غلامرضا لطیفی
چکیده
رشد علوم تجربی و تأثیرات آن مرزبندی بین علم و غیر علم را به همراه داشت. حلقه وین با محدود کردن علم به علوم تجربی و طرد سایر معارف، راه حصول به علم را مشاهده و آزمون فرضیه قلمداد نمود.دامنه این دیدگاه به علوم انسانی نیز کشیده شد و مطالعه مسائل انسانی با رویکرد تجربی دنبال گردید. پوپر، کوهن و لاکاتوش با تعدیل وجه افراطی دیدگاه علم تجربی، ...
بیشتر
رشد علوم تجربی و تأثیرات آن مرزبندی بین علم و غیر علم را به همراه داشت. حلقه وین با محدود کردن علم به علوم تجربی و طرد سایر معارف، راه حصول به علم را مشاهده و آزمون فرضیه قلمداد نمود.دامنه این دیدگاه به علوم انسانی نیز کشیده شد و مطالعه مسائل انسانی با رویکرد تجربی دنبال گردید. پوپر، کوهن و لاکاتوش با تعدیل وجه افراطی دیدگاه علم تجربی، آن را از حالت تجربی محض به سوی انسانی شدن سوق دادند. آیا با استفاده از آثار کانت،فیخته و مارکس را میتوان بازسازی،و نقش آن در تکوین نظریه برای روان کاوی فرویدی را نشان داد؟ آیا کنشگری از نظر مارکس و تقلیل آن به کنش هدفمند عقلانی در اقتصاد قابل نحقق است؟ آیا کنش عقلانی هدفمند با رعایت قواعد فنی به کنش ارتباطی با تأکید بر هنجارهای وفاقی وزبان مشترک دست یافتنی است؟ به لحاظ روش شناسی آثار هابرماس دردوره اول به نقد مکتب فرانکفورت،بازسازی دیدگاه مارکس و نقد روش شناسی پوزیتیویسم اختصاص دارد و زمینه عملگرایانه لازم برای دوره چرخش زبانی را که به نظریه کنش ارتباطی منتهی شد، فراهم آورد. این مقاله ضمن تحلیل دستاوردهای نظری هابرماس در دوره اول، تلقی معرفت شناختی او در مورد علوم انسانیرا تبیین میکند.
غلامرضا لطیفی؛ سیدمحمد بساطیان
چکیده
چکیده پژوهش حاضر، نوعی فراتحلیل از دانش علوم اجتماعی در چند دهه اخیر در ایران است. اگر چه این ادعای بزرگ، نیازمند پژوهشهای وسیع نیز هست، اما پژوهشگران به اقتضای دانش و امکانات محدود خود، به بررسی مدل کوچکی در این حوزه از دانش دست زدهاند. «فصلنامه علوم اجتماعی» به عنوان دومین فصلنامه علوم اجتماعی ایران، الگوی کوچک شده ...
بیشتر
چکیده پژوهش حاضر، نوعی فراتحلیل از دانش علوم اجتماعی در چند دهه اخیر در ایران است. اگر چه این ادعای بزرگ، نیازمند پژوهشهای وسیع نیز هست، اما پژوهشگران به اقتضای دانش و امکانات محدود خود، به بررسی مدل کوچکی در این حوزه از دانش دست زدهاند. «فصلنامه علوم اجتماعی» به عنوان دومین فصلنامه علوم اجتماعی ایران، الگوی کوچک شده شاکله علوم اجتماعی در ایران، متنی است که این پژوهش به بررسی آن به روش تحلیل محتوا پرداخته استتا نوعی امکان بازبینی از تولیدات 22 ساله آن در طی 58 شماره را فراهم نماید. در این پژوهش، تعداد 332 مقاله منتشر شده در 58 شماره این فصلنامه که به روش تمامشمار انتخاب شدهاند، واحد تحلیل را شکل میدهند. حصول اعتبار جهت مقولهبندی مقالات و محتوای آن از طریق صوری و با مراجعه به متخصصین فن صورت گرفته و پایایی آن به روش آزمون – آزمون مجدد فراهم گردیده است. تحلیل این مقالات نشان میدهد که به لحاظ روشی، رویکرد غالب مقالات، به سمت و سوی تحقیقات تجربی، کمی و به طور خلاصه، پوزیتیویستی گرایش دارد و روشهای تفهمی و ذهنی و انتقادی پژوهشبه دفعات کمتری مورد استفاده قرار گرفته است و نیز اگر چه موضوع نسبتاً زیادی از مقالات، مسائل داخلی است، اما یکی از مهمترین معرفهای بومیگرایی در علوم اجتماعی یعنی نظریهسازی، جایگاه بسیار پایینی دارد و اکثر مقالات، نوعی نظریهآزمایی است.
