروش در بازار تفکیک شد، و سپس هرکدام از طبقات در قالب استفاده های خوراکی، دارویی و زینتی طبقه بندی، به ذکر گونههای مهم گیاه هر طبقه پرداخته شد، و در جدولی با ذکر برخی مشخصات گونه های مورد استفاده روستاییان شامل نام محلی، نام فارسی، نام علمی، محل رویش، زمان جمع آوری، اعضای مورد استفاده و نوع استفاده آورده شده است. همچنین فرآیند جمع آوری گونهىاکلیل ( با جزییات بیشتری تشریح و انواع روابط اجتماعی، اقتصادی و اکولوژیک حاصل از آن بیان گردیده است. از محصولات غیر چوبی خوراکی، برای استفاده در خانوار، و بیشتر برای فروش در بازار و کسب درآمد اقتصادی بهرهگیری می شود. همچنین نقش زنان روستایی و سازمان کار روستاییان در جمع کردن و فرآوری محصولات غیر - چوبی دارای اهمیت بسیار است.}, keywords_fa = {محصولات غیر چوبی قابل رویش در جنگل,دانش بومی,تحقیقی کیفی,خود یاری,روستای چیتانی}, url = {https://qjss.atu.ac.ir/article_5343.html}, eprint = {https://qjss.atu.ac.ir/article_5343_9c9a297b0437df9b4c9ddd401bf7db58.pdf} } @article { author = {haji ali mohammadi, homa and taghi shirazi, maryam and ghorbani, abdolbaset}, title = {Atlas Of Iranian Herbs}, journal = {Social Sciences}, volume = {13}, number = {34.35}, pages = {175-198}, year = {2006}, publisher = {Allameh Tabataba’i University}, issn = {1735-1162}, eissn = {2538-2772}, doi = {}, abstract = {Atlas of ethno botany in Iran has been one of the enacted projects of Ecological Anthropology department in Anthropology Research center of Iran Cultural Heritage, Handi Crafts and Tourism Organization Since 2005, which is carried out considering it's 5 years duration. This is on important subject, since indigenous knowledge concerning the use of herbal medicine by indigenous people and healers was considered as an non-material cultural heritage of Iran, a knowledge that is endangered now. In this project, with an anthropological view, we worked on this subject in all over Iran using monographic data. Since this is an interdisciplinary subject some anthropologists, botanists, physicians and pharmacists helped us to achieve the required standard We have considered 90 species belonging to 68 genera and 37 family for indigenous healing as part of herbal prototype that we have collected in our archives.}, keywords = {Espand,indigenous knowledge}, title_fa = {اطلس مردم گیاه شناسی ایران}, abstract_fa = {اطلس مردم گیاه درمانی ایران، از طرح های پژوهشی مصوب گروه مردم شناسی زیست محیطی پژوهشکده مردم شناسی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری در سال ۱۳۸۴ بوده است که با در نظر گرفتن زمان ۵ ساله در حال اجرا است. توجه به این که دانش بومی مردم در چگونگی استفاده از گیاهان در درمان توسط درمانگران و مردم محلی بخشی از میراثمعنوی ایران زمین را شامل می شودو خطراتی که این دانش و گونه های گیاهی را تهدید میکند ازضرورت های پرداختن به این موضوع بوده است. در این پژوهشی با رویکردی مردم شناختی که لر روش شناسی مشترکات بسیار با قوم گیاهشناسی دارد به بررسی موضوع در نقاط مختلف ایران بر اساس اطلاعات مردم نگاری پرداخته می شود. توجه به ماهیت میان رشته ای موضوع ما را براین داشت تا از تخصصی های مرتبط با موضوع مانند مردم شناسی، گیاهشناسی، پزشکی، داروسازی در این طرح پژوهشی یاری طلبیم. منطبق بر استانداردهای روز دنیا در این شاخه از علم پیش رویم. و تاکنون به بررسی ۹۰ گونه گیاه متعلق به ۶۸ جنسی و ۳۷ خانواده در درمان های بومی دست یافتهایم که بخشی از نمونه ها به عنوان هر بار یوم در آرشیو پژوهشکده مردم شناسینگهداری می شود.