غلامرضا لطیفی
دوره 16، شماره 46 ، آذر 1388، ، صفحه 75-105
چکیده
جامعه شناسی در دهه های اخیر دورانی خاص را تجربه کرده است. از یک سو، تاکید بر هدایت مفهومی و روشی و از سوی دیگر فرار از دامن خردگرایی محض که اثرات زیان بار آن در علوم مختلف، به ایجاد تفکرات پسا تجدد منتج گردیده است. وبر را یکی از بنیان گذاران اصلی جامعه شناسی می دانند، اما نوشته هایش بسیار گسترده تر از این عرصه بوده و بسیاری از حوزه های ...
بیشتر
جامعه شناسی در دهه های اخیر دورانی خاص را تجربه کرده است. از یک سو، تاکید بر هدایت مفهومی و روشی و از سوی دیگر فرار از دامن خردگرایی محض که اثرات زیان بار آن در علوم مختلف، به ایجاد تفکرات پسا تجدد منتج گردیده است. وبر را یکی از بنیان گذاران اصلی جامعه شناسی می دانند، اما نوشته هایش بسیار گسترده تر از این عرصه بوده و بسیاری از حوزه های تاریخی، نظریه حقوقی، اقتصاد و مطالعه تطبیقی را در بر می گیرد..... اندیشه های وبر هنوز به طور گسترده، هر چند اغلب با تغییرات ، در جامعه شناسی امروز به کار برده می شود. وینچ هم که قبل از ورود به حوزه جامعه شناسی، در فلسفه و معرفت و اندیشه اجتماعی فعالیت داشته و سپس وارد عرصه جامعه شناسی شده است، و با فرق گذاری بین علم و فلسفه معتقد است که کار علم، بررسی ماهیت علت و معلولی وقایع جزیی و کار فلسفه، بررسی ماهیت واقعیت است. در این نوشتار سعی بر این است که به نظریات و ایده های روش شناسی دو اندیشمند معاصر ماکس وبر بپردازیم که هر یک در عین آن که جانب یکسانی را در پیش گرفته اند، ولی با سرعت و با عمق کما بیش متمایزی در عالم معنا و عمل با ماهیت و وجود و یا ذهن و عین، بحث و جستجو و کنکاش کرده اند.
غلامرضا لطیفی؛ مهرناز امین آقایی
دوره 13، شماره 36 ، اسفند 1385، ، صفحه 76-102
چکیده
با توجه به اهمیت مناطق آزاد تجاری - صنعتی در اقتصاد کشورهای توسعه یافته و برخی کشورهای در حال توسعه، بررسی دلایل ناکامی مناطق آزاد تجاری - صنعتی ایران، امری ضروری به نظر میرسد. برای این منظور، نگاهی به جایگاه مناطق آزاددر برنامه ریزی منطقه ای ایران می تواند مفید واقع شود. از این رو، در مقاله حاضر سعی می شود ضمن تبیین جایگاه مناطق آزاد ...
بیشتر
با توجه به اهمیت مناطق آزاد تجاری - صنعتی در اقتصاد کشورهای توسعه یافته و برخی کشورهای در حال توسعه، بررسی دلایل ناکامی مناطق آزاد تجاری - صنعتی ایران، امری ضروری به نظر میرسد. برای این منظور، نگاهی به جایگاه مناطق آزاددر برنامه ریزی منطقه ای ایران می تواند مفید واقع شود. از این رو، در مقاله حاضر سعی می شود ضمن تبیین جایگاه مناطق آزاد تجاری - صنعتی در نظام برنامه ریزی ایران و ذکر شاخصهای موثر در رشد و پیشرفت این مناطقی، همراه با تحلیل اطلاعات موجود در این زمینه، به بیان پارهای مشکلات و دلایل ناکامی مناطق آزاد در ایران پرداخته شود.
غلامرضا لطیفی
دوره 12، شماره 30 ، شهریور 1384، ، صفحه 67-89
چکیده
در این مقاله سعی گردیده تفکر هرمنوتیکی هایدگر در شهرسازی مورد مطالعه قرار گیرد و با توجه به طرح مباحث فلسفی و شناختی که مطرح می گردد تا آن جا که امکان دارد به هدف نزدیک شویم. هرمنوتیک در لغت به معنای تاویل کتب مقدس است و فهم این کتب را در قالب پدیدار شناسی مورد بازبینی قرار می دهد. هرمنوتیک علم یا نظریه تأویل است. ریشه واژه «هرمنوتیک» ...
بیشتر
در این مقاله سعی گردیده تفکر هرمنوتیکی هایدگر در شهرسازی مورد مطالعه قرار گیرد و با توجه به طرح مباحث فلسفی و شناختی که مطرح می گردد تا آن جا که امکان دارد به هدف نزدیک شویم. هرمنوتیک در لغت به معنای تاویل کتب مقدس است و فهم این کتب را در قالب پدیدار شناسی مورد بازبینی قرار می دهد. هرمنوتیک علم یا نظریه تأویل است. ریشه واژه «هرمنوتیک» واژه یونانی hermenevein است به معنای تأویل کردن، به زبان خود ترجمه کردن، و به معنای روشن و قابل فهم کردن و شرح دادن. در اساطیر یونان، هرمس پیام های اغلب رمزی خدایان را برای میرایان تأویل میکند. پس تعجب آور نیست که هرمنوتیک به عنوان یک روش، از تأویل متون مقدس می آغازد و با فقه اللغه نزدیکی زیادی دارد. مجادلات جنبش اصلاح طلبی بر سر این حکم کلیسای کاتولیک که تنها این کلیسا صلاحیت تأویل کتاب مقدس را دارد، با پا فشاری پروتستان ها بر خود بسندگی متن مقدس و عزم جزم آنها بر نشان دادن روشنی و وضوح بنیادین کتاب مقدس به نتیجه رسید. پیکره کلی نظریه و عمل حاصل از این مباحثات، هرمنوتیک را پی ریزی کرد. تنظیم تدریجی این موارد و تبدیل آن به یک روش شناسی برای تأویل متن، در اواخر سده نوزدهم شکل نظریه فلسفی عام تری به خود گرفت که اگر نه در همه سویه های کوشش ها و فرهنگ بشری، دست کم در بیشتر آنها بر اهمیت قاطع تأویل تأکید می کرد. هرمنوتیک به واسطه نیروی آثار اولیه مارتین هایدگر، صورت گسترده تر فلسفه عام فهم انسانی را به خود گرفت. به همین سبب در این مقاله سعی خواهد شد. با توجه به اهمیت موضوع و کاویدن در اعماق اندیشه هایدگر و با توجه به بضاعت علمی اندک نویسنده، تا آن جا که امکان دارد حق مطلب را ادا کرده باشیم. زیرا این بحث هم یک بحث فلسفی است و هم موضوعی است که در قالب تفکرات پسا مدرنی (pOSt modernism) تجلی می یابد. و از آن جا که نامبرده بحث های مختلفی نیز در باب ساختن و سکونت دارد، به نوعی در قالب اندیشه های شهرسازی به آن همت گماریم. هرچند خود هرمنوتیک دارای تاریخی قدیمی است و در مطالعه متون کهن می توان به آن پی برد - به ویژه در کشورهایی که ریشه های عرفانی حیات فطری وجود داشته است و در ایران نیز این نوع اندیشه را در تفکر عارفان بزرگ می توان یافت - لیکن به معنای جدید آن بخشی است که نوین است و به نوعی پهلو به پهلوی مدرنیسم و علمگرایی محصی می زنده و می خواهد نسبی بودن امور را مورد توجه و مطالعه قرار دهد.