}, keywords_fa = {دانش بومی,اسپند}, url = {https://qjss.atu.ac.ir/article_5344.html}, eprint = {https://qjss.atu.ac.ir/article_5344_bbca43cb76b6fba92bee9d5be697949b.pdf} } @article { author = {mir shekari, mohamad}, title = {Rose Flower and Rose-Water Production}, journal = {Social Sciences}, volume = {13}, number = {34.35}, pages = {199-222}, year = {2006}, publisher = {Allameh Tabataba’i University}, issn = {1735-1162}, eissn = {2538-2772}, doi = {}, abstract = {According to Pahlavi texts, one might say that rose Flower has been holy in ancient Iran and in Islamic era it has been still holy. Moslims attribute rose to their prophet, Mohammad (Peace be upon him). Iranians of ten use flowers in their cremonies and since flowers are short-Jived they produced rose-water, to substitute with rose flower. This paper is about the history of rose flower and rose-water in Iran and in the Islamic culture, geographical distribution of the flower and rose-water production centers, methods in producing rose-water, and utilization of rose-water in national and religious rituals.}, keywords = {Flower,Rose,Rose-water}, title_fa = {گل سرخ و فناوری تولید گلاب}, abstract_fa = {بر اساس متون پهلوی می توان گفت که گل سرخ از دوران کهن در ایران قداست داشته و در دوران اسلامی نیز قداست خود را حفظ کرده است، به طوری که گل سرخ در باور مسلمانان منتسب به پیامبراکرم (ص) میباشد. ایرانیان از دیرباز در بیشتر آیینهای خود از گل سود می بردهاند، و چون گل ملیت محدودی به بار می نشسته، اقدام به گرفتن عصاره آن یعنی گلاب نمودهاند. چون که گل رفت و گلستان شد خراب / بوی گل را از چه جوییم؟ از گلاب در نوشتار حاضر به پیشینه گل و گلاب در فرهنگ ایرانی اسلامی، پراکندگی جغرافیایی مراکز تولیدگل و گلاب، شیوههای مختلف گلابگیری، کاربردهای مختلف گلاب از جمله در مباحث پزشکی آیین های ملی - مذهبی و نیز صنایع و فعالیت های تولیدی وابسته به گلاب پرداخته شده است.}, keywords_fa = {گلی,گل سرخ,گلاب}, url = {https://qjss.atu.ac.ir/article_5345.html}, eprint = {https://qjss.atu.ac.ir/article_5345_ff49f697fa66072dc785b98bbfba6823.pdf} } @article { author = {shah hoseyni, yoones}, title = {Paper plant Anthropology}, journal = {Social Sciences}, volume = {13}, number = {34.35}, pages = {223-234}, year = {2006}, publisher = {Allameh Tabataba’i University}, issn = {1735-1162}, eissn = {2538-2772}, doi = {}, abstract = {}, keywords = {}, title_fa = {مقاله نامه گیاه مردم شناسی}, abstract_fa = {کشور ایران یکی از نخستین مراکز کشاورزی و باغداری جهان است. کشت و اهلی کردن بسیاری از گیاهان میوه ها و سبزیها، شناسایی و استفاده از گیاهان دارویی و صنعتی، آبرسانی و آبیاری و اختراع کاریز (قنات) بخش کوچکی از دستاوردهای فرهنگی ایرانیان در زمینهای کشاورزی و باغداری می باشد. غلیرغم این پیشینهی گرانبها و طولانی و سرآمد بودن مردم ایران در زمینهای کشاورزی، باغداری و گیاهان دارویی و صنعتی، متاسفانه بسیاری از این مسایل نه تنها برای قطبهای روشنفکران و دانشگاهیان ما بلکه برای مردم شناسان و مردم نگاران و مهندسان و استاداندانشکده های کشاورزی، بیگانه و ناشناخته است و یا برای آن اهمیت و ارزش خاصی قایل نیستند.نگارنده ی این سطور بنا به توصیه ی استاد ارجمند، جناب آقای دکتر فرهادی با جستجوی فراوان در بین مجله های مختلف علمی و فرهنگی که طی سال های اخیر چاپ و منتشر گردیدهاند؛ تنها توانسته است به ۱۳ مقاله در این زمینه دست یابد که در ادامه ی این نوشتهچکیدهای از مقاله های مزبور اماده است.}, keywords_fa = {گیاهان صنعتی,گیاه مردم شناسی,کشاورزی و باغداری}, url = {https://qjss.atu.ac.ir/article_5346.html}, eprint = {https://qjss.atu.ac.ir/article_5346_a944e433e2b1ca22bdd85208b55948b0.pdf} }