غلامرضا لطیفی
دوره 11، شماره 27 ، آذر 1383، ، صفحه 75-100
چکیده
۱۳76-1368در شهر تهران است.این تحقیق به شیوه پیمایشی (Survey) انجام شده و جامعه آماری آن کارشناسان شهرداریتهران و استادان دانشگاه و مشاوران شهرسازی است که با استفاده از روش های رایج نمونه گیریحجم نمونه برآورد گردید و نهایتاً به ۱۵۶ نفر رسید، نظریه های مختلفی در این پژوهش مورداستفاده قرار گرفتند که سه طیف را در بر می گیرند و به طور خلاصه عبارتند ...
بیشتر
۱۳76-1368در شهر تهران است.این تحقیق به شیوه پیمایشی (Survey) انجام شده و جامعه آماری آن کارشناسان شهرداریتهران و استادان دانشگاه و مشاوران شهرسازی است که با استفاده از روش های رایج نمونه گیریحجم نمونه برآورد گردید و نهایتاً به ۱۵۶ نفر رسید، نظریه های مختلفی در این پژوهش مورداستفاده قرار گرفتند که سه طیف را در بر می گیرند و به طور خلاصه عبارتند از: ۱- نظریه پردازان مکتب جامعه شناسی شهری شیکاگو (پارک - مکنزی و برگس)، ۲- نظریه مدیرت علمی تیلور و فایول، ماکس وبر (نظریه دیوان سالاری)، ۳- نظریه حاکمیت شهری مک لالین - نظریه های مرتبط با شهرنشینی، شهرگرایی و رشد وتوسعه شهری. این تحقیق از رساله دکتری نگارنده با عنوان «تحلیل مدیریت شهری تهران طی سال های ۱۳۶۸-۷۶» استخراج شده و هدف آن، تحلیل مدیریت شهری تهران براساس بررسی سیاست های کمی و کیفی آن در سال های ۶۸-۱۳۷۶ بوده است
غلامرضا لطیفی
دوره 10، شماره 22 ، شهریور 1382، ، صفحه 131-153
چکیده
دو مفهوم توسعه فرهنگی و توسعه پایدار شهری در ادبیات برنامه ریزی شهری کاربست زیادی یافته و غالبا در کنار هم قرار می گیرند. یعنی توسعه فرهنگی ضرورتاً می تواند به توسعه پایدار شهری و نیز پایداری شهری کمک نماید. سابقه تاکید بر شهر و محیط زیست در گردهمایی های بین المللی چندان طولانی نیست. اولین گردهمایی زیست محیطی در اروپا در سال ۱۹۵۷ برگزار ...
بیشتر
دو مفهوم توسعه فرهنگی و توسعه پایدار شهری در ادبیات برنامه ریزی شهری کاربست زیادی یافته و غالبا در کنار هم قرار می گیرند. یعنی توسعه فرهنگی ضرورتاً می تواند به توسعه پایدار شهری و نیز پایداری شهری کمک نماید. سابقه تاکید بر شهر و محیط زیست در گردهمایی های بین المللی چندان طولانی نیست. اولین گردهمایی زیست محیطی در اروپا در سال ۱۹۵۷ برگزار شد و در قطعنامه آن، در سه مورد به شهرها توجه شده است. در مناطق شهری حفاظت و توسعه کیفیت محیط در اولویت قرار گیرد و با گسترش حفاظت از سلامتی انسان به استفاده بهینه و منطقی از منابع پرداخته شود که این امر هم ضرورت نگاهی همه جانبه به ابعاد توسعه و فقرزدایی را به همراه دارد و نیز شناخت فرهنگ و توسعه فرهنگی را در زندگی شهری امروز که نیازمند دیدی همه جانبه و گسترده است، ضروری می سازد. لذا در این مقاله بر نقش توسعه فرهنگی در توسعه شهری پایدار تأکید شده است. توسعه پایدار شهری از موضوعات مهم توسعه از دهه هشتاد به بعد است که در قالب جهانی شدن و نیز محلی گرایی بر تمام دنیا سایه افکنده است. کمیابی عوامل تولید، محدودیت ها و چالش های توسعه و نیز آینده نگری از ارکان اصلی توسعه پایدارند که عمدتاً شهرها بستر ساز آن هستند.